Δασικές και αγροτικές πυρκαγιές Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου 2013

1. 0
2013
Κλειδαράς Βασίλειος
Δασικές και αγροτικές
πυρκαγιές της Περιφέρειας
Βορείου Αιγαίου

2. 1
Περιεχόμενα
ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ...............................................................................................4
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ...........................................................................6
ΝΟΜΟΣ ΛΕΣΒΟΥ......................................................................................................13
ΝΟΜΟΣ ΧΙΟΥ............................................................................................................17
ΝΟΜΟΣ ΣΑΜΟΥ .......................................................................................................22
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.........................................................................................................27

3. 2
Ευρετήριο Γραφημάτων
Γράφημα 1 Καμένες εκτάσεις στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο για την περίοδο 1980-2011.................................... 5
Γράφημα 2 Αριθμός πυρκαγιών στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο για την περίοδο 1980-2011. ............................... 5
Γράφημα 3 Πληθυσμός της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου......................................................................................... 6
Γράφημα 4 Έκταση της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου. .............................................................................................. 6
Γράφημα 5 Αριθμός δασικών και αγροτικών πυρκαγιών για το 2013. ........................................................................ 8
Γράφημα 6 Κατανομή μέσων και προσωπικού που συμμετείχαν στην πυρόσβεση κατά το 2013...............................10
Γράφημα 7 Συμβάντα ανά ώρα εκδήλωσης των πυρκαγιών......................................................................................10
Γράφημα 8 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Ιούνιο του 2013. ....................................................14
Γράφημα 9 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Ιούλιο του 2013. ....................................................15
Γράφημα 10 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Αύγουστο του 2013..............................................15
Γράφημα 11 Σύνολο καμένων εκτάσεων για την Π.Υ. Μύρινας για το 2013. ..............................................................16
Γράφημα 12 Σύνολο καμένων εκτάσεων για την Π.Υ. Μυτιλήνης για το 2013............................................................16
Γράφημα 13 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Ιούνιο του 2013. ..................................................18
Γράφημα 14 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Ιούλιο του 2013. ..................................................18
Γράφημα 15 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Αύγουστο του 2013..............................................18
Γράφημα 16 Σύνολο καμένων εκτάσεων για την Π.Υ. Χίου για το 2013......................................................................19
Γράφημα 17 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Ιούνιο του 2013. ..................................................23
Γράφημα 18 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Ιούλιο του 2013. ..................................................23
Γράφημα 19 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Αύγουστο του 2013..............................................24
Γράφημα 20 Σύνολο καμένων εκτάσεων για την Π.Υ. Σάμου για το 2013...................................................................24

4. 3
Ευρετήριο Πινάκων
Πίνακας 1 Σύνολο καμένων εκτάσεων της Περ. Βορ. Αιγαίου για το 2013. ................................................8
Πίνακας 2 Ανθρώπινο δυναμικό και μέσα που χρησιμοποιήθηκαν κατά το 2013 ......................................9
Πίνακας 3 Ανθρώπινο δυναμικό και μέσα που συμμετείχαν στη κατάσβεση της πυρκαγιάς που
εκδηλώθηκε στις 25 Ιουλίου 2013. ......................................................................................................... 20
Πίνακας 4 Ανθρώπινο δυναμικό και μέσα που συμμετείχαν στη κατάσβεση της πυρκαγιάς που
εκδηλώθηκε στις 21 Ιουλίου 2013. ......................................................................................................... 25
Ευρετήριο Χαρτών
Χάρτης 1 Οι πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου το 2013............................ 11
Χάρτης 2 Καμένες εκτάσεις για το 2013 στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου............................................. 12

5. 4
Δασικές Πυρκαγιές
ι δασικές πυρκαγιές αποτελούν ένα φυσικό φαινόμενο με σημαντικό ρόλο για
την ισορροπία και την αναγέννηση των Μεσογειακών οικοσυστημάτων. Τα
οικοσυστήματα αυτά είναι σε μεγάλο βαθμό προσαρμοσμένα στη φωτιά, με
αποτέλεσμα να έχουν συνήθως τη δυνατότητα να αναγεννηθούν άμεσα και
αποτελεσματικά μετά από αυτή (Trabaud, 1981, Whelan, 1995). Κατά μέσο όρο σε ένα
μεσογειακού τύπου δάσος εμφανίζεται μία πυρκαγιά από φυσικά αίτια κάθε 100-150
χρόνια. Η ανθρώπινη όμως δραστηριότητα και έχει σαν συνέπεια τη διατάραξη του
φυσικού ρόλου των πυρκαγιών ή την εξάντληση της φυσικής ικανότητας των
οικοσυστημάτων να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της μεταπυρικής αναγέννησης. Το
αποτέλεσμα είναι πως οι πυρκαγιές αποτελούν πλέον την πιο σοβαρή απειλή των
Μεσογειακών δασών1
Ένα κρίσιμο ζήτημα που συνδέεται με τον επιτυχή σχεδιασμό και
διαχείριση των πυρκαγιών είναι η διαθεσιμότητα κατάλληλων χωρικών δεδομένων. Η
έλλειψη αυτών, επηρεάζει σημαντικά τις δράσεις για την προστασία και την
αποκατάσταση των πυρόπληκτων φυσικών οικοσυστημάτων (Pausas,1999). Από την
άλλη πλευρά, τα κατάλληλα περιγραφικά και χωρικά δεδομένα παρελθόντων πυρκαγιών
μπορεί να συμβάλουν στην καλύτερη κατανόηση και επεξήγηση των αιτιών έναρξης και
εξάπλωσης της πυρκαγιάς.
Το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα, είναι πολύ σημαντικό και συνεχώς
επιδεινούμενο (European Commission, 2002). Οι πυρκαγιές είναι ο βασικότερος
παράγοντας υποβάθμισης και καταστροφής των Ελληνικών δασών και αποτελούν
ιδιαίτερη πρόκληση για την προστασία των δασικών οικοσυστημάτων, ακόμη και στις
πλέον ανεπτυγμένες τεχνολογικά χώρες, αφενός λόγω της πολυπλοκότητας των
διαφόρων παραμέτρων που επιδρούν στην εξάπλωσή τους, και αφετέρου λόγω του
μεγέθους και της έντασής τους. Για να αντιληφθούμε την κρισιμότητα του ζητήματος
αρκεί να ανατρέξουμε στα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ερευνών (JRC) (Γράφημα
1 & Γράφημα 2) σύμφωνα με το οποίο μόνο στον ελλαδικό χώρο για παράδειγμα την
περίοδο από το 1980 έως το 2011 η καμένη έκταση ανέρχεται στα 1.495.735 ha, ενώ ο
αριθμός πυρκαγιών για την ίδια περίοδο ανέρχεται στις 1.500 κατά μέσο όρο για κάθε
χρόνο.
1
http://www.wwf.gr επίσκεψη 30 Σεπτ. 2013.
Ο

6. ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ
5
Γράφημα 1 Καμένες εκτάσεις στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο για την περίοδο 1980-2011.2
Γράφημα 2 Αριθμός πυρκαγιών στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο για την περίοδο 1980-2011.
3
2
http://forest.jrc.ec.europa.eu/effis/applications/data-and-services/ επίσκεψη 30 Σεπτ 2013.
3
http://forest.jrc.ec.europa.eu/effis/applications/data-and-services/ επίσκεψη 30 Σεπτ. 2013.

7. 6
Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου
Στο Γεωγραφικό Διαμέρισμα των Νήσων Βορείου Αιγαίου περιλαμβάνονται τρεις
Νομοί: Λέσβου, Χίου και Σάμου. Ο πληθυσμός του διαμερίσματος, σύμφωνα με την
απογραφή του 2011, ανέρχεται σε 180.794 άτομα και η συνολική έκταση φτάνει τα 3.836
τετρ.χλμ. (Γράφημα 3 & 4).
Γράφημα 3 Πληθυσμός της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου.
Γράφημα 4 Έκταση της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου.

8. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
7
Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη
στα πλαίσια των προσπαθειών για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των δασικών
πυρκαγιών εκδίδει κατά τη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου ημερήσιο δελτίο
πρόβλεψης κινδύνου πυρκαγιών υπό μορφή θεματικού χάρτη. Ο Ημερήσιος Χάρτης
Πρόβλεψης Κινδύνου Πυρκαγιάς, έχει κύριο στόχο να ενημερώσει, τους φορείς που
εμπλέκονται στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, για τις περιοχές που το
επόμενο 24ωρο είναι μεγάλη η επικινδυνότητα εκδήλωσης και εξάπλωσης πυρκαγιών.
Όσο αφορά την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου ο δείκτης με κατηγορία κινδύνου 34
εμφανίστηκε 76 φορές, ενώ ο δείκτης με κατηγορία κινδύνου 45
εμφανίστηκε 20 φορές (
Γράφημα 5)
Γράφημα 5 Σύνολο εμφάνισης δεικτών επικινδυνότητας.6
4
Ο κίνδυνος είναι υψηλός. Αναμένεται αυξημένος αριθμός πυρκαγιών, μέσης δυσκολίας ή αρκετές πυρκαγιές που είναι δύσκολο
να αντιμετωπισθούν, όταν οι τοπικές συνθήκες είναι ευνοϊκές.
5
Ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα υψηλός. Ο αριθμός των πυρκαγιών πιθανόν να είναι αρκετά μεγάλος, αλλά το κυριότερο οι πυρκαγιές
μπορεί να πάρουν μεγάλες διαστάσεις, εφόσον ξεφύγουν από την αρχική προσβολή.
6
Πρόκειται για τους δείκτες που καταγράφηκαν από τη ΓΓΠΠ για τους μήνες Ιούνιο έως και Σεπτέμβριο 2013.

9. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
8
Ο συνολικός αριθμός πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν κατά το έτος 2013 είναι 1417
(Γράφημα 6 & Χάρτης 1), ενώ οι καμένες εκτάσεις του διαμερίσματος ανέρχονται σε
2.526,5 στρέμματα (Πίνακας 1 & Χάρτης 2).
ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΜΜΕΝΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΣΕ ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ ΔΑΣΙΚΩΝ - ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΥΡΚΑΓΙΩΝ
ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
ΔΑΣΗ 1102.1
ΔΑΣΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ 864.7
ΑΛΣΗ 0
ΧΟΡΤΟΛΙΒΑΔΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ 358.9
ΚΑΛΑΜΙΑ ΒΑΛΤΟΙ 1.1
ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ 187.6
ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ 9.3
ΧΩΡΟΙ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ 2.8
Πίνακας 1 Σύνολο καμένων εκτάσεων της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου για το 2013.
Γράφημα 6 Αριθμός δασικών και αγροτικών πυρκαγιών για το 2013.
Σημαντικό είναι και το οικονομικό κομμάτι της πυρόσβεσης, αφού πρόκειται για
σημαντικές δημόσιες επενδύσεις, με μεγάλα κόστη, τόσο σε προσωπικό,( εργατοώρες,
7
Είναι οι αγροτοδασικές πυρκαγιές που καταγράφηκαν από 01 Ιαν. έως 30 Σεπτ. 2013.

10. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
9
εκτός έδρας μετακίνηση κτλ) όσο και σε μέσα (κόστος αγοράς, ενοικίασης, συντήρησης,
επισκευής κτλ). Για το 2013 ενεπλάκησαν στην πυρόσβεση στην Περιφέρεια Βορείου
Αιγαίου8
2.233 πυροσβεστικοί υπάλληλοι και 27 εναέρια μέσα9
(Πίνακας 2)
Πυροσβεστικοί
Υπάλληλοι
Πεζοπόρα
Τμήματα
Εθελοντές Σρατός
Άλλες
Δυνάμεις
Πυροσβ.
Οχήματα
Οχήματα
Ο.Τ.Α
Βυτιοφόρα Μηχανήματα
Αεροσκ.C
L415
Αεροσκ.
CL215
Αεροσκ.P
ezetel
Ελικότερα
Π.ΥΜύρινας
78 0 0 0 0 34 0 1 0 0 0 0 0
Π.Υ
Μυτιλήνης 404 160 14 0 0 176 6 0 3 0 0 5 0
Π.ΥΧίου 264 32 192 40 0 116 19 8 1 3 2 0 2
Π.ΥΣάμου 232 87 164 0 0 104 66 1 4 5 6 0 4
Σύνολο 978 279 370 40 0 430 91 10 8 8 8 5 6
Πίνακας 2 Ανθρώπινο δυναμικό και μέσα που χρησιμοποιήθηκαν κατά το 2013
Το κύριο βάρος της πυρόσβεσης στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, όπως είναι φυσικό
ανήκει στην Πυροσβεστική Υπηρεσία με ποσοστό 57% περίπου, όμως εξίσου σημαντική
είναι η προσφορά των εθελοντών σε ποσοστό 17% περίπου. Επίσης ιδιαίτερα σημαντική
στην πυρόσβεση είναι η συνεισφορά των μέσων σε ποσοστό 26% περίπου (κυρίως των
οχημάτων και λιγότερο των εναερίων μέσων, αλλά θα πρέπει να σημειωθεί ότι η χρονική
περίοδο των εναερίων μέσων είναι σαφώς μικρότερη (Μάιος – Οκτώβριος)(Γράφημα 7)
και ότι το 2013 δεν σημειώθηκαν μεγάλες πυρκαγιές στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου
αν εξαιρέσουμε την πυρκαγιά στην περιοχή Πιτυός στη Χίο και την πυρκαγιά στην
περιοχή Ζωοδόχο Πηγή στη Σάμο.
Το 56% περίπου των δασικών πυρκαγιών της Περιφέρειας εκδηλώθηκε μεταξύ 11:00 με
16:00 (Γράφημα 8) Η κατανομή του αριθμού τους με την ώρα της ημέρας δείχνει μια
έξαρση στις 16:00 (13,3% του συνόλου τους), μικρότερους αριθμούς τις πρωινές και
απογευματινές ώρες και ελάχιστους τις νυχτερινές.
8
Για την περίοδο από 01 Ιαν. έως 30 Σεπτ. 2013.
9
Το σύνολο των ατόμων και των μέσων νοείται ως το πόσες φορές κλήθηκαν να εμπλακούν στη δασοπυρόσβεση.

11. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
10
Γράφημα 7 Κατανομή μέσων και προσωπικού που συμμετείχαν στην πυρόσβεση κατά το 2013.
Γράφημα 8 Συμβάντα ανά ώρα εκδήλωσης των πυρκαγιών.

12. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
11
Χάρτης 1 Οι πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου το 2013.

13. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
12
Χάρτης 2 Καμένες εκτάσεις για το 2013 στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου.

14. 13
Νομός Λέσβου
Το νησί της Λέσβου βρίσκεται στο βορειοανατολικό Αιγαίο, είναι το τρίτο μεγαλύτερο
ελληνικό νησί με έκταση 1.636 τετρ. χλμ. και ακτογραμμή 370 χλμ. με μια ποικιλία
γεωλογικών σχηματισμών, κλιματικών συνθηκών και τύπους βλάστησης. Το νησί έχει
πληθυσμό 90.634 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 200110
.
Σύμφωνα με τη μυθική παράδοση πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν οι Πελασγοί. Το
όνομά του, όμως, το πήρε από τον Λέσβο, που έφτασε εδώ μαζί με Λαπίθες από τη
Θεσσαλία. Η Λέσβος κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια. Ο Ηρόδοτος αναφέρει
πάντα τους κατοίκους του νησιού με την κοινή ονομασία Λέσβιοι ή μόνο ως
Μυτιληναίους. Πολύ νωρίς, πριν από το 700 π.Χ., οι Μυτιληναίοι έλεγχαν τις αιολικές
πόλεις και συνοικισμούς της απέναντι μικρασιατικής ακτής φτάνοντας έως τα
Δαρδανέλια11
.
Το έδαφος της νήσου είναι λοφώδες και τραχύ, με ψηλότερη κορυφή των 960 m, ενώ
κλίσεις μεγαλύτερες του 20% καλύπτουν σχεδόν τα δύο τρίτα του νησιού. Κυρίαρχη
είναι η καλλιέργεια της ελιάς, αλλά καλλιεργούνται και άλλα είδη όπως σιτηρά και
αμπέλια. Οι κύριοι τύποι βλάστησης της Λέσβου είναι θαμνώνες (φρύγανα και αείφυλλα
σκληρόφυλλα), τα δάση θερμόφιλων κωνοφόρων (Pinus brutia Ten.), τα δάση ορεινών
κωνοφόρων (Pinus nigra Arnold), τα δάση φυλλοβόλων (Quercus spp. και Castanea
sativa Miller) και διάφοροι τύποι αζωνικής βλάστησης. Τα φρύγανα εντοπίζονται κυρίως
στη δυτική Λέσβο σε περιοχές που βοσκούνται έντονα. Συναντώνται ακόμη σε περιοχές
που έχουν καεί πρόσφατα ως ενδιάμεσο στάδιο της φυσικής αναγέννησης των δασών και
σε περιοχές που καλλιεργούνταν παλαιότερα και τα τελευταία χρόνια έχουν
εγκαταλειφθεί. Οι θαμνώνες αείφυλλων σκληρόφυλλων είναι διάσπαρτοι σε όλο το νησί
και χαρακτηρίζονται από την επικράτηση του είδους Quercus coccifera L (πουρνάρι). Τα
δάση Pinus brutia (τραχεία πεύκη) καλύπτουν τη μεγαλύτερη έκταση των δασών της
Λέσβου. Η σύνθεση του θαμνώδους υπορόφου ποικίλει ανάλογα με το γεωλογικό
υπόστρωμα και τις ανθρώπινες επιδράσεις. Τα δάση Pinus nigra (μαύρη πεύκη)
10
Ε.Σ.Υ.Ε.(απογραφή 2001).
11
http://el.wikipedia.org/wiki/Λέσβος επίσκεψη 30 Σεπτ. 2013.

15. Νομός Λέσβου
14
καλύπτουν μικρή έκταση σε υψόμετρα μεγαλύτερα των 700 μέτρων. Η παρουσία των
δασών της Pinus nigra έχει μεγάλη σημασία για τη βιοποικιλότητα στην περιοχή του
Αιγαίου, καθώς πρόκειται για τύπο βλάστησης που πολύ σπάνια συναντάται στα νησιά.
Τα δάση Castanea sativa (καστανιά) εντοπίζονται κυρίως στην περιοχή του ορεινού
συγκροτήματος του Ολύμπου. Μικρότερης έκτασης είναι τα δάση καστανιάς που
σχηματίζονται στην περιοχή του Λεπέτυμνου και στη Δ. Λέσβο.Τα δάση φυλλοβόλων
δρυών (Quercus spp.) σχηματίζονται κυρίως στο δυτικό τμήμα της Λέσβου και μπορεί να
είναι αραιά ή να έχουν τη μορφή μικρών και πυκνών δασικών συστάδων. Πρόκειται για
δασικά οικοσυστήματα υποβαθμισμένα σε μεγάλο βαθμό από την επίδραση της
υλοτομίας, της υπερβολικής βόσκησης και των δασικών πυρκαγιών. Έτσι σε αρκετές
θέσεις έχουν τη μορφή πολύ αραιών συστάδων (Μπαζός, 2006).
Το κλίμα είναι μεσογειακό, με ζεστά και ξηρά καλοκαίρια και ήπιους και συγκρατημένα
βροχερούς χειμώνες. Η μέση μέγιστη θερμοκρασία παρατηρήθηκε το μήνα Ιούλιο και
ήταν 35 o
C (Γράφημα 10). Οι άνεμοι κατά τους θερινούς μήνες είναι γενικά βόρειοι
βορειοανατολικοί με συχνή μεταβολή στην έντασή τους. Η μέγιστη τιμή ταχύτητας
ανέμου να ήταν τα 48,3 Km/h (6 Beaufort), η οποία καταγράφηκε στις 20 Ιουνίου
2013(Γράφημα 9)12
.
Γράφημα 9 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Ιούνιο του 2013.
12
Οι χρονοσειρές προέρχονται από τα δεδομένα των μετεωρολογικών σταθμών που παρέχονται από το http://www.meteo.gr

16. Νομός Λέσβου
15
Γράφημα 10 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Ιούλιο του 2013.
Γράφημα 11 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Αύγουστο του 2013.
Αναλυτικότερα ο νομός Λέσβου για το 2013 παρουσίασε μικρές καμένες εκτάσεις
κυρίως σε χορτολίβαδα (περίπου 180 στρέμματα) και δασικές εκτάσεις (περίπου 100
στρέμματα)(Γράφημα 12 & 13) παρά τις 8513
περίπου πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν.
13
Για την περίοδο από 01 Ιαν. έως 30 Σεπτ. 2013.

17. Νομός Λέσβου
16
Γράφημα 12 Σύνολο καμένων εκτάσεων για την Π.Υ. Μύρινας για το 2013.
Γράφημα 13 Σύνολο καμένων εκτάσεων για την Π.Υ. Μυτιλήνης για το 2013.

18. 17
Νομός Χίου
Η Χίος είναι το πέμπτο σε έκταση ελληνικό νησί. Έχει έκταση 841 τετρ. χλμ. και μαζί με
τα Ψαρά έκτασης 39 τετρ. χλμ., και τις Οινούσσες έκτασης 14 τετρ. χλμ., αποτελούν
ενιαίο νομό. Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του ανατολικού Αιγαίου απέναντι από τη
χερσόνησο της Ερυθραίας, από την οποία χωρίζεται από τον ομώνυμο δίαυλο. Στην
αρχαιότητα η Χίος λεγόταν και Πιτυούσα (από το πλήθος των πεύκων που κάλυπταν
σχεδόν ολόκληρο το έδαφος της), Οφιούσα (για το πλήθος των φιδιών που ζούσαν στο
νησί), Αιθάλη (από το ηφαιστιογενές του εδάφους) και Μάκρη (λόγω του σχήματός
της).(Σαλιάρης Π., 1995).
Στη Χίο συναντιούνται φυτά τόσο της Ευρωπαϊκής Ηπείρου, όσο και της Ασιατικής.
Υπάρχει μεγάλος αριθμός ενδημικών φυτών. Στο βόρειο και κεντρικό τμήμα κυριαρχεί η
Χαλέπιος πεύκη (Pinus halepensis), ο μαστιχοφόρος σχίνος (Pistacia lentiscus var. Chia)
στο νότιο και τα εσπεριδοειδή στα Καμπόχωρα.
Ο νομός Χίου συγκεντρώνει ποσοστό 0,5% του πληθυσμού της χώρας. Οι απογραφές
του 1991 και 2001 μέτρησαν αντίστοιχα 52.184 και 53.408 κατοίκους14
.
Το κλίμα της περιοχής χαρακτηρίζεται ως θερμό μεσογειακό, χαρακτηριστικό των
νησιών του ανατολικού Αιγαίου. Η μέση μέγιστη θερμοκρασία παρατηρήθηκε το μήνα
Ιούλιο και ήταν 36,2 o
C (Γράφημα 15). Οι άνεμοι κατά τους θερινούς μήνες είναι γενικά
βορείων κατευθύνσεων με συχνή μεταβολή στην έντασή τους. Η μέγιστη τιμή ταχύτητας
ανέμου να ήταν τα 61,2 Km/h (7 Beaufort) η οποία καταγράφηκε στις 17 Ιουλίου
2013(Γράφημα 15).
14
Ε.Σ.Υ.Ε.(απογραφή 1991,2001).

19. ΝΟΜΟΣ ΧΙΟΥ
18
Γράφημα 14 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Ιούνιο του 2013.
Γράφημα 15 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Ιούλιο του 2013.
Γράφημα 16 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Αύγουστο του 2013.

20. ΝΟΜΟΣ ΧΙΟΥ
19
Στο νομό Χίου εκδηλώθηκαν 2615
πυρκαγιές, όμως στην πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στην
περιοχή Αγ. Ισίδωρος – Πιτυός στις 25 Ιουλίου 2013 η καμένη έκταση ανήλθε στα 1.100
στρέμματα δάσος και από 100 στρέμματα χορτολίβαδα και καλλιεργήσιμες εκτάσεις
(Γράφημα 17), ενώ για την κατάσβεσή της συμμετείχαν 180 περίπου άτομα, πέντε
αεροσκάφη και ένα ελικόπτερο (Πίνακας 3). Η ένταση του ανέμου που επικρατούσε
στην περιοχή την ώρα έναρξης της πυρκαγιάς αποτυπώνεται στην Εικόνα 1. Τη
συγκεκριμένη πυρκαγιά κατέγραψε και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ερευνών (JRC)16
Το
European Forest Fire Information System (EFFIS) υποστηρίζει τις υπηρεσίες που είναι
επιφορτισμένες με την προστασία των δασών στις χώρες της ΕΕ και παρέχει
ενημερωμένες και αξιόπιστες πληροφορίες για δασικές πυρκαγιές στην Ευρώπη (Εικόνα
2).
Γράφημα 17 Σύνολο καμένων εκτάσεων για την Π.Υ. Χίου για το 2013.
15
Για την περίοδο από 01 Ιαν. έως 30 Σεπτ. 2013.
16
http://forest.jrc.ec.europa.eu/effis/applications/current-situation/ επίσκεψη 30 Σεπτ 2013.

21. ΝΟΜΟΣ ΧΙΟΥ
20
Πυροσβεστικοί
Υπάλληλοι
Πεζοπόρα
Τμήματα
Εθελοντές Σρατός
Πυροσβ.
Οχήματα
Οχήματα
Ο.Τ.Α
Βυτιοφόρα
Αεροσκ.
CL415
Αεροσκ.
CL215
Ελικότερα
45 22 100 10 15 5 6 3 2 1
Πίνακας 3 Ανθρώπινο δυναμικό και μέσα που συμμετείχαν στη κατάσβεση της πυρκαγιάς που
εκδηλώθηκε στις 25 Ιουλίου 2013.
Εικόνα 1 Η ταχύτητα και η διεύθυνση του ανέμου που επικρατούσε στον ελλαδικό χώρο στις 25
Ιουλίου 2013.17
17
http://www.poseidon.hcmr.gr επίσκεψη 30 Σεπτ. 2013.

22. ΝΟΜΟΣ ΧΙΟΥ
21
Εικόνα 2 Πυρκαγιά στη νήσο Χίο στην περιοχή Πιτυός στις 25Ιουλίου 2013.

23. 22
Νομός Σάμου
Η Σάμος βρίσκεται ανατολικά του Ικάριου Πελάγους και νότια της νήσου Χίου. Στα
δυτικά της βρίσκονται το νησιωτικό σύμπλεγμα των Κορσεών (Φούρνων) σε απόσταση 8
χλμ και η Ικαρία σε απόσταση 20 χλμ. Ως όγδοο σε έκταση νησί της Ελλάδας, η
συνολική του έκταση εκτιμάται σε 478,03 τετρ. χλμ. Το όνομά της πιθανόν να
προέρχεται από τους Φοίνικες και σύμφωνα με τον αρχαίο ιστορικό και γεωγράφο
Στράβωνα, σημαίνει «ύψος παρά την ακτήν». Αρκετά είναι όμως τα ονόματα που της
έχουν αποδοθεί στην αρχαιότατα για κάθε ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της,
όπως: Ανθεμίς, Δρυούσα, Δόρυσσα, Κυπαρισσία και κατά τον Αισχύλο Ελαιόφυτο
(Πτίνης, α/β, 1997).
Τα δάση πεύκης καλύπτουν περίπου το 20% της συνολικής έκτασης της Σάμου και
καταλαμβάνουν κυρίως τις ορεινές περιοχές. Στα χαμηλότερα υψόμετρα επικρατεί η
τραχεία πεύκη (Pinus brutia), ενώ στα υψηλότερα η μαύρη πεύκη (Pinus nigra). Τα
κυριότερα είδη των λοιπών οικοτόπων, είναι τα πουρνάρια (Quercus coccifera), ο σχίνος
(Pistacia lentiskus), οι αγριελιές (Olea oleaster), οι χαρουπιές (Ceratonia siligua), τα
κέδρα (Juniperus sp.), τα πεύκα (Pinus brutia), τα σπάρτα (Spartium sp.), οι ασπάλαθοι
(Calicotome sp.), ο βάτος (Robus sp.), το αγιόκλημα (Lonicera sp.) και πάρα πολλά
άλλα. Σε ρέματα, σε περιοχές όπου υπάρχουν πηγές και υψηλή εδαφική υγρασία,
αναπτύσσονται υγρόφιλα δένδρα, με κυρίαρχο τον πλάτανο (Platanus orientalis).
Συνήθης επίσης είναι η παρουσία δάφνης (Laurus nobilis), και σε ορισμένες περιοχές,
όπως στο ρέμα των Μυτιληνιών, ιτιάς (Salix cinerea).18
Η Σάμος, μαζί με την Ικαρία, τους Φούρνους και άλλα μικρότερα νησιά, συγκροτούν τον
Νομό Σάμου. Για τη νήσο Σάμου οι απογραφές του 1991 και 2001 μέτρησαν αντίστοιχα
33.039 και 33.814 κατοίκους19
.
Το κλίμα του νησιού είναι μεσογειακό με δροσερά καλοκαίρια και ήπιους χειμώνες. Το
καλοκαίρι παρατηρούνται σχετικά υψηλές θερμοκρασίες, οι οποίες διαρκούν για μικρό
χρονικό διάστημα (Ιούλιος – Αύγουστος). Η μέση μέγιστη θερμοκρασία παρατηρήθηκε
το μήνα Ιούλιο και ήταν 34,1 o
C (Γράφημα 19). Οι άνεμοι κατά τους θερινούς μήνες
18
http://gr.pythagorion.net/flora_fauna/flora.htm επίσκεψη 30 Σεπτ. 2013.
19
Ε.Σ.Υ.Ε.(απογραφή 1991,2001).

24. ΝΟΜΟΣ ΣΑΜΟΥ
23
είναι γενικά βορείων κατευθύνσεων με συχνή μεταβολή στην έντασή τους. Η μέγιστη
τιμή ταχύτητας ανέμου να ήταν τα 51.5 Km/h (7 Beaufort) η οποία καταγράφηκε στις 02
Ιουνίου 2013(Γράφημα 18).
Γράφημα 18 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Ιούνιο του 2013.
Γράφημα 19 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Ιούλιο του 2013.

25. ΝΟΜΟΣ ΣΑΜΟΥ
24
Γράφημα 20 Μέγιστη θερμοκρασία και ταχύτητα ανέμου για τον Αύγουστο του 2013.
Στο νομό Σάμου εκδηλώθηκαν 3020
πυρκαγιές όμως στην πυρκαγιά που εκδηλώθηκε
στην περιοχή της Ζωοδόχου Πηγής στις 21 Ιουλίου 2013 η καμένη έκταση ανήλθε στα
600 στρέμματα δασικής έκτασης (Γράφημα 21), ενώ για την κατάσβεσή της συμμετείχαν
130 άτομα, τέσσερα αεροσκάφη και ένα ελικόπτερο (Πίνακας 4). Η ένταση του ανέμου
που επικρατούσε στην περιοχή την ώρα έναρξης της πυρκαγιάς αποτυπώνεται στην
Εικόνα 3. Η πυρκαγιά αποτυπώθηκε και από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ερευνών (JRC)
(Εικόνα 4)
Γράφημα 21 Σύνολο καμένων εκτάσεων για την Π.Υ. Σάμου για το 2013.
20
Για την περίοδο από 01 Ιαν. έως 30 Σεπτ. 2013.

26. ΝΟΜΟΣ ΣΑΜΟΥ
25
Πυροσβεστικοί
Υπάλληλοι
Πεζοπόρα
Τμήματα
Εθελοντές Σρατός
Πυροσβ.
Οχήματα
Οχήματα
Ο.Τ.Α
Βυτιοφόρα
Αεροσκ.
CL415
Αεροσκ.
CL215
Ελικότερα
20 46 60 0 7 2 0 2 2 1
Πίνακας 4 Ανθρώπινο δυναμικό και μέσα που συμμετείχαν στη κατάσβεση της πυρκαγιάς που
εκδηλώθηκε στις 21 Ιουλίου 2013.
Εικόνα 3 Η ταχύτητα και η διεύθυνση του ανέμου που επικρατούσε στον ελλαδικό χώρο στις 25
Ιουλίου 2013.
21
21
http://www.poseidon.hcmr.gr επίσκεψη 30 Σεπτ. 2013.

27. ΝΟΜΟΣ ΣΑΜΟΥ
26
Εικόνα 4 Πυρκαγιά στη νήσο Σάμου στην περιοχή Ζωοδόχος Πηγή στις 21Ιουλίου 2013.

28. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
27
Βιβλιογραφία
Μπαζός, Ι. (2006). Χλωρίδα και βλάστηση της Λέσβου, Η Φύση Περιοδικό της Ελληνικής
Εταιρίας Προστασίας της Φύσης, Τεύχος 114.
Πτίνης, Κ., (1997, α). Σάμος, το νησί με τα πολλά ονόματα, Δόρυσσα, Σάμος.
Πτίνης, Κ., (1997, β). Μία άλλη Σάμος, Δόρυσσα, Σάμος.
Σαλιάρης Π.(1990), Τα Αγριολούλουδα της Χίου, Τόμος Α’, Εκδόσεις Δήμου Ομηρούπολης.
Commission Green Paper. (2010/2106(INI). On forest protection and information in the EU:
preparing forests for climate change. http://www.europarl.europa.eu/sides/. Ημερομηνία
τελευταίας επίσκεψης, 25.09.2013.
European Commission. (2002). Forest Fires in Europe, 2001 fire campaign. Report No 2. Official
Publication of the European Communities, S.P.I. 02.72 EN, σ.27.
Pausas J.G., Vallejo R., (1999). The role of fire in the European Mediterranean ecosystems. In
Chuvieco, E. (Eds.), Remote Sensing of Large Wildfires in the European Mediterranean
Basin. Springer-Verlag, Berlin, pp.3-16.
Trabaud L., (1981). Man and Fire: impacts on Mediterranean vegetation. In: di Castri F., Goodall
W., Specht R.L. (Eds), Mediterranean-type Shrublands. Elsevier, Amsteerdam, pp.523-537.
Whelan R.J., (1995). The ecology of Fire. Cambridge University Press, Cambridge, 356.