Дараах
бичлэгийг үзээд
өнөөдрийн
хичээлийн
сэдвийг гаргаж
ирнэ үү?

Хичээлийн зорилго:

3
2
1
Мейоз хуваагдлын онцлог, митоз мейоз хуваагдлуудын ялгааг мэдэх
Мейоз хуваагдлын үе шатууд, тэдгээрт явагдах
үйл явцуудыг нэрлэх, тайлбарлах чадвар эзэмших
Мейоз хуваагдлын ач холбогдлыг
мэдэж, бусдад тайлбарлан таниулах
чадвар, дадал олж авах

Бичлэгт
анхаарлаа
хандуулна уу?

Мейоз II
Анафаз II
Мейоз хуваагдал
.

Профаз I Метафаз I Àíàôàç I Телофаз I
Мейоз хуваагдал нь Мейоз I, Мейоз II гэсэн 2 хуваагдлаас тогтоно. Мейоз
I, Мейоз II гэсэн 2 хуваагдал нь тус бүрдээ профаз, метафаз, анафаз,
телофаз гэсэн 4 үе шаттай. Гэхдээ Мейоз I хуваагдлын профазын өмнө
интерфаз явагдана.
Бивалентуудыг
үүсгэж буй хос
хромосомууд эсийн
төв хэсэгт эгнэн
жагсана.
Хромосом нь
центромерээрээ
центриольтой
ээрүүлэн
утаслагаар
холбогдоно.
Ээрүүлэн
утаслагийн
агшилтаар хос
хромосом дан
дангаараа эсийн 2
туйл руу салж,
туйл дээр гаплойд
тооны хромосом
очно.
Эсийн туйл дээр
очсон хромосомыг
тойроод бөөмийн
бүрхүүл үүснэ.
Бөөмийн
бүрхүүлийг
тойроод эсийн
бүрхүүл үүснэ.
Дарна уу.

Профаз II Метафаз II Àíàôàç II Телофаз II
Мейоз II хуваагдал нь хроматидуудын салж задрах
үйл явц дээр үндэслэгддэг учраас митоз
хуваагдалтай ижил явагдана.
Бөөм, бөөмийн
мембран задарч,
хроматидууд
богиносон нягтарч,
центриолиуд эсийн 2
туйл руу шилжиж,
ээрүүлэн утаслагийг
үүсгэнэ.
Хромосомууд
эсийн бүслүүрт
центромерээрээ
эсийн төвд
эгнэн жагсана.
Центромериуд
хуваагдахад ээрүүлийн
утаслагууд тэднийг 2
туйл руу нь чирч, нэг
нь нөгөөгөөсөө салсан
хроматидууд
центромертээ татагдан
эсийн туйл руу дөхөж
эхэлнэ.
Гаплойд хромосом
бүхий бөөм болгоны
эргэн тойронд
мембранан бүрхүүл
бий болно. Эцэст нь
цитокинезийн үр
дүнд шинээр 4 эс
үүснэ.

1 Лептонем үе шат
2 Зигонем үе шат
3 Пахинем үе шат
4 Диплонем үе шат
5 Диакинез үе шат
Мейоз I Профаз I шат нь хамгийн удаан үргэлжилдэг бөгөөд
дотроо дараах 5 үе шаттай.

1 Нарийн утаслаг хэлбэртэй байгаа хроматин мушгирч богиносож,
хэлхсэн шүр мэт харагддаг. Түүнийг хромомер гэж нэрлэдэг.
2 Зигонем үе шат
3 Пахинем үе шат
4 Диплонем үе шат
5 Диакинез үе шат

2
Бэлгийн эсийг үүсгэх гэж байгаа гомолог хромосомууд бүх
уртынхаа дагуу ойртон нийлнэ. Үүнийг коньюгаци гэнэ.
Коньюгацид орсон хос хромосомуудыг бивалент гэнэ.
1 Лептонем үе шат
3 Пахинем үе шат
4 Диплонем үе шат
5 Диакинез үе шат

3 Бивалент байдалтай хромосомууд мушгирч бүдүүрнэ.
1 Лептонем үе шат
2 Зигонем үе шат
4 Диплонем үе шат
5 Диакинез үе шат

4
Бивалент үүсгэсэн гомолог хромосомууд холдон хөндийрнө. Энэ үед хромосом
бүр хос хроматидаас тогтдог болох нь харагдана. Гомолог хромосомууд ижил
хэсгүүдээ солилцож эхлэнэ. Үүнийг кроссинговер гэнэ.
1 Лептонем үе шат
2 Зигонем үе шат
3 Пахинем үе шат
5 Диакинез үе шат

5
Ижил хэсгүүдээ солилцсон гомолог хромосомууд холдон сална.
1 Лептонем үе шат
2 Зигонем үе шат
3 Пахинем үе шат
4 Диплонем үе шат
Профазын төгсгөлд центриоль эсийн туйл дээр очиж ээрүүлэн биеийг
үүсгэнэ.

Мейоз хуваагдлын
ач холбогдол:
 Зүйл бүрийн
бодьгаль дээр
хромосомын тоог
тогтмол хадгална.
 Генетикийн шинэ
мэдээлэл үүсгэнэ.
 Бэлгийн үржлийг
нөхцөлдүүлнэ.

Видео бичлэгтэй
танилцаж,
өнөөдрийн
хичээлээ
бататгаарай.

Цахим тестийг
гүйцэтгэж
өнөөдрийн
хичээлийг хэр
сайн ойлгосноо
шалгаарай.

1. www.lesson.od.edu.mn
сайтанд байгаа цахим
тестийг хийж ирэх.
2. Дауны хам өвчин
юунаас болж үүсдэг,
энэ өвчний талаар
мэдээлэл цуглуулж,
боловсруулж ирэх.