1.
้ ่จากหอคอยงาชางสูข ้าวแกงข ้างถนน สฤณี อาชวานันทกุล http://www.fringer.org/ ์ ็ เวิรคชอป ‘ค่ายนักเขียน ธปท.’ ี ธนาคารแห่งประเทศไทย สานักงานภาคเหนือ เชยงใหม่ 16 พฤศจิกายน 2555 งานนี้เผยแพร่ภายใต้สญญาอนุญาต Creative Commons แบบ Attribution Non-commercial Share Alike (by-nc-sa) ั โดยผูสร้างอนุญาตให้ทาซา แจกจ่าย แสดง และสร้างงานดัดแปลงจากส่วนใดส่วนหนึ่งของงานนี้ได้โดยเสรี แต่เฉพาะใน ้ ้ กรณีทให้เครดิตผูสร้าง ไม่นาไปใช้ในทางการค้า และเผยแพร่งานดัดแปลงภายใต้สญญาอนุญาตแบบเดียวกันนี้เท่านัน ่ี ้ ั ้

2.
หัวข ้อ• “วิธคด” vs “วิธเขียน” ี ิ ี• ความ “ยาก” ของเศรษฐศาสตร์ และ ข ้อเขียนแต่ละประเภท• เขียนอย่างไรให ้ “รัดกุม” และ “รู ้เรือง” ่• เครืองมือใหม่ๆ และข ้อควรระวัง ่ ี• องค์กรกับโซเชยลมีเดีย 2

3.
“วิธคด” vs “วิธเขียน” ี ิ ี

4.
นกบิน พอเหนือยมันก็รอนลงดิน ่ ่คนคิด พอเหนือยเขาก็พดว่า “ฉั นเข ้าใจ” ่ ู - สุภาษิตญีปน - ่ ุ่ 4

5.
ข ้อควรพิจารณาเกียวกับการคิด ่ ั ้• ความซบซอนสองประเภท ั ้ ิ  ความซบซอนเชงรายละเอียด (detail complexity): ั ้ ซบซอนจากจานวนตัวแปร ั ้ ิ  ความซบซอนเชงพลวัต (dynamic complexity): ั ้ ั ซบซอนจากธรรมชาติของปฏิสมพันธ์ระหว่างตัวแปร ต่างๆ ี่ ั ้ ิ• การคิดในสถานการณ์ทซบซอนเชงรายละเอียด: นา รายละเอียดต่างๆ มารวมกัน “อย่างไร” ให ้เป็ นระเบียบ ี่ ั ้ ิ• การคิดในสถานการณ์ทซบซอนเชงพลวัต: “ช” ตัวแปร ี้ ั ั ให ้ชด และ “เข ้าใจ” ปฏิสมพันธ์ระหว่างกัน 5

6.
่วิธคด “ธรรมชาติ” ของคนสวนใหญ่ (1) ี ิ ้ คิดจากซายไปขวา  เริมทีจดตังต ้น คิดต่อไปเรือยๆ ให ้ถึงจุดหมาย ่ ่ ุ ้ ่  “ผลลัพธ์” หรือจุดหมายคืออะไรก็ตามทีเราไปถึง ่ ้ ิ (บางทีเสนตายคือตัวตัดสน!) ี่ ิ ่ ิ่ ่ ั  “ง่าย” ในแง่ทคดต่อจุดไปเรือยๆ จากสงทีตวเองรู ้อยู่ แล ้ว 6

7.
่วิธคด “ธรรมชาติ” ของคนสวนใหญ่ (2) ี ิ คิดจากล่างขึนบน ้  เป้ าประสงค์หลักคือพยายามคิดวิธรวบรวมและ ี ประมวลข ้อมูล  ปกติคนจะตังต ้นคิดจากระดับความละเอียดทีตวเอง ้ ่ ั คุ ้นเคย แต่อาจไม่สอดคล ้องหรือเกียวข ้องกับปั ญหา ่ หรือประเด็นทีจะนาเสนอ ่ ึ้  จากัดการพัฒนาความรู ้ความเข ้าใจอย่างลึกซง (insight)  ปกติผลลัพธ์คอ “ตาน้ าพริกละลายแม่น้ า” ื 7

8.
่วิธคด “ธรรมชาติ” ของคนสวนน ้อย (1) ี ิ ้ คิดจากขวาไปซาย  เริมทีจดหมาย (ผลลัพธ์) และคิดกลับมาหาจุดตังต ้น ่ ่ ุ ้ ค ้นหาวิธวาจะไปถึงจุดหมายได ้อย่างไร อย่างเป็ น ี ่ เหตุเป็ นผล  “ยาก” ในแง่ทต ้อง “คิด” ตลอดเวลาว่าเรากาลัง ี่ ่ ุ เดินทางไหน และมันนาไปสูจดหมายหรือเปล่า  วางแผนผลลัพธ์ไว ้ก่อนแล ้วล่วงหน ้า 8

9.
่วิธคด “ธรรมชาติ” ของคนสวนน ้อย (2) ี ิ คิดจากบนลงล่าง  เป้ าประสงค์หลักคือพัฒนาความรู ้ความเข ้าใจอย่าง ึ้ ั ลึกซงในปฏิสมพันธ์ระหว่างตัวแปรต่างๆ  ตังต ้นจากตัวปั ญหาหรือประเด็น แล ้วค่อยคิดต่อลง ้ มาเรือยๆ ่ 9

10.
ั ัคิดแบบไหนดีกว่ากัน? ถ ้าคิดชดก็เขียนชด? 10

11.
“การเขียนเหมือนกับการขับรถฝ่ าหมอกกลางดึก คุณ ่ มองเห็นทางแต่เฉพาะทีไฟหน ้าสองไปถึง แต่ก็ ่ สามารถเดินทางทังทริปแบบนันได ้” ้ ้ - อี.แอล. ด็อกทอโรว์ - 11

12.
ความ “ยาก” ของเศรษฐศาสตร์ และ ข ้อเขียนแต่ละประเภท

13.
เศรษฐศาสตร์ “ยาก” ตรงไหน นามธรรม อนาคต  ความไม่แน่นอน ั ศพท์แสงทางเทคนิค สมการ ตัวเลข ตัวแปร เงือนไข บริบท ่ คนคิดว่า “ไกลตัว” ไม่ใช ่ “เกิด A เพราะ B” แต่ “B, C, D น่าจะมีสวน ่ ก่อให ้เกิด A” 13

14.
ข ้อเขียนทางเศรษฐศาสตร์ในนามองค์กร ่ ในนามสวนตัว งานวิจัย ่  บล็อก/เว็บไซต์สวนตัว บทความวิชาการ ่  Facebook สวนตัว ั ข่าวประชาสมพันธ์ ่  Twitter สวนตัว ื บทความลงหนังสอพิมพ์ บล็อกองค์กร Facebook องค์กร Twitter องค์กร 14

15.
ข ้อเขียนแต่ละประเภทต่างกันอย่างไร? 15

16.
เขียนอย่างไรให ้ “รัดกุม” และ “รู ้เรือง” ่

17.
ระดมสมอง: ตัวอย่างงานเขียน1. อาจินต์ ปัญจพรรค์: “เศรษฐศาสตร์กลางทะเลลึก” จากhttp://www.fringer.org/wp-content/writings/econ-deepsea.pdf ์2. นิธ ิ เอียวศรีวงศ: “ต ้นกาเนิดประชานิยม” จากhttp://www.nidambe11.net/ekonomiz/2008q1/2008march07p8.htm และ “ค่าเงินบาทจากแง่มมเศรษฐสวดอนุบาล” จาก ุhttp://www.nidambe11.net/ekonomiz/2007q3/2007september03p4.htm3. วรากรณ์ สามโกเศศ: “รวย จน และน้ าตา” จากhttp://www.nidambe11.net/ekonomiz/2006q3/2006september28p1.htm และ “ของเมืองนอกแพงหูฉี่ไม่เท่ากัน” จากhttp://www.nidambe11.net/ekonomiz/2008q2/2008april03p5.htm 17

18.
ข ้อเขียนทางเศรษฐศาสตร์ท ี่ “ดี” มีโครงสร ้าง (เป็ นเหตุเป็ นผล) อ่านง่าย ั ชดเจน ้ ใชข ้อเท็จจริงและข ้อมูล? ให ้แง่คด? ิ น่าอ่าน น่าสนใจ (เพราะอะไร?) อารมณ์ขน? ั 18

19.
ิ่ ่สงทีไม่ควรทา ้ ั ่ ใชศพท์หรือแนวคิดทีคนทีไม่ใชนักเศรษฐศาสตร์ไม่รู ้จัก ่ ่ โดยไม่อธิบายความหมาย ้ ั ใชศพท์ภาษาอังกฤษพราเพรือ ่ ่ เขียนภาษาไทยคาอังกฤษคา ไม่แยกแยะระหว่าง “ข ้อเท็จจริง” กับ “ข ้อคิดเห็น” ยกข ้อมูลหรือสถิตโดยไม่อธิบายความสาคัญ ิ ยกข ้อมูลหรือสถิตทไม่เกียวกับประเด็น ิ ี่ ่ ั เขียนถึง “ความน่าจะเป็ น” ราวกับมันเป็ น “สจธรรม” 19

20.
ความรัดกุมในการเขียน• อ ้างอิงแหล่งทีมาของข ้อมูล ่• แจกแจงข ้อจากัดของแหล่งทีมา (ถ ้ามี) ่• ตระหนักในพลังและอานาจของตัวเลข• ้ ิ ี่ ื่ ระวังการใชสถิตทสอไม่ตรงประเด็น เชน ่ – รายได ้เฉลียไม่บอกอะไรเกียวกับความเหลือมล้าทางรายได ้ ่ ่ ่ – อัตราเงินเฟ้ อไม่บอกอะไรเกียวกับความอยูดมสขทางเศรษฐกิจ ่ ่ ี ี ุ ้ ่ ื่ ั ่• ระวังการใชคาทีสอสดสวน โดยเฉพาะกรณีทไม่ม ีี่ ่ ่ ่ ข ้อมูลสนับสนุน เชน “สวนใหญ่” “สวนน ้อย”• หลีกเลียงการเหมารวม ่ 20

21.
ิศลปะแห่งการอุปมาอุปไมย“...พอธนาคารล ้มเหลวก็เหมือนหัวใจวาย ระบบเศรษฐกิจยาแย่ [ใน ่วิกฤติต ้มยากุ ้ง ปี 1997] อเมริกาเลยสอนเราว่า คราวหน ้าต ้องไปทาระบบตลาดทุนและระบบประกันให ้ดี จะได ้เหมือนรถทียงวิงได ้อยู่ ถึง ่ ั ่ ี ิ่ ่ ุจะเสยล ้อไปอันหนึง เป็ นสงทีคณกรีนสแปนสอนว่าให ้เผือยางสารอง ่ ่เอาไว ้ ถ ้ายางล ้อหนึงระเบิดไป ก็จะได ้มีอย่างอืนทีจะมาทดแทนให ้ ่ ่ ่เงินไหลเวียนอยูในระบบได ้ ปรากฏว่าครังนีเป็ นวิกฤตครังร ้ายแรง ่ ้ ้ ้ ้ ้มาก เพราะว่าอเมริกามียางอยู่ 4 เสน ระเบิดพร ้อมกันทุกเสน และที่เคยสอนเราไว ้ต ้องไปเปิ ดตาราใหม่ ว่าจะทาอย่างไรเมือยางระเบิด ่หมดแล ้ว” ั - ดร. กอบศกดิ์ ภูตระกูล, U.S. Crisis 21

22.
ิ ื่ศลปะแห่งการเชอมโยง (1) ทีมา: http://flowingdata.com/2009/03/13/27-visualizations-and-infographics-to- ่ 22 understand-the-financial-crisis/

23.
ิ ื่ศลปะแห่งการเชอมโยง (2) $15 ล ้านล ้าน : จีดพและหนีสหรัฐ ี ี ้ ปี 2011 ทีมา: http://usdebt.kleptocracy.us/ ่ 23

24.
ืจะเป็ นนักสบ หรือจะเป็ นนักท่องเทียว? ่

25.
คาถามทีสาคัญทีสด ่ ่ ุ 25

26.
เครืองมือใหม่ๆ และข ้อควรระวัง ่

27.
ตัวอย่าง “มูลค่าเพิม” : tip of the week ่

28.
ตัวอย่าง Infographic ที่ “เวิรค” ์

29.
ตัวอย่าง Infographic ที่ “ไม่เวิรค” ์

30.
่ ี ่Infographic ทีดชวยเพิมมูลค่า... ่ ทีมา: ไทยรัฐออนไลน์ ่

31.
...แต่ต ้องหาง่าย+โดดเด่น

32.
ทำเนื้อหำให้เป็ น“น้ำตก”

33.
ีองค์กรกับโซเชยลมีเดีย

34.
นิวมีเดีย = digital + interactive

35.
ความสาคัญของ Long Tail

36.
โลกของ Web 2.0

37.
ีประเภทของโซเชยลมีเดีย พูด/เขียน เล่นเกม แบ่งปั น สร ้างเครือข่าย สนทนา สถานที่ ื้ ิ ซอสนค ้า/บริการ 37

38.
ีโซเชยลมีเดียทีได ้รับความนิยมสูงสุด ่

39.
้ ีวิธกว ้างๆ ทีคนใชโซเชยลมีเดีย ี ่ 39

40.
ี ั ื่โซเชยลมีเดีย คือ “ความสมพันธ์ผานสอ” ่ ี ื่• โซเชยลมีเดีย ไม่ได ้เป็ นแค่สอ เทคโนโลยี หรือเครืองมือ ่ ี ั ั• โซเชยลมีเดีย คือ “ความสมพันธ์ทางสงคม” (Social) ที่ ขับดันด ้วยการสนทนา• การสนทนา เกิดขึนระหว่างคนจริงๆ ้• ดังนัน ใครก็ตามทีอยากได ้ประโยชน์ เต็มที่ จากโซเชยล ้ ่ ี ่ ่ ้ ี มีเดีย ก็ต ้องมีสวนร่วมในบทสนทนา ไม่ใชแค่ใชโซเชยล มีเดียเป็ น “เครืองมือ” พีอาร์หรือการตลาด ่ ่• จะมีสวนร่วมได ้ ก็ต ้อง 1) รู ้จักตัวเอง และ 2) รู ้จัก กลุมเป้ าหมาย ่ 40

41.
ีลักษณะของโซเชยลมีเดีย• โตเร็วมาก – 500,000 new users ต่อวัน เมืองไทยผู ้ใช ้ Facebook เพิมจาก 1.6 ล ้าน เป็ น 7 ล ้านในหนึงปี ่ ่• เข ้าถึงคนจานวนมากอย่างรวดเร็ว• เข ้าจากทีไหนก็ได ้ จากเครืองมืออะไรก็ได ้ทีเข ้าเน็ ตได ้ ่ ่ ่ ่ ่• ทุกคนสามารถมีสวนร่วม (ถ ้าไม่ตงค่าความเป็ นสวนตัว) ั้ ั• สร ้าง “ชุมชน” และ “ความสมพันธ์”• โฆษณาและสแปมค่อนข ้างมาก• เนือหามหาศาลและซ้าซากจาเจ ทาให ้คนเบือง่าย ้ ่ 41

42.
ี ื่โซเชยลมีเดีย vs. สอสารมวลชน ื่ ่ สอสารมวลชนชวยสร ้างการ ตระหนักรู ้ (awareness) ่ นาไปสูการพิจารณา (consideration) และขัน้ ต่อๆ ไป ี ่ โซเชยลมีเดียชวยสร ้างบท สนทนา (conversation) ความภักดีตอ “แบรนด์” ่ (loyalty) และการรณรงค์ ึ่ (advocacy) ซงสร ้างการ ตระหนักรู ้ 42

43.
New Media vs. Old Media • การเข ้าถึง (access) • ความคุ ้มค่า (cost effectiveness) • อายุ (lifespan) • ความรู ้ (knowledge) • มีผู ้ผลิตเนือหาไม่หยุดนิง (active ้ ่ content producers) • การโต ้ตอบกัน (interactive)

44.
ื่“ระบบนิเวศใหม่” ของสอ - ชุมชนออนไลน์พดคุย ู ่ ื่และ “ขยาย” เรืองราวทีสอ ่ กระแสหลักสร ้าง - ชุมชนเหล่านียงผลิตสอ ้ ั ื่ ่แบบมีสวนร่วม รายงานข่าว จากฐานราก แลกเปลียน ่ ความเห็น และตรวจสอบ ข ้อเท็จจริง- สอกระแสหลักสามารถใช ้ ื่ เนือหาของชุมชนเหล่านี้ ้ เป็ นประโยชน์ ในฐานะ แหล่งข่าว ไอเดียทาข่าว และ cross-check ข ้อมูล