More Related Content
More from เตชะชิน เก้าเดือนยี่
More from เตชะชิน เก้าเดือนยี่ (17)
สมถและวิปัสนา สมาธิ 3 ระดับ [โหมดความเข้ากันได้]
- 3. จตุธาตุววัฏฐาน
จตุ( สี่ ) + ธาตุ( สภาพที่ทรงไว้) + ววฏฺฐาน ( การกําหนด )
การกําหนดธาตุสี่ คือ ดิน นํ้า ไฟ ลม หมายถึง
สมถภาวนาอารมณ์หนึ่ง ในอารมณ์ ๔๐ อย่าง เป็นการ
อบรมจิตให้สงบจากกิเลสโดยการพิจารณาวิเคราะห์กาย
นี้ เป็นเพียงสักแต่ว่าธาตุ หาใช่สัตว์ บุคคล ตัวตนไม่
หรือ การพิจารณาร่างกาย โดยพิจารณาแยกส่วนประกอบ
ว่าเป็นเพียงธาตุ ๔ คือ ดิน นํ้า ไฟ ลม
ไม่มีอะไรที่เป็นความงามเลย
- 4. จตุธาตุววัฏฐาน
คือการพิจารณาอวัยวะ
ส่วนที่เข้มแข็งหรืออ่อนในร่างกาย มีผม ขน เล็บ ฟัง หนัง เป็นต้นเป็นเพียงธาตุดินเท่านั้น
ส่วนที่เอิบอาบหรือเกาะกุม มีน้ําเลือด น้ําลาย ย้ํามูก เป็นต้น เป็นแต่เพียงธาตุน้ําเท่านั้น
ส่วนที่ร้อนหรือเย็น มีไฟที่ทําให้ร่างกายอบอุ่น ไฟที่เผาผลาญอาหาร เป็นต้น เป็นเพียงแต่
ธาตุไฟเท่านั้น
ส่วนที่ไหวหรือเคร่งตึง มีลมหายใจเข้าออก ลมที่พัดขึ้นลงและทําให้ร่างกายไหว เป็นต้น ก็
เป็นเพียงแต่ธาตุลมเท่านั้น หาความเป็นสัตว์บุคคลไม่ได้ภายในร่างกายนี้ เมื่อพิจารณาเห็น
ด้วยปัญญาอย่างนี้แล้วๆ เล่าๆ จิตย่อมสงบจนถึงขั้นอุปจารสมาธิ
- 5. สมาธิ 3
1.ขณิกสมาธิ คือ สมาธิชั่วครู่ ชั่วขณะหนึ่ง เป็นสมาธิ
ขั้นต้นที่บุคคลทั่วไปใช้ในการปฎิบัติหน้าที่ในการงาน
ประจําวัน
2.อุปจารสมาธิ คือ สมาธิที่ตั้งได้นานหน่อย ใกล้ที่จะได้
ฌาน เกิดนิมิตต่างๆ เช่นเห็นแสงสว่างอยู่ระยะหนึ่ง
3.อัปปนาสมาธิ คือ สมาธิแน่วแน่ถึงฌาน เป็นการทํา
สมาธิขั้นสูงสุด
- 6. ในเรื่องการฝึกจิตนอกจากคําว่า “กัมมัฏฐาน” เราจะ
ได้ยินหลาย ๆ คําที่หมายถึงเรื่องการฝึกจิต เช่น สมาธิ การ
เจริญภาวนา ดังนี้
สมาธิ ถือว่าเป็นศัพท์ดั้งเดิมที่พระพุทธเจ้าทรงใช้เอง
เพราะมีปรากฏในธัมมจักกัปปวัตนสูตร ทรงใช้คําว่า
“สัมมาสมาธิ” เพื่อบ่งบอกถึงข้อปฏิบัติสายกลางเพื่อบรรลุ
มรรคผลนิพพาน
ในทางวิชาการวิชาการ สมาธิ หมายถึงระดับของจิต
และวิธีที่กําหนดขึ้นเพื่อก่อให้เกิดจิตระดับนั้น ๆ ขึ้นมา02/04/60 6
- 8. สัมมัปปธาน ๔
สัมมัปปธาน ๔ คือ การมุ่งมั่นทําความชอบ ๔ ประการ
สังวรปทาน คือ เพียรระงับการกระทําอกุศล ไม่ให้เกิดขึ้น ( เพียรระวัง )
ปหานปทาน คือ เพียรละเลิกอกุศลที่กําลังกระทําอยู่ ( เพียรละ )
อนุรักขปทาน คือ เพียรรักษา กุศลธรรม ที่เกิดขึ้นแล้ว ( เพียรรักษา )
ภาวนาปทาน คือ เพียรฝึกฝนบํารุงกุศลธรรม ให้เจริญยิ่งขึ้น ( เพียรเจริญ )
เป็นบริขารของสมาธิ