Semundja e hipertensionit

1. Punoi : MSc Zajmira Thanasi Semundja e hipertensionit

2. Çfarë është ΗΤΑ?  Hipertensioni apo tensioni i lartë i gjakut ,është gjëndja me e zakonshme qe prek me shume te moshuarit.Presioni i gjakut është forca që ushtron gjaku kundër mureve të arterieve.Kur është shumë i lartë,zemra shton punën e saj dhe mund të shkaktohen demtime serioze tek arteriet. Gjithashtu ,mos kontrollimi i hipertesionit shton riskun për sëmundje kardiovaskulare, renale dhe cerebrale

3.  Presioni normal i gjakut është 120/80 Numri i parë tregon presionin sistolik(120) i cili tregon presionin kur zemra rreh. Numri i dytë tregon presioni diastolik(80) i cili mat presionin midis 2 rrahjeve të zemrës dhe kur zemra mbushet me gjak.

4. VLERAT E HIPERTENSIONIT

5. Simptomat e hipertensionit Hipertensioni shpesh herë quhet “vrasës silencioz” sepse nuk ka simptoma te dukshme për vite. Ne fakt.1/5 njerëz nuk e dinë që e kanë atë.

6. Dëmtimet nga HTA  Ai mund të shkaktojë dëmtime: 1. zemër: angina pectoris,infarkt i miokardit deri në insufiçience 2. pulmonet 3. vazave të gjakut 4. trurin : hemorragji cerebrale dhe goditje encefalike 5. veshkat: prishje e aftësise së filtrimit 6. sytë : dëmtime të vizionit dëri në verbim

7. FAKTORËT QË NDIKOJNË NË HIPERTENSION

8. Kush ka më shumë predispozita të vuajë nga HTA ?  Mbi moshën 45 vjec, më shumë burra kanë hipertesion sesa femrat.Por në ditët e sotme këto po barazohen dhe femrat ne moshen 65 vjec mund te vuajne nga HTA.  Predispozita risku me të shumta kanë: a) Ata që kanë histori familjare me hipertension b) Diabetikët c) Obezët d) Alkoolistët e) Marrja në sasi të mëdha e kripës f) Mungesë e aktivitetit fizik g) Stresi psikologjik

9.  Hipertensioni Gestational është një lloj hipertensioni që prek gratë në tremujorin e dytë të shtatzanisë, i cili po nuk u mjekua jep një gjëndje serioze që quhet preeclampsia dhe ve ne rrezik dhe nënën dhe fetusin.  Kjo gjëndje bën që vetëm një sasi e limituar e gjakut dhe O2 të shkojë tek fetusi gjithashtu prek veshkat dhe trurin e nënës.Pas lindjes së fëmijës ,presioni i gjakut të nënës zakonisht kthehet në vlera normale.

10. Hipertensioni dhe Raca  Afriko-Amerikanët kanë më shumë predispozicion të vuajnë nga hipertensioni edhe në moshe të re.Nga të dhënat gjenetike ka rezultuar që janë shumë të ndjeshëm ndaj kripës. Tek njerëzit që kanë një gjen që i bën të ndjeshëm nga kripa,vetëm me gjysëm luge caji atyre i rritet tensioni i gjakut me 5 mmHg.Dieta dhe pesha trupore luajnë një rol të rëndësishëm gjithashtu.

11. Hipertensioni dhe Mjekësia I. Ftohja dhe gripi mund tju rrisin tensionin arterial si pasojë e mjekimit që ju merrni për ti kuruar ato. II. Gjithashtu perfshihen medikamente të cilat  ulin dhimbjet(analgjeziket)  steroidet  pilula për dietë  pilula për kontrollin e shtatzanisë  disa nga antidepresivët

12. Ca njerëz kanë tension të lartë vetëm tek zyra e doktorit,sepse ata janë nervoze,disa nga ata kanë nivele sporadike ta larta të tensionit. Me sa kanë treguar studimet, këta njerëz kanë mundësi të shfaqin hipertension. Për këtë sugjerohet që këta njerëz të masin tensionin e tyre në shtëpi dhe më vonë ta raportojnë tek mjeku sepse kështu janë më të qetë dhe rezultatet janë më të sakta. Hipertensioni i bluzës se bardhë

13. Hipertensioni tek fëmijët Hipertensioni zakonisht është sëmundje më shumë e të rriturve por mund të vuajnë edhe të rrijntë nga ai. Presioni “normal” i gjakut bazohet në moshën, gjatesine dhe seksin e femijës.Femijët janë në rrezik më të madh në qoftë se janë mbipeshë,kanë histori familjare për këtë sëmundje dhe në qoftë se jane Afriko-

14. Mjekimi jo farmaceutik perfshin:  Dieta DASH(Dietary Approaches to Stop Hypertension) bazohet ne marrjen e 2000 kalorive në ditë  Ushtrime fizike  Ndalimi i konsumimit të alkoolit,kafeinës dhe të sasive të larta të kripës

15. Mjekimi farmaceutik perfshin: Trajtimi me :  Diuretikët antihipertensive: (hidroklortiazidi, spironolaktoni,furosemidi etj.)  Antihipertensivet simpatolitike: 1. Aktivizuesit e sistemit qendror:metildopa ,klonidina,guanabezi 2. Beta-adrenobllokuesit:propanololi,atenololi 3. Alfa-adrenobllokuesit:prazosina ,phentolamina 4. Bllokuesit e përzierë alfa+beta:labetaloli 5. Neurosimpatolitiket :rezerpina,guanetidina 6. Gangliobllokuesit :trimetaphani

16. Mjekimi farmaceutik perfshin: Vazodilatatoret periferike: 1. Hydralazina,diasoxidi 2. Nitroprusidi I Na+ 3. Bllokuesit e kanaleve ta Ca2+ :verapamili,diltiazemi,nifedipina 4. Nitrodilatatoret :nitroglicerina  ACE inhibitoret:kaptopril ,enapril,lisinopril etj.  Frenuesit e angiotensines II (ARB) : losartan,valsartan etj

17. Rezultatet e pyetesorit  Pyetësori me 16 pyetje mbi semundjen e HTA  Pjesmarësit ishin dy grupe të Mjekësisë të UAT- së: Stomatologji & Farmaci  Rezultatet nuk u bazuan tek mosha dhe gjinia  Qellimi ishte kontrolli i informimit të studentëve mbi HTA

18. Rezultatet e pyetesorit Shkalla e njohurive mbi hipertensionin në % të Stomatologjise 95% pergjigje të sakta 5% pergjgje të gabuara

19. Rezultatet e pyetesorit Shkalla e njohurive mbi hipertensionin në % të Farmacisë 98% pergjigje të sakta 2% pergjigje te gabuara

20. Studimet e fundit mbi HTA të bëra nga Medscape.  13/5/2008 :Kombinimi i ACE-inhibitorëve është më efektiv me kalcibllokuesit sesa me diuretikët.  17/11/2010:“catheter-based renal denervation” një teknikë e re qe uli 32/12 mm Hg presionin arterial tek pacientët me hipertension rezistent dhe diabetikët të tipit 2 pas gjasht muajsh trajtimi.  6/5/2011 :u prodhua nje telefon-celular për monitorimin e pacientëve hipertensive në largësi ,që gjithmonë të jenë nën kontroll.

21. Studimet e fundit mbi HTA të bëra nga Medscape.  13/4/2011 :pirja e tre ose më shumë kafeve në ditë nuk është e lidhur me rritjen e rrezikut për hipertension por është më predispozuese sesa tek ata qe nuk pijnë.  28/2/2011:soft drinks,lëngjet e frutave,sheqeri dhe pijet alkoolike tregojnë se fruktoza dhe glukoza bashkëveprojnë dhe rrisin 1.1 mmHg presionin sistolik dhe 0.4 mmHg diastolikun.  5/4/2011:Një ekip shkencëtarësh britanikë mendohet se kanë identifikuar në një zonë të trurit(bulbin) një proteinë të quajtur JAM 1 që mund të jetë shkaku i HTA

22. Referencat:  http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000468.htmDSU&HBX_PK=hypertension&utm_source=YAHOOBING&utm_medium=cpc&utm_term=hy pertension&utm_campaign=M_Health&360cid=SI_227349193_635496055_1/  Aronow, WS, Fleg JL, Pepine CJ, et al. ACCF/AHA 2011 expert consensus document on hypertension in the elderly. J Am Coll Cardiol 2011; DOI:10.1016/j.jacc.2011.01.008. Available at:http://content.onlinejacc.org  Symplicity HTN-2 Investigators. Renal sympathetic denervation in patients with treatment-resistant hypertension (The Symplicity HTN-2 Trial): a randomised controlled trial. Lancet 2010; DOI:10.1016/S0140-6736(10)62039-9. Available at: http://www.thelancet.com.  Doumas M and Douma S. Renal sympathetic denervation: the jury is still out. Lancet 2010; DOI:10.1016/S0140-6736(10)62111-3. Available at: http://www.thelancet.com.  American Heart Association.From Heartwire(http://theheart.org )  Blumenthal JA, Babyak MA, Hinderliter A, Watkins LL, Craighead L, Lin PH, et al. Effects of the DASH diet alone and in combination with exercise and weight loss on blood pressure and cardiovascular biomarkers in men and women with high blood pressure: the ENCORE study. Arch Intern Med. 2010;170:126-135.  Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure (JNC 7). Rockville, Md. National Heart, Lung, and Blood Institute, US Department of Health and Human Services; August 2004. National Institutes of Health Publication No. 04-5230.  Kaplan NM. Systemic Hypertension: Therapy. In: Libby P, Bonow RO, Mann DL, Zipes DP, eds. Braunwald's Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 8th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2007:chap 41.  Wolff T, Miller T. Evidence for the reaffirmation of the U.S. Preventive Services Task Force recommendation on screening for high blood pressure. Ann Intern Med. 2007;147:787-791.  www.medscape.com (medscape medical news)  http://www.americanheart.org  Stolarz-Skrzypek K, Kuznwtsova T, Thijs L et al Fataland nonfatal outcomes, incidence of hypertension, and BP changes in relation to urinary sodium excretion. JAMA 2011; 305: 1777-1785.  The Gale encyclopedia of medicine .Second edition :Hypertension ISBN 0-7876-5492 2(vol. 3) page :359  “Semundjet e zemres” Shtepia Botuese e librit Universitar, Tirane, 2001 ,Kapitulli VI:hipertonia arteriale ,page 250 §Fiziopatologjia e hipertenise arteriale paresore ,page 255§Format dytesore HTA  Richard A.Lehne “Pharmacology for nursing care”fifth edition  ‘Drugs for HTA’-2004 page 454§Systems that helpd regulate blood pressure. ISBN:0-72169843-3  Norman M.Kaplan “Clinical hypertension 7=thedition”page 9-10 §Hypertension in the Population at Large. ISBN:0-683-30132-2

23. Faleminderit për vëmëndjen dhe prezencën tuaj!!