1. Қызылорда облысы,Қызылорда облысы,
Қызылорда қаласыҚызылорда қаласы
№№261261 орта мектебініңорта мектебінің
химия және биологияхимия және биология
пәнінің мұғаліміпәнінің мұғалімі
Алиасқарова ГүлнұрАлиасқарова Гүлнұр
БақбергенқызыБақбергенқызы

2. зыреттілік тапсырмаҚұ
Витаминдер та ырыбында ы бери бери ауруынақ ғ

3. «Бери-бери» ауруыныны ашылуң
тарихы
Қазіргі кезде 30-дан астам витаминдер түрлері ашылды.
Витаминдер дегеніміз – барлық тағам мен азық-түлік өнімдерінде,
жем-шөпте шағын мөлшерде ғана кездесетін, ал адам мен жануарлар
организмінде бірқалыпты тіршілік үшін өте қажет төменгі
молекулалы органикалық заттар. Европа елдерінде «бери-бери»
ауруы, керісінше, өте сирек кездеседі. Мұның себебі, ондағы тұратын
халықтардың негізгі тағамы күріш емес, қара нан, әртүрлі тағамдар
мен көкөністерді жиі пайдаланады. Голланд ғалымы Эйхман 1890-
1897 жылдары Ява аралында жүргізген зерттеулері кезінде мынаны
байқады: адамның жегенінен қалған таза күріш берілген тауықтарда
«бери-бери» ауруының белгілері пайда болған. Ал, әртүрлі тағам
қалдықтары берілген тауықтар бұл аурумен ауырмаған. Осы
байқауларға сүйене отырып жүргізілген зерттеулердің нәтижесінде
XX ғасырдың басында «бери-бери» ауруының негізгі себебі күріштің
кебегінде көп кездесетін В1 витаминінің /тиаминнің/
жетіспеушілігінен екені анықталған.

4. «Бери-бери» ауруыныны пайдаң
болуы
Витаминдер майда еритін және суда еритін болып екіге
болінеді .Суда еритін витаминдердің жетіспеуіненпайда болған
«Бери-бери» ауруымен ауырғанда адамның жүру қабілеті
нашарлап, кібіртіктеп жүреді, организмнің жалпы әлсіреуі
байқалады. Тамаққа тәбеті тартпайды, салмақ кемиді. Аяқ-
қолдың шаншып немесе сыздап ауруы пайда болады, сол
ауырған жерлердің сезіну қабілеті нашарлайды. Бұлшық еттер
тартылып солып қалады. Жүрек қысылып, тамыры жиі соғатын
болады. Тиаминнің организмде жетіспеуінің негізгі
себептерінің бірі – оның тағам құрамында аз болуы. Жоғарыда
көрсетілгендей; В1витамині қауызынан тазаланбаған күріште,
ірі тарталған ұнда, тағы басқа өсімдік тағамдарында кездеседі.
Сүтте, жұмыртқаның сары уызында, бауырда, бүйректе, етте
көп болады. Организм тәулігіне орта есеппен 2-3 миллиграмм
тиаминді керек етеді.

5. «Бери-бери»
«Бери-бери»
ауруының белгілері
қандай?
«Бери-бери»
ауруының
алдын алу үшін
қандай тағамдарды
пайдалануға болады?«Бери-бери» ауруы
витаминнің қай
түріне жатады?
«Бери-бери» ауруының белгілері 2 балл
«Бери-бери» ауруының алдын алу үшін пайдаланған тағамдар 2 балл
Суда еритін В1 витамині 2 балл
Бағалау

6. «Бери-бери»
«Бери-бери» ауруымен
ауырғанда адамның жүру
қабілеті нашарлап, кібіртіктеп
жүреді, организмнің жалпы
әлсіреуі байқалады. Тамаққа
тәбеті тартпайды, салмақ кемиді.
Аяқ-қолдың шаншып немесе
сыздап ауруы пайда болады, сол
ауырған жерлердің сезіну
қабілеті нашарлайды. Бұлшық
еттер тартылып солып қалады.
Жүрек қысылып, тамыры жиі
соғатын болады.
Күріште, ірі тарталған ұнда,
тағы басқа өсімдік
тағамдарында кездеседі.
Сүтте, жұмыртқаның
сары уызында,
бауырда, бүйректе,
етте көп болады.
Суда еритін В1
витаминінде

7. «Бери-бери» ауруының белгілері 2
балл
«Бери-бери» ауруының алдын алу үшін
пайдаланған тағамдар
2
балл
Суда еритін В1 витамині 2
балл
Бағалау