5. Τα αλιευτικά προϊόντα προσφέρονται κατά
τη λιανική πώληση στον καταναλωτή εφόσον
έχουν μια κατάλληλη ετικέτα ή επισήμανση
που αναφέρει:
α) Την εμπορική ονομασία του είδους
β) Τη μέθοδο παραγωγής ως ακολούθως:
6. • Για την αλιεία στην θάλασσα, η ένδειξη
θα περιλαμβάνει τη φράση «Αλιευμένο
στην θάλασσα»
• Για την αλιεία στα εσωτερικά νερά η
ένδειξη θα περιλαμβάνει τη φράση
«Αλιευμένο σε γλυκά νερά»
7. • Για τα προϊόντα καλλιέργειας υδρόβιων
οργανισμών που παραμένουν καθ’ όλη
τη διάρκεια εκτροφής ή καλλιέργειας
τους και μέχρι και τη συγκομιδή τους
στην ιδιοκτησία φυσικού ή νομικού
προσώπου η ένδειξη θα περιλαμβάνει
τη φράση: «…
υδατοκαλλιέργειας..»
10. • Για τα προϊόντα που αλιεύονται σε γλυκά
νερά, την ένδειξη του κράτους μέλους ή της
τρίτης χώρας καταγωγής του προϊόντος.
• Για τα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας, την
ένδειξη του κράτους μέλους ή της τρίτης
χώρας, στην οποία εκτυλίχθηκε το στάδιο
τελικής ανάπτυξης του προϊόντος. Ειδικά
για τα προϊόντα λιμνοθαλασσών
αναφέρεται επιπρόσθετα και η ένδειξη
«Λιμνοθάλασσας».
14. Συστηματική Ταξινόμηση
Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί ταξινομούνται με βάση τα γενικά
χαρακτηριστικά τους (μορφολογικά, ανατομικά, ιστολογικά
κλπ.) σε μεγάλες ομάδες που καλούνται συνομοταξίες, με
σκοπό τη συστηματικότερη και ευχερέστερη μελέτη τους.
15. 1. Οστεϊχθύες: Στην ομοταξία αυτή ανήκουν
ψάρια με οστέινο σκελετό και βραγχιακό
επικάλυμμα (γαύρος, σαρδέλα, σκουμπρί, τόνος,
ξιφίας κλπ.)
2. Χονδριχθύες: Τα ψάρια της ομοταξίας αυτής
διαθέτουν χόνδρινο σκελετό (μαλακό και
εύκαμπτο) και στερούνται βραγχιακού
επικαλύμματος (κεντρόνι, γαλέος, σκυλόψαρο
κλπ.).
Μουρμούρα
Σελάχι
16. Διάκριση του είδους των ψαριών
Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των ψαριών που
διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διάκριση του
είδους του ψαριού είναι:
το σχήμα
το χρώμα
τα λέπια
τα πτερύγια
τα γένια
τα δόντια
η νηκτική κύστη και
οι πλάγιες γραμμές
17. Αναγνώριση του είδους των
ψαριών
Η αναγνώριση του είδους των ψαριών βασίζεται στα
παρακάτω χαρακτηριστικά:
• Σχήμα (κυλινδρικό, πλατύ, φιδόμορφο κ.ά.)
• Νηκτική κύστη (κολιός κ.ά.)
• Δόντια (λυθρίνι, φαγκρί, μπαλάς κ.ά.)
• Πτερύγια (προθωρακικά, θωρακικά, κοιλιακά και
άποδα κ.ά.)
19. Ειδικότερα, αναλόγως του σχήματός τους τα
ψάρια διαιρούνται σε τρεις κατηγορίες σε:
Κυλινδρικά ή ατρακτοειδή (τόνοι, κολιοί,
σαρδέλες κλπ.)
Πλατιά ή συμπιεσμένα:
- συμπιεσμένα στα πλάγια (γλώσσες, ζαγκέτες
κλπ.)
- συμπιεσμένα στην πλάτη και την κοιλιά
(σαλάχια, ρίνες, νάρκες κλπ.)
Φιδόμορφα: Έχουν σχήμα φιδιού (χέλια,
μουγγρί κλπ.)
20. Πτερύγια
Τα πτερύγια αποτελούν ανατομικά στοιχεία που
χρησιμεύουν για την κίνηση και την ισορροπία
των ψαριών. Διακρίνονται σε:
Πλευρικά ή θωρακικά
Κοιλιακά
Ραχιαία
Εδρικά
Ουραία
Λιπώδη πτερύγια (οικ. Σολομοειδών) και τα
Ψευδοπτερύγια (τόνος, σκουμπρί κλπ.)
21.
22. Θέση των κοιλιακών πτερυγίων σε
σχέση με τα πλευρικά (θωρακικά)
πτερύγια
Τα ψάρια διακρίνονται σε:
α) Προθωρακικά (στηθαία): Τα κοιλιακά πτερύγια
βρίσκονται μπροστά από το ύψος των πλευρικών
(θωρακικών). Π.χ. δράκαινα, ζαγκέτα, χωματίδα,
πεσκαντρίτσα, γλώσσα, ταούκι, μπακαλιάρος κλπ.
Δράκαινα Ταούκι
23. β) Θωρακικά: Στα ψάρια της κατηγορίας αυτής τα
κοιλιακά πτερύγια βρίσκονται στο ίδιο σχεδόν
ύψος (στον ίδιο άξονα) με τα πλευρικά (μαρίδα,
τσέρουλα, γόπα, σπάρος, χάνος, γωβιός κλπ.)
Παλαμίδα (sarda sarda)
24. Βελονίδα
γ) Κοιλιακά (υποκοιλιακά): Στην περίπτωση αυτή
τα κοιλιακά πτερύγια βρίσκονται πίσω από τα
πλευρικά κοντά στο εδρικό πτερύγιο (γαύρος,
σαρδέλα κλπ.)
δ)Τέλος υπάρχουν και ψάρια που στερούνται
κοιλιακών πτερυγίων και καλούνται άποδα (χέλι,
ξιφίας, μουγγρί, σμέρνα κλπ.)
Σαρδέλα
25. Οικογένειες των προθωρακικών
Οικ. Pleuroneckidae
• Ζαγκέτα, αρνογλώσσες, χωματίδα, καλκάνι:
Αποτελούν ψάρια πεπλατυσμένα, συμπιεσμένα στα
πλάγια που φέρουν και τους δυο οφθαλμούς στο
αριστερό πλευρό κρατώντας τα από το ραχιαίο
πτερύγιο και έχοντας το ουραίο τμήμα του ψαριού
προς το μέρος μας και την κοιλιά προς τα κάτω
• Γλώσσες, πησσoί: Επισκοπώντας τα ψάρια αυτά
σε παρόμοια θέση θα διαπιστώσουμε ότι φέρουν
τους οφθαλμούς στο δεξιό πλευρό. Επιπρόσθετα, οι
πησσοί φέρουν ανοικτόχρωμες και σκοτεινόχρωμες
κηλίδες στην επιφάνεια του σώματός τους.
29. • Οικ. Gadidae
α) Διπλό ραχιαίο και απλό εδρικό πτερύγιο
• Μπακαλιάρος (Merluccius merluccius): Χαρακτηριστικό
γνώρισμά του η διπλή σειρά δοντιών. Το δεύτερο ραχιαίο
πτερύγιο βρίσκεται σε συμμετρική σχεδόν θέση με το εδρικό.
Τέλος το ψάρι αυτό δε φέρει γένι στο ρύγχος, μορφολογικό
στοιχείο το οποίο το διαφοροποιεί από άλλα είδη της ίδιας
οικογενείας.
• Γαϊδουρόψαρο: Το ψάρι αυτό φέρει ένα γένι στην κάτω
σιαγόνα και δύο στην πάνω, από ένα σε κάθε μπροστινό
ρουθούνι.
• Σαλούβαρδος: Φέρει ένα γένι στην κάτω σιαγόνα.
Χαρακτηριστικό γνώρισμα του ψαριού αυτού τα επιμήκη και
νηματόμορφα κοιλιακά πτερύγια που φθάνουν μέχρι το
εδρικό πτερύγιο.
32. β) Τρία ραχιαία και δύο εδρικά πτερύγια
• Σίκος (μπακαλιαράκι): Γένι στην κάτω
σιαγόνα και ελαφρά προεξοχή της κάτω
σιαγόνας
• Ταούκι: Τρία ραχιαία πτερύγια ενωμένα ή
πολύ κοντά το ένα με το άλλο. Απουσία
γενιού και μεγαλύτερο μέγεθος της πάνω
σιαγόνας
39. Οικογένειες θωρακικών
Οικ. Mullidae
• Μπαρμπούνι: Το ψάρι αυτό έχει «μούρη» που
οξύνεται ομαλά. Το πρώτο ραχιαίο πτερύγιο είναι
έγχρωμο και φέρει κηλίδες. Το χρώμα του δέρματος
είναι λαμπερό.
• Κουτσουμούρα: Η «μούρη» του ψαριού αυτού
είναι κοντή, κομμένη σχεδόν κάθετα (κουτσή). Το
πρώτο ραχιαίο πτερύγιο είναι άχρωμο και χωρίς
κηλίδες. Το χρώμα του δέρματος είναι άτονο, ενώ
τα λέπια αποσπώνται εύκολα και συχνά
απουσιάζουν.
42. Οικ. Maenidae
Τα ψάρια της οικογένειας αυτής έχουν ένα
ραχιαίο και ένα εδρικό πτερύγιο. Φέρουν επίσης
χαρακτηριστική σκοτεινόχρωμη κηλίδα στα
πλευρά.
• Μαρίδα: Το ψάρι αυτό φέρει επίμηκες σώμα και
οξύληκτο, μακρύ κεφάλι. Χρώμα καστανό και
στην κοιλιά ασημένιο. Στην ψαραγορά
διαπιστώνεται συχνά μια χαρακτηριστική μορφή
νοθείας εις βάρος των καταναλωτών. Πουλούν
τις μικρές γόπες (γοπαρέλλο ή γοπάκι) για
μαρίδα.
43. • Μένουλα: Σώμα επίμηκες αλλά αρκετά βαθύ με
μικρό και κοντό κεφάλι. Χρώμα γκρι-μπλε. Μετά
το θάνατο του ψαριού τα χρώματα γίνονται
σκοτεινότερα.
• Τσέρουλα: Χρώμα γκρίζο - κιτρινωπό, ενώ
συχνά υπάρχουν κάθετες καστανές ταινίες και
επιμήκεις μπλε γραμμές. Ραχιαίο και εδρικό
πτερύγιο, με μπλε στίγματα. Μικρή εμπορική
αξία.
47. Οικ. Sparidae
• Μπαλάς: Μάτια πολύ μεγάλα και δόντια με
μορφή κυνοδόντων σε πολλές σειρές και στις
δύο σιαγόνες. Τέσσερις μπροστινοί κυνόδοντες
στην πάνω σιαγόνα και δέκα μικρότεροι στην
κάτω.
• Φαγκρί: Στο μπροστινό μέρος της πάνω
σιαγόνας φέρει 4 κυνόδοντες ενώ στης κάτω 6
κυνόδοντες, ακόμα απαντούν και 2 σειρές
τραπεζίτες σε κάθε σιαγόνα.
• Συναγρίδα: Έχει κυνόδοντες σε πολλές σειρές
και στις δύο σιαγόνες με 4-6 ισχυρούς
κυνόδοντες στο μπροστινό τμήμα..
53. • Λυθρίνι: Έχει μεγάλα μάτια (κυρίως το
πελαγίσιο λυθρίνι), μικρά δόντια, τραπεζίτες.
• Μουσμoύλι: Έχει μικρά μάτια, χρώμα ρόδινο -
γκριζωπό και σκοτεινή κηλίδα στο πάνω άκρο
του πλευρικού πτερυγίου.
• Σαργός: Το ψάρι αυτό φέρει μαύρη κηλίδα, με
μορφή σέλας, στον ουραίο μίσχο που δεν
επεκτείνεται στο ραχιαίο και εδρικό πτερύγιο και
το χρώμα των κοιλιακών πτερυγίων είναι μαύρο.
66. Οικ. Serranidae
• Σφυρίδα: Το ψάρι αυτό φέρει μεγάλες, παχιές
κάθετες σκοτεινόχρωμες ταινίες περισσότερο ή
λιγότερο ορατές και 2-3 άσπρες γραμμές στο
κεφάλι με απόχρωση μπλε. Εδρικό πτερύγιο με
μπορντούρα μπλε.
• Ροφός: Χρώμα καφέ σοκολατί ή κοκκινωπό
περισσότερο ή λιγότερο κηλιδωτό, από κίτρινες
κηλίδες στη ράχη. Ουραίο πτερύγιο
στρογγυλεμένο με άσπρη μπορντούρα.
73. Οικ. Carangidae
• Σαυρίδι: Η πλάγια γραμμή του ψαριού
αποτελείται από σκληρά λέπια σε όλο της το
μήκος και δίνει την όψη του «φερμουάρ».
• Κοκκάλι: Η πλάγια γραμμή μοιάζει με αυτήν του
σαυριδιού πλην όμως το μπροστινό της τμήμα
δεν αποτελείται από σκληρά λέπια με
αποτέλεσμα να φαίνεται πιο άτονη, ακόμη, το
κοκκάλι φέρει στο μέσο μήκος του σώματός του
δύο φαρδιές επιμήκεις γραμμές κίτρινου
χρώματος. Επίσης φέρει χαρακτηριστικά
δρεπανόμορφα πλευρικά πτερύγια μορφολογικό
στοιχείο που το αντιδιαστέλλει από το σαυρίδι
στο οποίο έχουν σχήμα τριγωνικό.
76. Οικ. Scombridae
• Σκουμπρί: Φέρει χαρακτηριστικές κυανές ή
σκοτεινές μπλε ραβδώσεις σαφώς τονισμένες
στη ράχη και στερείται νηκτικής κύστης.
• Κολιός: Μοιάζει με το σκουμπρί, διότι φέρει και
αυτό κυανές ραβδώσεις στη ράχη. Έχει μελανά
και πράσινα στίγματα στη ράχη και στην κοιλιά,
μεγάλα μάτια, μικρά και πολλά δόντια και νηκτική
κύστη. Ένα ιδιαίτερο μορφολογικό γνώρισμα του
κολιού αποτελεί η διάφανη επιφάνεια που
απαντά ανάμεσα στα μάτια και στη μετωπική
θέση, στην οποία διακρίνονται τα οπτικά νεύρα.
77. • Παλαμίδα: Έχει δόντια καλώς διακρινόμενα και
σκούρες ή μπλε ραβδώσεις κατά μήκος των
πλευρών. Με τη μορφή του αλιπάστου
προϊόντος είναι γνωστή στην ελληνική αγορά με
την εμπορική ονομασία «λακέρδα».
• Τόννος: Δόντια απουσιάζουν. Είναι το ταχύτερο
ψάρι (80χιλ / ώρα) και έχει μεγάλη εμπορική και
τεχνολογική σημασία μια και οι κονσέρβες των
τόνων καταλαμβάνουν την πρώτη θέση στις
κονσέρβες αλιευμάτων.
83. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΚΟΙΛΙΑΚΩΝ
Οικ. Clupeidae
• Σαρδέλα: Χαρακτηριστικός ο προγναθισμός της κάτω
γνάθου. Είναι ψάρι με τεράστιο τεχνολογικό ενδιαφέρον.
Σύμφωνα με την νομοθεσία της Ε.Ε., η ονομασία «σαρδέλα»
αφορά αποκλειστικά και μόνο το ιχθυολογικό είδος Sardina
pilchardus Walbaum.
• Σαρδελομάνα: Στα πλευρά με 4-6 μαύρες κηλίδες και
καρίνα δαντελωτή.
Οικ. Engraulidae
• Γαύρος (αντσούγια): Χαρακτηριστικός ο προγναθισμός της
άνω γνάθου.
89. Οικ. Belonidae
• Ζαργάνα: Η μορφολογία του ψαριού είναι πολύ
χαρακτηριστική με εξαιρετικά ατρακτοειδές σώμα
και ιδιαίτερα με μακρύ, σαν βελόνα ρύγχος, που
μοιάζει με αυτό του ξιφία. Το κάτω ρύγχος
προεξέχει σαφώς του άνω και η διαφορά αυτή
έχει άμεση σχέση με την ηλικία του ψαριού.
• Βελονίδα: Μοιάζει πολύ με τη ζαργάνα από την
οποία ξεχωρίζει από την παρουσία 5-6
ψευδοπτερυγίων (δεν έχουν οι ζαργάνες).
93. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΑΠΟΔΩΝ
• Χέλι: Σώμα φιδόμορφο. Προεξέχει η κάτω
σιαγόνα από την πάνω σιαγόνα (προγναθισμός).
Το ραχιαίο, ουραίο και εδρικό πτερύγιο είναι
συνεχόμενα. Το ραχιαίο πτερύγιο αρχίζει πιο
πίσω από τα πλευρικά πτερύγια.
• Μουγγρί: Σώμα φιδόμορφο. Προγναθισμός της
πάνω σιαγόνας. Το ραχιαίο, ουραίο και εδρικό
πτερύγιο είναι συνεχόμενα. Το ραχιαίο πτερύγιο
αρχίζει λίγο πιο πίσω από τα πλευρικά πτερύγια.
97. ΜΑΛΑΚΙΑ
ΚΕΦΑΛΟΠΟΔΑ
Τάξη: Δεκάποδα
• Καλαμάρια: Έχουν 10 πλοκάμια και τριγωνικά
πτερύγια που καλύπτουν τα 2/3 του σώματός τους.
• Θράψαλα: Τα τριγωνικά τους πτερύγια καλύπτουν
το 1/3 του σώματός τους.
Τάξη: Οκτάποδα
• Χταπόδια: Έχουν οκτώ πλοκάμια με δυο σειρές
βεντούζες.
• Μοσχιός ή μοσχοχτάποδο: Οκτώ πλοκάμια με
μία όμως σειρά βεντούζες.
