1. De uitstekende relatie tussen Belgische en Saoedische
monarchie
Thierry Debels
@thierryd
24/1/2015
‘Volgens een telex van de Amerikaanse ambassade aan
de Secretary of State doet het Belgische ministerie van
Buitenlandse Zaken een knieval voor de Saoedi’s.’
Koning Filip vertrekt zondagochtend 25 januari 2015
naar Saoedi-Arabië voor de rouwplechtigheid voor de
overleden koning Abdullah. Onze vorst zal er ook een
ontmoeting hebben met de nieuwe koning.
Koning Abdullah overleed donderdag op 90-jarige
leeftijd aan een longontsteking. De vorst werd vrijdag al
begraven in de Turki Bin Abdullah-moskee in Riyad,
zoals het islamitisch geloof voorschrijft.
Vrijdag waren vooral gekroonde hoofden en
staatshoofden uit het Midden-Oosten en de Arabische
wereld aanwezig. Op de plechtigheid maandag worden
naast Filip hoogwaardigheidsbekleders uit de hele wereld
verwacht. Prins Charles voor het Verenigd Koninkrijk en
vice-president Joe Biden voor de Verenigde Staten
reisden al eerder naar Saoedi-Arabië.
Goede relatie
De goede relatie tussen het Belgische koningshuis en de
1

2. Saoedische monarchen dateert al van enkele decennia
geleden. Vooral onder Boudewijn was de relatie erg
hartelijk.
Begin november 1975 is er een buitenlandse reis. Deze
keer moet Boudewijn alleen naar Saudi-Arabië
vertrekken. Koningin Fabiola mag het vliegtuig in dat
land niet aan de voorkant verlaten. Vrouwen moeten
uitstappen via de achterdeur. Er wordt lang en intensief
onderhandeld met de Saoedische autoriteiten om hierop
een uitzondering te verkrijgen. Tevergeefs.
Boudewijn had deze reis als protest ook kunnen
schrappen. Dat gebeurt niet. De koning onderhield
immers uitstekende relaties met Saoedi-Arabie.
Er is nog een ander incident. De Saoedi’s willen geen
joodse journalisten of medewerkers ontvangen. De
perslui moeten in eerste instantie een doopbewijs
overhandigen waaruit blijkt dat ze christelijk zijn. Ze
weigeren dit. De Amerikaanse ambassade volgt de zaak
op de voet op. ‘De trip wordt op voorhand overschaduwd
door mogelijke joodse leden van het koninklijke gevolg.’
2

3. Bron: T. Debels, Koning Boudewijn, Houteliet, 2010.
Volgens een telex van de Amerikaanse ambassade aan de
Secretary of State doet het Belgische ministerie van
Buitenlandse Zaken een knieval voor de Saoedi’s. Het
verzekert dat er ‘geen vijanden van Saoedi-Arabië in het
gevolg van de koning aanwezig zijn.’
In Saoedi-Arabië kon Boudewijn zoals gebruikelijk niet
echt genieten van het aangeboden spektakel. Er werd
voor hem op de laatste dag nochtans een fantastisch
sabelgevecht opgevoerd. ‘Wanneer dit schijngevecht tot
een climax opgedreven was, richtten alle Belgen hun
blikken op de koning. Hij volgde deze koninklijke strijd
3

4. met starre, afwezige blik,’ schrijft Herman Liebaers.
De Amerikanen hebben het bezoek van Boudewijn
met argus-ogen gevolgd. Ze zijn niet te spreken over
de pro-Palestijnse verklaring van Boudewijn en
koning Khaled op het einde van de reis. Bovendien
weten ze dat de twee koningen over de
‘Jeruzalemkwestie’ onderhandeld hebben. Nochtans ging
het om een vertrouwelijk gesprek tussen de twee
staatshoofden.
De knieval voor de Saoedi’s blijkt overigens nog eens
bij de inhuldiging van de Grote Moskee in ons land in
1978. Een schitterende sculptuur van Jef Lambeaux, De
Menselijke Driften, wordt eerst verwijderd om de
moslims niet te storen. ‘De koning ging daar met
grondwettelijke onverstoordheid op in zonder goed te
beseffen wat dit alles eigenlijk inhield,’ schrijft Herman
Liebaers streng in zijn boek over Boudewijn.
In dat jaar 1978 is koning Khaled (ook: Khalid) van
Saoedi-Arabië op bezoek in ons land1
. Volgens historicus
Marc Reynebeau zijn de contacten tussen Boudewijn en
de monarchie van Saoedi-Arabië ‘frequent’ en
‘hartelijk’. Begin mei is Khaled de persoonlijke gast van
Boudewijn. Na de verschrikkelijke brand in de
Innovation van 1967 schonk zijn voorganger koning
Faisal (Fayçal) een grote som geld aan de slachtoffers
van de brand2
. Hij annuleerde toen het diner en stortte de
tegenwaarde in een speciaal fonds. In ruil kreeg Saoedi-
1
Khalid bin Abdoel Aziz (13 februari 1913 - 13 juni 1982) was koning van Saoedi-
Arabië vanaf de moord op koning Faisal in 1975 tot zijn eigen dood in 1982.
2
Faisal bin Abdoel Aziz al-Saoed (Arabisch: ‫سعود‬ ‫آل‬ ‫عبدالعزيز‬ ‫بن‬ ‫)فيصل‬ (Riyad, ca.
1906 – 25 maart 1975) was koning van Saoedi-Arabië van 1964 tot 1975.
4

5. Arabië van Boudewijn het erfpacht van de moskee van
het Jubelpark.
In mei 1978 vindt de inwijding plaats van dat nieuwe
Islamitische Centrum door de Saoedische koning, de
Grote Moskee van het Jubelpark. Het gebouw is een
overblijfsel van de wereldtentoonstelling van 1897: het
Panorama van Caïro. Kritische waarnemers merken op
dat Saoedi-Arabië via deze moskee erin zal slagen om
het wahabisme naar België te exporteren. Sommigen
nemen het Boudewijn erg kwalijk.
Toch enige druk op relatie
In diezelfde periode staat de relatie tussen ons land en de
Saoudi’s ook onder druk. Oorzaak? De onfrisse
praktijken van Eurosystem.
Eurosystem Hospitalier is oorspronkelijk het bedrijfje
van Daniel Cauchie. De vroegere naam van het bedrijf is
Eurosixtem. Bij het omdopen van de onderneming klopt
Cauchie aan bij PRB, een dochteronderneming van de
Generale Maatschappij. PRB neemt in ruil voor zijn
financiële inbreng 51 procent van de aandelen over.
Als Cauchie in 1975 het contract in de wacht sleept,
moet hij op zoek gaan naar partners, want zijn bedrijf is
te klein. In juli 1975 komt dan het Consortium
Eurosystem Health Corporation tot stand. Naast ESH en
PRB treden acht bedrijven tot de groep toe: onder meer
Fabricom en CEI. De lijfgeur van de Generale
Maatschappij is sterk aanwezig.
Cauchie maakt er evenwel een potje van en op 12 juli
1979 gaat ESH in vereffening. Acht dagen later wordt
het faillissement aangevraagd. ‘Het
Eurosystemschandaal barst los en doet zelfs het Belgisch
5

6. Hof op zijn Saksen-Coburgse grondvesten daveren,’
schrijven auteurs Eva Coeck en Jan Willems.
De contacten tussen het Belgische Hof en de Saoedische
prins Abdallah verlopen als volgt: ‘Alberts kabinetschef
Michel Didisheim is een oude kameraad van Daniel
Cauchie, dus een kleine vriendendienst is snel geregeld,’
schrijft het tweetal.
Na het faillissement wordt uiteraard kritiek geuit: ‘Is een
monarchie die zo’n prominente rol speelt in financieel-
economische aangelegenheden wel helemaal zuiver op
de graat?’ Deze vraag wordt nog prangender als de
Bijzondere Belastinginspectie (BBI) een onderzoek
begint.
Hoe verliep de koninklijke inmenging in dit dossier? Op
16 oktober 1975 is prins Albert in Rijad aanwezig als de
maquette van de ziekenhuizen wordt getoond. ‘Als ook
zijn gekroonde broer Boudewijn op 1 november naar
Saoedi-Arabië trekt, weet de Saoedische prins Abdallah
het zeker: ESH is geen privé-initiatief maar een door de
Belgische staat gesteunde onderneming.’
Boudewijn wordt tijdens de reis naar Saoedi-Arabië
vergezeld door Michel Pirkin. Deze man is volgens Eva
Coeck en Jan Willems een ‘smokkelaar’ en
‘wapenhandelaar’. ‘Zijn twijfelachtige reputatie belet
hem niet om samen met koning Boudewijn op bezoek te
gaan in Rijad,’ noteren de twee auteurs onthutst.
Volgens journalist René De Witte kan de rol van Albert
en zijn broer in de toekenning van het contract moeilijk
overschat worden. Verschillende leden van het Hof zijn
op dat ogenblik aandeelhouder van de Generale
Maatschappij.
De Amerikanen volgen de zaak van nabij op. Een
6

7. document van de Amerikaanse ambassade in Brussel
toont aan dat de VS bezorgd zijn. De Amerikanen
hebben vernomen dat de Belgen de Saoedi’s
toegezegd hebben om in Brussel een PLO-kantoor te
openen. De directeur Midden-Oosten van het
departement Buitenlandse Zaken Paternotte wordt op het
matje geroepen door de Amerikanen.
Paternotte ontkent. Volgens hem ‘creëerde de pers een
verkeerde voorstelling van het verhaal’. De Amerikanen
geloven hem niet. ‘Het standpunt van de Belgen is
duidelijk opgeschoven,’ staat in een telex.
Het fiasco van ESH heeft de relatie tussen de Belgische
en de Saoudische royals maar even onder druk gezet. De
plooien werden gladgestreken en vanaf de jaren tachtig
was de verhouding opnieuw opperbest. Het bewijs wordt
geleverd door Filip begin 2015.
7

8. bron: T. Debels, Koning Boudewijn, Houtekiet, 2010.
Meer lezen? Koning Boudewijn, de biografie van Thierry
Debels, Houtekiet, 2010.
8