1. Wyższa Szkoła Ekologii I Zarządzania w Warszawie TEORIA ARCHITEKTURY SEMESTR IV R.A. 2008/2009 Maciej Krawczyk DAIV 01a Szymon Mazurek DAIV 02b Remigiusz Sędłak DAIV 03a
2. SPIS OPRACOWANYCH TEMATÓW: - Spirala - Kontur i sylweta - Formy radialne - Wypełnianie przestrzeni - Paralaksa - Odbiór liczby: dużo, mnóstwo - Strzała, folding - Dążenie do równowagi - Teoria katastrof
4. Spirala Foto autor Konstrukcja spirali wymaga min. 5 punktów. Struktura żelbetowej klatki schodowej w jednym z warszawskich bloków posiada charakter takiej właśnie spirali. Drewniana poręcz podkreśla spiralną formę tej konstrukcji pomimo kwadratowego planu klatki schodowej.
5. Spiralna klatka schodowa łączy różne poziomy domu, co widać na rysunku po lewej stronie. Naturalne światło wpada z góry budynku i wypełnia klatkę schodową. Arch. Masaki Endoh and Masahiro Ikeda Natural Elipse
6. Absolute Towers – Mississauga, Kanada Spiralna forma wieżowca. www.e-architect.co.uk
7. Baldachim ze Spiralnymi kolumnami nad grobem świętego Piotra w Bazylice w Watykanie. Źródło: www.mkolbe.wroclaw.pl
8.
9. Przykład spirali według Mauricea Eschera jednego z najbardziej znanych grafików. Litografia przedstawia cztery spirale, które są połączone dwoma przeciwległymi biegunami, tworząc w ten sposób kulę. Spirala Eschera
10. Słownik psychologii architektury, wyd.3 Krzysztof Lenartowicz, WPK Spirala Frasera W tym przykładzie spirali mamy również do czynienia ze złudzeniem optycznym. Jeżeli umieścimy palec w punkcie A i poprowadzimy go wzdłuż linii, która przez niego przechodzi stwierdzimy, że prowadzi ona z powrotem do punktu A.
12. Kontur i Sylwetka Kształt wszystkich obiektów w tym także architekturę, możemy obrysować za pomocą linii tworząc przy tym kontur. Zaś sylwetę postrzegamy jako obrysowaną płaszczyznę danego obiektu, np. zacienione budynki w oddali. Jednolite bryły bez detali (wypełnienia) odbieramy właśnie jako sylwetę w przestrzeni.
13. Kontur W tym wypadku po lewej stronie przedstawiono kocioł Gigar z podajnikiem na ekoproszek oraz jego graficzną interpretacje stworzoną za pomocą linii tworzących kontur owego urządzenia. Praca autorska
14. Modulor Le Corbusiera Znanym przykładem wykorzystania sylwetki człowieka jest modulor Le Corbusiera przedstawiający wymiary oraz proporcje ludzkiego ciała. Tablica przedstawia postać człowieka jako sylwetkę z uniesioną do góry ręką, modelowym podziałem ciała z podaniem dokładnych wymiarów. Modulor został umieszczony na jednostce mieszkalnej w Marsylii (l`unite d`habitation)
15. Projekt Placu zwycięstwa w Pile – przedstawienie założenia urbanistycznego za pomocą konturu. Źródło: www.skyscrapercity.com
16. 3 plany – 3 sylwety Źródło: „Zielona architektura” , Taschen Efa, radiowa stacja nadawcza, arch. G.Peichl, Austria
17. Claude Monet – obraz impresjonistyczny, który ukazuje sylwetę parlamentu brytyjskiego w Londynie. Źrodło: archeoastronomy.wordpress.com
18. Źródło: www.rp.pl Źródło: www.rp.pl Panorama Warszawy na tle zachodzącego słońca wyraźnie ukazuje sylwetę zabudowy centrum.
20. Formy radialne radiacja fiz. promieniowanie radiator techn. grzejnik (centralnego ogrzewania: kaloryfer) radialny promieniowy, skierowany wzdłuż promienia radian (rad) jednostka miary łukowej kąta; kąt środkowy, którego łuk równa się promieniowi koła radiant punkt na niebie, będący pozornym wspólnym punktem wyjścia nadlatującego roju meteorów Etym. - łac. radiatio 'promieniowanie' i radians dpn. radiantis (p.pr.) od radiare 'promieniować' z radius , zob. radio- ; por. irradiacja ; steradian . Źródło: www.slownik-online.pl Znajdując wspólną cechę powyższych znaczeń, formę radialną tworzą łuki, sfery, okręgi, kule czyli formy geometryczne dające się opisać za pomocą punktu środkowego i promienia.
21. Formy radialne – Gasometer, Wiedeń Zespół gazowni w Wiedniu z końca XIX wieku zaadaptowany w 1995 roku na kompleks mieszkalno-usługowy zaprojektowany przez J. Nouvel`a, C. Himmelb(l)aua, M.Wedhorna i W.Holzbauera. Cylindryczne kształty dawny zbiorników na gaz są formami radialnymi. Źródło: www.treehugger.com
22. Zewnętrzna cylindryczna forma została powtórzona we wnętrzu tworząc w środku dziedziniec na planie koła,promieniście rozchodzące się żebra konstrukcyjne kopuł podkreślają ich sferyczność.
24. Mandale jako przykład form radialnych „ Mandala buddyjska to połączenie koła i kwadratu, gdzie koło jest symbolem nieba, transcendencji, zewnętrzności i nieskończoności, natomiast kwadrat przedstawia sferę wewnętrzności, tego co jest związane z ziemią i człowiekiem. Obie figury łączy punkt centralny, który jest zarówno początkiem jak i końcem układu” www.pl.wikipedia.org www.mandalas-auf-leinwand.de
25. Inny przykład formy radialnej: Route of industrial heritage. Źródło: www.archi-nova.net
27. Przestrzeń - jedna z podstawowych kategorii epistemologiczno-ontologicznych, najczęściej pojmowana jako ogół wszelkich relacji zachodzących pomiędzy obiektami bądź zbiór owych obiektów. W dziejach filozofii pojawiało się wiele teorii i znaczeń pojęcia przestrzeni - m. in. jako próżnia (Demokryt), jako system stosunków pomiędzy rzeczami (Telesio), teoria przestrzeni absolutnej (Newton), przestrzeni względnej (Leibniz), pojęcie przestrzeni logicznej i możliwych stanów rzeczy (Wittgenstein). Arystoteles w V księdze Metafizyki pisze, iż przestrzeń (podobnie, jak czas) jest "ilością", tzn. jest ona tym, co podzielne na dwie lub więcej części. Ponadto przestrzeń jest "wielością" - przeliczalną ilością części nieciągłych ("porcji" czasoprzestrzeni), które są ograniczone przez liczbę. Jest ona również "wielkością", czyli jest wymierna - podzielna na części ciągłe, tj. długość, szerokość i głębokość. Dodatkowo długość ograniczona jest przez linię, szerokość przez powierzchnię, zaś głębokość ograniczona jest ciałem. (Metafizyka 2010a) PRZESTRZEŃ W FILOZOFII
28. W rozumieniu Kanta pojęcia przestrzeni i czasu należą do estetyki transcendentalnej, są one formami zmysłowości, wyobrażeniami a priori. Główne argumenty Kanta przemawiające za takim ujęciem: - przestrzeń nie jest wyobrażeniem zaczerpniętym z doświadczenia zewnętrznego, to przestrzeń właśnie jest warunkiem możliwości pojawienia się owego doswiadczenia (gdzie pierwotnie nie ma przestrzeni, tam nie może być żadnego "zewnątrz"); - przestrzeń jest wyobrażeniem koniecznym - nie możemy usunąć jej z myśli, nie można wyobrazić sobie braku przestrzeni. Źródło: pl.wikipedia.org
29. PRZESTRZEŃ ANTROPOLOGICZNA Przestrzeń – rozumienie terminu zależy od kultury, w stosunku do której go odnosimy, z racji na różne sposoby wykorzystania, dzielenia i nazywania przedmiotu. Międzykulturowe podobieństwo w pojmowaniu przestrzeni wynika, zdaniem Yi-Fu Tuana, z określania jej za pomocą ciała ludzkiego, które wyznacza kategorie: wysoko – nisko, przód – tył, lewa – prawa, centrum – dalsze otoczenie. Ciało ludzkie mierzy: kierunki, położenie i odległość. W przestrzeni pomaga orientować się punkt stały. Człowiek nieustannie należy do schematu przestrzeni, zgubienie się w przestrzeni jest jednoznaczne z brakiem orientacji w schemacie i utracie punktów odniesienia. Człowiek świecki żyje w przestrzeni jednorodnej, człowiek religijny posiada przestrzeń uprzywilejowaną (obszar święty). Obszary przestrzenna można podzielić na: sociofugal – przestrzenie działające odspołecznie, przebywając w nich ludzie nie zbliżają się do siebie, np. dworce kolejowe i sociopetal – przestrzenie działające dospołecznie, np. kawiarnia. Edward T. Hall dzieli przestrzeń na: Przestrzeń trwała – nie ulegająca zmianom, może być zorganizowana przez człowieka, wówczas jej przejawem są budowle. Przestrzeń na pół trwała – może ulegać zmianom, może być zorganizowana przez człowieka, np. ustawienie mebli. Przestrzeń nieformalna – związana jest z odległością, jaką muszą zachować tworzący między sobą dystans ludzie. Wzorce p. n. tworzą kulturę.
30. PRZESTRZEŃ W FIZYCE Przestrzeń - w fizyce oznacza to co nas otacza i w czym przebiegają wszystkie zjawiska fizyczne. PRZESTRZEŃ GEOGRAFICZNA Przestrzeń geograficzna reprezentuje powierzchnię (powłokę krajobrazową) Ziemi w jej fizycznym, przyrodniczym, złożonym zróżnicowaniu. Źródła: pl.wikipedia.org Istnieje jeszcze więcej definicji i koncepcji dotyczących przestrzeni.. Architektura jest dziedziną która porusza się w przestrzeni fizycznej (budynki są ciałami fizycznymi) będąca przestrzenią obiektywną, można obliczyć objętość, powierzchnie, masę itd... Odbiór architektury jest jednak związany z odbiorem subiektywnym, w którym zarówno objętość jak i powierzchnia nie jest odbierana w sposób fizykalny a może być przez odpowiednie zestawienie kształtowana. Odbiór architektury zależy również od przestrzeni interpersonalnej (w sensie komunikacji międzyludzkiej i emocji), która jest częścią architektury.
31. Źródło:www.csj.org.uk/images/altamira.JPG Malowidła naskalne w Altamirze świadczą, że wypełnienia przestrzeni jest jednym z podstawowych potrzeb człowieka. Oznacza, uczynienie jej przestrzenią znajomą, własną i ucywilizowaną, stanowi ślad życia i działalności danej społeczności...
32. Amor vacui - (łac. umiłowanie pustki) - tendencja do ograniczania ilości niepotrzebnych elementów w dziele sztuki lub otaczającej przestrzeni, upodobanie do dużych, niezapełnionych powierzchni i estetycznego minimalizmu, charakterystyczna m.in. dla estetyki japońskiej. Źródło: pl.wikipedia.pl Synagoga, Meksyk, projekt PASCAL Arquitectos Źródło:wirednewyork.com/forum/ Amor Vacui wyraźnie widoczny jest w projekcie Synagogi w Meksyku, Kamienna elewacja w jasnoszarym kolorze urozmaicona delikatnymi, nieregulowanymi łączeniami poszczególnych płyt, jest identyczna na zewnątrz jak i w środku. Kubistyczną formę ożywiają skromne, drewniane elementy oraz nieliczne skośne wcięcia, wejścia i szczeliny wpuszczające do środka światło. Silne naturalne oświetlenie powoduje duże kontrasty światłocieniowe. Pustka wnętrza stanowi ciche tło dla przestrzeni duchowej i modlitwy.
34. Frank Gehry – projekt fotela Źródło: www.furnituredesing24.com Minimalistyczne podejście do projektowania jest charakterystyczne dla całej sztuki współczesnej. Tutaj Frank Gehry, architekt, zaprojektował fotel wykonany z z jednego typu materiału powleczonego tkaniną. Pofałdowane elementy konstrukcyjne pełnią jednocześnie rolę amortyzacyjną. W tym projekcie dolna część fotela nie ma w żaden formalny sposób zaznaczonych granic. Fotel ma formę otwarty ponieważ, pofałdowane pasy mogłyby się rozwijać swobodnie dalej w nieskończoność wokół płaszczyzny do leżenia.
35. Kazimierz Malewicz, Czarny Kwadrat 1915, 80x80cm Źródło:”Jak czytać malarstwo współczesne” Jon Thompson Obraz Kazimierza Malewicza jest tylko tym, co opisuje jego tytuł, czarnym kwadratem, umieszczonym centralnie na białym tle... Celem artysty było wywołanie u odbiorcy czystego „uczucia”, które według Malewicza jest pojęciem odnoszącym się do rzeczywistości znajdującej się poza przestrzenią. Odrzucił więc wszelkie przedmioty i znaczenia, by wyjść w ten sposób poza przestrzeń, która jest według niego zaśmiecona ideami i przedmiotami.
36. Takeuchi-Green Pond (Zielony Staw), 1927 Źródło: www.mellowmonk.com Obraz japońskiego modernisy Takeuchi Seiho pomimo minimalizmu użytych środków jest w wyrazie skrajnie przeciwny do obrazu Malewicza. Takeuchi zwraca uwagę na staw, wchodząc w jego istotę. Inspiracje czerpie z tradycji malarstwa japońskiego, japońskich wierszy haiku i filozofii Zen. Obraz Zielony Staw jest pełnym oddaniem chwili, zatrzymaniem się i skupieniem na ulotnej chwili wydarzającej się w niepowtarzalnej przestrzeni,która nieustannie umiera by rodzić się na nowo.
37. Horror vacui (z łac. lęk przed pustką) tendencja przejawiająca się w tworzeniu dekoracji zapełniających całą powierzchnię obiektu, bez pozostawiania pustego tła. Spotykana w sztuce wielu kultur, np. u Celtów, Indian czy w sztuce Islamu i baroku (w przeciwieństwie do tzw. amor vacui, tj. umiłowania pustej przestrzeni, obecnego m.in. w sztuce rokoka). Skrajnym przykładem takiego podejścia jest zdobienie pojazdów (samochody, autobusy) bogatymi wzorami spotykany także obecnie w Indiach. Źródło: www.pl.wikipedia.pl Autobusy w Kaszmirze, Indie, Źródło: www.pomagamy.pl
38. Andrea del Pozzo, w kościele San Ignazio Źródło: cudaswiata.wordpress.com W przeciwieństwie tendencji minimalistycznej, tendencja polegająca na ścisłym wypełnianiu rodzi skłonności do „złego smaku” i bylejakości (dekoracje odpustowe i autobusy i Indiach) Odpowiednio stosowana pozwala stworzyć zapierające dech w piersiach sceny jak ta w kościele San Ignazio w Rzymie.
39. Instalacje Matthew Riche, są budowane z modularnych elementów płaskich lub przestrzennych, które po dowolnym obróceniu pasują do do siebie. Całość jest więc zbudowana z klocków, które można przekształcać i rozbudowywać. Instalacje ustawiane są w zamkniętych przestrzeniach galerii a także na otwartych terenach np. polu czy lesie.. Instalacje te poprzez swoją czarną (czasem białą) barwę, zdecydowany kontur i oryginalną formę tworzą nowy kontekst w przestrzeni którą zdają się wypełniać. Matthiew Riche źródło:www.artonpaper.com
41. Paralaksa – efekt niepokrywania się dwóch obrazów wynikający z obserwowania obiektów z dwóch różnych kierunków. W szczególności paralaksa odnosi się do jednoczesnego obserwowania obiektów leżących w różnych odległościach od obserwatora lub urządzenia obserwującego, a objawia się tym, że obiekty te na obu obrazach są oddalone od siebie o odmienną odległość kątową lub też nachodzą na siebie na tych obrazach w odmiennym stopniu. PARALAKSA Zdj. Architecture Now Taschen www.pl.wikipedia.org
42. Na poprzednim slajdzie prezentowaliśmy monolityczny budynek Jean Nouvel'a. Obiekt powstał na Expo w Murten. Oglądając budynek z dużej odległości lustro wody będzie odbijało monolityczną bryłę o odmienną odległość kątową tworząc przy tym efekt paralaksy. Zdjęcie obok przedstawia The Water Project Olafur Eliasson'a. Zestawiając monochromatyczne lampy, lustra na suficie i mgłę Eliassonowi udało się przetworzyć ogromny Turbine Hall w galerii Tate Modern, w niezwykłą oświetloną promieniami słonecznymi przestrzeń. W tym wnętrzu zatarta jest przestrzeń między podłogą a sufitem, który jest lustrzanym odbiciem. Paralaksę potęguje światło sztucznego słońca. Trudno jest odczytać gdzie kończy się przestrzeń wnętrza.
43. Pojęcie Paralaksa wiąże się głównie z astronomią, meteorologią i fotografią. Z Architekturą jako sztuką istniejącą w przestrzeni również mamy do czynienia z tym zjawiskiem. Może ono być różnie przedstawiane ale głównie zawiera się w odbiciach w wodzie oraz w szkle. Paralaksę w architekturze możemy jeszcze rozumieć jako zatarcie obrazu w przestrzeni. Np. w zależności od punktu widzenia bryła która pojawia się na pierwszym planie zlewa się z resztą obiektu przez co nie odczuwamy przestrzeni pomiędzy pierwszym a drugim planem. Źródło: www.interactivearchitecture.org
44. Paralaksa tutaj przedstawia się jako odmienne przesunięcie kątowe pomiędzy widokiem posągu na tle budynku gmachu kongresu amerykańskiego do odbicia w wodzie gdzie budynek jest cofnięty w stosunku do posągu Kazimierza Pułaskiego. Źródło: www.portalwiedzy.onet.pl
45. Autor: “W projekcie Paralaksa czasu” pokazuje od strony wizualnej fotografie, które przedstawiają naturalny, niezniekształcony obraz elementów statycznych, natomiast elementy dynamiczne (ludzie, pojazdy, fale morza) zarejestrowane są jako swoiste barwne fantomy i to one stanowią świadectwo upływającego czasu. Jego strategia artystyczna opiera się na wykorzystywaniu cech fotografii ujawnionych dopiero w procesie autorskiej interpretacji technologii materiału światłoczułego. Różne części fotografii odpowiadają różnym odcinkom czasu”. W fotografii paralaksą nazywana jest niezgodność, niepokrywanie się obrazu widzianego w celowniku z obrazem fotograficznym. Autor: Zbigniew Tomaszczuk Tytuł: Cykl: Paralaksa czasu Fotografie.pl
47. Gdy liczba punktów przekracza 7 sprawia wrażenie wielości. Zarówno dodanie jak i odjęcie punktu będzie nie zauważalne. Liczbę dużo odbieramy jako zbiór punktów, elementów czyli wielość. Wieże Sagrady Familii projektu Antonio Gaudiego, tworzą zbiór punktów. Jest ich 8, dlatego odbieramy je jako wielość. Autor: Antonio Gaudi źródło: coined-spain.org/blog Również lokalizacja względem siebie wież katedry Gaudiego sprawia optyczne wrażenie wielości, wszak usytuowane są one blisko siebie, Są skupione w jednym miejscu.
48. Mnóstwo odbieramy jako większy zbiór wielości. Musi zdecydowanie posiadać więcej elementów niż 8. Na prezentowanym zdjęciu widzimy jak powtarzalne elementy na fasadzie tworzą zbiór punktów. Ich bardzo duża liczba powoduje, że odbieramy je jako mnóstwo. Obok ogromnej ilości poszczególnych elementów ważną role odgrywa też ich rozmieszczenie względem siebie, odległości pomiędzy nimi. Elementy skupione w jednym miejscu, pogrupowane lub regularnie rozmieszczone mogą zostać odebrane tak, że jest ich dużo więcej niż w przypadku ich nieregularnego rozproszonego usytuowania. Autor: Frank Lloyd Wright Charles Ennis House, Los Angeles Źródło: TASCHEN Frank Lloyd Wright
49. Terakotowa Armia Źródło: www.pl.wikipedia.pl Terakotowa Armia składa się z 8 tysięcy terakotowych figur żołnierzy, znajdujących się w nagrobku pierwszego cesarza Chin, Qin Shi. Armia budzi szacunek poprzez swoją siłę, którą buduje przede wszystkim ilość. Dla mieszkańca starożytnych chin, żyjącego w niewielkich społecznościach, widok armii, budził jeszcze większy lęk, spowodowany, niemożliwością ogarnięcia ilości żołnierzy, ich zdyscyplinowania i musztry. Twórca tego nagrobka dobrze rozumiał uczucia jakie budzi w ludziach „niezliczoność” i wykorzystał ten fakt w celu podniesienia godności cesarza i wymuszenia posłuszeństwa poprzez uczucie strachu przed jego mocą.
50. Magdalena Abakanowicz, „Agora” , Chicago 106 rzeźb Magdaleny Abakanowicz ustawionych w centrum Chicago. Wielość niemal jednakowych rzeźb, pozbawionych cech indywidualnych, ponad naturalnej wielkości wywołuje odczucie osamotnienia i zagubienia.
51. DUŻO MNÓSTWO 8 powtarzalnych elementów tworzy wrażenie iż jest ich dużo. Ogromna ilość powtarzalnych elementów sprawia iż odbieramy je jako mnóstwo.
53. Folding Folding charakteryzuje się dużą dowolnością formy, którą cechuje przewaga kanciastych, ostrych krawędzi, nagłych załamań płaszczyzny oraz dobrze widoczna kubiczna bryła. Zastosowanie foldingu w architekturze umożliwione jest m.in. dzięki wykorzystaniu betonu – pozwala on bowiem na dowolne kształtowanie bryły i teoretyczny brak ograniczeń w formowaniu obiektu. Yokohama International Port Terminal Źródło: Architecture now Strzała Strzałę mogą tworzyć dwa odcinki proste tworzące między sobą połowę kąta prostego. Kościół św Augustyna
56. Sklepienia krzyżowo żebrowe stworzone są z wielu linii które tworzą strzały. Płaszczyzny tych sklepień, ich układ względem siebie kształtują strukturę charakterystyczną dla foldingu. Praca autorska
58. Dążenie do równowagi jest jednym z najważniejszych zadań architektury. Architektura, oprócz spełnianej przez siebie funkcji praktycznej, użytkowej , może wprowadzać ład, porządek i harmonię do przestrzeni człowieka. Styl architektury odpowiada gustom ludzi epoki, którzy ją tworzą, jednak osiągnięcie, poczucia harmonii w kompozycji architektonicznej, było zadaniem nadrzędnym dla architektów zarówno starożytnych jak i współczesnych. Jest wiele środków prowadzących do zrównoważenia kompozycji architektonicznej. Najbardziej podstawowym jest symetria i statyczność brył i kompozycji architektonicznej, wynika ona bezpośrednio z mechaniki i jest zgodna z odczuciami odbiorców (egipskie piramidy, są statyczne, ich środek ciężkości znajduje się na osi kompozycji i bliżej podstawy budowli- równowaga zdaje się być nie zachwiana jak potęga faraona) Do zagadnienia równowagi w kulturze europejskiej najwięcej wnieśli bez zwątpienia Starożytni Grecy, poprzez badania nad harmonią, geometrią, optyką, stali się wzorem dla całej kultury na następne tysiąclecia. Warto wspomnieć o złotej proporcji- stosowana w kanonie proporcji ciała i kanonie architektonicznym i stosowanym zakrzywieniom m.in. entasis w celu zrównoważenia złudzeń optycznych. Równowaga nie dotyczy jednak tylko sfery doznań wzrokowych, ale także całego człowieka z jego odczuciami psychofizycznymi. Starożytni Chińczycy skupili się właśnie na duchowym aspekcie równowagi rozwijając widzę Feng-Shui. Współcześnie, wielu architektów kładzie nacisk na jeszcze inny aspekt równowagi w architekturze, mianowicie równowagi między budynkiem a jego otoczeniem przyrodniczym. Troska o stan przyrody wyraża się w tym przypadku tzw. zieloną architekturą i ideą zrównoważonego rozwoju.
59. C Kaon Starego Państwa D Kanon Średniego Państwa E Kanon Noweg Państwa PROJEKTOWANIE ANTROPOMETRYCZNE F Fasada Kościoła G Plan Miasta H-K Plan Kościoła L-N Klasyczny Gzyms O Gzyms Toskański Źródło: „Dictionary of architecture and building construction”, Nikolas Davies, Erkki Jokiniemi
60. Źródło: „Dictionary of architecture and building construction”, Nikolas Davies, Erkki Jokiniemi CZŁOWIEK WITRUWIAŃSKI 1 F. Di Giorgio Martini (1439-1501) 2. Leonardo da Vinci (1452-1519) 3 Fra Giocondo (1445-1519) 4 Giovanantonio Rusconi (1520-1587) 5 Vincenzo Scamozzi (1552-1616) INNE 6 Ernst Neufert 7 Adolf Zeising 8 Aulis Blomstedt 9 Le Corbusier
61. Ludzkość od zarania dziejów, odkąd zaczęła świadomie tworzyć dzieła sztuki, dążyła do uchwycenia idealnych proporcji ciała ludzkiego. Powstawały różne kanony, zależne od kultury i czasu powstania. Kanon służył nie tylko przedstawieniu idealnych proporcji członkami ciała człowieka, ale był używany do wymiarowania elementów architektury i rzemiosła artystycznego. Dla przykładu "złoty podział" stanowił od czasów starożytnej Grecji elementy kanonu proporcji ciała jak również jako kanon do projektowanie ważnych budowli. Świadczy to o odwiecznej potrzebie człowieka wyrażającej się w potrzebie odczuwania piękna, harmonii, które można wprowadzić, przez właściwe proporcji elementów w kompozycji to znaczy w proporcji w której elementy znajdują się względem siebie w równowadze.
62. Równowaga dynamiczna jest rodzajem stanu równowagi pomiędzy siłami, zjawiskami lub procesami (fizycznymi, chemicznymi, społecznymi, biologicznymi, doboru naturalnego itp.), w której: Szczególną cechą równowagi dynamicznej jest to, że dla układu w stanie równowagi z reguły zmiana parametrów (w pewnych granicach - zależnie od charakteru zjawiska) prowadzi do ilościowej (a nie jakościowej) zmiany stanu równowagi, ale w mniejszym stopniu niż by to wynikało z samej zmiany takiej jak ją wprowadzono - oznacza to reakcję na zmianę opisywaną w chemii przez regułę przekory, albo jako sprzężenie zwrotne ujemne. Układy dynamiczne mają z reguły ograniczoną odporność na zewnętrznie spowodowane zmiany i po przekroczeniu pewnych granic zmian parametrów układ może zmienić się gwałtowniej przechodząc zmianę jakościową w wyniku czego mamy do czynienia z zupełnie innym stanem równowagi. Ściślej, mówimy, że układ jest w stanie równowagi chwiejnej, gdy wystarczy niewielka zmiana do wyprowadzenia go ze stanu równowagi (odpowiada to maksimum energii), obojętnej, gdy niewielka zmiana powoduje niewielką zmianę stanu układu, ale nadal jest to stan równowagi (energia stała na otoczeniu), trwałej lub metatrwałej gdy po dokonaniu niewielkiej zmiany układ powraca do stanu początkowego (odpowiednio globalne i lokalne minimum energii). Źródło: pl.wikipedia.pl
63. Salk Institute 1956r L. Kahn Zdjęcie: „Ecological Architecture”, James Steele Przykład realizacji L. Khana jest próbą wprowadzenia równowagi do przestrzeni poprzez symetrię i statyczność. Takie podejście do równowagi wydaje się być oczywiste, przestrzeń tak pojmowana powinna tworzyć równowagę stabilną. Jednak na odbiór przestrzeni nie wpływa jedynie jej geometryczna kompozycja lecz również odbiór emocjonalny. Architektura podobnie jak muzyka nie może być emocjonalnie pusta. Powyższa przestrzeń pomimo swojej symetrii i stabilności może wydawać się dla użytkowników przytłaczająco zdehumanizowana, oderwana od codziennych doświadczeń a tym samym obca....
64. (...) Świątynia Mortensrud w Oslo (arh. Jan Olav Jansen i Borre Skodvin, 2001) reprezentująca tzw. poeric modernism. Kościuł wraz z domem katechetycznym - plebanią, stanowią jednorodną, emanującą chłodem kamienia i opartą na kącie prostym kompozycję, przełamaną ażurową, drewnianą dzwonnicą. Nezwykły efekt wywołuje dramatycznie przebijająca przez posadzkę naturalna skała, na której posadowiony jest budynek. Fragmenty ścian sanktuarium wykonane z łączonych bezfugowo bloków z łupanego kamienia zwstawione są kontrastowo z dużymi płaszczami szklanymi w górnej jego części.Nadaje to elewacji naturalny i przestrzeny charakter. Oemienna, drewniana faktura i kolryt dzwonnicy oraz drzewa penetrujace strukturę założenia tworzą dodatkowe, wertykalne podziały przestrzeni, przez co równoważą całą kompozycję." Ewa Cisak, Równowaga i harmonia jako piękno współczesnej architektury norwegii Fotografia: www.archdaily.com
65. Fotografia: www.archdaily.com „ Architektura jako emanacja ładu psychicznego tworzy strukturę zawsze będącą jedynie w stanie równowagi dynamicznej. Inaczej mówiąc, ład jako stan harmonii nie trwa wiecznie, ale powstaje, trwa i znika, by dzięki wbudowanej intencji na nowo się odrodzić” A. Bańka, Humanizm ekologiczny wyd U.P.L. Lublin 1993
66. Świątynia Mortenstrud w Oslo pomimo że nie jest symetryczna daje poczucie równowagi dla użytkowników przestrzeni. Równowaga została tu osiągnięta przez właściwe proporcję między użytymi materiałami (stal, kamień, szkło, drewno) we właściwym skomponowaniu brył i relacji ich z otoczenia a także współgraniem wnętrza budynku z zewnętrzem poprzez delikatne wpuszczanie otaczającej przyrody i skał do środka budowli. Z drugiej strony budynek nie narzuca swojej obecności i np. poprzez odbijanie otoczenia w szklanej elewacji usuwa się z pola widzenia tworząc miejsce dla piękna naturalnego krajobrazu Fotografia: www.archdaily.com
67. „ Wiedza Feng-Shui uczy w jaki sposób środowisko, w którym żyjemy oddziałuje na nas (tak korzystnych jak i niekorzystnych aspektach) na nasze samopoczucie, nastrój, emocje, zdrowie; i jak możemy odpowiednio zmieniając i modelując to środowisko oddziaływać na nie i osiągnąć pożądaną zmianę. Feng-Shui to także nauka o harmonijnej aranżacji przestrzeni, zapewniającej osiągnięcia (…) wewnętrznej równowagi, to wiedza o tworzeniu subtelnej harmonii między człowiekiem a jego otoczeniem.” A. Satkiewicz-Parczewska, „Feng-Shui na cztery sposoby” Architektura i Biznes, nr7-8, 2000, str 60 „ Dziś w ogólnym sensie odpowiadałoby [Feng-Shui] psychologii przestrzeni, a ściślej psychologii środowiska ze szczególnym uwzględnieniem tzw. ekologii głębokiej i geomacji. Uważa się, że odpowiednikiem Feng-Shui w kulturze zachodnioeuropejskiej są m.in. Enviromental Psychology i Cognitive Ergonomic. Znani architekci, którzy stosują zasady Feng-Shui w swoim warsztacie projektowym to Tadao Ando, Ming Pei i Sir Norman Foster.” A.Satkiewicz-Parczewska, „ Kompozycja architektoniczna a jej percepcja” , Szczecin 2001
68. Źródło: blog.lib.umn.edu Źródł: farm3.static.fickr.com Ośmiokąt uważany za korzystną figurę w Feng Shui wprowadzać ma pozytywną energię we wnętrzu
71. Autor: Aleksander Jakimowicz Tytuł: Rozdział 9. Teoria katastrof w badaniach ekonomicznych Strony: 87-94 Przez katastrofę należy rozumieć nagłe przejscie badanego ukłądu do nowego stanu. Nie musi to być konieczie stan gorszy od poprzedniego, a więc słowo "katastorfa" ma w tej teori znaczenie szersze od znaczenia potocznego, gdzie kojarzy się z czymś złym lub groźnym, z jakąś klęskąl Katasorą moży cyć zagotowanie się wody w czajniku, hossa na giełdzie lub likwidacja przedsiębiorstwa. Chodzi tu o nagłą zmianę w zachowaniu obiektu w porównaniu do średniej zmiany w przeszłości. Teoria katastrof łączy w jeden spójny sysetm pojęciowy dwa pozornie przeczne i niezwiązane z sobą rodzaje opisu zjawisk: ewolucyjność i rewolucyjność, ciągłość i nie ciągłość. Pozdala na przedstawienie całkowitej drogi obiektu jako zmian ciągłych, które przerywane są nagłymi zmanami jakościowymi.
72. "Czasami mówi się, że informacja jest wiadomością, to znaczy skończoną liczbą pewnej sekwencji liter alfabetu, ale jest to zaledwie jeden z możliwych asektów informacji. W rzeczywistości bowiem jakakolwiek forma geometryczna może być nośnikiem informacji, a w zbiorze geometrycznych form niosących daną informacji, topologiczn złożoność formy jest ilościową maiarą tej informacji " Thom R.: Structural Stability and Morphogenesis: Aan Outline of a General Theory of Models. Addison Wesley Publishing Company 1989.
73. INTERPRETACJA GEOMETRYCZNA Źródło: Adrian Douglas http://www.gold-eagle.com/ Katastrofa jest zaznaczona czerwona strzałką,w miejscu gdzie pojawia się załamanie między poziomami zjawiska. Zielona strzałka oznacza przejście pomiędzy różnymi stanami, poziomami zjawiska, które przebiega łagodnie
74. Nowy gmach TVP przy ul. Woronicza w w Warszawie, projektu Czesława Bieleckiego, jest powszechnie uznawany za przykład kiczu w architekturze. Sam autor nie wstydzi się jednak swojego projektu. Inspiracje czerpał m.in. z Wierzy Babel, która jest symbolem współczesnych mediów. Projekt ma wyrażać zmiany jakie zachodzą w Polskiej Telewizji. Połączenie uporządkowanej eklektycznej elewacji z powyginanymi formami ze szkła i stali ma symbolizować przejście ze starego do nowego. Łatwo zauważyć, że powyższe przejście jest bardzo gwałtowną zmianą jednego stanu w zupełnie odmienny w formie. Zdjęcia Mostostal Warszawa
76. SZTUKA ZIEMI – LAND ART Sztuka ziemi – inaczej sztuka krajobrazu lub land art to działalność artystyczna, której obszarem działania (tłem, kontekstem czy tworzywem) jest przestrzeń ziemi, obszar środowiska naturalnego. Działania tego typu często są ingerencją w pejzaż, przekształceniem jego fragmentu, lub wykorzystaniem naturalnych procesów (erozja, czynniki atmosferyczne) dla stworzenia działania, obiektu o charakterze artystycznym. Realizacje tego typu pojawiły się w sztuce w latach 60. XX wieku (wystawa Earthworks, 1968,Dwan Galery w Nowym Jorku), a największy rozwój przypadł na lata 70. Były to bardzo różne w skali i charakterze działania, monumentalne realizacje, czasami obiekty wielokilometrowe, czy wymagające radykalnych prac ziemnych (przekopy, kopce, rowy), czasem subtelne, trudne nawet do znalezienia w otwartej przestrzeni, lub kompozycje istniejące kilka chwil niszczone np. wiatrem, czy przypływem. Wiele dzieł tego typu prezentowana była w tradycyjnych instytucjach sztuki (galerie, muzea) w postaci dokumentacji fotograficznej, filmowej, szkiców realizacyjnych, map. Początkowo ożywcza formuła tej sztuki spotkała się z refleksją na temat wartości naturalnego krajobrazu, bezcenności nienaruszonej przez człowieka przestrzeni, czego efektem było często ograniczenie monumentalnych przedsięwzięć tego typu. Działania początkowo o charakterze czysto artystycznym, przeniknęły do praktyk projektowych, miały wpływ, i były realizowane w formie i założeniach ogrodów, parków, rozwiązaniach architektonicznych. pl.wikipedia.org
77. SZTUKA ZIEMI -LAND ART Sztuka ziemi kumuluje tendencje i zjawiska zachodzące w artystycznym świecie lat 60., takie jak przenoszenie nacisku z końcowego rezultatu- dzieła na proces jego powstawania (sztuka procesualna), dematerializacja sztuki (konceptualizm), performance czy body art. Jeden z głównych teoretyków i twórców sztuki ziemi Robert Smithson widział w niej też odpowiedź na fascynację stalą, aluminium i techniką obecną w rzeźbie tego czasu - nie do końca świadomym modernistyczym nastawieniem na produkcję, przetwarzanie i racjonalną organizację. Smithson zwracał uwagę na procesy znajdujące się poza wyizolowanym, technologicznym oglądem, często postrzegane jako wrogie (entropia, erozja).
78. SZTUKA ZIEMI – LAND ART W 1970 roku Robert Smithson, wydzierżawił 10 akrów ziemi Wielkiego Słonego Jeziora w Utha, USA. Usypał 500 metrową, spiralną groblę, tworząc abstrakcyjną formę, przypominającą kształt prymitywnych morskich stworzeń. Grobla zazwyczaj jest nie widoczna, gdyż zależy to od poziomu wody w jeziorze, który przez większość lat jest wyższy niż wysokość grobli. Być może pojawianie się i znikanie tak wielkiego obiektu było działaniem celowym, mającym wzmocnić efekt nieprzewidywalności i zaskoczenia. Zwraca także uwagę na względność zjawisk, gdy grobla znajduje się ponad lustrem jeziora, sprawia wrażenie kontroli nad wodą, poprzez swoje uporządkowanie i statyczność, sytuacja zmienia się gdy poziom wody się podnosi, następuje katastrofa po której na jeziorze nie pozostaje najmniejszego śladu po usypanej grobli. Spiralna grobla (Spiral Jetty) Źródło: ikropka.wroclaw.pl
80. SZTUKA ZIEMI – LAND ART Związek sztuki ziemi z teorią katastrof polega na dopuszczeniu do działań artystycznych przypadkowości (erozji, entropii) i pozwoleniu by ich efekt był pod wpływem sił naturalnych (wiatru, przypływów). Pojawienie się dzieła sztuki ziemi w krajobrazie jest swojego rodzaju katastrofą dla danego otoczenia w tym sensie, że zmienia czasem tylko jakość odbioru danej przestrzeni, innym razem w przypadku większych przedsięwzięć, nawet funkcjonowanie ekosystemu. Zmiana ta jest gwałtowna, z perspektywy zmian zachodzących w sposób naturalny a jej efektu nie da się w sposób jednoznaczny przewidzieć.
81. TWÓRCZOŚĆ JOHNA GRADE Przez kilka lat John Grade badał strefę między "katastrofą wierzchołka" (gwałtowna zmiana z powrotem do równowagi) a "katastrofą motyla" (nieodwracalną nagłą zmianą w której występuje stan pośredni), będącymi pojęciami z postulowanej przez matematyka Rene Thoma teorii katastrof. Szczytowymi dziełami artysty w jego badaniu teorii katastrof są trzy prace: "Fold", "Seeps of Winter" i "Host". Wszystkie prace zostały zbudowane na poczuciu dynamiki Raz wzrastaniu. Raz zwijaniu. Raz rozpędu. Zostały stworzone do prezentacji w krajobrazie pustynnym, górzystym i leśnym. Użyte do budowy materiały są biodegradowalne, więc zostaną rozłożone przez środowisko wpływając na jego wzrost i rozwój William E. Elston, dla Davidson Gallery News
82. SEEPS OF WINTER "SEEPS OF WINTER" (Przeciekanie Zimy) - orginalna instalacja zamontowana w Suyama Space, Seatle w 2008 roku ok 1524x914x304, zbudowana z celulozy i wosku w kwietniu 2010 zostanie przebudowana i zamontowana na lodowcu w górach w stanie Washington, USA. Zostanie powieszona do góry nogami na wbitym w lodowiec słupie. Zostanie w ten sposób włączona w cykl górskiej przyrody, gdyż opady śniegu, jego roztopy i zamarzanie będzie powoli przekształcało całą instalację. Źródło: johngrade.com
83. W przedstawionej instalacji widzimy pewną sprzeczność, mianowicie forma zdaje się jednocześnie wyciekać ze sklepienia, natomiast równomiernie rozłożone punkty na jej powierzchni zapadają się do środka. Całość pomimo dużych rozmiarów sprawia wrażenie sprężystości i lekkości. Na tym zapewne polega cały pomysł „przecieku zimy” - zima spływa ale jej poszczególne komórki są zaczepione w innym wymiarze i powodują oddziaływania przeciwne do ruchu całej formy co doprowadza do katastrofy i powrotu do stanu pierwotnego, powtarzając nieprzerwany cykl. Fotografie: johngrade.com SEEPS OF WINTER
84. W Naszej prezentacji przedstawiliśmy wybrane tematy sięgając do trzech dziedzin: architektura, sztuka oraz wiedza ogólna. Chcieliśmy ukazać interdyscyplinarny charakter architektury, to z jak wieloma gałęziami nauki i sztuki wiąże się ta dziedzina i w jak wielu rzeczach można znaleźć natchnienie, inspiracje dla swoich projektów. Tematy omawiane na przykładach z architektury przedstawiają obiekty istniejące bądź będące tylko koncepcją. Zagadnienia znalezione zostały również w wielu dziedzinach sztuki zarówno w malarstwie, fotografii, w rzeźbie czy też w grafice oraz w szeroko pojętej wiedzy ogólnej. PODSUMOWANIE PREZENTACJI
