1. Prof. Marek Gromiec
Konferencja LVIV 2015
Kierunki zagospodarowaniaKierunki zagospodarowania
komunalnych osadów ściekowych-komunalnych osadów ściekowych-
odzysk energii i zasobówodzysk energii i zasobów
2. Oprócz tradycyjnej roli systemów wodno-ściekowych jaką jest oczyszczanie
ścieków i przeróbka osadów
nowa rolą staje się produkcja zasobów oraz energii.
W zakresie produkcji zasobów:
- produkcja wody,
- produkcja wodoru,
- produkcja azotu,
- produkcja fosforu,
- produkcja plastyków, itp.
W zakresie produkcji energii:
- odzysk energii ze ścieków w systemach kanalizacyjnych
- odzysk energii z osadów ściekowych
3. Zużycie energii w systemach wodno-ściekowych
Współzależności między energią a wodą występują
jako:
- zależność energia- woda, wykorzystanie wody dla energii,
- zależność woda- energia, wykorzystanie energii dla wody,
występują w całej gospodarce:
- komunalnej,
- przemysłowej,
- rolnej,
Ale nie zawsze są przedmiotem całościowych analiz,
lecz będą stawały się coraz ważniejsze,
szczególnie w gospodarce wodno- ściekowej.
4. Zużycie energii w przedsiębiorstwach wod-kan
Średnie wartości wskaźnika energochłonności
procesu odbioru i oczyszczania ścieków wynoszą:
- 0,84 kWh / m3
dla przedsiębiorstw 20-100 tys. mieszkańców,
- 0,62 kWh / m3
dla przedsiębiorstw pow.100 tys. mieszkańców.
Wskaźnik energochłonności wyznacza ilość energii
na jednostkę zafakturowanych ścieków.
Koszty energii mogą stanowić nawet 30% kosztów
eksploatacji i utrzymania w ruchu systemów oczyszczania
ścieków.
Zużycie energii dotyczy transportu ścieków do oczyszczalni,
oczyszczania ścieków i przeróbki osadów, odprowadzania
ścieków do odbiornika.
5. Oszczędności energii w systemach ściekowych
Podstawową metodą analityczną oceny zapotrzebowania na
energię są audyty energetyczne, które pozwalają na ocenę
całkowitego zapotrzebowania na energie danego systemu, jak
też ustalenie najistotniejszych procesów i operacji pod
względem energetycznym.
Istotne jest wykonanie tzw. analizy kosztowej cyklu życia,
przydatnej przy ocenie składników oczyszczania ścieków.
Ocena sprawności energetycznej do opracowania programu
oszczędności energii oczyszczalni ścieków. Oszczędności
energii w oczyszczalniach związane są z usprawnieniem lub
wymianą urządzeń energochłonnych oraz z wprowadzeniem
systemów sterowania/ automatyzacji monitoringu i kontroli.
6. Optymalizacja przeróbki osadów ściekowych
Wskazane jest przeprowadzenie analiz optymalizowania
ciągów technologicznych gospodarki osadowej, co pozwoli
na wybór optymalnego rozwiązania dla danej oczyszczalni.
Istotnym jest wybór rozwiązań posiadających sprawdzone w
praktyce referencje i konieczne jest przeprowadzenie badań
pilotowych, które pozwalają na wprowadzenie innowacyjnych
i wysokosprawnych rozwiązań, przykładowo:
- zagęszczania i odwadniania osadów ściekowych,
- hydrolizy termicznej przed komorami fermentacyjnymi,
- kofermentacja osadów ściekowych z odpadami,
- oczyszczanie odcieków z odwadniania osadów ściekowych.
9. • Zwiększenie podatności osadów na fermentację poprzez
destrukcję struktur komórkowych (dezintegracja)
• Wstępne przetworzenie osadów poprawiające późniejsze ich
odwadnianie, oraz zapewniające higienizację
• Zwiększenie obciążenia komór fermentacji poprzez zwiększenie
stopnia zagęszczenia osadu podawanego do komór z jednoczesną
poprawą efektywność mieszania w komorach fermentacyjnych,
• Zwiększenie efektywności procesu fermentacji, wpływa na
zwiększenie biogazu i stopień rozłożenia substancji stałych
• Zwiększenie stopnia rozkładu osadu = zmniejszenie jego ilości do
przeróbki w dalszych etapach obróbki (odwadnianie i suszenie).
System Hydrolizy Termicznej
10. Komory fermentacyjne
Komory fermentacji są urządzeniami do przeprowadzenia biochemicznego
rozkładu substancji organicznych zawartych w osadach ściekowych.
Wydzielone komory fermentacyjne (WKF) można podzielić na: zamknięte i
otwarte.
Wydzielone komory fermentacyjne zamknięte to komory przykryte
zawsze ogrzewane z mieszaniem osadu, mogą być komorami fermentacji
mezofilowej (o temp. 27-35 0
C) lub termofilowej (o temp. 50-55 0
C).
Wydzielone komory fermentacyjne to otwarte komory nie mające
przykrycia o fermentacji mezofilowej, ale nie ogrzewane (temp. 10-15 0
C),na
ogół nie mieszane lub z mieszaniem mało intensywnym (przepompowywanie
osadu).
Otwarte komory fermentacyjne ze względu na niską temperaturę i brak
mieszania są większe w przeliczeniu na jednostkę masy osadu.
Należy wprowadzić zachętę finansową do ich zamianę komór otwartych na
komory zamknięte.
17. W reaktorze Pearl powstaje wysokiej jakości
nawóz o powolnym działaniu
Nawóz fosforowo-azotowo-magnezowy
5-28-0 +10%Mg
Powolnie uwalniający się nawóz o zwiększonej efektywności
19. Optymalizacja ciągu technologicznego gospodarki osadowej to
proces złożony, który poprzedzony głęboką analizą poszczególnych
elementów i poparty praktycznym doświadczeniem pozwoli wdrożyć
najlepsze rozwiązanie dla każdej oczyszczalni indywidualnie.
Suszenie osadów Spalanie osadów ze skratkami
SUSZENIE I SPALANIE OSADÓW
21. Przykład modernizacji linii osadowej na
miejskiej oczyszczalni ścieków
Zastosowanie agregatów kogeneracyjnych do
wytwarzania skojarzonej energii elektrycznej i cieplnej.
Usprawnienie procesu fermentacji z zastosowaniem
instalacji hydrolizy termicznej.
Umożliwienie kofermentacji odpadów organicznych
(jako opcja).
Zmodernizowanie węzła odwadniania osadów
ściekowych w celu poprawy skuteczności odwadniania.
Zastosowanie suszenia osadów ściekowych
( jako opcja).
22. Przykładowe efekty modernizacji linii ściekowej
na miejskiej oczyszczalni ścieków
Zwiększenie stopnia odwodnienia osadów ściekowych z 18% s.m. do 28-
30% i związana z tym redukcja objętości osadów.
Zmniejszenie dawki polielektrolitu do odwadniania osadów ściekowych z
13,7g/kg s.m. do 8,0 g/kg s.m.
Zwiększenie stopnia rozkładu w procesie fermentacji z 40% do 56% i
zmniejszenie końcowej ilości osadów o 18%.
Zmniejszenie ilości osadów do poziomu 480 ton s.m./rok.
Zwiększenie produkcji biogazu o 30-40%.
Wytworzenie energii elektrycznej z przeróbki własnych osadów do poziomu 2
000 kWh/d.
Ograniczenie zapotrzebowania na energię na cele własne do wysokości 50%
obecnego zużycia, a w przypadku kofermentacji nawet do 100%.
Sterylizacja osadów ściekowych , zapewniająca bezpieczeństwo sanitarne
bez dodatkowego wapnowania.
Uzyskanie bezpiecznego pod względem sanitarnym produktu nawozowego.
23. Korzyści środowiskowe i ekonomiczne
Wzrost sprawności energetycznej systemów wodno-ściekowych może
spowodować spadek zanieczyszczenia powietrza poprzez zmniejszenie
zużycia paliw konwencjonalnych, jak też redukcję gazów cieplarnianych.
W kraju istnieją tysiące oczyszczalni ścieków, a na świecie istnieją ich
setki tysięcy, a których większość zasilana jest energią z paliw kopalnych,
w tym z węgla.
Przykładowo, w USA zużycie energii elektryczne na komunalne
oczyszczalnie stanowi 5,4% całkowitego krajowego zużycia energii i może
wzrosnąć o 20% w ciągu następnych 20 lat.
W Polsce, należy wykonać bilans energetyczny dla oczyszczalni ścieków
i oszacować korzyści działań optymalizacyjnych i innowacyjnych, tym
bardziej, że zużycie energii przez tą branżę będzie rosło.
24. Podsumowanie
Systemy ściekowe zaczynają być spostrzegane nie tylko w tradycyjnej roli
jaką jest oczyszczanie ścieków i przeróbka osadów ściekowych, ale również
w nowej roli związaną z produkcją zasobów i energii.
Systemy ściekowe mogą nie tylko być konsumentem dużych ilości, ale
również produkować energię na potrzeby własne, a nawet do różnych
celów dla użytkowników zewnętrznych.
Oczyszczalnie ścieków mogą stać się producentem wielu cennych zasobów,
z których najcenniejszym jest woda, a inne zasoby to między innymi wodór,
związki biogenne, szczególnie fosfor.
Należy dodać, że Amerykańska Federacja Środowiska Wodnego uznała
ścieki i osady za nowe źródła energii odnawialnej, co stało się bodźcem
do wielu rozwiązań innowacyjnych w tym zakresie.
Zagospodarowanie osadów ściekowych jest konieczne ze względów
sanitarnych i innych, ale winno być rozwiązywane z punktu widzenia
pozyskiwania energii z osadów ściekowych uznanych za biomasę.
25. c.d. Podsumowanie
Konieczne jest wsparcie innowacyjnych rozwiązań technologicznych
dotyczących osadów ściekowych w ramach Programu Operacyjnego
Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 przez możliwość uzyskiwania
dodatkowych punktów.
Należy wprowadzić zachęty ekonomiczne dla modernizacji istniejących
otwartych wydzielonych komór fermentacyjnych.
Rozwiązywanie problemu osadów ściekowych łączy się z możliwościami
zwiększenia efektywności energetycznej systemów ściekowych.
Powyższe działania przynoszą korzyści o charakterze środowiskowym i
ekonomicznym, w tym spadek zanieczyszczenia powietrza związanego ze
zmniejszeniem zużycia paliw konwencjonalnych oraz redukcja gazów
cieplarnianych.