Seminar: Tədqiqat üsulları-Dünya səviyyəli tədqiqatlar Prof. Dr. Vəhid Gəruslu

1. © Vəhid Gəruslu
Onlayn seminar
Mühəndislikdə Tədqiqat Üsulları (Research methods)
Mühəndislikdə dünya-səviyyəli tədqiqatları necə planlaşdırıb, və
yüksək-keyfiyyətli nəticələr əldə edə bilərik?
Həmçinin: Tədqiqat və İnkişaf (T&İ, R&D) və
universitet-sənaye işbirliyi
Vəhid Gəruslu
1-Proqram Mühəndisliyi Professoru, Kraliça Universiteti Belfast (QUB), Böyük Britaniya
2-Proqram Test / QA Stratejist (Evangelist), ProSys MMC, Azərbaycan
3- Proqram Test / QA Stratejist, Testinium A.Ş., Türkiyə
vgeruslu
vehid.geruslu@prosys.az
vehid.geruslu@gmail.com
www.vgarousi.com
Dəvət olunmuş
seminar:
Nov. 14, 2024

2. © Vəhid Gəruslu
Seminar planı
●Giriş
■ Mənim haqqımda və tədqiqat karyeram
■ Dünyada tədqiqat, tədqiqata verilən önəm, və mühəndislikdə tədqiqat
■ Tədqiqat yalnız universitetlər və institutlarda aparılır? XEYR! Korporativ tədqiqat,
dünyadakı tədqiqatın böyük payını təşkil edir
●1ci hissə: Tədqiqat metodlarına ümumi baxış
■ Magistr dissertasiyası (master thesis) nədir?
■ Magistr dissertasiyası və PhD dissertasiya aralarında əsas fərqlər
■ Tədqiqat metodları (Research Methods) fənni nədir? və dissertasiyalarda necə doğru
tədqiqat metodları seçməliyik
■ Tədqiqat dizaynı (research design): tədqiqat sualların müəyyən edilməsi, ədəbiyyat
axtarışı, yenilik (novelty), metodologiya inkişaf etmək, qiymətləndirmə (evaluation)
■ Məqalə yayım
■ Örnəklər
● İKT, elektronika, maşınqayırma üzrə nümunələr ilə praktik izahat
●2ci hissə: Magistr dissertasiyasının layihə yanaşması
■ Magistr dissertasiyaların yerinə yetirilmələrinə dair, layihə baxışı
■ Elmi rəhbər = Layihə rəhbəri demək olur
■ Magistr dissertasiyalarını yalnız bir tələbə ilə yox, tələbələr komandaları ilə idarə və plan
etmək (2 ... 5 tələbə)
■ Zaman və İnsan resursları (Magistr tələbələri): verilən zamanda dissertasiyanın yerinə
yetirilməsi halında komanda üzvlərin vəzifələrinin müəyyən etmək
2
Nəticə
Məqalə
Mütəxəssislər: Magistr
dissertasiyası və PhD
məzunları

3. © Vəhid Gəruslu
Mənim haqqımda
Baki, AZ
2006
Dünyaya gəldiyim
şəhər
Miyana, AZ, 2015
● Haralıyam?
○ Azərbaycanın güneyində, Miyana şəhərində dünyaya
gəlmişəm
● Vətəndaşlıq:
○ Kanada, Britaniya
○ 2000 dən bəri, dünyanın 4 fərqli ölkəsində yaşamışam
● Təhsil və dərəcələr
○ PhD (2003 – 2006): Proqram mühəndisliyi üzrə fəlsəfə
doktoru, Carleton Universiteti, Ottava, Kanada
○ MSc (2021 – 2003): Kompüter mühəndisliyi üzrə magistr
dərəcəsi, Waterloo Universiteti, Kanada
○ BSc (1996-2000): Proqram mühəndisliyi üzrə bakalavr
dərəcəsi, Şərif Texnologiya Universiteti, Tehran
● Akademik / tədqiqat karyeram:
○ Professor, Queen's University Belfast, UK, 2019-cu ildən
○ Dosent, Wageningen Universiteti, Hollandiya, 2017-2019
○ Dosent, Hacettepe Universiteti, Ankara, Türkiyə, 2015-2017
○ Assistent, sonra isə dosent, Kalqari Universiteti, Kanada,
2006-2014
3

4. © Vəhid Gəruslu
Tədqiqat və akademik karyeram
● Dünya reytinqlərində (təvazökaranə )
○ 2021 də yayımlanan bir bibliometrik / elmiometrik, məqalə
məni dünyada Proqram Təminat Mühəndisliyi sahəsində 2ci
yerdə sıraladı:
● Bu təcrübələri vətənimiz Azərbaycan
İlə paylaşmaq istəyirəm
4
Other countries:
+ doğru tədqiqat üsulları
+ öhdəlik (commitment)
Nəticə
2002 dən bəri həmmüəlliflərim (co-authors) və tələbələrim:
40+ Yüksək ixtisaslı mühəndis
və tədqiqatçı / Highly Qualified
Personnel (HQP)
160 dan çox nəşr-edilmiş jurnal və
konferans məqalə
18 qazanılmış tədqiqat
qranı, cəmi 15
milyondan Avrodan çox
dəyərində
50+ İT şirkəti ilə ən son
texnologiyalar və prosesləri
inkişaf etmişik birlikdə
...

5. © Vəhid Gəruslu
160+ məqalədə yer almışam, 2003-dən bəri (həm akademik və həm sənaye sahələrində)
Proqram Təminat Mühəndisliyi sahəsində, tədqiqat nə mövzularda olur?
5

6. © Vəhid Gəruslu
2008’dən bəri, Mühəndislikdə Tədqiqat Üsulları kursunu öyrədirəm
6
200+ Magistr və PhD tələbəsi bu kursu
alıblar və daha-keyfiyyətli tezis və
məqalələr nəşr ediblər
www.bit.ly/ResearchMethodsCourseDrVehidGeruslu

7. © Vəhid Gəruslu
Vətən Azərbaycanda fəaliyyətlərim-dən nümunələr
7
linkedin.com/groups/12877423/
youtube.com/
@AzərbaycanTestGünləri
● Udemy-də ana dilimiz, Azərbaycan dilində, proqram təminat mühəndisliyi, və
test mühəndisliyi sahəsində praktiki və tətbiqi videolu kurslar
● Azərbaycan Test Günləri (ATG) onlayn platformu
○ Azərbaycanlı proqram təminatı test / QA mühəndislər və mütəxəssislər arasında bir icmadır.
○ PodCast videoları və vebinarlar hazırlayırıq. Şirkətlər təcrübələrini paylaşırlar
və daha neçə digər
kurslar hazırlanacaq...

8. © Vəhid Gəruslu
Seminar planı
●Giriş
■ Mənim haqqımda və tədqiqat karyeram
■ Dünyada tədqiqat, tədqiqata verilən önəm
■ Mühəndislikdə tədqiqat
■ Tədqiqat yalnız universitetlər və institutlarda aparılır? XEYR! Korporativ tədqiqat, dünyadakı
tədqiqatın böyük payını təşkil edir
●1ci hissə: Tədqiqat metodlarına ümumi baxış
●2ci hissə: Magistr dissertasiyasının layihə yanaşması
8

9. © Vəhid Gəruslu
Dünyada tədqiqat
● Tədqiqat və İnkişaf (T&İ, R&D) maliyyələşdirmə
9

10. © Vəhid Gəruslu
Dünyada elmi məqalələrin həcmi və ilklər-də gələn ölkələr
10
...
...
... 3 məqalə məndən ...

11. © Vəhid Gəruslu
Azərbaycanlı alimlərdən nəşr-edilən məqalələr (1956-2024)
11
İlk jurnal məqalə ! 1956 də ...

12. © Vəhid Gəruslu
Seminar planı
●Giriş
■ Mənim haqqımda və tədqiqat karyeram
■ Dünyada tədqiqat, tədqiqata verilən önəm
■ Mühəndislikdə tədqiqat
■ Tədqiqat yalnız universitetlər və institutlarda aparılır? XEYR! Korporativ tədqiqat, dünyadakı
tədqiqatın böyük payını təşkil edir
●1ci hissə: Tədqiqat metodlarına ümumi baxış
●2ci hissə: Magistr dissertasiyasının layihə yanaşması
12

13. © Vəhid Gəruslu
Mühəndislikdə tədqiqat (Engineering research)
● Mühəndislik: Elmi və texniki biliklərin praktiki
problemlərin həllinə tətbiq edilməsi sənətidir.
○ Əgər praktiki problemlərin həlli üçün fəaliyyət etməsək,
mühəndislik etmirik !
● Sizcə toplam neçə mühəndislik sahəsi var?
○ Ən az 90 mühəndislik sahəsi ! 
● "Mühəndislik tədqiqatı"
○ Mühəndislik problemlərini həll etmək ...
○ və yeni texnologiyalar, materiallar, yanaşmalar, metodlar,
sistemlər və proseslər yaratmaq məqsədilə ...
○ elmi araşdırmalar aparmaq deməkdir
13
Əgər bunları etməsək,
mühəndislik tədqiqatı etmirik !

14. © Vəhid Gəruslu
Seminar planı
●Giriş
■ Mənim haqqımda və tədqiqat karyeram
■ Dünyada tədqiqat, tədqiqata verilən önəm, və mühəndislikdə tədqiqat
■ Tədqiqat yalnız universitetlər və institutlarda aparılır? XEYR! Korporativ tədqiqat, dünyadakı
tədqiqatın böyük payını təşkil edir
●1ci hissə: Tədqiqat metodlarına ümumi baxış
●2ci hissə: Magistr dissertasiyasının layihə yanaşması
14

15. © Vəhid Gəruslu
Tədqiqat yalnız universitetlər və institutlarda aparılır?
XEYR! Korporativ tədqiqat, dünyadakı tədqiqatın böyük payını təşkil edir
15
... və minlərcə digər korporativ tədqiqat mərkəzləri, ki onlarda milyonlarca
tədqiqatçı fəaliyyət edirlər !
Onlar olmasaydı, gündəlik həyatımızda bu qədər texnologiya və rifah olmazdı!

16. © Vəhid Gəruslu
Seminar planı
●Giriş
○ Mənim haqqımda və tədqiqat karyeram
○ Dünyada tədqiqat, tədqiqata verilən önəm, və mühəndislikdə tədqiqat
●1ci hissə: Tədqiqat metodlarına ümumi baxış
■ Magistr dissertasiyası (master thesis) nədir?
■ Magistr dissertasiyası və PhD dissertasiya aralarında fərqlər
■ Tədqiqat metodları (Research Methods) fənni nədir? və dissertasiyalarda necə doğru
tədqiqat metodları seçməliyik
■ Tədqiqat dizaynı (research design): tədqiqat sualların müəyyən edilməsi, ədəbiyyat axtarışı,
yenilik (novelty), metodologiya inkişaf etmək, qiymətləndirmə (evaluation)
■ Məqalə yayım
Örnəklər: İKT, elektronika, maşınqayırma üzrə nümunələr ilə praktik izahat
●2ci hissə: Magistr dissertasiyasının layihə yanaşması
16

17. © Vəhid Gəruslu
Magistr dissertasiyası (master thesis) nədir
● Magistrlik dissertasiyası tələbələrin öyrəndikləri sahə üzrə biliklərini, tənqidi
düşünmə bacarıqlarını və səriştələrini nümayiş etdirmək üçün yazdıqları tədqiqat
işidir. Misal:
17
GSM çiplərin
Yaddaş Tələbləri
Magistr
2001-2003
PhD
2003-2006
SCADA systems:
Supervisory Control
and Data Acquisition

18. © Vəhid Gəruslu
Magistr dissertasiyası və PhD dissertasiya aralarında fərqlər
18

19. © Vəhid Gəruslu
Eyni sahələr üzrə, magistr və PhD dissertasiyası mövzularından nümunələr
● Prompt: Mobil tətbiqlər sahəsində, maraqlı bir magistr mövzusu, və
maraqlı bir PhD mövzusu təklif et:
○ Cavab:
○ Magistr Mövzusu: "Mobil tətbiqlərin batareya enerji istehlakını
proqramlaşdırma yolları ilə azaltmaq "
○ PhD Mövzusu: "Mobil tətbiqlərin Enerji İdarəetmə və optimallaşdırması üçün
AI-Əsaslı Çərçivə"
○ Fərqlər: Əhatə dairəsi, Dərinlik, Tədqiqat töhfəsi
● VLSİ (Very-large-scale integration, Çox Böyük İnteqrasiya Səviyyəli Dövrə) sahəsində:
○ Magistr Mövzusu: "Enerji səmərəli VLSI dizayn Metodlarının empirik
müqayisəsi"
○ PhD Mövzusu: "Dərin Öyrənmə Əsaslı Uyğunlaşan VLSI Dizaynları ilə Optimal
Performanslı Asinxron İdarəetmə Dövrələri"
○ Fərqlər: Əhatə dairəsi, Dərinlik, Tədqiqat töhfəsi
● Maşınqayırma mühəndisliyi sahəsində, maraqlı bir magistr mövzusu, və
maraqlı bir PhD mövzusu təklif et
○ Magistr Mövzusu: "Enerji Səmərəli İsitmə və Soyutma Sistemlərin empirik
müqayisəsi»
○ PhD Mövzusu: "Öz-Özünə Tənzimlənən Biometrik İstilik və Soyutma
Sistemləri: Qeyri-Xətti Davranış Modelləri Üzrə Süni İntellekt Yanaşması"
19
İKT mühəndisliyi
Maşınqayırma
mühəndisliyi
Elektronika
mühəndisliyi
Energy efficient HVAC
(Heating, ventilation, and air
conditioning)

20. © Vəhid Gəruslu
Seminar planı
●Giriş
○ Mənim haqqımda və tədqiqat karyeram
○ Dünyada tədqiqat, tədqiqata verilən önəm, və mühəndislikdə tədqiqat
●1ci hissə: Tədqiqat metodlarına ümumi baxış
■ Magistr dissertasiyası (master thesis) nədir?
■ Magistr dissertasiyası və PhD dissertasiya aralarında fərqlər
■ Tədqiqat metodları (Research Methods) fənni nədir? və dissertasiyalarda necə doğru
tədqiqat metodları seçməliyik
■ Tədqiqat dizaynı (research design): tədqiqat sualların müəyyən edilməsi, ədəbiyyat axtarışı,
yenilik (novelty), metodologiya inkişaf etmək, qiymətləndirmə (evaluation)
■ Məqalə yayım
Örnəklər: İKT, elektronika, maşınqayırma üzrə nümunələr ilə praktik izahat
●2ci hissə: Magistr dissertasiyasının layihə yanaşması
20

21. © Vəhid Gəruslu
Tədqiqat metodları (Research Methods) fənni nədir?
21
Tədqiqat metodları tədqiqat işində məlumat toplamaq və təhlil etmək üçün istifadə olunan prosedurlardır.
Onlar tədqiqat dizaynının vacib hissəsidir.
keyfiyyətli tədqiqat
kəmiyyət tədqiqatı

22. © Vəhid Gəruslu
Tədqiqat metodları (Research Methods) fənni nədir?
və dissertasiyalarda necə doğru tədqiqat metodları seçməliyik
Saunders' Research Onion
22
Tədqiqat “soğan” modeli,
tədqiqat metodologiyası
hazırlayarkən, etməli
olduğumuz müxtəlif qərarlarda
bizə kömək edər
Tədqiqat metodları tədqiqat
işində məlumat toplamaq və
təhlil etmək üçün istifadə olunan
prosedurlardır. Onlar tədqiqat
dizaynının vacib hissəsidir.

23. © Vəhid Gəruslu
Fərqli tədqiqat fəlsəfələrdə misal tədqiqat mövzuları: Maşınqayırma mühəndisliyi sahəsi
23
AZ EN
Pozitivizm Müxtəlif Materialların
Yorğunluq Gücünün
Sınaqdan Keçirilməsi:
Kvantitativ Bir Təhlil
Fatigue Strength Testing of
Various Materials: A
Quantitative Analysis
Interpret-
ivizm
Texniki İşçilərin
Maşınqayırma
Layihələrində
Təhlükəsizlik
Mədəniyyətini Necə
Anladıqları
How Technical Workers
Perceive Safety Culture in
Mechanical Engineering
Projects
Pragmat-
izm
Ətraf Mühitin Qorunması
Üçün Enerji Səmərəli
Maşınqayırma
Sistemlərinin İnkişafı
Development of Energy
Efficient Engineering
Systems for Environmental
Protection
Realizm Maşınqayırma
Proseslərində Suni-
İntellekt Texnologiyaların
Real Vaxtda İstehsalata
Təsiri
Impact of Artificial Intelligence
Technologies on Real-Time
Manufacturing in Machine
Building Processes

24. © Vəhid Gəruslu
İnternet də ÇOX / video qaynaq var
24

25. © Vəhid Gəruslu
Mühəndislikdə Tədqiqat Metodları
● Tədqiqat metodları ümumiyyətlə bütöv elm sahələrində eyni şəkildə
istifadə olunurlar
25
İKT mühəndisliyi
• BakiKart Mobil Tətbiqinin Kod Keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması:
Tərtibatçılarla İdarə Olunan Eksperiment
• BakiKart Tətbiqinin İnkişaf Prosesində Proqram Tərtibatçıların İstifadəçi
Rəyi: Sorğu Tədqiqatı
• BakiKart Mobil Tətbiqi: İstifadəçi Məmnuniyyətinin Artırılması Üçün
Fəaliyyət Araşdırması
• BakiKart Tətbiqinin İstifadə Mədəniyyəti: İstifadəçilərin Gündəlik
Həyatında Rolu
• BakiKart Mobil Tətbiqinin İctimai Nəqliyyat Sistemindəki İstifadəçilərin
Davranışının Simulyasiyası
• BakiKart Mobil Tətbiqinin İstifadəçi Təcrübəsinin Qiymətləndirilməsi:
Laboratoriya Təcrübəsi
• BakiKart Mobil Tətbiqi üçün Prototip Yaradılması: İstifadəçi
Təcrübəsinin Yaxşılaşdırılması
• BakiKart Mobil Tətbiqinin İstifadəçi Qərarları Üçün Riyazi Analiz və
Xüsusiyyətlərin Sübutu
• BakiKart Mobil Tətbiqinin İstifadəsi və Tələbə İstifadəçiləri Arasında
İctimai Nəqliyyat Mədəniyyəti: Akademik Bir Tədqiqat
Qiymətləndirmə
tədqiqatı
Doğrulama
tədqiqatı
Misal:

26. © Vəhid Gəruslu
Seminar planı
●Giriş
○ Mənim haqqımda və tədqiqat karyeram
○ Dünyada tədqiqat, tədqiqata verilən önəm, və mühəndislikdə tədqiqat
●1ci hissə: Tədqiqat metodlarına ümumi baxış
■ Magistr dissertasiyası (master thesis) nədir?
■ Magistr dissertasiyası və PhD dissertasiya aralarında fərqlər
■ Tədqiqat metodları (Research Methods) fənni nədir? və dissertasiyalarda necə doğru
tədqiqat metodları seçməliyik
■ Tədqiqat dizaynı (research design): tədqiqat sualların müəyyən edilməsi, ədəbiyyat axtarışı,
yenilik (novelty), metodologiya inkişaf etmək, qiymətləndirmə (evaluation)
■ Məqalə yayım
Örnəklər: İKT, elektronika, maşınqayırma üzrə nümunələr ilə praktik izahat
●2ci hissə: Magistr dissertasiyasının layihə yanaşması
26

27. © Vəhid Gəruslu
Tədqiqat dizaynı (research design)
● Tədqiqat sualların müəyyən edilməsi
(Research Questions, RQs)
● Ədəbiyyat axtarışı / ədəbiyyat icmalı (review)
/ əvvəlki işlər
● Tədqiqat yenilik (novelty) və töhfəsi (contribution)
nə olacaq?
● Yeni yanaşma / metod / metodologiya
inkişaf etmək
● (Yeni yanama / metod / metodologiyanı) Qiymətləndirmə
(evaluation)
● Bir misala baxaq: Mənim PhD
dissertasiyam / fəlsəfə doktoru tezisim 27
Diqqət
mərkəzində
olmaq
Deməkdir
(focus)

28. © Vəhid Gəruslu
Tədqiqat dizaynı (research design)
● Misal: Mənim PhD dissertasiyam / fəlsəfə doktoru tezisim
28
SCADA systems:
Supervisory Control
and Data Acquisition

29. © Vəhid Gəruslu
Tədqiqat dizaynı (research design) Misal: Mənim PhD dissertasiyam / tezisim
29
382
səhifə

30. © Vəhid Gəruslu
Seminar planı
●Giriş
○ Mənim haqqımda və tədqiqat karyeram
○ Dünyada tədqiqat, tədqiqata verilən önəm, və mühəndislikdə tədqiqat
●1ci hissə: Tədqiqat metodlarına ümumi baxış
■ Magistr dissertasiyası (master thesis) nədir?
■ Magistr dissertasiyası və PhD dissertasiya aralarında fərqlər
■ Tədqiqat metodları (Research Methods) fənni nədir? və dissertasiyalarda necə doğru
tədqiqat metodları seçməliyik
■ Tədqiqat dizaynı (research design): tədqiqat sualların müəyyən edilməsi, ədəbiyyat axtarışı,
yenilik (novelty), metodologiya inkişaf etmək, qiymətləndirmə (evaluation)
■ Tədqiqat məqalələrin yayımı / nəşri
Örnəklər: İKT, elektronika, maşınqayırma üzrə nümunələr ilə praktik izahat
●2ci hissə: Magistr dissertasiyasının layihə yanaşması
30

31. © Vəhid Gəruslu
Tədqiqat məqalələrin yayımı / nəşri
● Master / PhD tələbələr, akademik (professorlar) və korporativ tədqiqatçılar
apardıqları tədqiqatların nəticələrini dünya ilə MƏQALƏ şəklində
paylaşmaları vacibdir
○ Əks halda, heç kim bizim tədqiqatımızdan xəbər olmaz !
● ƏLBƏTTƏ Kİ, həmin tədqiqat, «başdan» doğru tədqiqat üsulları ilə dizayn
olub və icra olmalıdır
● Aşağı-keyfiyyətdə dizayn / icra olan tədqiqat  Yüksək-keyfiyyətli məqalə
31
Bir tədqiqatçı olaraq:
Ya (müntəzəm olaraq)
məqalələr nəşr edəcəksən, ...
ya (tədqiqat dünyasında) məhv
olcaqsan!

32. © Vəhid Gəruslu
Seminar planı
●Giriş
○ Mənim haqqımda və tədqiqat karyeram
○ Dünyada tədqiqat, tədqiqata verilən önəm, və mühəndislikdə tədqiqat
●1ci hissə: Tədqiqat metodlarına ümumi baxış
●2ci hissə: Magistr dissertasiyasının layihə yanaşması
■ Magistr dissertasiyaların yerinə yetirilmələrinə dair, layihə baxışı
■ Elmi rəhbər = Layihə rəhbəri demək olur
■ Magistr dissertasiyalarını yalnız bir tələbə ilə yox, tələbələr komandaları ilə idarə və plan etmək
(2 ... 5 tələbə)
■ Zaman və İnsan resursları (Magistr tələbələri): verilən zamanda dissertasiyanın yerinə yetirilməsi
halında komanda üzvlərin vəzifələrinin müəyyən etmək
32
Bunları akademik karyeramdan və rəhbərlik
etdiyim neçə real Master və PhD tələbə
nümunələr ilə söhbət edəcəyəm

33. © Vəhid Gəruslu
Dissertasiyalara layihə baxışı. Elmi rəhbər = Layihə rəhbəri
●Qərb ölkələrdə zatən belədir !
●Tədqiqat ekosistemi:
33
Universitet və sənaye
tədqiqatçılar
Tədqiqat qrantı /
layihəsi
Master və PhD
tələbələr
İş-paketlər
və GANTT
diaqramı
Hazırlayıb
göndərir
Tədqiqat
maliyyələşdirmə
agentliklər
Türkiye Bilimsel ve
Teknolojik Araştırma Kurumu
OPSYONAL:
Universitet-sənaye
İşbirliyi (əgər olsa,
daha yaxşı)
Bir
hissəsi
Sənaye Dünyaya töhfə
Mütəxəssislər
(insan kapitalı)
Yeniliklər: yeni
texnologiyalar, materiallar,
yanaşmalar, metodlar,
sistemlər və proseslər
Məqalələr
(Yeni elm)
1 tədqiqat qrantı
üçün, ümumiyyətlə
neçə tələbə üçün iş-
paket tərif olunur
Əgər müraciət qəbul olsa
Bir real misal növbəti slaydda
Bütöv ekosistem üçün ÖNƏMLİ
NÖQTƏ: Tədqiqat mədəniyyəti (kulturu)
“Tədqiqat mədəniyyəti tədqiqat
cəmiyyətlərimizin dəyərlərini, gözləntilərini,
münasibətlərini və normalarından ibarətdir.
Tədqiqat kulturu, tədqiqatın aparılması və
çatdırılma üsulunu müəyyən edir, və
tədqiqatçıların karyera yollarına təyin edir.”
 Fərqli səviyyələrdə: Ölkə, universitet və ...

34. © Vəhid Gəruslu
Universitet-sənaye birgə tədqiqat işbirliyi:
Magistr və PhD dissertasiyalarını tələbələr komandaları ilə plan və icra etmək – Bir real misal
34
Tədqiqat və İnkişaf (T&İ, R&D) layihəsi /
qrantı:
Tuning of artifact and process parameters
towards optimized software maintenance
Optimallaşdırılmış proqram təminat baxım
üçün, artefakt və proses parametrlərinin
sazlanması
Nə zaman?
2010-2013
Harada?
İki digər əməkdaş
professor
Sənaye
tərəfdaş
Hazırlanıb
göndərildi
$320,000
CND
SDLC = Proqram Təminatının İnkişaf dövrü
3 Master və 1 PhD tələbə bu
Tədqiqat və İnkişaf (R&D)
layihəsinə qəbul olundu
Qazanc-Qazanc-Qazanc –
Qazanc (qarşılıqlı qazanc)
O dörd tərəfdaş kimlərdi
sizcə?
Layihənin töhfələri / nəticələri
Yeniliklər: yeni
texnologiyalar,
yanaşmalar, metodlar,
sistemlər və proseslər
Məqalələr (Yeni elm)
Mütəxəssislər
(insan kapitalı)
...
$100K CND
1. Professorlar (universitetlər)
2. Sənaye tərəfdaş
3. Məzun mütəxəssislər
4. Dövlət və ölkə
Kanadanın əsas
tədqiqat
maliyyələşdirmə
agentlikliyi

35. © Vəhid Gəruslu
Seminar planı
●Giriş
■ Mənim haqqımda və tədqiqat karyeram
■ Dünyada tədqiqat, tədqiqata verilən önəm, və mühəndislikdə tədqiqat
■ Tədqiqat yalnız universitetlər və institutlarda aparılır? XEYR! Korporativ tədqiqat,
dünyadakı tədqiqatın böyük payını təşkil edir
●1ci hissə: Tədqiqat metodlarına ümumi baxış
■ Magistr dissertasiyası (master thesis) nədir?
■ Magistr dissertasiyası və PhD dissertasiya aralarında əsas fərqlər
■ Tədqiqat metodları (Research Methods) fənni nədir? və dissertasiyalarda necə doğru
tədqiqat metodları seçməliyik
■ Tədqiqat dizaynı (research design): tədqiqat sualların müəyyən edilməsi, ədəbiyyat
axtarışı, yenilik (novelty), metodologiya inkişaf etmək, qiymətləndirmə (evaluation)
■ Məqalə yayım
■ Örnəklər
● İKT, elektronika, maşınqayırma üzrə nümunələr ilə praktik izahat
●2ci hissə: Magistr dissertasiyasının layihə yanaşması
■ Magistr dissertasiyaların yerinə yetirilmələrinə dair, layihə baxışı
■ Elmi rəhbər = Layihə rəhbəri demək olur
■ Magistr dissertasiyalarını yalnız bir tələbə ilə yox, tələbələr komandaları ilə idarə və plan
etmək (2 ... 5 tələbə)
■ Zaman və İnsan resursları (Magistr tələbələri): verilən zamanda dissertasiyanın yerinə
yetirilməsi halında komanda üzvlərin vəzifələrinin müəyyən etmək
35
Nəticə
Məqalə
Mütəxəssislər:
Magistr dissertasiyası
və PhD məzunları