„OGRANICZENIA W POBORZE I DOSTARCZANIU ENERGII. Jak powinien postępować odbiorca końcowy?” Polecamy nasz nowy artykuł opublikowany w miesięczniku branżowym Utrzymanie Ruchu. „LIMITATIONS OF ELECTRICTY SUPPLY. How should the end consumer proceed?” Check out our new article published in Plant Engineering magazine

1. 13
Energetyka | Utrzymanie Ruchu 3/2016
Ograniczenia w poborze
i dostarczaniu energii
Jak powinien postępować odbiorca energii?
Zeszłoroczne ograniczenia w poborze i dostarczaniu energii odbiły się czkawką wśród dużych przedsiębiorców,
mimo że premier Ewa Kopacz zapowiadała, że nie wpłyną negatywnie na produkcję. Jakie były ich przyczyny, czy
wszystko przebiegło zgodnie z prawem i jak przygotować się przed kolejnymi falami upałów, na które jesteśmy
narażeni każdego lata?
nia poboru jest wielkość mocy umownej
określona w umowie o świadczenie usług
dystrybucji, usług przesyłania lub w umo-
wie kompleksowej. Jeżeli moc umowna
jest wyższa niż 300 kW, to taki podmiot
co do zasady podlega ograniczeniom.
Dodatkowo zgodnie z §6 wspomniane-
go rozporządzenia gospodarstwa domo-
we, szpitale i inne obiekty ratownictwa
medycznego, obiekty wykorzystywane
do obsługi środków masowego przekazu
o zasięgu krajowym, porty lotnicze, obiek-
ty międzynarodowej komunikacji kolejo-
wej, obiekty wojskowe, energetyczne
oraz inne o strategicznym znaczeniu dla
funkcjonowania gospodarki lub państwa,
określone w przepisach odrębnych oraz
obiekty dysponujące środkami technicz-
nymi służącymi zapobieganiu lub ograni-
czaniu emisji, negatywnie oddziałujących
na środowisko – nie podlegają ogranicze-
niom w poborze energii. Należy również
zaznaczyć, że zgodnie z §3 ust. 4 ww.
rozporządzenia ograniczenia nie mogą
powodować zagrożenia bezpieczeństwa
osób ani uszkodzenia lub zniszczenia
obiektów technologicznych.
Podstawa prawna
wprowadzania ograniczeń
Podstawą prawną do wprowadzania
ograniczeń są przepisy art. 11 i następ-
nych Ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r.
Prawo energetyczne. Wskazują one gene-
ralne upoważnienie dla PSE oraz Rady
Ministrów do wprowadzenia ograniczeń
w dostarczaniu i poborze energii elek-
trycznej. W przypadku powstania zagro-
żenia bezpieczeństwa jej dostaw PSE,
po wyczerpaniu wszelkich możliwych
działań mających na celu usunięcie tego
zagrożenia i zapobieżenia jego negatyw-
nym skutkom, może wprowadzić ograni-
czenia w dostarczaniu i poborze energii
elektrycznej na terytorium Polski do czasu
wejścia w życie rozporządzenia Rady Mi-
nistrów wprowadzającego takie ograni-
czenia, lecz nie dłużej niż na 72 godziny.
Taka sytuacja miała miejsce 10 sierpnia
2015 r., kiedy PSE najpierw powiadomi-
ło ministra gospodarki oraz prezesa URE
o wystąpieniu zagrożenia bezpieczeń-
stwa dostaw energii elektrycznej i jed-
nocześnie wprowadziło ograniczenia
w jej poborze. Następnie PSE zgłosiło
konieczność wprowadzenia ograniczeń
przez Radę Ministrów na podstawie
art. 11 ust. 7 prawa energetycznego. Sto-
sowne rozporządzenie wydane zostało
11 sierpnia 2015 r., weszło w życie od go-
dziny 24.00 tego dnia i obowiązywało
do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24.00.
Informacje
o wprowadzaniu ograniczeń
Zgodnie z ust. 1 i 2 §12 Rozporządzenia
z dnia 23 lipca 2007 r. jednym z kanałów
komunikacji o stanie sieci i ogranicze-
niach, zgodnie z przepisami ustawy, były
komunikaty w Programie Pierwszym Pol-
skiego Radia oraz na stronie internetowej
PSE. Ponadto odbiorcy energii elektrycznej
byli informowani w formie wiadomości e-
-mailowych lub telefonicznie. W większo-
ści przypadków informacja o wprowadzo-
nych ograniczeniach w poborze energii
elektrycznej dotarła do przedsiębiorstw
przed obowiązywaniem ograniczeń lub
Kacper Skalski, radca prawny, szef zespołu prawa energetycznego w Kancelarii Raczyński Skalski & Partners Sp.p.
Magdalena Żurowska, prawnik w Kancelarii Raczyński Skalski & Partners Sp.p.
W
sierpniu 2015 roku, po raz
pierwszy po 1989 roku, na tere-
nie Polski wprowadzono ogra-
niczenia w poborze i dostarczaniu energii,
zwane popularnie dwudziestym stopniem
zasilania, spowodowane wysokimi tempe-
raturami powietrza. Stany wód niezbęd-
nych do produkcji energii elektrycznej
osiągały ekstremalnie niskie poziomy
i wystąpiła konieczność odstawienia kil-
ku jednostek wytwórczych. Temperatura
wody w zbiornikach wykorzystywanych
do chłodzenia w procesie wytwarza-
nia energii elektrycznej była tak wysoka,
że niektóre elektrownie (z otwartym obie-
giem chłodzenia) zmuszone były ograni-
czyć moc wytwórczą. To spowodowało
dalsze obniżenie – poniżej bezpiecznego
minimum – dostępnych rezerw zdolności
wytwórczych, a tym samym wystąpiło za-
grożenie bezpieczeństwa dostaw energii
elektrycznej. Dodatkowo w okresie naj-
wyższych temperatur awarii uległ jeden
z dużych bloków wytwórczych elektrowni
Bełchatów. Nałożenie się tych czynników
doprowadziło do wprowadzenia ograni-
czeń w poborze energii elektrycznej.
Kto podlega ograniczeniom?
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Mini-
strów w sprawie szczegółowych zasad i try-
bu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży
paliw stałych oraz w dostarczaniu i pobo-
rze energii elektrycznej lub ciepła z dnia
23 lipca 2007 r. (Dz.U. Nr 133, poz. 924)
ograniczenia poboru energii nie obej-
mują wszystkich użytkowników systemu.
Podstawowym kryterium decydującym
o podleganiu obowiązkowi ogranicze-

2. 14
Utrzymanie Ruchu 3/2016 | Energetyka
wie rozporządzenia wydanego przez Radę Ministrów. Oznacza to,
że odbiorcy końcowi, którzy musieli wprowadzić ograniczenia,
nie mogą dochodzić żadnego odszkodowania za straty, które
wynikły z ograniczenia produkcji. Jest możliwość dochodzenia
odszkodowania od PSE, ale tylko w wyjątkowych okolicznościach,
czyli gdy wprowadzone ograniczenia będą wynikiem okoliczno-
ści, za które PSE ponosi odpowiedzialność czy gdy PSE dopuścił
się niedbalstwa przy ocenie zasadności podjętych działań. PSE
stwierdził, że wprowadzenie ograniczeń w 2015 r. było zgodne
z prawem, a więc roszczenia odszkodowawcze przedsiębiorców
są niezasadne.
Konsekwencje nieprzestrzegania ograniczeń
W związku z ograniczeniami wprowadzonymi kolejno przez PSE,
a następnie na mocy rozporządzenia w czerwcu i lipcu 2016 ro-
ku prezes Urzędu Regulacji Energetyki wszczął na masową skalę
postępowania w celu nałożenia kary pieniężnej wobec przed-
siębiorstw, które nie dostosowały się do ograniczeń w poborze
energii elektrycznej. Około 1000 przedsiębiorstw otrzymało we-
zwania do złożenia wyjaśnień. Zgodnie z przepisami ustawy Pra-
wo energetyczne prezes URE może nałożyć karę pieniężną w wy-
sokości do 15% wartości przychodu ukaranego przedsiębiorcy
osiągniętego w poprzednim roku podatkowym za niestosowanie
się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej
wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art. 11d
ust. 3 Prawa energetycznego.
Zgodnie z literalnym brzmieniem ustawy przepis ten ma zasto-
sowanie jedynie do sytuacji, w której ograniczenia zostały wpro-
wadzone na podstawie właściwego rozporządzenia. W prawie
energetycznym nie ma podstawy prawnej do wymierzenia kary
za przekroczenie poboru mocy w okresie ograniczeń wprowadza-
nych przez PSE, czyli od 10 sierpnia do 11 sierpnia do godz. 24.00.
Rozporządzenie zaczęło obowiązywać dopiero od 11 sierpnia
od godziny 24.00. Czy prezes URE będzie nakładał kary również
za niezastosowania się do wprowadzonych ograniczeń przez PSE,
URE, dowiemy się już niebawem.
Podsumowanie
Jest ryzyko, że sytuacja z zeszłego roku może się powtórzyć,
w związku z czym rekomendujemy wprowadzenie wewnętrz-
nych procedur postępowania na wypadek wprowadzenia ogra-
niczeń, regulujących m.in. bezpieczny proces wstrzymania czy
ograniczenie produkcji przy jednoczesnej minimalizacji strat
oraz podtrzymywanie procesów przy ograniczonym poborze
energii zapobiegającym uszkodzeniom linii produkcyjnych.
Dodatkowo rekomendujemy sprawdzić, czy minimalna moc
umowna zawarta w umowie dystrybucyjnej, przesyłowej al-
bo kompleksowej odpowiada aktualnej sytuacji u przedsię-
biorcy. Mogło się zdarzyć, że w związku z rozbudową zakładu
rzeczywista moc minimalna (czyli minimalna moc wymagana
dla zapewnienia bezpieczeństwa osób i mienia w przypadku
wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii
elektrycznej) uległa zwiększeniu i nie zostało to odzwierciedlone
w umowie.Warto także sprawdzić lub ustalić z operatorem dane
kontaktowe przynajmniej dwóch lub trzech osób, które powinny
być powiadomione o wprowadzeniu ograniczeń poboru energii
elektrycznej.
w pierwszej ich godzinie. Zdarzały się również sytuacje, że przed-
siębiorcy dowiadywali się o wprowadzonych ograniczeniach do-
piero po pewnym czasie, co narażało ich na odpowiedzialność
za niezastosowanie się do wprowadzonych ograniczeń.
Czym są stopnie zasilania?
Zgodnie z Rozporządzeniemzdnia23lipca2007r. stopnie zasilania
są wielkością planowanych ograniczeń. Są one indywidualnie
określane w umowach dystrybucyjnych, przesyłowych lub kom-
pleksowych proporcjonalnie do ogłaszanego stopnia zasilania.
Przy czym 20. stopień zasilania oznacza maksymalną wielkość
ograniczeń, a 11. stopień zasilania oznacza normalną wielkość
poboru, określoną w umowie dystrybucyjnej, przesyłowej lub
kompleksowej.Przykładowodlamaksymalnejmocyumownej300
kW umowa określa, że stopień 11. zezwala na pobór maksymalny
na poziomie 300 kW, 12. stopień – 280 kW, 13. stopień – 257 kW, 14.
stopień – 230 kW, 15. stopień – 210 kW, 16. stopień – 188 kW, 17.
stopień – 166 kW, 18. stopień – 146 kW, 19. stopień – 123 kW i 20.
stopień, czyli najniższy, określa maksymalnie dopuszczalny pobór
mocy na poziomie 100 kW.
Odpowiedzialność przedsiębiorstw
za straty spowodowane
przez ograniczenia
Niezależnie od strat, jakie mogą ponieść przedsiębiorstwa w wyni-
ku wstrzymania produkcji z powodu wprowadzonych ograniczeń,
prawo energetyczne wyłącza odpowiedzialność przedsiębiorstw
energetycznych za skutki ograniczeń wprowadzonych na podsta-
reklama