1. “MODIS-ИЙН МЭДЭЭГ АШИГЛАН
ОЙН ТӨРЛИЙГ ТОДОРХОЙЛОХ
БОЛОМЖ”
Г. Нандин-Эрдэнэ
Байгаль орчны мэдээллийн төв
Зайнаас тандан судлалын инженер
Улаанбаатар
2010 он

2. MODIS /Moderate resolution imaging spectroradiometer /
 250 м-ээс 1 kм-ийн орон зайн ялгах чадвартай.
 0.4 µm -14.4 µm долгионы урттай 36 спектрийн сувагтай.
Bands 1–2 - 250-meter
Bands 3–7 - 500-meter
Bands 8–36 - 1000-meter

3. МОД ГЭЖ ЗУ ВЭ?
 Мод гэдэг нь олон наст модлог ургамал юм.
 Бусад ургамалтай харьцуулахад олон жилийн
настай.
 Мод нь үндэс, их бие, иш мөчир болон навч
гэсэн үндсэн 4 хэсгээс бүрдэнэ.
 Модны үндэс нь газрын хөрснөөс ус, чийг,
эрдэс бодис, тэжээл авч их бие, навч мөчир
руугаа дамжуулна. Модны их бие холтосоор
бүрхэгдсэн байна.

4. ОЙН ТӨРЛИЙН УРГАХ ОРЧИН
Ойн төрөл Д.т.д Ургах орчин
Уулын ар, оройн хэц чийгтэй энгэр, жалгын
1 Жодоо 1100-1500м ам дагаж тайгын цэвдэгт хөрсөнд гацуур, хуш,
нарстай холилдон ургана.
2 Гацуур 1200-1700 м Голдуу хус, улиас, жодоо, шинэс, хушин
/Хэнтийн нуруунд/ холимог ойд тархан ургадаг.
Шинэс хөрсний үржил шим тийм их
3 Шинэс 2400-2650 м шаардахгүй. Цэвдэг ба цэвдэг бус бүх
төрлийн хөрсөнд тохиолдоно.
Тэгш газар эзлэн ургах ба зарим газарт усны
4 Нарс 600-800 м хагалбар дагуу уулын д.т.д 1200 м хүртэл
өргөгдсөн талбайд ургана.
2000-2350 м Шинэсэн ой хушин ойтой нилээд нягт
5 Хуш /Хэнтийн нуруунд/ холбоотой байдаг. Эдгээр модны тархалтын
дээд хязгаар голдуу давхцсан байдаг.
Говь, цөлийн бүсийн марзлаг хотгор, элсэн
6 Тоорой - хурдас, уулын ам хавцлын устай булаг
шандны захын чийглэг орчинд ургана.

5. ОЙН ТӨРЛИЙН УРГАХ ОРЧИН
Ойн төрөл Д.т.д Ургах орчин
Улиангаран ой ихэвчлэн нарсан ба шинэсэн ойн
7 Улиангар - ургах орчинд тохиолдоно.
8 Улиас 1100-2000 м Хөрсний үржил шим шаардахгүй, элсэрхэг сайрхаг,
бага үржил шимтэй хөрсөнд ургана.
Ой болон ойт хээрийн бүслүүр дэх ам хавцал, голын
9 Хус 600-1200 м хөндий, уулын хажуу, бэлээр ой үүсгэдэг.
Заг нь хөрсний өнгөн гадарга жижиг хайрга чулуугаар
бүрхэгдсэн болон хөнгөн сийрэг бүтэцтэй элсэн хөрс,
10 Заг 1000-1400 м говийн уулс хоорондын уудам хөндий хоолой, хатаж
шалзсан тойром, хөндий хоолойн хуурай сайр дагаж
ургана. Заг 5-р сарын дундуур цэцэглэнэ.
Голын чийглэг, намгархаг, эрэг дагуу хайргархаг,
11 Бургас 600-2200 м элсэрхэг, чийгтэй хөнгөн хөрсөнд сайн ургана.
Уулын хад, чулуурхаг хажуу, ам хөндий, сайрын эх,
12 Хайлаас 640-1300 м горхи булгын эх, голын хөндийн элсэрхэг сийрэг
нарсан ойн захаар ургана.

6. ОЙН ТӨРӨЛ

7. СУДАЛГААНЫ ЗОРИЛГО
 MODIS-ийн 1 ба 2-р сувгийн мэдээгээр ойн
төрлийг ангилах
Зорилтууд:
1. 2009 оны 1-12 сар хүртэлх цэлмэг өдрийн
мэдээн дээр анализ хийх
2. Ангилсан ойн төрлөө ургамалжилтын / NDVI
/ индекстэй харьцуулалт хийх
3. Д.т.д өндрөөр нь ойн төрлөөр ангиллаа
шалгах

8. АШИГЛАСАН МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ
 Хиймэл дагуулын мэдээ
- MODIS-ийн 2009 оны 1-12 сар хүртэлх цэлмэг
өдрийн 21 мэдээ
- Landsat хиймэл дагуулын 2009 оны 5, 6, 9-р
сарын 3 мэдээ /Path130 row 26/
 Сэдэвчилсэн мэдээ
- Ой зохион байгуулалтын зураг
- Ойн 100 000-ны мэдээ
- Өндөршилын зураг / DEM /
- Ойн ургах орчны зүй тогтол

9. БОЛОВСРУУЛАЛТЫН АРГАЗҮЙ

10. СУДАЛГААНЫ МУЖ

11. ОЙН ТӨЛӨВ БАЙДАЛ /MODIS-RGB -221/
1-р 2-р сарын 4-р сарынсарынсарын 10282 сарын 23
2-р 2-р 3-р4-р сарынсарынсарынсарынсарын 18
сарын 7 сарын сарынсарынсарын 12-р 4 23
сарын 6 15263 147-р 8-р 9-р 11-р сарын
3-р сарын 5-р 13274 8-р 10-р сарын
сарын 5-р 5-р 8-р 17247 312-р

12. ОЙН ТӨЛӨВ БАЙДАЛ / Landsat-RGB -721/
2009-05-10 2009-09-07
2009-06-11

13. ОЙ ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТЫН ЗУРАГ Д.Т.Д ӨНДРИЙН ЗУРАГЛАЛ
/ 2004 ОН/

14. Д.Т.Д ӨНДРИЙН ЗУРАГЛАЛ

15. СУДАЛГААНЫ ҮР ДҮН

16. ОЙН ТӨЛӨВ БАЙДАЛ / NDVI /

17. LANDCOVER ЗУРАГ
/ 2006 ОН/

18. 1 2
3 4
2010 оны 12-р сарын 18-ны өдрийн мэдээн дээр ойн төрлийг ангилав.
1. NDVI, 2.DEM, 3. RGB /бодит өнгөөр харагдах байдал, 4. Ангилагдсан зураг

19. ОЙН ТӨРЛИЙН АНГИЛАЛ /4 УЛИРАЛ/
1 3
1. Хавар /03.03/
2. Зун /08.10/
3. Намар /10.04/
4. Өвөл /12.18/
2 4

20. 2009 оны 8-р сарын 22-ны мэдээ
/RED суваг/
class Merged class Description
1 Class1 Classes Мөнх ногоон
1,2,3,4 ой зонхилсон
шинэсэн ой
2 Class 2 Classes 5,6 Мөнх ногоон
ой
3 Class3 Classes 7,8 Шинэсэн ой
Classes Шинэс хүсан
4 Class4 9,10,11 холимог ой
Classes
5 Class 5 12,13,14,15,16 Сөөг, торлог
,17
Classes
6 Class 6 23,24,25,26,27 Нүцгэн газар
,28,29,30
Classes
7 Class 7 18,19,20,21,22 Тармаг ой

21. ДҮГНЭЛТ
 MODIS –ын сувгийн мэдээгээр ойн төрлийг ангилах
боломжтой бөгөөд 1-р суваг буюу RED суваг нь илүү их
ногоон ургамлын ойлтыг мэдэрдэг байна.
 Ойн төрлийн ангилал хийхдээ нийт 21 мэдээг улирлын
шинж чанараар нь хувааж ангиудын хоорондын
хамаарлыг тооцож, газрын мэдээтэй уялдуулан нийт 7
ангид бүлэглэсэн.
 Ойн төрөл нь д.т.д өндрөөсөө болон ойн ургах орчиноосоо
хамаардаг байна.
 Ой зохион байгуулалтын мэдээг суурь мэдээ болгон
ашиглав.
 Цаашид газрын хэмжилт хийж ангиллын үр дүнг шалгах
шаардлагатай.