RĂNG HÀM MẶT

1. LOGO
TAI BIẾN RĂNG KHÔN
Giảng viên: BS CKI BÙI CAO PHONG
Trưởng Phòng Kế Hoạch Tổng Hợp
SỞ Y TẾ TP.HCM
BỆNH VIỆN RĂNG HÀM MẶT TP.HCM

2. LOGO
NỘI DUNG
Giải thích thuật ngữ
Hướng mọc của răng khôn
Tai biến mọc răng khôn
Đặc điểm răng khôn

3. LOGO
GIẢI THÍCH THUẬT NGỮ
-“Răng khôn” (wisdom tooth): răng cối lớn thứ ba.
- Đặc điểm: R mọc trễ nhất trên cung răng (từ 18 đến 25 tuổi).
Khoảng thời gian này xương hàm ít tăng trưởng về kích thước, chất
lượng xương cứng hơn, niêm mạc và mô mềm phủ bên trên dầy chắc,
cùng với một số yếu tố toàn thân  răng khôn dễ bị lệch và ngầm.
- Răng khôn hàm dưới có tỷ lệ lệch và ngầm cao nhất.

4. LOGO
Răng mọc lệch và ngầm  dễ bị nhồi nhét thức ăn, khó
vệ sinh  gây ra nhiều biến chứng (sưng, đau, nhiễm
trùng, há miệng hạn chế... )và các răng này cũng ít
tham gia vào chức năng ăn nhai.
 can thiệp kịp thời có ý nghĩa quan trọng và nhổ răng
khôn là chỉ định thường gặp

5. LOGO
 Xu hướng mất cân đối kích thước giữa răng và xương hàm.
 Thực phẩm ngày càng được chế biến mềm  R-hàm ít hoạt
động nhai  Xương kém phát triển
R mọc trễ nhất trên cung răng  thiếu chỗ mọc
 R khôn mọc từ 18-25 tuổi, lúc này xương hàm không còn tăng
trưởng, xương đã trưởng thành và có độ cứng cao
 Niêm mạc phủ quá dày, quá chắc
NGUYÊN NHÂN RĂNG KHÔN LỆCH, NGẦM

6. LOGO
 Trong thời kỳ mầm R khôn đang phát triển, xương hàm cũng phát
triển xuống dưới và ra trước vì thế tác động quá trình phát triển của
mầm răng làm thân răng lệch phía gần và chân răng lệch phía xa
 Về phôi học, mầm răng cối thứ 1,2,3 HD có cùng thừng liên bào, R
cối thứ 1, 2 mọc trước kéo thân răng khôn về phía thân răng cối thứ 2
 Yếu tố chủng tộc cũng ảnh hưởng về tỷ lệ răng mọc lệch và ngầm:
người C.Âu có kích thước hàm lớn hơn người C.Á nên tỷ lệ R mọc
lệch, ngầm ít hơn
NGUYÊN NHÂN RĂNG KHÔN LỆCH, NGẦM

7. LOGO
 Trục răng khôn có rất nhiều hướng khác nhau  độ khó và kỹ
thuật nhổ răng khôn
 Một số dạng thường gặp:
HƯỚNG MỌC RĂNG KHÔN

8. LOGO
BIẾN CHỨNG MỌC RĂNG KHÔN
Viêm lợi trùm, viêm mô tế bào
R mọc lệch  nhồi nhét thức ăn, vùng này khó vệ sinh làm sạch
 viêm nhiễm, sưng đỏ, đau quanh thân răng, viêm lợi trùm tạo
túi mủ (áp xe), cứng hàm.
Tình trạng viêm nhiễm kéo dài sẽ phá hủy xương xung quanh răng
này và các răng bên cạnh. Trong các trường hợp nặng có thể gây
viêm xương hàm, nhiễm trùng huyết…

9. LOGO
Sâu răng kế bên
R khôn mọc lệch, kẹt nghiêng tựa vào răng kế bên, vị trí này
thường bị nhồi nhét thức ăn, viêm nhiễm, mà rất khó làm sạch
được.
Kết quả là bản thân các răng này và các răng kế cận bị sâu
răng. Cần chú ý răng kế cận răng khôn là răng cối lớn thứ hai, là
răng có vai trò rất quan trọng tham gia vào quá trình ăn nhai.
Răng cối lớn thứ hai hàm dưới bên phải do răng khôn mọc lệch

BIẾN CHỨNG MỌC RĂNG KHÔN

10. LOGO
Nang thân răng
Các răng ngầm trong xương có thể tạo nang thân răng tiến triển âm
thầm trong xương hàm. Nếu không được điều trị, xương hàm sẽ bị
tiêu xương dần dần, làm tăng nguy cơ gãy xương hàm.
Hình ảnh nang thân răng của răng khôn mọc ngầm
BIẾN CHỨNG MỌC RĂNG KHÔN

11. LOGO
Chen chúc răng
Răng khôn mọc lệch gần xô đẩy có thể gây chen chúc các răng trước
BIẾN CHỨNG MỌC RĂNG KHÔN

12. LOGO
Bệnh nha chu
- Răng khôn lệch và ngầm dễ làm cho răng kế cận bị bệnh nha chu:
• Giảm lượng xương phía xa
• Khó vệ sinh  vi khuẩn phát triển
BIẾN CHỨNG MỌC RĂNG KHÔN

13. LOGO
Khít hàm
• Khó há / há miệng hạn chế.
• Thường kèm nhiễm trùng xảy ra sau được viêm cấp.
• Sưng tại vùng góc hàm.
• Khó ăn nhai, cử động hàm rất đau.
• Thuốc kháng sinh  tác dụng chậm.
BIẾN CHỨNG MỌC RĂNG KHÔN

14. LOGO
• Răng mọc lệch hoặc ngầm đã gây biến chứng: đau, khít hàm,
viêm sưng, sâu răng...
• Răng mọc lệch lạc ra khỏi cung răng, không tham gia vào việc
ăn nhai, gây trở ngại cho việc vệ sinh răng miệng
• Nhổ răng theo yêu cầu của chỉnh hình răng mặt, phục hình
Theo kinh nghiệm của một số chuyên gia thì việc nhổ dự phòng
răng khôn hàm dưới mọc ngầm hoặc lệch khi chưa xảy ra tai biến
giúp tránh những tai biến đau nhức cho bệnh nhân về sau và công
việc hậu phẫu trở nên đơn giản hơn.
Khi khám răng khôn, BS khám lâm sàng và dựa trên phim X-
quang (phim cận chóp, phim panorama…) để xác định vị trí, chiều
thế và phương pháp nhổ thích hợp.
KHI NÀO CẦN NHỔ RĂNG KHÔN

15. LOGO
ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ KHÓ NHỔ
Điểm
 Tương quan với cành đứng
- Phía xa R7 có đủ khoảng cho phép R khôn có thể mọc lên hoàn
toàn nếu hướng mọc thích hợp
1
- Khoảng cách giữa R7 và cành đứng quá nhỏ không cho phép R
khôn mọc hoàn toàn
2
- Khoảng cách giữa R7 và cành đứng rất nhỏ hoặc bằng 0, phần
lớn hoặc toàn bộ thân R khôn nằm hoàn toàn trong cành đứng
3
 Độ sâu so với mặt nhai R7
- Vị trí A:Điểm cao nhất của R khôn nằm ngang hay cao hơn mặt
nhai R7
1-2
- Vị trí B:Điểm cao nhất của R khôn nằm ở khoảng giữa mặt nhai
và cổ R7
3
- Vị trí C:Điểm cao nhất của R khôn nằm thấp hơn cổ R7 4

16. LOGO
ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ KHÓ NHỔ
Điểm
 Trục R
- Thẳng, hơi lệch gần 1
- Ngang, má, lưỡi, xa 2
- Thẳng + vị trí B, C 3
- Lệch xa + vị trí B, C 4
 Chân R
- Chân chụm, xuôi chiều, thon 1
- Hai chân dạng xuôi chiều 2
- Ba chân dạng xuôi chiều, nhiều chân chụm ngược chiều, một
chân dùi trống
3
- Hai hay ba chân dạng nhiều hướng chân dang rộng hơn cổ và
thân răng
4

17. LOGO
ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ KHÓ NHỔ
 Thang điểm đánh giá mức độ khó nhổ như sau:
• Khó nhổ: từ 1-5 điểm
• Khó nhổ trung bình: 6-10 điểm
• Rất khó: từ 11-15 điểm
 Một số yếu tố khác ảnh hưởng đến độ khó nhổ:
• Há miệng hạn chế
• Tình trạng cứng khít hàm
• Lưỡi lớn
• …

18. LOGO
XIN CẢM ƠN