1. 3.4 PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN
DAN PIAGAM MADINAH KONTEKS
HUBUNGAN ETNIK
DISEDIAKAN OLEH:
Prof. Madya Asmak Hj. Ali
(e.mail : asmak829@salam.uitm.edu.my)
Bengkel TOT Hubungan Etnik
8 – 9 Disember 2010
1

2. 3.Perlembagaan Dalam Konteks
Hubungan Etnik Di Malaysia
3.1 Konsep dan proses penggubalan
Perlembagaan Malaysia
3.2 Perlembagaan Malaysia sebagai suatu
kontrak sosial’
3.3 Rasional unsur-unsur tradisi dalam
Perlembagaan Malaysia
3.4 Perlembagaan Persekutuan dan Piagam
Madinah dalam konteks hubungan etnik
2

3. 1.PENGENALAN
 Piagam Madinah pada tahun 622 Masihi
bersamaan 1 Hijrah.
 Menjadi asas kepada sebuah negara yang
berdaulat
 Dirangka berasaskan persetujuan orang
Islam( Muhajirin dan Ansar) dengan bukan Islam
( Yahudi dan suku Arab yang lain
 Mengandungi 47 fasal ,merangkumi aspek politik,
sosial , ekonomi , pentadbiran, agama, sosial,
perundangan, pertahanan, dan kedudukan kaum
Yahudi 3

4. 2. Matlamat Piagam Madinah (PM) di Gubal
Rasulullah SAW memperkenalkan PM adalah untuk
menyelesaikan persoalan semasa yang kurang baik ketika itu
lebih-lebih untuk mentadbir negara yang mempunyai rakyat
pelbagai etnik, agama, kepercayaan dan budaya, Di antara
persoalan yang memerlukan perhatian segera menurut
Muhammad Hamidullah ialah :
• Menentukan hak iaitu hak dan tanggungjawab Nabi Muhammad
SAW dan penduduk setempat
• Memberi garis panduan pemulihan kehidupan kaum Muhajirin di
tempat yang baru
• Membentuk kesatuan politik dalam mempertahankan Madinah
• Merangka persefahaman dengan penduduk bukan Islam khususnya
kaum Yahudi
• Memberi peruntukan pampasan kepada kaum Muhajirin yang
kehilangan harta benda dan keluarga yang ditinggalkan di Mekah.
4

5. 3. Kepentingan Piagam Madinah
• P M telah digubal setelah terbentuk negara Islam Madinah.
• Merupakan model perpaduam masyarakat majmuk
• Pengisytiharan hak asasi manusia .
• Ia menjelaskan persoalan negara Islam, perundangan, siasah,
hak asasi, kebebasan, peluang ekonomi dan lain-lain yang
berkaitan kehidupan dalam sebuah masyarakat majmuk.
• Ia merupakan kerangka pembentukan negara Islam pertama
pada tahun 622 Masehi yang didokong oleh warganegara
Madinah yang terdiri golongan Quraisy(Muhajirin) dan golongan
Yathrib(Ansar, Khazraj dan Yahudi) serta golongan yang
mengikut dan berjuang bersama-sama mereka .
5

6. 4.Prinsip-Prinsip Piagam Madinah
Zainal Abidin menyatakan 10 prinsip terkandung dalam
Piagam Madinah iaitu :
• Pernyataan terbentuknya negara baru dengan warganegara
(umat yang satu) iaitu terdiri daripada kaum Muhajirin,
Ansar ,Yahudi dan penduduk-penduduk tempatan yang lain.
• Mengakui hak-hak asasi mereka dan menjamin keamanan
serta perlindungan dari segala pembunuhan dan kejahatan
• Menghidupkan semangat kesetiaan dan persatuan di
kalangan kaum agama (Islam)
• Mengatur masyarakat yang mampu bertolak ansur di
kalangan kepelbagaian agama dan kaum
6

7. Samb…
• Mempertahankan hak-hak kaum minoriti, (Yahudi yang
menjadi warga negara)
• Menetapkan tugas setiap warga negara - sama ada mengenai
ketaatan, kesetiaandan soal kewangan
• Madinah menjadi ibu kota
• Nabi Muhammad sebagai ketua negara yang memegang
pimpinan dan menyelesaikan segala soal
• Menyatakan politik perdamaian terhadap segala orang dan
segala negara.
• Menetapkan denda bagi orang-orang yang tidak setia kepada
piagam ini serta akhirnya memohonkan taufik dan
perlindungan dari Tuhan terhadap negara baru ini
Zainal Abidin Ahmad , Membentuk Negara Islam, Jakarta :
7
Bulan Bintang. 1956 hlm. 78 – 81

8. 5. Kandungan Piagam Madinah
i. Pembukaan( fasal 1)
• Dengan nama Tuhan Yang Maha Pengasih lagi Maha
Penyayang "Inilah Piagam Tertulis dari Nabi
Muhammad SAW di kalangan Orang-orang yang
beriman dan memeluk Islam (yang berasal) dari
Quraisy dan Yatsrib, dan orang-orang yang mengikuti
mereka, mempersatukan diri dan berjuang bersama
mereka.“
ii. Pembentukan ummah (fasal 2) - Mengakui
kewujudan Muhajirin, Ansar, kaum Yahudi dan
Musyrikin Madinah sebagai satu ummah atau
warganegara. 8

9. Samb…
iii. Hak asasi manusia (fasal 3-10) - Semua kaum
bebas mengamalkan kepercayaan (agama)
dan adat istiadat atau budaya masing-masing
secara aman.
iv. Kerjasama sesama Muslim (fasal 11-15) -
Setiap Muslim bertangungjawab
mempertahankan sesama mereka atas dasar
takwa dan persaudaraan.
v. Kerjasama antara warganegara ( fasal 16-23 )
9

10. Samb…
vi. Golongan minoriti (fasal 24-35)
vii.Tanggung jawab warganegara melindungi negara
( fasal 36-38 ) - Setiap individu bertanggungjawab
menjaga keselamatan dan mewujudkan perpaduan
di Madinah.
viii.Melindungi negara ( fasal 39-41).
ix. Pimpinan negara (fasal 42-44)
x.Politik perdamaian ( fasal 45-46) - Rasulullah SAW
adalah ketua negara. Perbalahan kaum yang
melibatkan orang Islam dan bukan Islam, hendaklah
dirujuk kepada baginda
10

11. Samb…
xi. Penutup (fasal 47).
Bahawa orang yang tidak melanggar isi
perjanjian ini bukanlah orang yang jahat.
Sesiapa yang keluar dan tinggal di dalam kota
Madinah ini, keselamatan mereka tetap
terjamin kecuali orang-orang yang melakukan
penganiyaan dan kejahatan. Sesungguhnya
Allah melindungi orang yang membuat
kebaikan dan orang yang bertakwa.
11

12. 12

13. •Aspek-aspek Penting Masyaraskat Majmuk dalam Perlembagaan Madinah
Pemuafakatan
Tolong
Menolong
Jaminan
Keselamata
n Kesatuan
Aspek
Penting
Kesamarataa Masy.
n Majmuk Sumber
Kuasa
Tertinggi
Hak Kepatuham
Kebebasan Kepada
Pemimpin
13

14. Elemen persamaan Antara Piagam Madinah
dengan Perlembagaan Persekutuan
1. Kebebasan :
- Beragama
- Bekerja dan mencari keuntungan
- Menjawat Jawatan dalam Kerajaan
- Jaminan hak Asasi
6. Hak mendapat Perlindungan :
- Perlindungan dari pencerobohan luar
- Perlindungan dari kezaliman dalaman
- perlindungan terhadap darah dan jasad
3. Jaminan ketika lemah, dewasa dan ketiadaan harta
14

15. KESIMPULAN
Pembentukan Piagam Madinah telah berjaya
membawa perubahan besar kepada masyarakat
Madinah.
Piagam Madinah perlu dijadikan rujukan dan
panduan bagi pemimpin negara utk merealisasikan
pemerintahan negara Islam di Malaysia,
sebagaimana pemerintahan negara Islam Madinah
yang berjaya menyatukan penduduknya yang terdiri
dari pelbagai etnik.
15

16. RUJUKAN
• Abdul Karim Zaidan, Kewajipan Menegakkan
Negara Islam (terj), Kuala Lumpur : Dewan
Pustaska fajar & Persatuan Ulama’, 1988.
• Al Mawardial Ahkam al Sultaniyyah, Cairo:Bab
al Halabi, 1960.
• Al Rahman, Afzal, Muhammad as a Military
Leader, London : The Muslim Schools Trust
• 1980
16

17. • Anwar Ahmad Qadri),Justice in Histirical
Islam,New Delhi : Kitab Bhavan,1982.
• Chandra Muzaffar Global Ethic or Global
Hegemony? : Reflections On Religion, Human
Dignity And Civilization Interaction, KL: ASEAN
Academic Press., 2005
• Husain Haikal, Muhammad, Hayah
Muhammad, cet ke 5, Kahirah : al MAKTABAH
AL- Nahdah al Misriah, 1952.
17

18. • Ibn Ishak Sirah Rasulullah, trans by Alfred
Guillaine as The Life of Muhammad Lahore :
Oxford University Press, 1980
• M. MuslehuddinSociology And Islam A
Comparative Study of Islam and its Social
System, Islamic Book Trust, 1999.
• Mahyudin haji Yahaya, Islam dan
Pembangunan Negara, Bangi : Penerbit
Universiti Kebangsaan Malaysia, 1986.
18

19. • Md Akhir YaacobHak Asasi Manusia Menurut
Islam,Shah Alam:Dewan Pustaka Fajar,1985.
• ------------------------, Perlembagaan Islam Satu
Pendekatan Perbandingan, Bangi, Penerbit
Universiti Kebangsaan Malaysia, 1986
• Muhammad Akhir Yaacob, & Hailani Muji
Tahir, Islam Dan Beberapa Persoalan Semasa,
Bangi : Badan Dakwah Dan Kebajikan Islam
Malaysia (Al-RAHMANIAH), 1983
19

20. • Lembaga Penyelidikan Undang-Undang ,
Perlembagaan Persekutuan , International
Law Book Service : Petaling Jaya , 2010
• Muhammad Hamidullah), The First Written
Constitution In The World, Lahore :
Booksellers & Exporters. 1965.
• Muhammad Hamidullah, The First
Constitution In the World, Lahore: Ashraf,
1978.
20

21. • Nurcholish Majid, Cita-cita Politik Kita dlm
Bosco Carvallo dan Dasrizal (ed), Aspirasi
Umat Islam Indonesia, Jakarta : Lappenas,
1983
• Syeikh Hasan Ali Nadwi al Husaini Sirah An
Nabawiyah, terj. Mohd Yusof Ismail, Kelantan:
Pustaka Reka,1997.
21

22. • Syeikh Hasan Ali Nadwi al Husaini Sirah An
Nabawiyah, terj. Mohd Yusof Ismail, Kelantan:
Pustaka Reka,1997.
• Teuku Iskandar, Kamus Dewan, Edisi 4, Kuala
Lumpur : DBP, 2005
• Zafir Al-Qasim Nizam Al-Hukum fi Al Syariah
wa Al-Tarikh, juzu’ 1, Beirut : Dar Al Nafais
22