1.
Thám tử tư Thám tử tư (viết tắt tên quốc tế tiếng Anh là: PI-Private investigator) là người chuyên thực hiện các hoạt động điều tra, theo dõi, giám sát, xác minh các vụ việc một cách độc lập theo yêu cầu. Đây là một ngành nghề với bản chất là cung cấp các dịch vụ điều tra, thu thập các thông tin và được nhận thù lao hay phí tổn. Tại nhiều nước trênthế giới, nghề thám tử tư là một nghề được nhà nước công nhận như bao nhiêu ngànhnghề khác. Từ điển tiếng Việt định nghĩa "thám tử" là "người làm việc dò xét".Điều kiện hành nghềMỗi nước trên thế giới đều có những quy định về điều kiện hành nghề của thám tử tư,nhằm đảm bảo các thám tử tư này hoạt động đúng khuôn khổ pháp luật, bảo đảmquyền của công dân (đặc biệt là quyền bí mật đời tư), và nhằm đảm bảo việc quản lýnhà nước có hiệu quả đối với dịch vụ này.Tại Mỹ, hầu hết các bang đều có quy định về nghề thám tử tư. Ví dụ như bang Georgiađã thành lập một bộ phận phụ trách hoạt động của thám tử tư gồm bảy thành viên doThống đốc bang bổ nhiệm. Mỗi năm, bộ phận này họp ít nhất là tám lần để giải quyếtcác việc như cấp phép hành nghề, giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến thám tử tư,ra quyết định kỷ luật các thám tử tư vi phạm quy chế...Việc cấp giấy phép hành nghề thám tử tư rất chặt chẽ. Hai tiêu chuẩn được coi là quantrọng là:Lý lịch tốt, đáp ứng điều kiện như không có tiền án tiền sự, không gặp phải các vấn đềtiêu cực về tài chính, tiền bạc...Kinh nghiệm nghề nghiệp. Tùy theo từng bang, ứng viên buộc phải có quá trình hai hayba năm thực sự làm công tác điều tra cho một cơ quan điều tra của nhà nước hay mộtcông ty thám tử tư được cấp phép. Nếu không có giấy phép thì thám tử tư sẽ khôngđược hoạt động. Kinh nghiệm nghề nghiệp này phải do chính các thám tử tự tích lũy quaquá trình học hỏi.Có đạo đức nghề nghiệp. Thám tử tư là một nghề nhạy cảm bởi khi hành nghề, có đượcnhững thông tin "thâm cung bí sử" mà nếu tiết lộ cho người khác biết, thường họ sẽ cómột khoản lợi nhuận, điều đó đòi hỏi người theo nghề không chỉ có nghiệp vụ, mà cònphải có đạo đức, cái tâm với nghề.

2.
Công việc chính của thám tử tưLĩnh vực hoạt động của thám tử tư nhìn chung có tính mở rộng, giúp giải quyết đượcnhiều vấn đề đang gây bức xúc lớn cho thân chủ thuộc nhiều thành phần. Ví dụ như: cáccông ty bảo hiểm cần tới thám tử tư để xác minh những trường hợp khai man, dàn dựngtai nạn để nhận tiền bảo hiểm. Các tập đoàn kinh doanh nhờ thám tử tư phát hiện giánđiệp ăn cắp thông tin trong số hàng ngàn nhân viên của mình. Luật sư cũng nhờ thám tửtư thu thập thêm chúng cứ, tìm kiếm nhiều nhân chứng quan trọng để tăng khả năngthành công trong việc bào chữa cho thân chủ.Ở một số nước phần lớn là nhu cầu tìm hiểu những vấn đề liên quan đến quan hệ giađình như tìm hiểu về các mối quan hệ đáng ngờ của vợ chồng, con cái, tìm kiếm ngườigià lạc đường, con trẻ bỏ nhà đi… đồng thời cũng xuất hiện nhiều nhu cầu như: Cungcấp thông tin phục vụ bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, sở hữu công nghiệp, chống hàng giả,hàng nhái, tìm hiểu về đối tác trước khi quyết định hợp tác làm ăn, tìm hiểu tài sản củacon nợ để dễ đòi, và gần đây nhất là nhu cầu của giới trẻ muốn tìm hiểu kỹ hơn về "nửakia" trước khi tiến tới hôn nhân.Trong con mắt của các bà vợ hay ghen, thám tử tư là người giúp họ phát hiện "bồ nhí"của đức ông chồng và theo dõi sát nút họ, truy tìm những cuộc ngoại tình. Đây là mộthoạt động chính và được biết đến nhiều nhất của thám tử tư tại Việt Nam. Nhiều bạntrẻ cũng muốn tìm hiểu chân dung của người yêu trước khi kết hôn.Thám tử tư cũng có tác dụng rất đắc lực trong việc truy tìm tung tích của những trẻ embỏ nhà lang thang. Trên thực tế không phải lúc nào trẻ "có vấn đề" cũng nhờ đến côngan được. Như đối với những trường hợp mới chỉ có "dấu hiệu" như phản ứng với bố mẹ,thay đổi tích cách hoặc đứa trẻ bỏ nhà đi hôm trước hôm sau về... thì khó có thể nhờđến công an chính vì vậy dịch vụ thám tử tư là một lựa chọn đắc dụng. Và thực tế cónhiều vụ việc đạt kết quả tốt nhờ dịch vụ này.Mặc dù thám tử tư có tác dụng hỗ trợ rất lớn trong việc điều tra, phá án nhưng trongquá trình hoạt động, cũng có những phản ánh về việc thám tư tư cố tình xâm phạm bímật đời tư, gây hậu quả nghiêm trọng cho người khác, hay thông qua hoạt động của họđã tiếp tay cho các vụ trả thù, án mạng. Hoặc lợi dụng những thông tin họ có được đểtrục lợi bất chính như tống tiền hoặc đe dọa chính thân chủ của mình.Trong văn hóa

3.
Thám tử tư được biết đến nhiều trong các phim ảnh, tiểu thuyết, truyện tranh... Trongđó, nhà thám tử tư nổi tiếng nhất thế giới và sống mãi qua mọi thời đại là SherlockHomes, nhân vật trong bốn quyển tiểu thuyết và 59 truyện ngắn của nhà văn người AnhArthur Conan Doyle.Thám tử tư tại Việt NamTại Việt Nam, một số ý kiến cho rằng nhu cầu sử dụng dịch vụ thám tử tư trong xã hộicàng ngày càng nhiều. Nếu như trước đây chỉ những người có điều kiện kinh tế khá mớidám nhờ thám tử thì hiện nay ở một số thành phố lớn, nhất là Hà Nội và thành phố HồChí Minh. Pháp luật Việt Nam hiện hành qui định điều tra là thẩm quyền của cơ quan Nhà nước. Theo Luật Đầu tư và Nghị định số 108/2006/NĐ-CP và Nghị định số 52/2008/NĐ-CP được Chính phủ ban hành có quy định các doanhnghiệp kinh doanh dịch vụ bảo vệ thuộc mọi thành phần kinh tế không được tiến hànhđiều tra, hoạt động thám tử tư dưới mọi hình thức, trực tiếp hoặc thông qua người khácxâm hại quyền tự do cá nhân của tổ chức, cá nhân… tuy nhiên do xuất phát từ nhu cầuxã hội, những văn phòng thám tử vẫn mọc lên như nấm sau mưa.Trong những năm gần đây, dịch vụ, công ty thám tử tư phát triển rất mạnh mẽ vàthường xuất hiện dưới dạng dịch vụ cung cấp thông tin. Phí thuê thám tử khoảng mộttriệu đồng một ngày. Với những vụ theo dõi ngoại tình, tìm con cái... mất nhiều ngày thìkhách phải trả vài chục triệu đồng cho một hợp đồng. Ngoài ra thì một số nhà cung cấpdịch vụ Internet cũng có những động thái cho thấy họ đã tham gia vào dịch vụ này.

4.
Nhìn chung, ở Việt Nam, cần có một hành lang pháp lý rõ ràng cho nghề thám tử tư,thực tế có nhiều trường hợp thám tử tư hoạt động chui vì vậy nhiều ý kiến cho rằng cầnphải có một quy định cho họ hoạt động.Bài viết này được đăng tại website http://thamtunhattin.com. Vui lòng để nguồn bài viết khi trích dẫn