Prekampania wyborcza to zjawisko, które coraz częściej pojawia się w polskiej polityce. Negatywnie wpływa na równość szans kandydatów w wyborach oraz jawność życia publicznego. Kandydaci oraz partie polityczne prowadząc prekampanię wprawdzie nie łamią prawa, ale obchodzą przepisy dotyczące finansowania i prowadzenia kampanii wyborczej. Z intensyfikacją tego zjawiska mieliśmy do czynienia przed wyborami parlamentarnymi w 2015 roku.
2. Czym jest kampania wyborcza ?
wyodrębniona faza procesu wyborczego, w którym za
pomocą różnych aktywności promują wśród
wyborców swoich kandydatów i programy wyborcze
prowadzą ją tylko komitety wyborcze
wszelkie materiały powinny posiadać wyraźne
oznaczenie od kogo pochodzą (nazwa komitetu
wyborczego)
kampania wyborcza rozpoczyna się w dniu
zarządzenia wyborów, kończy zaś na 24 godziny przed
dniem głosowania (art. 104 k.w.)
3. Czym jest kampania wyborcza ?
wyodrębniona faza procesu wyborczego, w którym za
pomocą różnych aktywności promują wśród
wyborców swoich kandydatów i programy wyborcze
prowadzą ją tylko komitety wyborcze
wszelkie materiały powinny posiadać wyraźne
oznaczenie od kogo pochodzą (nazwa komitetu
wyborczego)
kampania wyborcza rozpoczyna się w dniu
zarządzenia wyborów, kończy zaś na 24 godziny przed
dniem głosowania (art. 104 k.w.)
5. Istotą prekampanii jest prowadzenie – w mniej lub
bardziej zawoalowany sposób – agitacji na rzecz
określonych osób i ugrupowań w okresie
poprzedzającym rozpoczęcie kampanii wyborczej, a
więc przed ogłoszeniem aktu właściwego organu o
zarządzeniu wyborów. Takie działania nie podlegają
kontroli organów wyborczych.
Kampania wyborcza przed wyborami
parlamentarnymi ruszyła 22 lipca.
6. Działania prowadzone
przez partie polityczne
Działania prowadzone
przez inne podmioty, np.
organizacje pozarządowe
Gdzie przebiega granica
między legalną kampanią
informacyjną a
niedozwoloną agitacją
przed rozpoczęciem
kampanii?
Czy aby na pewno celem
jest promocja danej partii
bądź kandydata?
7. Co o prekampanii mówi
Państwowa Komisja Wyborcza?
Podejmowanie przez podmioty, które zamierzają
uczestniczyć w zbliżających się wyborach, lecz
jeszcze niezarządzonych wyborach, takich działań,
które noszą cechy kampanii wyborczej jest
niezgodne z przepisami prawa wyborczego.
Stanowisko Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 18 lipca 2011 r.
w sprawie tzw. kampanii informacyjnej prowadzonej przez
partie polityczne i osoby pełniące funkcje publiczne
przed zarządzeniem wyborów
8. Należy też zwróci uwagę, że w okresie bezpośrednio
poprzedzającym kampanię wyborczą działania partii
politycznych i innych podmiotów promujące idee, poglądy czy
programy lub osoby wizerunkowo kojarzące się z danym
podmiotem są odbierane jako podejmowane nieprzypadkowo
właśnie w tym czasie i w takich formach, które maj na celu
zachcenie wyborców do głosowania w określony sposób w
zbliżających się wyborach do Sejmu i do Senatu, a wic jako
prowadzenie kampanii wyborczej przed jej prawnym
rozpoczęciem.
Stanowisko Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 18 lipca
2011 r. w sprawie tzw. kampanii informacyjnej prowadzonej
przez partie polityczne i osoby pełniące funkcje publiczne
przed zarządzeniem wyborów
9. Rzecznik Praw Obywatelskich
o prekampanii
Wystąpienie RPO do Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej
ws. braku regulacji prawnej odnoszącej się do działań agitacyjnych
przed rozpoczęciem kampanii wyborczej
Zastrzeżenia Rzecznika wzbudza brak regulacji
dotyczącej tzw. prekampanii wyborczej. W ocenie
RPO działania takie wynikają z zamiaru ominięcia
limitów wydatków i procedur zapewniających
jawność finansowania kampanii wyborczych, a przez
to mają na celu osiągnięcie przewagi nad innymi
kandydatami oraz ugrupowaniami. Istniejąca w
omawianym zakresie luka w przepisach negatywnie
wpływa na zasadę równości szans kandydatów i
komitetów wyborczych, a także na zasadę jawności
finansowania kampanii wyborczych.
10. Kampania wyborcza przed wyborami parlamentarnymi
faktycznie rozpoczęła się niemal od razu po drugiej
turze wyborów prezydenckich.
„Dudabus” zamienił się w „Szydłobus”
11.
12.
13. Przez wiele lat brak
definicji
Propagowanie
określonych idei, haseł,
poglądów w celu
uzyskania aprobaty
społecznej
Działania zmierzające do
uzyskania jak
najlepszego wyniku w
wyborach
Definicja agitacji pojawia
się w Kodeksie
wyborczym
publiczne nakłanianie
lub zachęcanie do
głosowania w określony
sposób lub do
głosowania na
kandydata określonego
komitetu wyborczego
agitacja wyborcza
Agitację wyborczą
można prowadzić od
dnia przyjęcia przez
właściwy organ
zawiadomienia o
utworzeniu komitetu
wyborczego
14. Przez wiele lat brak
definicji
Propagowanie
określonych idei, haseł,
poglądów w celu
uzyskania aprobaty
społecznej
Działania zmierzające do
uzyskania jak
najlepszego wyniku w
wyborach
Definicja agitacji pojawia
się w Kodeksie
wyborczym
publiczne nakłanianie
lub zachęcanie do
głosowania w określony
sposób lub do
głosowania na
kandydata określonego
komitetu wyborczego
agitacja wyborcza
Agitację wyborczą
można prowadzić od
dnia przyjęcia przez
właściwy organ
zawiadomienia o
utworzeniu komitetu
wyborczego
15. Przez wiele lat brak
definicji
Propagowanie
określonych idei, haseł,
poglądów w celu
uzyskania aprobaty
społecznej
Działania zmierzające do
uzyskania jak
najlepszego wyniku w
wyborach
Definicja agitacji pojawia
się w Kodeksie
wyborczym
publiczne nakłanianie
lub zachęcanie do
głosowania w określony
sposób lub do
głosowania na
kandydata określonego
komitetu wyborczego
agitacja wyborcza
Agitację wyborczą
można prowadzić od
dnia przyjęcia przez
właściwy organ
zawiadomienia o
utworzeniu komitetu
wyborczego
16. Przez wiele lat brak
definicji
Propagowanie
określonych idei, haseł,
poglądów w celu
uzyskania aprobaty
społecznej
Działania zmierzające do
uzyskania jak
najlepszego wyniku w
wyborach
Definicja agitacji pojawia
się w Kodeksie
wyborczym
publiczne nakłanianie
lub zachęcanie do
głosowania w określony
sposób lub do
głosowania na
kandydata określonego
komitetu wyborczego
agitacja wyborcza
Agitację wyborczą
można prowadzić od
dnia przyjęcia przez
właściwy organ
zawiadomienia o
utworzeniu komitetu
wyborczego
17. • Permanentna kampania wyborcza?
• Nierówne szanse kandydatów/partii
politycznych
• Brak kontroli nad środkami pozyskiwanymi i
wydatkowanymi przed formalnym
rozpoczęciem kampanii wyborczej
• Kampania prowadzona przez podmioty
nieuprawnione
18. Jakie regulacje?
• Zakaz prowadzenia działań informacyjnych przez
partie polityczne i kandydatów w określonym
czasie przed rozpoczęciem kampanii?
• Gdzie postawić granice?
• Jakie sankcje ustanowić?