1. Polscy Emigranci w Europie
Prezentacja wyników internetowego
badania polskiej emigracji 2008
Warszawa, 17 marca 2009
2. Kontekst badania
W grudniu 2008 roku zrealizowaliśmy drugą edycję badania polskiej emigracji.
W I edycji - z października 2007 – zaprezentowaliśmy portret emigrantów jako
konsumentów i odbiorców polskojęzycznych mediów oraz przedstawiliśmy
sposoby kontaktu badanych z krajem.
W II edycji z grudnia 2008 zbadaliśmy równie aspekty emocjonalne ycia na
emigracji oraz perspektywy powrotu rodaków do Polski.
Badanie dostarcza wielu u ytecznych informacji, przydatnych bankom,
deweloperom, przewoźnikom, w tym liniom lotniczym, biurom podró y,
producentom FMCG, mediom czy instytucjom rządowym i samorządowym.
3. Cele badania
Główny cel badania stanowiło zaprezentowanie wszechstronnego wizerunku
Polaków yjących na emigracji w wybranych krajach europejskich.
Obok portretu społeczno – demograficznego interesowało nas przede
wszystkim głębsze wniknięcie w codzienność emigrantów. Nie tylko poprzez
pryzmat sytuacji zawodowej czy materialnej, ale poprzez cele do których
dą ą, towarzyszące im tęsknoty oraz samopoczucie.
Zbadaliśmy tak e, czy mieszkając na emigracji nadal interesują się
wydarzeniami z Polski oraz czy tęsknią za krajem.
Na koniec zapytaliśmy badanych o ich plany powrotu do Polski.
4. Metodologia
Wywiady zrealizowano poprzez ankiety internetowe (web survey).
Zaproszenia do badania wyświetlano osobom, które odwiedzały zza granicy
strony internetowe Onet.pl, WP.pl, Interia.pl oraz Gazeta.pl. Osoby te
identyfikowano na podstawie numerów IP połączenia internetowego. Dodatkowo
proszono badanych o potwierdzenie kraju zamieszkania.
Badanie objęło osoby, które mieszkają od co najmniej trzech miesięcy w jednym
z 11 krajów Europy Zachodniej.
Kraje wybrano na podstawie liczby odwiedzin, tak aby uzyskać co najmniej 300
wywiadów na kraj.
Ankiety zebrano w dniach 3-17 grudnia 2008 roku.
Łącznie przeankietowano 20 006 osób.
5. Podział zebranych ankiet wg krajów
659 804
Łącznie zbadano 20 006
osób.
1 906
8 126 889
3/4 badanych pochodzi
473
trzech krajów: Wielkiej 4 740
Brytanii, Niemiec
i Irlandii. 955
370
643
550
7. 74% zbadanych emigrantów wyjechało do Wielkiej Brytanii, Irlandii lub Niemiec
Wielka Brytania 40%
Niemcy 24%
Irlandia 10%
Francja 5%
Holandia 4%
Szwecja 4%
Norwegia 3%
Wlochy 3%
Hiszpania 3%
Belgia 2%
Austria 2%
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)
Źródło ilustracji: www.dziennik.pl
8. Cel wyjazdu stanowiła przede wszystkim chęć poprawy statusu materialnego
oraz potrzeba poznania świata
poznanie świata, ludzi 30%
zarobienie pieniędzy na konkretny cel 30%
znalezienie pracy 28%
chęć „wyrwania” się z Polski 27% Procentowy udział rodzajów motywacji
wyjazdów
swobodny styl ycia 23%
rodzinne 20%
chęć rozwoju osobistego 22%
względy rodzinne (dołączenie do rodziny, ślub, etc.) 20%
rozwój 34%
rozwój zawodowy, kontynuacja kariery 17%
pieniądze, praca 44%
edukacja, kształcenie się 17%
inne 5%
styl ycia 37%
urodziłem/am się poza Polską 0,3%
Co było dla Ciebie głównym powodem wyjazdu z Polski?
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)
Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić więcej ni jednej odpowiedzi
9. 43% emigrantów przebywa za granicą krócej niż 3 lata (podział na „nową”
i „starą emigrację” wg długości pobytu)
Ogółem 5% 5% 33% 27% 30%
Irlandia 5% 49% 38% 5%
Wielka Brytania 4% 5% 43% 36% 12%
Norwegia 8% 10% 43% 21% 18%
Holandia 8% 10% 36% 16% 30%
Hiszpania 9% 6% 34% 18% 34%
Szwecja 7% 6% 23% 21% 44%
Włochy 5% 5% 24% 22% 45%
Belgia 7% 5% 22% 19% 47%
Francja 8% 5% 19% 19% 50%
Niemcy 4% 4% 18% 15% 59%
Austria 4% 4% 17% 15% 60%
0% 50% 100%
3 – 6 miesięcy 7 – 12 miesięcy od roku do 3 lat od 3 do 5 lat powy ej 5 lat
Od jak dawna mieszkasz za granicą?
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006) Nowa emigracja
10. Większość emigrantów to osoby młode – 70% badanych jest pomiędzy
21 a 35 rokiem życia
Ogółem 3% 70% 15% 12%
Irlandia 2% 86% 9% 2%
Wielka Brytania 3% 80% 11% 6%
Norwegia 2% 61% 22% 15%
Holandia 3% 74% 15% 9%
Hiszpania 3% 69% 18% 10%
Szwecja 3% 50% 21% 26%
Włochy 3% 68% 19% 9%
Belgia 5% 65% 20% 10%
Francja 65% 17% 16%
Niemcy 2% 53% 21% 24%
Austria 3% 52% 20% 24%
0% 50% 100%
15 - 20 lat 21-35 lat 36-45 lat 46 i więcej
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)
11. Wyjechały przede wszystkim osoby dobrze wykształcone – 90% badanych
zadeklarowało przynajmniej średnie wykształcenie
Struktura wykształcenia Porównanie ze spisem
zbadanych emigrantów powszechnym GUS
Emigranci 2008 GUS spis 2002
podstawowe lub ni sze 2%
11%
zasadnicze zawodowe 9%
podstawowe i zawodowe
54%
średnie zawodowe (z maturą lub bez) 19%
28%
średnie ogólnokształcące (z maturą średnie
10%
lub bez)
33%
policealne / pomaturalne 7%
19%
policealne i wy sze nieukończone
wy sze nieukończone 11% 3%
wy sze (licencjat lub magisterskie) 37% 42%
wy sze i podyplomowe
wy sze podyplomowe (np. doktorskie, 10%
5%
MBA)
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)
12. Często są z nimi najbliżsi – po 40% badanych przebywa na emigracji razem ze
współmałżonkiem(-ą) lub partnerem(-ką)
100%
90%
80%
70%
60%
62%
50% 81%
7% 7%
40% 11%
30%
20% 40% 39%
33%
24%
10%
9%
0%
mał onek(-ka) partner(-ka) dzieci rodzeństwo rodzice
na emigracji w Polsce
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)
Źródło ilustracji: imagebase.davidniblack.com
14. Blisko połowa emigrantów wykonuje prace fizyczne
27% pracuje jako specjaliści lub na stanowiskach kierowniczych (w Polsce 20%)
65% emigrantów pracuje na
na emigracji w Polsce
etacie, 9% prowadzi własną
20%
działalność gospodarczą, 7%
Praca fizyczna niewymagająca
kwalifikacji 12% odbywa sta , pracuje dorywczo
lub naukowo.
Praca fizyczna wymagająca 28%
kwalifikacji 20%
Praca biurowa niewymagająca 4% 19% badanych nie pracuje
kwalifikacji 6% (uczą się/studiują, prowadzą
Praca biurowa wymagająca 13% dom, szukają pracy).
kwalifikacji 15%
Wysoko wykwalifikowany 19%
specjalista 14%
Działalność gospodarczą
prowadzą częściej emigranci
Stanowisko kierownicze, 8%
dyrekcja, kadra zarządzająca 6%
w Niemczech (17%) i Austrii
(16%). Najrzadziej – w
8%
inne Irlandii (3%) i Wielkiej
27%
Brytanii (7%)
Podstawa procentowania: osoby pracujące (N=16 380)
15. Zdecydowana większość odczuła poprawę sytuacji materialnej po wyjeździe
Na emigracji Przed wyjazdem
ogół 6% 66% 16% 9% 12% 32% 35% 14% 6%
Irlandia 5% 79% 9% 6% 15% 29% 32% 16% 7%
Wielka Brytania 6% 72% 14% 7% 13% 30% 34% 14% 7%
Norwegia 8% 68% 12% 9% 18% 26% 31% 15% 8%
Holandia 6% 66% 15% 10% 4% 23% 27% 23% 14% 9%
Hiszpania 5% 59% 20% 7% 8% 25% 26% 27% 11% 8%
Szwecja 8% 69% 13% 8% 19% 25% 26% 17% 11%
Włochy 52% 22% 8% 13% 22% 27% 25% 12% 11%
Belgia 8% 65% 14% 9% 24% 25% 23% 9% 16%
Francja 6% 59% 20% 5% 10% 22% 26% 25% 12% 11%
Niemcy 6% 59% 20% 5% 10% 24% 28% 24% 10% 11%
Austria 7% 60% 19% 5% 10% 18% 28% 29% 14% 9%
0% 25% 50% 75% 100% 0% 25% 50% 75% 100%
jestem zamo ny jestem zamo ny
wystarcza na wszystkie wydatki wystarcza na wszystkie wydatki
nie wystarcza na większe wydatki nie wystarcza na większe wydatki
trzeba odmawiać sobie wielu rzeczy, aby wystarczyło na ycie trzeba odmawiać sobie wielu rzeczy, aby wystarczyło na ycie
nie wystarcza nawet na najpilniejsze potrzeby nie wystarcza nawet na najpilniejsze potrzeby
trudno powiedzieć trudno powiedzieć
Które określenie, najlepiej opisuje Twoją sytuację materialną?
Które określenie, najlepiej opisuje Twoją sytuację materialną przed wyjazdem z Polski?
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)
16. Nie tylko starcza im na bieżące potrzeby, ale jeszcze zaoszczędzają część zarobków
Cele oszczędzania 74% emigrantów oszczędza
turystyka, podró e, rekreacja
minimum 5% zarobków.
38%
dom/mieszkanie w Polsce 33%
dom/mieszkanie poza Polską 20% 35% emigrantów odkłada co
kupno samochodu 19% najmniej jedną trzecią swoich
inwestycje finansowe 18% zarobków.
edukacja dzieci 15%
dodatkowa ochrona emerytalna 14%
Emigranci z Irlandii
pomoc rodzinie w Polsce 13%
i Norwegii chętniej ni inni
własna edukacja 13%
oszczędzają na zakup
otwarcie firmy w Polsce 9%
mieszkania/domu w Polsce lub
zdrowie: leczenie, rehabilitacja 4%
Wg badań
otwarcie firmy w Polsce.
otwarcie firmy poza Polską 3%
CBOS z 2008r.
inne 4%
tylko 23%
aden 6% Polaków ma Emigranci z Niemiec
oszczędności. i Austrii, częściej ni
pozostali, oszczędzają na
dodatkową ochronę
Na jakie cele oszczędzasz?
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=16 155)
emerytalną.
Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł więcej ni jednej odpowiedzi
17. 17% odczuło na własnej skórze początki kryzysu (w listopadzie/grudniu)
56% osób nie planowało wówczas podejmowania szczególnych działań
Reakcje na kryzys finansowy
nie podjąłem/ nie planuję podjąć adnych
Pierwsze objawy kryzysu
56%
działań najwcześniej dostrzegli
oszczędniejsze ycie codzienne 25% respondenci z Włoch
kupowanie tańszych produktów 13% i Hiszpanii.
odło enie większych zakupów na później 11%
ograniczenie wyjść do barów, restauracji,
klubów
9% Wśród osób które odczuły
ograniczenie wyjazdów wypoczynkowych i
7%
oznaki kryzysu (17%
turystycznych
podjęcie dodatkowej pracy lub praca po
wszystkich badanych)
6%
godzinach zwracano przede
rozwa anie powrotu do Polski 6% wszystkim uwagę na
rezygnacja / odło enie planów zakupu
nieruchomości
5% wzrost zagro enia utraty
ograniczenie je d enia samochodem 3%
pracy (44% z nich).
zamiana mieszkania na tańsze 3%
inne 1%
Jak na twoje ycie wpłynął obecny kryzys finansowy?
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=3 380)
Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł więcej ni jednej odpowiedzi
18. Do czego dą ą, na czym
im zale y, czy czują się
dobrze na emigracji?
19. Najważniejszymi wartościami są dla nich szczęście rodzinne i udane życie osobiste
Cele które chcą osiągnąć
szczęście rodzinne 40%
Emigrantom w Irlandii bardziej
udane ycie osobiste/ prywatne 37%
ni pozostałym zale y na
własny dom, mieszkanie 32%
własnym domu/mieszkaniu.
dobre zdrowie, samopoczucie 30%
odpowiedni poziom finansowy 28%
Emigranci w Norwegii kładą
podró owanie, poznawanie świata 25%
większy nacisk ni inni na
satysfakcjonująca praca 24%
pomoc rodzinie.
kariera zawodowa 16%
wykształcenie 13%
własna firma, jej rozwój 12%
czas wolny – odpowiednia jego ilość 8%
Wg badań CBOS z 2008 najwa niejsze cele i dą enia Polaków,
pomoc rodzinie 8% to zdrowie, długie ycie (35%), poprawa poziomu ycia,
wy sze zarobki, dobrobyt materialny (23%), szczęście
udane, ciekawe ycie towarzyskie 6%
rodzinne i osobiste (12%).
trudno powiedzieć 1%
inne 1%
Czy jest coś, na osiągnięciu czego szczególnie Ci teraz zale y?
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)
Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić więcej ni jednej odpowiedzi
20. Zdecydowana większość badanych czuje się dobrze na emigracji
niepewnie 7% 16% 41% 34% bezpiecznie
szczęśliwie
nieszczęśliwie 3% 8% 29% 37% 23%
spełniony
rozczarowany 3% 8% 33% 39% 17%
swojsko
obco 4% 16% 33% 32% 14%
wśród swoich
osamotniony 6% 18% 31% 30% 16% zadowolony(a) z
nowego miejsca
0% 25% 50% 75% 100%
1 2 3 4 5
Jak czujesz się na emigracji? Które z poni szych określeń najlepiej opisują stan, jaki na ogół Ci towarzyszy?
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)
Odpowiedzi sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić jednej odpowiedzi.
21. Badani są w zdecydowanej większości zadowoleni z warunków życia
codziennego, sytuacji finansowej oraz relacji z innymi osobami
warunków w jakich mieszkasz, yjesz 55% 31% 8% 3%
poziomu, standardu ycia 46% 38% 10% 3%
stanu zdrowia 50% 34% 9% 4%
sytuacji materialnej 38% 39% 14% 5% 4%
relacji z osobami na miejscu 35% 41% 15% 5% 3%
ycia rodzinnego 47% 27% 12% 5% 6% 3%
relacji z osobami w Polsce 33% 37% 17% 7% 4%
sytuacji zawodowej 35% 33% 16% 6% 7%
0% 25% 50% 75% 100%
Tak Raczej tak Ani tak, ani nie Raczej nie Nie Trudno powiedzieć
Czy jesteś zadowolony/a z….?
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)
Odpowiedzi sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić jednej odpowiedzi.
22. 38% badanych spotkały kiedykolwiek nieprzyjemności na tle narodowościowym
nie, adne 62%
Nieprzyjemnych sytuacji
obraźliwe arty, docinki 22% doświadczyło 50% emigrantów
gorsze warunki zatrudnienia 16%
z Holandii.
obelgi, wyzwiska 6%
W najmniejszym stopniu
pomówienia 5% wskazują na takie sytuacje
kradzie , oszustwo
osoby zamieszkałe w
4%
Hiszpanii – tylko 29% z nich
zniszczenie mienia (wybicie szyb
w domu, uszkodzenie samocho
3% spotkało się z
nieprzyjemnościami.
groźby 1%
pobicie 1%
molestowanie 1%
inne 2%
Czy podczas obecnego pobytu za granicą spotkały Cię jakieś nieprzyjemności z powodu polskiego pochodzenia?
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)
Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić 3 odpowiedzi.
23. Najbardziej pozytywny stosunek mają do osób lokalnej narodowości,
najmniej - wobec… innych Polaków na emigracji
Osoby lokalnej narodowości 34% 52% 5% 7% 3%
Polacy w Polsce 44% 40% 5% 7% 3%
Inni emigranci (poza Polakami) 20% 47% 11% 14% 8%
Polacy na emigracji 16% 36% 8% 25% 15%
0% 25% 50% 75% 100%
Pozytywny Raczej pozytywny Trudno powiedzieć Raczej negatywny Negatywny
51% emigrantów z Holandii ma negatywny stosunek do
innych Polaków na emigracji (podczas gdy w całej próbie 40%).
Jaki jest Twój stosunek do następujących grup?
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)
Odpowiedzi sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić jednej odpowiedzi.
25. Choć tylko 32% badanych tęskni wprost za Polską, jako krajem,
to niemalże każdy z respondentów ma swoje „małe tęsknoty”
rodzina 66%
przyjaciele, znajomi 51%
Rodzina i znajomi, to
niezale nie od kraju pobytu
produkty spo ywcze 26%
dwa najwa niejsze źródła
ulubione miejsca 22%
tęsknoty.
przyroda, krajobrazy, morze, góry 21%
polskość, mentalność Polaków 15%
Za polskimi produktami
styl ycia sprzed wyjazdu 10%
spo ywczymi tęsknią przede
ycie kulturalne (muzea, galerie, teatry) 7% wszystkim emigranci
polskie programy TV, radio i prasa 7% w Hiszpanii i Norwegii.
zwierzęta domowe 7%
ksią ki, muzyka, filmy 5%
Tęsknotę za polską
wydarzenia sportowe 2% mentalnością, Polakami
inne 2% najczęściej deklarują emigranci
nie ma nic takiego 6% z Niemiec.
Czy jest coś w Polsce, za czym szczególnie tęsknisz?
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)
Odpowiedzi sumują nie się do 100%. Respondent mógł udzielić 3 odpowiedzi
26. Wśród doniesień z Polski, emigranci najchętniej śledzą informacje
ze świata polityki, gospodarki oraz ze „swojego” miasta/regionu
polityka 44%
gospodarka 34% Informacje z rynku
moje miasto, region w Polsce 33% nieruchomości interesują
szczególnie emigrantów
koszty, warunki ycia 27%
z Irlandii.
rynek pracy i wynagrodzenia 22%
kultura (film, muzyka, teatr, etc.) 21%
Informacje o wydarzeniach
sport 17% kulturalnych oraz ze świata
nieruchomości (ceny mieszkań, budowa
17% polityki najchętniej śledzą
domu)
emigranci z Francji.
ycie gwiazd, znanych osób 10%
prawo i podatki 6%
słu ba zdrowia 5%
szkolnictwo i mo liwości uczenia się 3%
kredyty i warunki przyznawania 3%
Czy śledzisz informacje z Polski? Jeśli tak, co Cię interesuje?
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)
Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Respondent mógł udzielić 3 odpowiedzi.
27. 2/3 emigrantów ogląda polskojęzyczne kanały telewizyjne, a ponad połowa
czyta polskojęzyczną prasę lub słucha radia
Odsetek osób korzystających z mediów Intensywność korzystania z mediów
polskojęzycznych polskojęzycznych
79%
internet
telewizja 64% 95%
38%
telewizja
51%
prasa 57%
15%
radio
33% codziennie
co najmniej raz na tydzień
radio 56% 3%
prasa
20%
Uwaga – na wykresie pominięto pozostałe
odpowiedzi dotyczące częstotliwości
Czy oglądasz za granicą polskojęzyczne stacje telewizyjne?
Czy słuchasz za granicą polskojęzycznych stacji radiowych?
Jak często czytasz polskojęzyczną prasę wydawaną w kraju, w którym mieszkasz?
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)
Odpowiedzi nie sumują się do 100%. Wyniki są odpowiedzą na kilka pytań.
29. Co trzeci respondent planuje pozostać na stałe za granicą
Powrót planują przede wszystkim osoby zamieszkałe w Irlandii
Ogółem 10% 17% 9% 5% 29% 30%
Irlandia 15% 29% 11% 4% 26% 16%
Wielka Brytania 11% 19% 10% 4% 29% 28%
Norwegia 10% 18% 12% 6% 25% 29%
Holandia 13% 16% 8% 6% 26% 31%
Hiszpania 12% 14% 6% 4% 33% 32%
Szwecja 6% 11% 7% 6% 26% 46%
Włochy 9% 16% 6% 6% 34% 30%
Belgia 8% 16% 9% 6% 31% 29%
Francja 9% 11% 7% 6% 33% 35%
Niemcy 7% 11% 8% 7% 31% 37%
Austria 6% 13% 8% 8% 30% 35%
0% 50% 100%
w ciągu roku w ciągu 1 - 4 lat w ciągu 5 - 10 lat w ciągu 11 - 20 lat trudno powiedzieć planuję pozostać na stałe za granicą
Które z poni szych określeń najlepiej oddaje Twoją sytuację?
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006) Nowa emigracja
30. Wrócić planują na ogół osoby krócej przebywające za granicą
oraz słabiej znające lokalny język
Długość pobytu za granicą a plany powrotu
3 – 6 miesięcy 56% 26% 18%
7 – 12 miesięcy 49% 27% 24%
od roku do 3 lat 48% 29% 24%
od 3 do 5 lat 40% 30% 30%
powy ej 5 lat 29% 30% 41%
Znajomość lokalnego języka a plany powrotu
nie znam w ogóle 60% 26% 15%
trochę rozumiem, ale nie mówię 57% 28% 15%
umiem się dogadać w niektórych sytuacjach 50% 30% 20%
umiem się dogadać w prawie ka dej sytuacji 44% 30% 27%
posługuję się płynnie 34% 29% 37%
planuję wrócić do Polski trudno powiedzieć planuję pozostać na stałe za granicą
Które z poni szych określeń najlepiej oddaje Twoją sytuację?
Podstawa procentowania: wszyscy badani (N=20 006)
32. Podsumowanie
Poprawa statusu materialnego oraz chęć poznania świata, to dwa główne
powody wyjazdów.
Wyjechały osoby młode, lepiej wykształcone, często z rodziną.
81% emigrantów pracuje zarobkowo.
Zdecydowana większość emigrantów odczuła wyraźną poprawę statusu
materialnego. Nie tylko wystarcza im na podstawowe potrzeby, ale jeszcze
mogą zaoszczędzić.
Szczęście rodzinne oraz udane ycie osobiste, to najwa niejsze cele, jakie chcą
osiągnąć.
33. Podsumowanie
Zdecydowana większość emigrantów czuje się dobrze na emigracji. Tylko co
trzeci tęskni za Polską.
38% badanych spotkały kiedykolwiek nieprzyjemności na tle narodowościowym.
Emigranci aktywnie interesują się informacjami z Polski oraz korzystają
z mediów polskojęzycznych.
Jeśli tęsknią, to przede wszystkim za rodziną oraz znajomymi/przyjaciółmi.
Co trzeci badany planuje pozostać za granicą na stałe.