Usytuowanie przeciwdziałania mowie nienawiści w polskim prawie karnym

2. HejtStop to kampania, której celem jest walka z
antysemityzmem, homofobią, ksenofobią rasizmem oraz
z każdą inną formą nienawiści, która pojawia się w
przestrzeni publicznej.

3. Kolejność treści
1. Co to jest mowa nienawiści?
2. Jak brzmi definicja mowy nienawiści?
3. Czy polskie prawo chroni przed mową nienawiści?

4. 1. Co to jest mowa nienawiści?
Mowa nienawiści to wszelkie wypowiedzi, które przedstawiają
jednostki przynależące do określonej grupy lub całe grupy osób w
sposób skrajnie negatywny. Są to publikacje zarówno wyrażające
nienawistne uczucia, jak i powielające poglądy oparte na nienawiści.
Mowa nienawiści charakterystyczna jest np. dla rasizmu,
antysemityzmu, ksenofobii, homofobii czy transfobii.

5. 2. Jak brzmi definicja mowy nienawiści?
Najbardziej znaną definicją mowy nienawiści jest
definicja Rady Europy.
Posługują się nią zarówno Europejski Trybunał Praw Człowieka w
Strasburgu, jak i organizacje pozarządowe skupione wokół tematyki
praw człowieka.

6. Z a l e c e n i e n r R ( 9 7 ) 2 0 R a d y E u r o p y
M o w a n i e n a w i ś c i to „każda forma wypowiedzi, która
rozpowszechnia, nawołuje do, popiera lub usprawiedliwia
nienawiść rasową, ksenofobię, antysemityzm lub inne formy
nienawiści oparte na nietolerancji, włączając w to
nietolerancję wyrażaną w formie agresywnego nacjonalizmu
lub etnocentryzmu, dyskryminacji lub wrogości wobec
mniejszości, migrantów, lub osób wywodzących się ze
społeczności imigrantów”.

7. Osoba posługująca się mową nienawiści nie może
powoływać się na prawo do wolności słowa.
ETPC w Strasburgu orzekł, że wypowiedzi uznane za mowę
nienawiści są wyłączone spod ochrony art. 10 Konwencji o
Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

8. 3. Czy polskie prawo chroni przed mową
nienawiści?
W polskim prawie termin m o w y n i e n a w i ś c i nie
funkcjonuje. Istnieją za to przepisy prawa, które chronią przed
mową nienawiści skierowaną w poszczególne grupy lub osoby
należące do pewnych grup.

9. W kierunku kogo nie wolno kierować mowy
nienawiści zgodnie z polskim prawem?
Nie wolno kierować mowy nienawiści do osób lub grup ze
względu na:
• narodowość
• pochodzenie etniczne,
• rasę,
• wyznanie,
• bezwyznaniowość.

10. art. 256 § 1 Kodeksu karnego:
Kto publicznie propaguje faszystowski lub inny totalitarny
ustrój państwa lub nawołuje do nienawiści na tle różnic
narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo
ze względu na bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Postepowanie wszczyna się z urzędu.

11. art. 257 Kodeksu karnego:
Kto publicznie znieważa grupę ludności albo
poszczególną osobę z powodu jej przynależności
narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej
bezwyznaniowości lub z takich powodów narusza
nietykalność cielesną innej osoby, podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.
Postepowanie wszczyna się z urzędu.

12. Przed mową nienawiści można się bronić także na podstawie
przepisów prawa, które nie wprost odnoszą się do nienawiści
lub zniewagi ze względu na jakąś stałą cechę danej osoby lub
grupy osób.

13. art. 216 Kodeksu Karnego
§ 1. Kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby
pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby
zniewaga do osoby tej dotarła, podlega grzywnie albo karze
ograniczenia wolności.
§ 2. Kto znieważa inną osobę za pomocą środków masowego
komunikowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia
wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego.

14. Art. 212 § 1 Kodeksu Karnego
Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę
prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości
prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą
poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania
potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju
działalności, podlega grzywnie albo karze ograniczenia
wolności.
Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego.

15. Art. 190 § 1 Kodeksu Karnego
Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej
szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w
zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do lat 2.
Ściganie odbywa się na wniosek pokrzywdzonego.