Nhận tài liệu về kỹ thuật đầu tư để tự do tài chính trong 1 năm >>>> http://datu.gr8.com Kết bạn với tôi tại http://facebook.com/nam0933008587

1. 1
T.Jason Smith, MHR/SPHR
T TIN
KH I NGHI P
Leaving Campus and Going to Work

2. 2

3. 3
BÌA 4:
Bư c chân vào môi trư ng làm vi c m i, ch c ch n b n s không tránh kh i nh ng b ng ,
thi u sót và ôi khi là th t v ng. T tin kh i nghi p là cu n sách ư c m t Chuyên gia Qu n lý
nhân s vi t ra t nh ng tr i nghi m c a chính mình trong su t 14 năm trong ngh . Cu n sách s
g i m cho b n nhi u kinh nghi m quý báu trên bư c ư ng kh i nghi p, giúp b n vư t qua
nh ng khó khăn ban u i n thành công, ng th i có ư c s cân b ng trong cu c s ng!
“ i u quan tr ng không ph i là chúng ta có ư c v trí nào trong cu c i, mà là ích
n cu i cùng c a chúng ta âu.”
– Oliver Wendell Holmes.
“B n bư c t ư c thành công là: có k ho ch rõ ràng, bi t ư c mơ, hành ng và
kiên trì theo u i m c tiêu n cùng.”
– William A. Ward.

4. 4
L I T A
M t cô gái tr v a r i kh i văn phòng c a tôi trong tâm tr ng b i r i, n, pha chút t nh
ng . ó cũng là tâm tr ng tôi thư ng th y nhi u sinh viên m i ra trư ng. Tôi không ph i là bác
sĩ mà là Giám c nhân s v i nhi m v qu n lý nhân viên trong công ty. Công vi c thư ng ngày
c a tôi là tuy n d ng nhân viên m i cho công ty, t o i u ki n cho h phát tri n, thư ng - ph t khi
c n thi t và theo dõi m t s v n khác như vi c nh ng nhân viên này v hưu hay tìm ki m cơ h i
vi c làm m i. T t c nh ng công vi c này di n ra như m t chu kỳ không thay i su t 14 năm qua,
dù tôi có chuy n công tác n nh ng công ty khác chăng n a.
Quan sát nhi u sinh viên m i ra trư ng, tôi nh n th y trong năm u tiên ti p xúc v i công
vi c, h thư ng b v m ng. Tôi không nói v s th t v ng chung chung, b i ây là i u khó tránh
kh i i v i b t c ai t ng i làm, mà tôi mu n nói n s th t v ng mang tính cá nhân. Bên c nh
ó, tôi cũng s c p n nh ng yêu c u c n thi t i v i m t công vi c chuyên nghi p, cách
qu n lý ti n b c và n m ư c yêu c u c a c p trên. Trư c ây, khi quan sát m t nhân viên tr tu i
c g ng ương u v i thách th c, tôi ch t nghĩ: “Mình có th làm gì sinh viên m i ra trư ng
nhanh chóng hòa nh p vào môi trư ng công s ?”. Trăn tr ó chính là ng l c thôi thúc tôi vi t
nên cu n sách này.
Thông qua nh ng ch trình bày trong quy n sách, tôi mu n giúp các b n ph n nào hòa
nh p t t hơn v i môi trư ng làm vi c. V i 14 năm kinh nghi m trong vai trò qu n lý nhân s , tôi
ã ch ng ki n nhi u b n tr m i vào ngh ph m ph i nh ng sai l m tư ng là nh nhưng r t áng
ti c. H u qu là h l i n tư ng x u trong lòng c p trên, ho c cũng vì th mà h t ánh m t
hoài bão ngh nghi p c a mình. Trong nh ng trư ng h p y, n u ư c hư ng d n trư c âu là
i u nên và không nên làm, ch c ch n nh ng sai l m không áng có như v y s không x y ra.
Khi vi t cu n sách này, i tư ng tôi mu n hư ng n là nh ng sinh viên m i ra trư ng,
nh ng b n tr hi n ang ho c ch ng bao lâu n a s bư c vào môi trư ng làm vi c m i. H là
nh ng ngư i năng ng, nhi t tình và y hoài bão. Ngoài ra, n u b n là ngư i ã i làm, b n v n
có th dành m t ít th i gian tham kh o cu n sách này, bi t âu b n s tìm ư c trong ó nh ng
kinh nghi m b ích, tránh ư c nh ng sơ su t áng ti c.

5. 5
Th c t cho th y m t s nhà tuy n d ng cũng có thi n chí t o i u ki n cho nhân viên m i
hòa nh p vào môi trư ng làm vi c. Nhưng thư ng thì ó ch là s giúp qua loa, ch ng bao lâu
sau ó, nh ng nhân viên này s b ưa vào “mê h n tr n” và ph i t thân v n ng. M t s nhà
tuy n d ng cho r ng, ây là cách t t nh t các “tân binh” ch ng t mình có s c t n t i trong
môi trư ng y hay không. Tôi hoàn toàn không ng tình v i quan i m này. Theo tôi, làm như
v y ch ng khác nào ta ang b t nhân viên c a mình chơi trò “sinh t ”. Không nh ng th , ó còn là
cách ch i b trách nhi m c a nh ng ngư i gi v trí d n d t n u nhân viên m i b ánh b t ra kh i
môi trư ng làm vi c.
S dĩ tôi t p trung vào năm u kh i nghi p vì ây là kho ng th i gian ng n nhưng c c kỳ
quan tr ng; ngư i ta s d a vào ó ánh giá năng l c c a b n. Nh ng i u tôi s p chia s v i
b n sau ây không có nghĩa s giúp b n tr thành v lãnh o cao nh t, mà ơn gi n ch là nh ng
kinh nghi m giúp b n b t u xây d ng n n móng ngh nghi p v ng ch c có ư c thành công
trong tương lai. Bên c nh v n làm th nào tránh ư c nh ng sai l m không áng có, b n s
ư c tìm hi u nhi u v n khác, ngoài công vi c – nh ng i u b n v n không xem tr ng nhưng
l i có nh hư ng l n n n n t ng ngh nghi p c a b n.
Cu n sách này không i vào nh ng k năng c th mà t p trung tìm hi u các hành vi. N u
k năng là i u b n có ư c d a trên ki n th c và th c hành thì hành vi là nh ng ph n ng mang
tính b n năng. So v i k năng thì hành vi ph c t p hơn nhi u. Hành vi c a b n như th nào thư ng
xu t phát t tư cách c a b n, ch không ph i vi c b n có hi u bi t hay không. M t trong nh ng
m c ích c a cu n sách này là i vào phân tích nh ng hành vi c n và nên tránh trong năm u
kh i nghi p.
Ch ng h n, khi xích mích v i ai ó, b n ph n ng b ng cách tranh cãi l n ti ng. ây là
i u t i k trong công s - nơi r t c n tinh th n làm vi c t p th . Khi ai ó nh c nh b n ph i bình
tĩnh, không nên l n ti ng, b n ng ý và h a s không tình tr ng này x y ra. Tuy nhiên, khi g p
m t tình hu ng tương t , ph i i di n v i m t mâu thu n khác, b n l i ti p t c m c ph i sai l m
cũ. Nguyên nhân c a v n này n m ch , hành vi y thu c m t ph n b n năng c a b n. s a
i, b n c n có th i gian và quy t tâm. Hãy ghi nh nh ng hành vi t t p trong tâm trí, theo ó,
hành vi c a b n s d n d n thay i theo.

6. 6
Theo tôi, giai o n kh i nghi p là kho ng th i gian t t nh t t nh n th c v hành vi c a
b n thân, so sánh nó v i i u nên làm ho c không nên làm trong công ty. N u nh n ra r ng, hành
vi y “tr t ư ng ray” và c n ph i s a i thì ngay bây gi , b n hãy s a i nó.
B n có th xem cu n sách này như m t c m nang g i ý h c t p theo ch . M i ch s
có m t bài ki m tra b n th s c. Do không th bi t trư c ư c âu là tình hu ng b n s ph i i
m t trong năm u tiên, nên cách t t nh t, chúng ta hãy i vào th o lu n t t c ch . i u này s
giúp b n có thêm kinh nghi m và tránh b s c trư c nh ng khó khăn b t ng g p ph i trong môi
trư ng làm vi c m i.
B n ã s n sàng chưa? Chúng ta b t u nhé!
- T.Jason Smith

7. 7
CHƯƠNG 1:
XÂY D NG N N T NG V NG CH C
Khi bi t t l i ích c a “chúng ta” lên hàng u,
các m i quan h trong ngh nghi p, h p tác kinh doanh c a b n
s tr nên t t p và b n v ng.

8. 8
GIÁO D C
M t trong nh ng i m y u c a sinh viên m i ra trư ng là thi u kinh nghi m th c t . i u
này m t ph n cũng là do chương trình ào t o trong nhà trư ng. ó, nh ng sinh viên này ư c
truy n t r t nhi u nguyên t c và lý thuy t căn b n, nhưng nhìn chung, k năng x lý tình hu ng
b t ng thì h u như không có. Mu n có ư c nh ng i u y, h ph i h c t trư ng i.
Nh m ơn gi n hóa n i dung gi ng d y, nhà trư ng thư ng b qua nh ng tình hu ng b t
ng , ngoài d ki n. B n s g p nh ng “bài toán” i lo i như “Gi s k t qu là…”, “Gi s b nh
nhân ó có nh p tim th t thư ng và nói chuy n khó khăn…”, “Gi s l p c a b n bao g m 50%
h c viên n m v ng lý thuy t và 50% h c viên có kinh nghi m th c t …”, v.v… Vi c s d ng
nh ng gi nh như trên nh m ơn gi n hóa k t qu cu i cùng là i u thư ng th y trong nghiên
c u, h c thu t. Th c t l i khác, m i gi thuy t, th m chí c nh ng i u không có trong gi thuy t
u có th x y ra. B i v y, trong m i quy t nh, b n u ph i i di n v i m t y u t vô hình nào
ó.
Nói như v y, không có nghĩa là b n nên xem nh ki n th c ti p thu t trư ng h c, trái l i,
nh ng ki n th c y chính là ti n c n thi t b n bư c vào cu c s ng. Tùy tình hu ng mà b n
v n d ng nh ng ki n th c ó m t cách thích h p ph c v công vi c c a mình. N u chưa bi t
cách, b n cũng ng vì th mà m t tinh th n. Hãy tham kh o kinh nghi m th c t t nh ng ngư i
i trư c. V i s t ng tr i, h s ưa ra l i khuyên b n l p kho ng tr ng gi a lý thuy t và th c
hành.
Mu n có ư c s tr giúp áng tin c y, b n nên tìm cho mình nh ng nhà tư v n nhi t tình,
t ng tr i. Hãy thu th p danh sách a ch liên l c v i các chuyên gia trong t ng lĩnh v c c th
khi g p v n khó khăn, b n có th tìm n và tham kh o ý ki n c a h . Vi c làm này v a ti t
ki m th i gian, v a giúp b n gi i quy t v n m t cách hi u qu và nhanh chóng.
Ngoài ra, n m v ng ngu n tư li u có liên quan n chuyên môn c a mình cũng là i u h t
s c c n thi t. Ch ng h n, n u làm vi c trong lĩnh v c liên quan n lu t pháp, b n có th dùng m t
trong nhi u cơ s d li u tham kh o tr c tuy n cho án l g n nh t. N u làm trong lĩnh v c y khoa,
b n nên truy c p vào ngu n tư li u hư ng d n v dư c li u có thông tin rõ ràng v tác d ng c a
t ng lo i thu c. N u là m t chuyên viên k toán, b n nên truy c p vào nh ng tư li u hư ng d n

9. 9
các tiêu chu n k toán… Tóm l i, vi c chu n b các ngu n tr giúp c n thi t là m t trong nh ng
cách t t nh t b n i phó v i r i ro b t ng . Ngoài ra, vi c phát huy tr c giác cũng là m t k
năng c n phát huy có th n m b t nhanh nh y các v n x y ra ngoài d tính. Sách giáo khoa
có th cho b n ki n th c n n t ng; giáo viên có th t câu h i và ch i b n câu tr l i tuy t
i. Cu c i và công vi c thì khác. ó s ch ng có b t c m t áp án chính xác tuy t i nào.
có ư c tr c giác nh y bén, b n c n ph i trau d i thông qua kinh nghi m th c ti n, và
i u này ph i m t m t th i gian. Càng có v trí cao trong công vi c, tr c giác càng óng vai trò
quan tr ng b i nó giúp b n không m t quá nhi u th i gian khi quy t nh m t v n gì ó. Vì v y,
t t nh t b n hãy s m rèn luy n tr c giác ngh nghi p c a mình và phát huy lúc c n thi t.
Khi m i bư c vào ngh , có th b n không hình dung h t nh ng tình hu ng phát sinh,
nhưng ng vì th mà n n lòng. Tr c giác s ư c phát huy khi b n giàu kinh nghi m, và có
kinh nghi m b n c n ph i hành ng. Bi t rút ra bài h c t th t b i, b n s d n ti n b . Ngư c l i,
luôn tìm cách bi n minh cho sai l m c a b n thân, không ch u nhìn nh n th c ch t v n , b n s
ánh m t cơ h i tích lũy kinh nghi m. M i l n v p ngã s là m t bài h c kinh nghi m, nhưng n u
sai ph m c l p i l p l i thì ó là lúc b n c n nhìn nh n l i năng l c c a mình và xem con ư ng
b n ch n có th t s thích h p hay không.
Khi có nhi u kinh nghi m hơn, b n s xác nh ư c âu là i u c n làm và dùng tr c giác
c a mình nh n ra nh ng v n nên ưu tiên. Có th g i ó là “nhãn quan công vi c”. Vi c phát
tri n “nhãn quan công vi c” có tính quy t nh i v i hi u qu công vi c, vì trong m t th i i m
nh t nh, b n không th chú tâm vào m i th . Do ó, b n c n xác nh âu là v n c n ưu tiên
hoàn thành trư c.
Môi trư ng làm vi c khác v i môi trư ng h c t p trong nhà trư ng. Làm th nào b n có
th b t u xây d ng m t n n t ng v ng ch c cho s nghi p và h n ch nh ng lúng túng trong giai
o n kh i nghi p? i u này s ư c g i m ph n t i, khi i vào th o lu n nh ng tr i nghi m
th c t .
TR THÀNH NHÂN VIÊN C N THI T
Luôn là nhân viên c n thi t - ó là tiêu chí u tiên giúp b n xây d ng n n t ng ngh
nghi p cho b n thân. Là nhân viên c n thi t, không có nghĩa là b n ph i bi t nói nh ng l i hoa m

10. 10
khi n s p vui lòng mà v n là nh ng vi c b n th c hi n có ý nghĩa gì cho s nghi p chung c a
công ty. tr thành nhân viên c n thi t, b n có th tham kh o nh ng g i ý dư i ây.
Trư c tiên, hãy khéo léo c p n nh ng v n s p c n b n th c hi n. M c dù có th
suy oán, nhưng t t nh t b n nên s p nói ra. N u s p không nói, b n hãy ch ng c p t i
chúng. Hãy th hi n thi n chí r ng b n luôn s n sàng m nhi m nh ng vi c s p giao. Thư ng thì
nh ng ngư i lãnh o luôn b n r n v i hàng ng công vi c, vì v y, b n nên phác th o s n danh
sách công vi c mình c n th c hi n, sau ó h i s p xem nh ng yêu c u này có chính xác không.
Ch c ch n ông y s nhanh chóng chú thích lên ó hơn là th o ra m t danh sách hoàn toàn m i.
Ngoài ra, b n có th nh s p ch nh s a ho c b sung thêm. Vi c này m t m t th hi n s nhi t tình
và trách nhi m c a b n, m t khác còn cho th y b n ang n l c h t mình vì l i ích chung c a công
ty.
tr thành nhân viên c n thi t, b n ng bao gi ch trích s p trư c m t ngư i khác. S p
luôn mong r ng, n u có tr c tr c gì x y ra thì ngư i u tiên b n c n tìm n là ông y. M t trong
nh ng i u các nhà lãnh o cũng như nh ng ngư i qu n lý k nh t là b thu c c p rêu rao l i l m
và th t b i c a h . Hãy nh r ng, dù b t kỳ t ch c nào, nh ng tin v t và nh ng l i ch trích c a
b n u có th n tai s p. Khi ó, b n s ph i ng x th nào?
tr thành nhân viên c n thi t, b n c n ph i hoàn thành công vi c úng th i h n, tr
thành m t thành viên tích c c trong nhóm, ư c ng nghi p tin yêu, tuân th các nguyên t c
trong công vi c… T t c nh ng v n này s ư c c p k hơn các ph n sau.
T i sao vi c tr thành nhân viên c n thi t l i quan tr ng như v y? ơn gi n là vì trư c
m t, b n c n n nh công vi c. Ch ng có ngư i lãnh o nào l i không mu n gi chân nh ng
nhân viên giàu nhi t huy t và năng l c. Nh ng nhân viên này s giúp công vi c t hi u qu cao
hơn, khi n ngư i lãnh o b t căng th ng hơn. Bên c nh ó, n u nhìn xa hơn, b n s th y vi c tr
thành nhân viên c n thi t còn có tác ng tích c c n tương lai c a b n.
ôi khi, s p ch ng th nh h t nh ng óng góp c a b n, nhưng ông y l i nh r t rõ nh ng
l n iêu ng vì b n. Do ó, t t nh t b n nên l i n tư ng t t p trong lòng s p. Có th m t
ngày nào ó, s p b n n m gi v trí cao, và r i khi nghĩ n b n - m t nhân viên t t, y ti m
năng, áng tin c y, bi t âu ông y s b t b n lên m t v trí x ng áng. Vì v y, hãy c g ng tr
thành m t nhân viên c n thi t ngay khi b n bư c chân vào môi trư ng làm vi c m i.

11. 11

12. 12
Ý TH C TRÁCH NHI M
Khi nh n vi c, câu h i u tiên n y sinh trong u b n s là: “Mình s ph i làm gì?”. Th c
m c y là ương nhiên. Thư ng thì lúc ó, b n s ư c c p trên ch rõ trách nhi m trong nh ng
tu n l u tiên và b n có th yên tâm th c hi n nhi m v ư c giao.
nhân viên hi u ư c kỳ v ng công ty t vào h , nhi u nơi ã t ch c chương trình
ánh giá ch t lư ng công vi c. Nh ng chương trình này ch a ng r t nhi u thông tin, bao g m c
vi c hư ng d n nhân viên nh ng yêu c u c p trên mu n h th c hi n.
H u h t các k ho ch u b t u vào u năm - th i i m hoàn thành k ho ch kinh doanh
cũ và ra m c tiêu ph n u trong năm t i. M c tiêu ph i m b o tính súc tích, rõ ràng, kèm
theo th i h n hoàn thành c th .
Trong năm, b n và s p nên g p nhau ít nh t m t l n (t t hơn là t ng quý) theo dõi ti n
các m c tiêu và xem xét có gì c n i u ch nh không. Nhu c u trong kinh doanh có th thay i
thư ng xuyên trong năm, do ó, b n không bi t ư c r ng có th m t trong nh ng m c tiêu ban
u c a d án b c t và h y b (vì có v n khác c n ưu tiên hơn). Trong quá trình th o lu n, b n
nên h i ý ki n c p trên cách th c thi công vi c bi t cách khai thác th m nh c a mình.
Cu i năm, b n nên l p m t b ng ánh giá v th c t công vi c b n ã làm ư c trong t ng
th i i m. B ng ánh giá này s cho th y b n áp ng ư c bao nhiêu ph n trăm m c tiêu t ra.
Ngoài ra, thông qua ó, b n s bi t ư c nh ng ghi nh n v nh ng sáng ki n b n ra v n không
có trong m c tiêu ban u. Có nhi u cách ánh giá khác nhau, ch ng h n cách x p lo i A, B, C
ho c cách phân lo i v năng l c (Không áp ng yêu c u/ áp ng yêu c u/ Vư t yêu c u ra )
v.v… Sau khi có ư c b ng ánh giá này, b n nên b sung các chú thích hay ý ki n riêng c a
mình v nh ng nh n xét c a c p trên.
Có th nói, b ng ánh giá này s em l i ti n ích trên nhi u phương di n. Trư c h t, nó là
căn c xác nh v n thu nh p, ti n thư ng mà b n nh n ư c. Sau ó, nó ư c xem là d
li u giám c xem xét vi c chuy n i v trí công vi c/ thăng ch c cho b n. Thông thư ng,
giám c nhân s s d a vào các ánh giá này ho c xem m c th hi n ti m năng c a nhân viên
trư c khi quy t nh ph ng v n nhân viên ó.

13. 13
Vi c thuyên chuy n v trí trong công ty khác h n v i vi c tìm ki m ng viên bên ngoài.
Giám c nhân s có nhi u thông tin v b n (c th m nh l n h n ch ). Vì v y, b n ng quên t
nh n xét v mình trong b ng ánh giá thư ng niên.
M t ph n khác c a quy trình ánh giá công vi c có liên quan n s phát tri n cá nhân.
N u c p trên c a b n có k năng hu n luy n t t thì ương nhiên qua kinh nghi m th c ti n, b n s
có i u ki n phát tri n và thăng ti n. M t ngư i s p t t là ngư i luôn mong mu n nhân viên ti n
b t ng ngày, bi t dành th i gian nh n xét ưu – khuy t i m c a nhân viên, h tr nh ng thách
th c mà nhân viên g p ph i. D n d n, s p không ch hư ng d n công vi c mà còn c g ng phát
tri n các kh năng c a nhân viên, xem thành công trong công vi c c a mình bao g m 50% t k t
qu kinh doanh và 50% t phát tri n con ngư i. Dư i quy n m t nhà qu n lý như v y, b n s t n
d ng ư c nhi u kinh nghi m t h . Thêm vào ó, vì h có nhi u k năng t t hơn b n nên b n
cũng h c ư c nhi u i u b ích t h ti n b hơn và t ch c ngày càng phát tri n.
K ho ch c a s p g m nh ng chi ti t c n ư c phát tri n (c i ti n) thêm, cách th c phát
tri n (c i ti n) và th i gian hoàn thành. Ch ng h n, m t k ho ch phát tri n có th bao g m nh ng
n i dung sau:
Lĩnh v c phát tri n:
Phát tri n ho t ng i ngo i, thu th p ki n th c v các ho t ng kinh doanh mang tính toàn c u
có liên quan n công ty.
Cách th c phát tri n:
1. Lên l ch g p g v i Jack Preen, Giám c i u hành c a t ch c Các Ho t ng Qu c t có
cái nhìn t ng quát v các ho t ng mang tính toàn c u c a công ty ABC. Hoàn t t vào cu i
quý 1.
2. Tham d h i ngh chuyên v các v n t ng quát trong nh ng ho t ng kinh doanh mang
tính toàn c u do Công ty H i ngh Kinh doanh Qu c gia t ch c t i Dallas. Hoàn t t vào cu i
quý 2.
3. Tham gia các nhóm d án, t p trung vào các ho t ng kinh doanh mang tính toàn c u. Hoàn
t t vào quý 4.

14. 14
ây là m t ph n trong k ho ch phát tri n òi h i ki n th c v các ho t ng kinh doanh
mang tính toàn c u. Nhưng k ho ch phát tri n cũng có th m t nhi u th i gian, t hai năm, th m
chí n mư i năm. Ch ng h n, m t v trí mà b n khao khát t ư c òi h i ph i tr i qua hai n
ba năm hu n luy n b sung. Vì v y, n u s m bi t ư c yêu c u này và tham gia khóa hu n luy n
ó càng s m, b n càng nhanh chóng n m gi ư c v trí ó.
N u còn thi u m t k năng nào ó trong quy trình ánh giá công vi c c a nhân viên, b n
có th d dàng lên k ho ch phát tri n cho chính mình. Trên th c t , tôi ngh b n xây d ng m t
k ho ch phát tri n ngh nghi p cơ b n sau khi ã làm vi c ư c m t hay hai năm. i u ó giúp
b n xác nh ư c bư c i k ti p c a mình và tham gia vào các chương trình hu n luy n c n thi t
t t i v trí mong mu n.
Các công ty luôn mu n nhân viên mình là nh ng ngư i có hoài bão ngh nghi p và bi t
cách t ư c nh ng hoài bão ó. L p k ho ch c th cũng chính là cơ h i nhân viên ánh giá
k năng ngh nghi p c a mình. Tôi luôn vui v hư ng d n và hu n luy n nhân viên h bi t
cách kh o sát các ch n l a ngh nghi p khác nhau và hi u ư c v trí nào là phù h p v i mình.
Nhưng tôi ch có th giúp nh hư ng mà không th phát tri n con ư ng s nghi p c a h , ơn
gi n b i n u b n thân h không bi t h mu n gì thì làm sao tôi bi t ư c i u ó?
T i sao chúng ta l i bàn chi ti t n vi c ánh giá công vi c c a mình như v y? Công vi c
cũng như s th hi n b n thân b n thư ng do ban giám c nh n xét, ánh giá. Tuy nhiên, trong
m t s trư ng h p, b n là ngư i duy nh t t i u khi n vi c th hi n và phát tri n c a mình. ó là
trư ng h p b n g p m t v s p mà c p trên c a ngư i ó không t tr ng trách n ng n cho h . Do
ó, v s p này cũng ch ng òi h i gì cao b n. B n cũng có th g p m t v s p không thích ưa ra
ý ki n ph n h i tr c ti p và luôn tìm cách tránh né t t c quy trình ó. Ho c b n có th là thu c
c p c a m t v s p b n r n n n i không th làm gì khác hơn ngoài vi c khen ng i: “T t! Hãy
ti p t c phát huy nhé!”. nh ng trư ng h p này, thư ng b n s không có ư c ng l c m nh m
thúc y s phát tri n năng l c cá nhân.
Cho dù c p trên không th o lu n v i b n v i u b n nên làm, b n v n nên hi u ng m r ng
b n thân b n v n ư c c p trên mong m i làm i u gì ó (vì b n v n ang làm vi c cơ mà). N u
b n nuôi ý nghĩ r ng: “Ch ng ai yêu c u tôi ph i làm gì h t nên không nh t thi t tôi ph i làm i u
n , i u kia…” thì th t nguy hi m. R t có th b n s nhanh chóng b sa th i.

15. 15
Nói tóm l i, v n trư c tiên tôi mu n nh n m nh ây là hi u yêu c u c a s p, vì h là
ngư i tuy n d ng và cũng là ngư i có toàn quy n quy t nh cho b n ti p t c làm vi c hay sa th i
b n. Khi ã hi u các nhu c u c a s p, i u b n c n làm ti p theo là gì ?
B n c n bi t nh ng ngư i c n b n tr giúp. Ta t m g i nh ng ngư i này là “thân ch ” ho c
“khách hàng”. H là nh ng ngư i c n b n giúp hoàn thành công vi c, ngư c l i h cũng h
tr ph n nào công vi c c a b n. Nh ng ngư i này có th là nhân viên công ty, khách hàng, thân
ch , s p c a các phòng ban khác, các c ng s c a b n và các nhân viên dư i quy n b n. Nhu c u
c a h có th quan tr ng tương ương v i nhu c u c a s p, do ó, vi c hi u và áp ng nhu c u
c a h là trách nhi m hàng u c a b n.
Làm th nào trò chuy n c i m v i các “thân ch ” c a b n? Trên th c t , b n nói
chuy n v i s p th nào thì nói chuy n v i “thân ch ” cũng ph i như th . áp ng các yêu c u
c a h , b n hãy h i h c n gì và mu n ư c áp ng ra sao. Có th h s nói c th nh ng yêu c u
quan tr ng, ho c cũng có th h nói qua loa. Cho dù th nào i n a, b n v n ph i luôn bày t thi n
chí c a mình trong vi c áp ng nh ng yêu c u h ưa ra.
ánh giá công vi c là cơ s b n t n n t ng v ng ch c cho s nghi p c a mình. Nó
giúp b n nh n ra nh ng i u c n làm, cách th c và m c hoàn thành t t công vi c ra sao. Hy
v ng công ty c a b n s áp d ng quy trình hư ng d n, hu n luy n và ch d n hi u qu b n có
th tr thành nhân viên t t nh t. N u không, ít ra b n cũng hi u ư c quy trình cơ b n và t t
các m c tiêu, k ho ch phát tri n nh m b o m có ư c thành công trong công vi c, c hi n t i
l n tương lai.

16. 16
T O C U N I
Do c thù công vi c, tôi thư ng xuyên ph i i công tác. Cũng vì v y, tôi có quan h khá
thân thi t v i nhân viên công ty cho thuê xe hơi, nhân viên hãng hàng không cũng như nhân viên
ti p tân trong khách s n… H luôn c g ng gi i quy t m i v n chuy n i c a tôi thu n l i và
tho i mái. Lúc u, tôi nghĩ h làm như v y vì cho r ng tôi là m t khách hàng quan tr ng. Nhưng
ng m l i, tôi m i th y t t c nh ng c g ng c a h chính là xây d ng m i quan h thân thi t v i
khách hàng. Chính nh ng m i quan h thân thi t, nh ng chuy n kh h i c a tôi cũng như c a
nhi u khách hàng khác s em l i doanh thu và l i nhu n tr c ti p cho h .
Như ã nói ph n trư c, m i ngư i u có nh ng “thân ch ” c a riêng mình. H là nh ng
ngư i c n b n tr giúp. B n s ư c hư ng l i gì khi xây d ng nh ng m i quan h thân thi t v i
“thân ch ”? Và làm th nào b n có th m r ng nh ng m i quan h y?
Kinh nghi m c a tôi cho th y b n s ư c hư ng hai l i ích chính sau:
H vui vì b n ã mang l i cái h c n, t ni m vui này, h có th ph n h i l i v i c p trên c a
b n r ng b n ã hoàn thành r t t t công vi c. Ngay c khi công ty c a b n có m t h th ng ánh
giá, nh n xét ch t ch ch t lư ng công vi c, cung cách ph c v i chăng n a thì m t ý ki n ph n
h i t t và khách quan t khách hàng cũng s khi n c p trên thêm tin tư ng vào n l c c a b n cho
s nghi p chung.
B n nh n l i ư c s giúp nhi t tình. Có m t câu châm ngôn r ng: “B n chăm sóc tôi,
tôi s chăm sóc l i b n”. Qu v y, n l c c a chúng ta gi ng như m t s u tư, n m t lúc nào
ó, nó s quay tr l i giúp ích cho ta. Trên th c t không ph i ai cũng hi u ư c m i quan h gi a
cho và nh n. Tôi t ng làm vi c v i m t nhân viên có ti ng v chuy n “h i âm tr ”. Hi m khi nào
cô y tr l i i n tho i ho c e-mail úng lúc, th m chí còn thư ng xuyên tr h n n a, nhưng cô l i
luôn than phi n r ng ng nghi p và khách hàng không nhi t tình v i cô. Theo tôi, ch ng có gì là
b t công trong chuy n này c , cô y ã trao cho ngư i khác s h h ng thì cái cô y nh n l i cũng
tương t mà thôi. ó là quy lu t t t y u trong cu c s ng.

17. 17
Ph n trư c, tôi ã nh n m nh hai nhân t chính nh hư ng n công vi c c a b n, ó là s p
c a b n và nh ng ngư i b n tr giúp. Ngoài ra, cũng c n ph i k n m t nhân t quan tr ng khác:
các c ng s c a b n. Gi a b n và nh ng c ng s này c n có quan h tác ng qua l i ch không
ơn thu n là quan h m t chi u – b n áp ng nhu c u c a h .
C ng s không ph i là ngư i ch u trách nhi m v các m c tiêu và mong mu n c a b n,
nhưng h có th cho b n bi t trong s hành vi c a b n, âu là cái có th ho c không th ch p nh n
ư c. S trung th c, áng tin c y, hay kh năng hoàn thành t t công vi c c a b n có l không ph i
là v n các c ng s nh m t i, i u h mong mu n chính là thái và tinh th n làm vi c nhóm
c a b n. Hi u ư c i u này và có s i u ch nh thích h p, b n có th chuy n tr ng thái t “ngư i
m i t i” sang “thành viên thân thi t c a nhóm” d dàng hơn. Bên c nh ó, thông qua nh ng cu c
àm lu n v i các c ng s , b n s nh n ra r ng không nh t thi t ngư i khác ph i có cùng suy nghĩ
v i b n. S khác bi t trong quan i m ôi khi là s b sung thú v cho nh ng thi u sót c a nhau.
Hi u và ch p nh n hành vi cũng như nh ng nhu c u khác v i b n chính là bư c u tiên
trong vi c xây d ng các m i quan h c ng s t t p. Hãy xem b n thân và các c ng s như nh ng
mi ng ghép trong trò chơi ráp hình. Có lúc góc c nh c a các mi ng ghép kh p v i nhau, nhưng
cũng có lúc l ch nhau. Không có mi ng ghép nào t t hơn hay kém hơn mi ng ghép nào. Chúng ch
khác bi t nhau mà thôi. C g ng t m t mi ng ghép vào kho ng tr ng không kh p v i hình d ng
c a nó ch là m t n l c vô ích. Thay vì ép nó cho v a v n, b n hãy tìm ra âu là s khác bi t gi a
kho ng tr ng và m nh ghép ó. Tương t , hãy tìm hi u t i sao ng s c a b n c n cái khác ch
không ph i cái mà b n ưa ra, hay t i sao h cư x trái v i nh ng gì b n mong i.
Hi u ư c căn nguyên v n s giúp b n có ư c nh ng gi i pháp kh thi công vi c
chung t t hơn, ng th i, v n có th t o d ng nh ng m i quan h t t p ngay c khi s khác bi t
luôn t n t i.
ôi khi, có nh ng m i quan h t t p, b n ph i “hy sinh” m t chút, có như v y, ngư i
kia m i c m th y tho i mái và th a hi p v i b n. M t khi t o d ng ư c nh ng m i quan h như
mong mu n, b n s có ư c v n quý “s d ng” trong m i tình hu ng ngh nghi p c a mình.
Thành công trong s nghi p òi h i s óng góp c a nhi u ngư i. ó cũng là n i dung chúng ta s
th o lu n trong ph n k ti p.
S C M NH C A TINH TH N T P TH

18. 18
trư ng i h c, b n là ngư i ch u trách nhi m v bài v c a mình. K t qu , th h ng
ư c ánh giá d a trên nh ng c g ng c a riêng b n. ôi khi, b n cũng tham gia nghiên c u khoa
h c theo nhóm và m t ph n i m c a b n là do các thành viên trong nhóm mang l i. Nhưng nhìn
chung, thành tích trên gh nhà trư ng u là do b n t thân v n ng. Ch c n i h c chuyên c n,
hoàn thành bài v úng th i h n, thi c nghiêm túc là b n có th i m u.
Tuy nhiên, trong công vi c và môi trư ng công s l i khác, b n s c n s giúp c a nhi u
ngư i. M c dù có m t s vi c b n có th t mình hoàn thành, nhưng nhìn chung, b n không th
m t mình gi i quy t m i vi c.
N u mu n th làm ph c t p hóa công vi c c a mình, b n ch c n gây b t l i cho m i quan
h gi a b n và m t ngư i nào ó. Ch ng h n, khi m i quan h c a b n v i ngư i giao vi c x u i,
b n có th s không nh n công vi c úng th i i m ho c không nh n ư c nh ng vi c n m trong
kh năng chuyên môn c a mình. Khi m i quan h c a b n và ngư i ư c b n giao vi c x u i, b n
có th không hoàn t t công vi c úng h n.
Tóm l i, n u quan h gi a b n và nh ng c ng s n y sinh khúc m c, b t hòa thì công vi c
b n ang ti n hành có th s phát sinh nh ng r c r i. Ngư c l i, m i chuy n s t t p hơn n u
b n bi t b qua cái tôi ích k và xem tr ng l i ích chung c a “chúng ta”. Có hai cách hi u v
chúng ta:
- Theo nghĩa r ng: Dùng ch m t th c th l n như toàn b công ty, toàn b các phòng
ban, các nhân viên trong m t d án… Vi c s d ng i t nhân xưng “chúng ta” ây cho th y
m i ngư i u là nh ng ngư i “cùng h i cùng thuy n”, cùng nhau ph n u, tìm ki m l i ích
chung cho toàn nhóm.
- Theo nghĩa h p: Dùng khi b n nói t ng ngư i trong vi c s p t công vi c. Trong hoàn
c nh ch có hai ngư i, i t nhân xưng “chúng ta” cho th y c hai ang trong cùng m t nhóm:
“Tôi ư c b n ng h ”, “Tôi ang mong i b n”, “Tôi s hoàn thành úng th i h n b n giao”;
“ i u b n ang nói ng nghĩa thành công là k t qu cu i cùng và nó ch có ư c t s n l c c a
c hai phía”…

19. 19
Tôi cho r ng, “chúng ta” là i t di n t sâu s c nh t s c m nh tinh th n làm vi c t p th .
Kinh nghi m cho th y, khi b n luôn t l i ích c a “chúng ta” lên hàng u, các m i quan h trong
ngh nghi p, h p tác kinh doanh c a b n s tr nên t t p và b n v ng.

20. 20
TH NG TH N NHÌN NH N THI U SÓT
Khi m i vào ngh , tôi ư c m t v lãnh o giàu kinh nghi m khuyên r ng“N u anh không
bi t câu tr l i thì hãy nói anh không bi t, nhưng hãy ch c ch n r ng anh s tìm ư c l i áp cho
câu h i y”.
Trong năm u kh i nghi p, có th b n s lúng túng và không bi t cách tr l i câu h i
ngư i khác ưa ra, nhưng quan tr ng là b n x lý tình hu ng b i r i ó ra sao. Hãy nh r ng, dù ai
ó h i b n b t kỳ câu h i gì chăng n a thì trách nhi m c a b n v n là ph i tr l i. Trong th i gian
làm công tác tuy n d ng, tôi g p không ít b n tr khi nh n ư c câu h i ch tr l i m t cách g n
l n: “Tôi không bi t”. Ch có v y. Không thêm gì n a. H không h bày t thi n chí r ng s tìm
cho ra câu tr l i. ây là m t trong nh ng h n ch khi n h m t i m trư c nhà tuy n d ng. Do
ó, tôi thành th t khuy n khích b n hãy m nh d n nói r ng: “Tôi không bi t nhưng tôi s tìm ra
câu tr l i”.
M t i u khác c n lưu ý là, khi không bi t câu tr l i, b n ng li u lĩnh “sáng t o” ra m t
câu tr l i nào ó. Nh ng d u hi u b t thư ng b n s khi n b n b “l t y” ngay l p t c, ch ng
h n:
- B n cà lăm.
- B n lúng túng không tr l i ngay.
- B n nhìn xung quanh phòng như th tìm câu tr l i.
- B n ú v i nh ng c m t ph bi n: “À… m…”
Tôi t ng rơi vào trư ng h p tương t . ó là khi tôi “b a” ra câu tr l i trong l n ph ng v n
vòng hai t i m t công ty danh ti ng. Cu c ph ng v n th nh t di n ra t t p, nhưng l n hai thì có
s hi n di n c a bà Phó ch t ch nhân s , và r c r i tôi g p ph i cũng t ó.
Trong su t th i gian ph ng v n, bà ta h u như im l ng, mãi n nh ng phút cu i, bà b t
u lên ti ng h i tôi nh ng câu khá kỳ qu c, ch ng liên quan gì n công vi c. Trong ó, có m t
câu bà h i r ng công ty tôi t ng làm có t t c bao nhiêu nhân viên. “Ch t ti t! Mình làm sao mà
nh ư c, vì cũng ch ng c n thi t ph i nh làm gì!” – Tôi th m nghĩ. Nhưng v n có tài ng bi n

21. 21
nên tôi nhanh chóng b a ra m t con s nghe cũng có v h p lý. Nhưng b t ng , m i th s p . Bà
ta làu bàu “c m ơn” r i ng d y, b i.
Khi tr l i câu h i cu i cùng c a bà y, tôi ch c m m là bà mu n xem tôi hi u rõ t ch c
c a mình như th nào. Nhưng bây gi , tôi m i nh n ra r ng, bà y ch mu n xem tôi có can
m tr l i “Tôi không bi t” trư c m t câu h i “khó” như v y không.
Vì v y, qua kinh nghi m th c t , tôi mong b n hãy c thành th t. Do m i b t u làm vi c
nên vi c b n không bi t cách gi i quy t và tr l i m t câu h i nào ó cũng là chuy n bình thư ng.
i u quan tr ng là b n ph i bi t th a nh n khi m khuy t c a mình và s n sàng i tìm áp án.

22. 22
TH C HI N L I H A
M t khi ã nói “Tôi không bi t nhưng tôi s tìm ra câu tr l i”, b n c n ph i gi liên l c
v i ngư i t ra câu h i, ngay c khi không ki m ư c l i gi i áp. Không bao gi b n ư c ph t
l và bi n m t luôn. Vi c h i áp này không ch giúp i phương có ư c câu tr l i, mà còn cho
th y b n là ngư i có ch “tín”, và luôn coi tr ng khách hàng.
Vi c gi liên l c và th c hi n l i h a là m t trong nh ng bài h c u tiên mà tôi h c ư c
khi b t u làm vi c. M t chuyên viên i u hành v i hơn 40 năm kinh nghi m ã d y tôi i u này.
Ông bi t nhân viên c p dư i c a mình r t thích “cách qu n lý tho i mái” và các nhân viên văn
phòng thư ng không quan tâm nhi u n nhu c u c a công nhân s n xu t. Ông không mu n tôi tr
thành m t trong nh ng “nhân viên văn phòng” không ư c công nhân s n xu t quý tr ng. Ông
thư ng nh c tôi v trách nhi m i v i nhu c u và th c m c c a b t kỳ ai. Tôi c n ph i gi liên l c
v i h . Và ông ã úng.
Theo hư ng d n c a ông, tôi gi danh sách các nhân viên ã yêu c u ho c g i th c m c
n cho tôi. Tôi không b tên h ra kh i danh sách ó cho t i khi th c m c c a h ư c gi i áp.
N u không hi u rõ yêu c u c a h , tôi s g i h n và h i xem i u gì khi n h chưa th t s th a
mãn. D n d n, s câu h i và yêu c u chuy n t i chúng tôi ngày m t nhi u. Tôi nh n ra r ng, m t
khi ngư i ta tin tư ng b n luôn c g ng giúp h , h s s n sàng gi i bày nh ng nhu c u c a mình,
n u không, h s ch ng bao gi tìm n s tr giúp c a b n.
Gi s b n c n s tr giúp c a m t ngư i nào ó, nhưng ngư i ó l i không th c hi n ho c
không th giúp b n. Lúc y, b n s c m th y th nào? Trái l i, m t ngư i luôn s n sàng tr giúp
ngư i khác khi có th , h s ngày càng ư c m i ngư i tin yêu. ó chính là i u b n nên làm
trong cu c s ng cũng như trong môi trư ng công s . Có th , làm nh ng i u này, b n s tr nên
b n r n hơn, nhưng s b n r n y s mang l i cho b n các m i quan h b n v ng và m t ch ng
quan tr ng trong công ty.

23. 23
NG XEM THƯ NG C P DƯ I
B t kỳ m t h th ng t ch c nào cũng có nh ng m c quy n hành và trách nhi m khác
nhau. Nhân v t càng n m gi a v cao thì càng có nhi u kh năng, quy n l c và trách nhi m.
Trong m t t ch c, luôn t n t i nh ng cá nhân “ra v k c ” v i c p dư i. ánh giá m t ngư i nào
ó d a trên ch c v ch không ph i năng l c là m t sai l m. i u này v n hay x y ra m t s
lãnh o c p cao. H th ơ và i x không t t v i nhân viên c p dư i (nh t là nh ng nhân viên
các v trí như ph tá, thư ký, lao công, b o v …). Khi làm v y, cũng có nghĩa là h t rơi vào
nh ng sai l m sau:
- ánh giá không úng vai trò con ngư i.
- M t i cơ h i và tinh th n h p tác t i phương.
- M t i nh ng “ ng minh” t t.
L y ví d , tr lý c a các qu n tr viên cao c p, b n thân h không ph i là giám c hay
t ng giám c, nhưng h l i gi nhi u tr ng trách hơn. H là ngư i n m ư c l ch làm vi c c a
s p, th m chí c c p trên c a s p n a. Nhi u tr lý cũng như thư ký c a các qu n tr viên cao c p
ư c nh ng nhân v t cao c p trong t ch c tin c y và y thác nhi u nhi m v quan tr ng. Trong
trư ng h p này, h có th nh hư ng t i nh n th c nào ó i v i b n theo c hai cách - t t l n
x u, tùy vào tác ng c a h v i b n.
Vì v y, hãy t nhìn nh n l i b n thân, tránh hành vi k c (cho r ng mình t t hơn/ quan
tr ng hơn/ “cao” hơn ngư i khác). Hãy trân tr ng và m r ng m i quan h v i m i ngư i, dù vai
trò và ch c v c a h là gì i n a. Khi i x v i h t t, b n s nh n l i k t qu tương t . Ngư c
l i, n u coi thư ng, th m chí ngư c ãi h , k t qu b n nh n ư c s ch ng ra gì.
Xin k t thúc v n này b ng m t câu chuy n th c t :
Có l n, chúng tôi dành vài ngày ph ng v n tuy n d ng các ng viên có b ng MBA1
trong chương trình hu n luy n c a công ty. Nh ng nhà lãnh o cao c p (trong ó có c ch t ch)
cùng các chuyên viên Nhân s t p trung t i phòng h p c a H i ng qu n tr xem xét t ng ng
viên và xác nh ai s trúng tuy n. Th t s , nh ng ngư i làm công tác tuy n d ng như chúng tôi
2
Master of Business Administration (B ng Th c s Qu n tr Kinh doanh)

24. 24
luôn c m th y b i r i khi ng trư c s ch n l a m t trong hai ng viên “k tám l ng, ngư i n a
cân”. C hai ng viên này u t t nghi p t các trư ng danh ti ng, h c v n tương ương nhau và
trong quá trình ph ng v n, h u có nh ng bi u hi n r t t t. Sau nhi u cu c th o lu n, chúng tôi
v n không th th ng nh t ư c nên ch n ai, b ai. Cu i cùng, v ch t ch lên ti ng: “Vui lòng m i
Cindy t i ây”.
Cindy là m t ti p tân. Cô chào ón khách hàng, các i tác t i công ty t i ti n s nh và cũng
ch u trách nhi m trong vi c s p x p, ưa các ng viên tr l i phi trư ng. V ch t ch ưa ra hai t m
hình trong hai b h sơ: “Cô có nh hai ng viên này không?”. Cindy nói r ng, cô nh h và ã
t ng g p riêng m i ngư i trong th i gian h ng i i chuy n bay. V ch t ch h i ti p: “Ngư i nào
t o thi n c m v i cô hơn?”.
Cindy nói r ng m t trong hai ng viên ó ã cư x r t l ch s và nhã nh n v i cô. Anh ta
h i cô v ni m vui trong công vi c cô ang làm, nh ng khó khăn mà cô g p ph i. ng viên còn l i
thì ch nhìn cô, không nói gì ngo i tr lúc h i phòng v sinh âu và b o cô d n d p tách café cho
mình. “N u không c n n nh ng vi c y, ch c anh ta ã ch ng m x a gì n tôi r i!” – Cindy
nói.
Và t t nhiên, ng viên trúng tuy n ây là ai thì b n có th ã oán ra!

25. 25
LÀM CH PHÁT NGÔN
Khi còn là m t Giám c nhân s “non tay”, tôi r t ng i ph i th o lu n nh ng v n nh y
c m v i nhân viên - nh ng v n có liên quan tr c ti p n nh ng chuy n không hay c a h như
i làm tr , ngh không phép và nh ng quy ch , th t c khi n h b c b i… Dù bi t r ng s gi n d
c a h nhi u khi ch là m t cách phòng v , nhưng v n khi n tôi c m th y ái ng i.
Ch ng ai trong chúng ta mu n nghe l i ch trích c a ngư i khác, cũng ch ng ai mu n mình
b ngư i khác xem thư ng. Có th l i nói c a b n r t h p lý, rõ ràng, nhưng i u ngư i ta quan
tâm là cách b n nói hơn là thông i p b n chuy n t i. Hai nhân viên c a tôi t ng xích mích v i
nhau. Khi bình tĩnh l i, m t trong hai ngư i ó nói v i tôi r ng: “Anh có nghe anh ta nói v i tôi
th nào không? R ng tôi là m t k ngu n! Qu th c, tôi r t l y làm ti c vì sai l m y x y ra,
nhưng tôi không ph i là k ngu và tôi không thích b nói như v y!”.
Th t v y, n u b n có m t thông i p mu n chuy n n ngư i khác nhưng không bi t ph i
di n t th nào, hãy th nh m l i, ch n m t cách nói sao cho phù h p nh t và cân nh c xem thông
i p y s ư c i phương hi u ra sao. Trong trư ng h p i phương ph m ph i m t sơ su t hay
l i l m nào ó, thay vì l i, b n nên t p trung vào cách gi i quy t v n . Ch ng h n, b n ang
c n g p thông tin c a ai ó nhưng ngư i ó l i không cung c p cho b n úng lúc. Thay vì gi n d ,
b n nên t p trung tìm gi i pháp có ư c nh ng thông tin c n thi t m t cách k p th i, chính xác.
Thông i p c a b n lúc này s là: “Tôi không quan tâm ó là l i c a ai. i u tôi mu n lúc này là
chúng ta hãy b t tay vào vi c!”.
ng thông i p y thi n chí c a b n b hi u l m. Mu n v y, hãy ch n cho mình cách
di n t t t nh t không y ngư i khác vào th phòng th . Xin nh r ng, ngư i ta nghe và xem
cách b n truy n thông i p trư c khi hi u b n ang c nh n g i i u gì. Ch ng h n, gi ng i u
c a b n khiêu khích hay nhún như ng; nhanh và y s c thuy t ph c, hay ch m rãi, i m tĩnh
nhưng cương quy t? Tóm l i, cách b n nói chuy n v i ngư i khác th nào thì cách ngư i y áp
tr cũng s như v y. N u b n t c gi n, la l i trong khi gi i thích, ngư i nghe có kh năng s ph n
ng tương t . Khi i u này x y ra, cơ h i t n gi i pháp t t p gi a hai bên s b gi m sút.
ng quên r ng, b n không th bi t h t ư c i u gì ã x y ra v i ngư i khác. Có th h
ã g p ph i m t vài chuy n không vui, cũng có th gia ình h có nh ng r c r i riêng mà b n

26. 26
không can thi p ư c. Chúng không liên quan gì n b n. Tuy nhiên, cách b n khi n trách nhân
viên có th khi n h t v , r i tìm cách ph n công, t ó d n n tình tr ng căng th ng, mâu thu n
và cu i cùng là ph n ng m t cách quy t li t.
N u th y ki u nói chuy n c a mình d khi n ngư i khác hi u l m, b n hãy tìm cách g i
chuy n trư c. Hãy h i h r ng làm th nào b n có th c i thi n kh năng giao ti p c a b n thân;
ho c khi th o lu n nh ng ch nh y c m, li u nh ng hành ng và cách ph n ng c a b n có
làm h khó ch u hay không? Hãy nói r ng, b n luôn s n sàng l ng nghe nh ng góp ý chân thành t
h , và r ng b n cũng như h , ang c g ng xây d ng m t n n t ng ngh nghi p v ng ch c. ây là
m t trong nh ng ngh thu t quan tr ng góp ph n vào thành công ngh nghi p c a b n.

27. 27
HU N LUY N QUA KINH NGHI M
N u như nh ng ph n trư c, chúng ta c p n ý ki n ph n h i t phía b n t i m t cá
nhân nào ó thì ph n này, ngư c l i, ngư i nh n ý ki n ph n h i chính là b n và m i ý ki n ph n
h i ây u mang tính tích c c, có giá tr óng góp cao. ây cũng là i u mà tôi g i là Hu n
luy n qua kinh nghi m - s chuy n giao ki n th c t m t th i i m nào ó cho t i hi n t i. B n
ư c nh n i u ó mi n phí. bi t c th hơn, hãy n v i nh ng phân tích dư i ây.
Tôi thích trò chơi x s . Ch c n b ra m t dollar, ch n m t dãy s có th mang l i cho b n
m t s ti n l n, qu là i u thú v . Khi còn nh , tôi t ng mơ ư c tìm ư c m t cu n sách màu
nhi m, trong ó ch a ng m i dãy s s o t gi i trong vòng 20 năm t i. Ch c n có ư c cu n
sách y, tôi s trúng h t các cu c x s kh p m i nơi trên th gi i. Tôi có th chăm lo cho mình,
cho gia ình và b t kỳ ngư i nào tôi yêu m n mà không ph i lo l ng v ti n b c, tài chính.
D n ra câu chuy n tu i thơ này, ch ý c a tôi là nói v i b n r ng, trong Hu n luy n qua
kinh nghi m, b n s nh n ư c nh ng i u giá tr tương t như cu n sách x s màu nhi m v y.
Hu n luy n qua kinh nghi m di n ra khi các nhân viên giàu kinh nghi m ch cho b n nh ng bài
h c úc k t t quá kh . Chương trình này phát sinh trong trư ng h p c bi t: B n có th ư c
tham gia vào m t d án ang ti n hành mà trong ó, m i ngư i c ng tác, chia s suy nghĩ, kinh
nghi m c a b n thân v i nhau.
Chương trình này cũng có th x y ra m t cách b t ng . M t chương trình “Hu n luy n qua
kinh nghi m” t t thư ng b t u t m t nhân t nào ó ư c l ng vào trong m t câu chuy n và k t
thúc th i i m thích h p. Nó na ná v i vi c quan sát m t chi c thuy n bu m lư t trên m t nư c
theo l trình vòng tròn, nghĩa là i m xu t phát cũng s là ích n. B n s th y s ng s như th
b n v a th c hi n m t hành trình mà không r i b v trí, hơn th , b n còn h c ư c r t nhi u thông
tin h u ích.
Nh ng ngày m i vào ngh , tôi có d p trình bày trư c m t nhóm các nhà qu n lý c p cao v
k ho ch c a mình trong ngày h i vi c làm s p t i. thu hút các ng viên, tôi tha thi t xu t
m t vài v qu n lý c p cao góp m t trong s ki n y. Cu i bu i trình bày, nhóm ng ý v i k
ho ch t ch c ngày h i vi c làm, nhưng cho r ng không c n thi t ph i có m t các nhà qu n lý c p
cao. Vì v y, tôi ư c ch th ph i tìm hư ng gi i quy t khác.

28. 28
Th t s tôi hơi th t v ng và có ph n gi n d i vì s khư c t c a h . Ngày h i vi c làm là
m t s ki n l n i v i chúng tôi và tôi mu n nó ph i th t thành công. Y u t chính ánh giá s
thành công là s lư ng và ch t lư ng các h sơ xin vi c trong ngày h i ó. Tôi có th quán xuy n
t t c các ho t ng h u c n. Thâm tâm tôi mu n r ng các ng viên ti m năng s t o n tư ng t t
trong m t các nhà qu n lý. Do ó, ch ng lý do gì mà các nhà qu n lý l i v ng m t?
Tôi n g p Mike - m t nhà qu n lý cũng có m t trong bu i h p ban sáng. Ông t ng ánh
giá cao k ho ch ngày h i vi c làm c a tôi và còn cho r ng, s hi n di n c a các nhà qu n lý c p
cao là ý tư ng t t. Khi bi t tôi không thuy t ph c ư c h i ng và s ch ng có v qu n lý nào
ch u n tham d ngày h i vi c làm c , Mike m m cư i nói r ng ông hi u ư c c m giác c a tôi
b i trư c ây ông cũng t ng nhi u l n rơi vào hoàn c nh tương t . R i ông chia s câu chuy n quá
kh c a mình.
Nhi u năm trư c, Mike theo u i m t ý tư ng l n v vi c t o ra công c giúp các nhân
viên i u khi n van ư c d dàng hơn. Ông lên k ho ch, ki m tra nhi u c u hình khác nhau. Khi
làm xong b n thi t k , ông t b ti n túi ra thi t k b n m u. R t t hào v thành qu ó, Mike
mang b n thi t k n g p s p v i hy v ng công ty th y ư c giá tr ó và s u tư s n xu t. Tuy
nhiên, v s p ã g t b ý tư ng này. Ông ta gi i thích r ng ây là m t ý tư ng t t nhưng l i không
thu c lĩnh v c c a công ty. Th t v ng tràn tr , Mike r i văn phòng, quăng b n v vào kho nhi u
tháng tr i.
Cu i năm ó, m t trong nh ng i tác cung c p v t li u cho công ty n thăm nhà máy.
H ã nghe v b n v c a Mike và yêu c u ư c xem nó. Mike em t i cho h nghiên c u và vài
tu n sau, ông bán nó cho công ty này v i m t giá h i và còn ư c hư ng ph n trăm c a doanh thu
trong tương lai. Tình hình ti n tri n t t n không ng .
Sau khi ng m nghĩ câu chuy n c a Mike, tôi nh n ra r ng mình còn có nhi u ý tư ng t t
hơn i u mà tôi ã ngh trong bu i h p. Ban u, tôi mu n các v lãnh o hi n di n t i ngày
h i vi c làm t o uy tín và c s c h p d n cho công ty, nhưng h có th nói ư c gì v i các ng
viên ti m năng v yêu c u công vi c? Ch c ch n n u có thì ch là nh ng thông tin chung chung,
trong khi ó, i u mà các ng viên mu n ó là bi t th t c th v c trưng và yêu c u công vi c
h s làm. Và i u này, có l các nhà qu n lý không th áp ng ư c, b i trư c nay, h ch quen

29. 29
v i công vi c qu n lý mà thôi. Lúc ó, li u ai có th cung c p thông tin cho các ng viên t i ngày
h i vi c làm?
Suy nghĩ th nên tôi quy t nh ch n các nhân viên giàu kinh nghi m trong t ng lĩnh v c
và chu n b s n cho h các câu h i t i ngày h i vi c làm. M i vi c di n ra suôn s . Nh các
“chuyên gia kinh nghi m” y mà các ng viên - nh ng ngư i mu n làm vi c cho chúng tôi - hi u
ư c c th yêu c u và tính ch t c a t ng lo i công vi c. Và cũng nh th , tôi rút ra cho mình m t
kinh nghi m r ng, có r t nhi u con ư ng khác nhau chúng ta hoàn thành m c tiêu, quan tr ng
là chúng ta ph i s n lòng tham kh o t t c các ch n l a và ng b cu c cho n khi tìm ư c
cách thích h p nh t.
“Hu n luy n qua kinh nghi m” là cách t t t o m i liên h gi a h c và hành, gi a ki n
th c trong nhà trư ng và ng d ng th c t . B n có th h c ư c r t nhi u i u b ích t kinh
nghi m c a nh ng ngư i i trư c. V i tôi, ki n th c có ư c nh h c h i t các c ng s giàu kinh
nghi m còn nhi u hơn ki n th c ti p thu ư c trên gh nhà trư ng. T nh ng câu chuy n c a h ,
tôi có th rút kinh nghi m cho b n thân và chu n b tinh th n gi i quy t nh ng khó khăn trong
tương lai. Trong quá trình làm vi c, tôi hư ng l i t nh ng ngh c a h . Kinh nghi m c a h có
th giúp tôi phát tri n kh năng phán oán, kh năng nh n th c trong t ng hoàn c nh c th , bi t
ưu tiên cho nh ng vi c quan tr ng khi gi i quy t v n .
ôi khi, chúng ta v n xem nh ng ng nghi p lâu năm như nh ng ngư i “l i th i”, “không
theo k p cái m i”. i u này ch úng trong m t vài trư ng h p nào ó. Dù h hơi ch m chút ít so
v i lý thuy t và phương pháp hi n i nhưng h l i m nh hơn kinh nghi m và bi t cách lèo lái
s vi c suôn s . N u g p m t nhân viên giàu kinh nghi m, có kh năng chuyên môn cao, có th
b n s ư c hư ng nhi u l i ích t ki n th c c a h . Vì v y, hãy nhanh chân “tham d ” vào b t kỳ
cơ h i “Hu n luy n qua kinh nghi m” nào dành cho b n ho c hãy ch ng tìm ki m nó.
C V N VÔ DANH
“C v n vô danh” là ai? Và b n s h c h i ư c gì t v “C v n vô danh” này?

30. 30
Chúng ta hãy b t u b ng vi c gi i thích khái ni m trên. M t s công ty áp d ng chương
trình c v n chính th c qua vi c phân b m t nhân viên m i vào làm vi c cùng m t nhân viên giàu
kinh nghi m. M c ích c a vi c thi t l p m i quan h này nh m ưa nhân viên kinh nghi m n
v i nhân viên m i, giúp nhân viên m i h c h i và phát tri n hơn n a chuyên môn c a mình.
Chuyên gia c v n này không ph i là giám sát viên c a nhân viên m i, h ch là ngư i cung c p
cho nhân viên m i k năng theo dõi công vi c và phương pháp phát tri n ngh nghi p t kinh
nghi m th c t . B i v y còn có th g i h là “c v n vô danh”.
Ch c năng c a m t “c v n vô danh” hơi khác so v i c v n thông thư ng. C th , “c v n
vô danh” hoàn toàn không bi t h ang c v n cho b n! B n có th lên k ho ch trao i v i h ,
nói cho h bi t r ng b n r t vui khi h là c v n c a b n và b n mong hi u h hơn n a. Nhưng tôi
khuyên b n không nên như v y. “C v n vô danh” không có vai trò chính th c trong s phát tri n
c a b n m c dù h có nh ng óng góp áng k . Vi c quan sát cách h ng x trong môi trư ng
làm vi c s cho b n nh ng kinh nghi m áng quý khi c n i u ch nh hành vi và k năng c a b n
thân cho thích h p.
Tôi b t u s d ng phương pháp này ngay t giai o n kh i nghi p. Tôi ch n l c nh ng
hành vi và k năng khác nhau t các “c v n vô danh” t o ra s khác bi t cho riêng mình.
Trư c ây, tôi t ng làm vi c chung v i m t nhân viên. Trong phòng làm vi c c a anh ta thư ng có
s hi n di n c a các v giám c, cũng như các giám sát viên. H thư ng bàn lu n v i nhau v
nhi u v n . i u y khi n tôi t h i: “Li u mình có th xây d ng nh ng m i quan h t t như v y
v i nh ng ngư i khác không?”. ý hơn, tôi th y anh ta là m t ngư i luôn bi t l ng nghe. Khi
ngư i ta ưa ra m t v n nào ó, anh không tr c ti p gi i quy t cho h (m c dù anh có th làm
d dàng) mà ch t câu h i v nh ng thông tin c n thi t xoay quanh v n ó. Ch ng h n
“Nguyên nhân nào d n n i u y? Còn y u t nào khác ngoài hoàn c nh hay không?”… Ngư i
g p khó khăn s tr l i và khi h nói, v c v n này s h i thêm các câu h i khác có liên quan.
Ngư i ó s ph i xem xét nh ng ch n l a khác nhau qua nh ng câu h i khơi g i c a “c v n vô
danh” – ngư i ch l ng nghe và t câu h i.
M t “c v n vô danh” khác t ng d y tôi cách làm th nào làm vi c v i các v lãnh o
c p cao m t cách hi u qu mà luôn t thái kính tr ng v i h (th c t làm ư c i u này không
ph i ơn gi n). Ngư i c v n này có m t phương pháp c bi t là “gi ” v n c a ngư i khác cho
t i khi nó ư c gi i quy t. Khi th t c n thi t ph i chuy n m t yêu c u t i ngư i nào ó, cô y luôn

31. 31
b o ngư i yêu c u tr l i g p cô n u h chưa gi i quy t ư c. Cô y s ti p t c v n cho t i khi
ngư i ó th a mãn.
C hai “c v n vô danh” này u ư c ánh giá cao trong t ch c c a chúng tôi. H ư c
công nh n qua nh ng vi c làm úng và phù h p v i văn hóa công ty. Tôi có th l y các bài h c
c a h , s a l i cho h p v i mình và áp d ng ti n b nhanh hơn so v i vi c tôi ph i t h c
nh ng bài h c ó t kinh nghi m b n thân.
Sau khi ã hi u vai trò c a m t “c v n vô danh”, chúng ta hãy th i tìm h . Hy v ng b n
có th tìm ư c m t ho c hai ng viên ti m năng trong nhóm làm vi c c a mình. Qua kinh nghi m
th c ti n, tôi th y r ng ta nên ánh giá nhân viên d a trên ba y u t khác nhau, nh ng y u t này
có th nhìn nh n m t cách ơn gi n thông qua quan sát. Có th xem ây là căn c cho vi c ánh
giá các ng viên ti m năng - nh ng ngư i s tr thành “c v n vô danh” c a b n. H có th là
nh ng nhân viên ngay trong nhóm, trong phòng làm vi c v i b n. M t tích c c c a h ư c th
hi n trên ba phương di n sau ây:
- Năng l c (H th c hi n t t công vi c như th nào?)
- ng l c (T i sao h hoàn thành t t công vi c y?)
- Phù h p v i văn hóa công s (H hòa h p v i văn hóa công s ra sao?)
C th như sau:
Năng l c:
ây là nhân t d ánh giá nh t trong ba nhân t vì nó thu c v khía c nh chuyên môn.
Ngư i có năng l c thư ng là ngư i ng u, ho c là ngư i n m gi v trí tiên phong. ó có th là
i di n d ch v khách hàng - ngư i luôn ti p nh n m t s l n yêu c u th a mãn khách hàng;
i di n kinh doanh – ngư i luôn áp ng hay vư t các m c tiêu c a mình, ho c nhân viên – ngư i
luôn gi i quy t các v n nhanh chóng và h u hi u. Nói cách khác, ó là ngư i bi t rõ kh năng
c a mình và có uy tín. B n có th xác nh ư c các tiêu chí này m t ngư i thông qua quá trình
cùng làm vi c v i h .
B n s g p m t s ngư i có v r t am hi u vi c h ang làm, nhưng khi b t tay vào vi c thì
ngư c l i. i u này cũng gi ng như nh ng v n ng viên có dáng v r t “th thao” nhưng khi vào
cu c l i ch ng có tinh th n thi u chút nào. V i nh ng ngư i này, b n c n l ng nghe ý ki n c a
c p trên cũng như c a các c ng s không b l m tư ng.

32. 32
ng l c:
ng l c là s thúc y trong công vi c d a trên hi u bi t v trách nhi m và khao khát
hành ng. C ng s t t nh t là nh ng c ng s hi u v trách nhi m và hoàn thành tr ng trách c a
mình. Nh ng ngư i này t m t ph n con ngư i h vào công vi c. i u này không ph i b i công
vi c th hi n h là ai mà vì h bi t r ng b t kỳ i u gì h làm u ph n ánh hình nh, năng l c c a
h . H mu n th hi n năng l c c a mình. N u không làm ư c như ã h a, h ch c ch n r ng c p
trên nh n ra và s ch nh ngư i khác th c hi n thay h .
Nh ng ngư i không có ng l c là nh ng ngư i n công ty làm vi c ch ki m ti n. H
s c bám tr cho n khi có chuy n x y ra (tìm ư c vi c m i, ngh hưu, trúng s …). Nh ng
ngư i này thư ng không quan tâm n vi c b n có nh n ư c cái b n c n ho c b n có nh n ư c
nh ng gi i pháp th u áo hay không. H v n ung dung, vô lo dù nhi u lúc không theo k p ti n
công vi c.
Phù h p v i văn hóa công s :
ây là nhân t b n ph i thu th p b ng s quan sát và có th m t nhi u th i gian cân
nh c xem ai là ngư i phù h p v i văn hóa ó. Môi trư ng văn hóa công s do nhi u ngư i xây
d ng. V m t t nhiên, m i ngư i u mang nh ng nét khác bi t nhau, b i v y có ngư i hòa nh p
ư c, có ngư i l i không hòa nh p ư c v i văn hóa ó. Thư ng thì nh ng ngư i ti n xa trong s
nghi p là nh ng ngư i thích nghi t t v i c trưng văn hóa này v nhi u m t. Văn hóa công s có
khuynh hư ng tái t o, nghĩa là n u m t ngư i hòa h p t t thì h s gi i thi u cho nh ng ngư i
khác (gi ng h ) vào môi trư ng ó. Và c th ti p t c… i u này có c m t t t l n x u.
Thay i văn hóa là i u r t khó, th m chí không th th c hi n ư c. Khó là vì không ph i
ai cũng kiên trì, c g ng thuy t ph c s ông còn l i thay i cách suy nghĩ và hành ng. Hơn
n a, n u không có lý do h p lý thay i, ngư i ta s luôn có khuynh hư ng thích gi nguyên
cái cũ.
M i công ty u có m t n n văn hóa công s c a riêng mình. M t ngư i nào ó t ng làm
vi c trong công ty m t th i gian, t ng thăng ch c ho c ư c xem là thành công, ch c ch n s bi u
l các hành vi phù h p v i toàn th công ty. Ch ng h n, n u văn hóa công ty òi h i s năng ng
thì nh ng nhân viên luôn b n r n và làm nhi u vi c s hòa h p t t. N u văn hóa công ty t ch c

33. 33
theo c p b c và tôn tr ng các c p b c, ch c v thì các nhân viên bi t tôn tr ng nh ng ngư i có c p
b c cao hơn và khéo léo trong các m i quan h v i c p trên s hòa h p t t hơn.
Ngư c l i, nh ng ngư i không phù h p ho c không thích nghi ư c v i văn hóa công ty s
ph i làm vi c trong c m giác ch u ng. H s khó hòa nh p và luôn tách bi t v i ng nghi p. H
không nói t t v công ty, không nói t t v vai trò c a mình trong công vi c cũng như không cư x
v i m i ngư i theo cách mà nh ng ng nghi p trong công ty v n cư x v i nhau. Ch ng h n, m t
nhân viên v n quen v i cách chuy n trò l n ti ng, huyên náo s c m th y khó hòa nh p trong m t
môi trư ng làm vi c mà m i ngư i luôn nói chuy n v i nhau m t cách nh nh , l ch s .
Qua nh ng mô t ng n g n này, tôi hy v ng b n hi u l i ích c a vi c có m t “c v n vô
danh”, ng th i có th tìm cho mình nh ng nhân v t như v y. Trong quá trình làm vi c, b n có
th có nhi u “c v n vô danh” ch không nh t thi t ph i gi i h n s lư ng. H s giúp b n phát
tri n kh năng b n thân mà không ph i m t quá nhi u n l c l n th i gian. Hãy th làm theo
nh ng hư ng d n trên, b n s ph i ng c nhiên v nh ng gì mình h c ư c!

34. 34
BÀN V VĂN HÓA CÔNG S
Trư c khi i ti p, tôi mu n dành m t chút th i gian nói v khái ni m “văn hóa công s ”.
ây là m t khái ni m khó gi i thích, vì m i nhân viên thư ng có m t cách hi u khác nhau. Tuy
nhiên, gi a nh ng cách hi u y v n có các i m chung. Vì v y, vi c tìm m t nh nghĩa chung tuy
khó nhưng không ph i không làm ư c.
T i sao chúng ta c n dành th i gian cho vi c này? ơn gi n, b i văn hóa công s tác ng
tr c ti p lên thành công ho c th t b i c a m i chúng ta. Vi c n m b t m t cách cơ b n v văn hóa
công s là i u h t s c c n thi t.
Trư c h t, hãy bàn v khái ni m “văn hóa”. Có th nói, văn hóa là y u t ư c sinh ra khi
m t nhóm ngư i t p h p l i làm vi c vì m t m c ích chung nào ó. Vào th i ti n s , m c ích
chung c a nhóm là săn b n và hái lư m. Ngày nay, có r t nhi u nhóm ngư i v i nh ng m c ích
khác nhau, t b nh vi n, trư ng h c cho t i các xí nghi p, t p oàn, t ch c a qu c gia. M i t
ch c u mang nh ng nét văn hóa khác bi t c a riêng mình. Văn hóa công s có th hi u là t p
h p các quy nh v giao ti p, ng x gi a các thành viên trong cùng m t môi trư ng làm vi c.
Nh ng quy nh này ư c các thành viên tán thành và tuân th duy trì duy trì văn minh, tr t t
trong công ty.
Có th hình dung văn hóa công s gi ng như m t khóa v i kích thư c và hình d ng riêng
bi t. Mu n m ư c khóa ó c n có úng m u chìa thích h p. V y c tính c a văn hóa công s
ư c xác nh ra sao?
Văn hóa công s ư c nh hình t nhi u y u t khác nhau, bàn lu n t t c nh ng y u t
y, ch m t m c nh trong cu n sách này có l không th nói h t ư c. Nh ng c trưng như th i
gian thành l p công ty, lĩnh v c ho t ng, s ph c t p c a dòng s n ph m, quy mô và tài l c…
ch là m t trong nh ng nhân t có th k t h p theo nhi u cách nh hư ng n văn hóa công s .
ây, chúng tôi ch xin ch n hai y u t quy mô và tài l c phân tích.
Trong n n kinh t tư b n, r t nhi u doanh nghi p v i quy mô và hình th c khác nhau ư c
t o d ng. Doanh nghi p nh có th do m t vài ngư i i u hành theo ki u bán th i gian, và tr s
làm vi c có khi t ngay t i nhà riêng. Doanh nghi p l n có th tuy n d ng n hàng trăm ngàn
nhân công, v i các tr s có m t trên nhi u qu c gia và có giá tr tài s n n hàng t ô-la. V y

35. 35
quy mô nh hư ng n văn hóa công s như th nào? Mu n bi t ư c i u này, b n ch c n nhìn
vào nh ng khác bi t gi a m t thành ph l n và m t th tr n nh hi u m c tác ng, sau ó áp
d ng vào môi trư ng văn hóa công s .
Có l b n t ng i b d c theo con ư ng c a khu kinh doanh trong m t thành ph l n và
quan sát cu c s ng sinh ho t di n ra nơi ó. Nh ng lúc y, b n có ý th y dòng ngư i chen chúc,
v i vã i l i trên v a hè? B n có nghe ti ng còi xe inh i, r i ti ng còi c a c nh sát giao thông? Và,
hòa l n trong thanh âm y là mùi thơm béo ng y c a nh ng chi c bánh hot-dog2
trên chi c xe c a
ngư i bán d o, mùi kh i t a ra t hàng dãy taxi ang ch tín hi u èn giao thông… T t c h p l i
t o nên nét văn hóa c trưng c a thành ph y, ít nh t theo góc giác quan. M t lúc nào ó khi
xa nó, ch c n ai ó nh c n tên thành ph , ch c ch n t t c nh ng c m nh n trên s hi n v trong
b n - m t thành ph chân th c, s ng ng, ư c c m nh n qua t ng giác quan c th .
Còn v i m t th tr n nh , b n th y gì ó? Ch c ch n, ó s không có nh ng ám ông
di chuy n t trên l ư ng, cũng không có ti ng inh i c a còi xe hay ti ng còi giao thông c a
c nh sát. Thay vào ó, b n s ư c thư ng th c ti ng xào x c trong nh ng vòm cây ven ư ng,
ti ng bàn p quay u t nh ng chi c xe p, ti ng ngân nga c a chuông nhà th m i khi chi u
v … Ph ng ph t trong không gian y là mùi hương dìu d u c a giàn hoa tr ng trư c căn nhà cách
ch b n ang ng không xa, là mùi ngai ngái c a nh ng ng c m i c t ven th tr n. N u có ai
ó nói v “th tr n nh ”, ch c h n nh ng ký c trên s s ng l i trong b n – m t th tr n yên bình
c a hương, c a hoa, c a nh ng thanh âm không n ào mà l ng ng.
Gi s b n là ngư i quen s ng v i nh p ch m rãi, th nh thơi, ch c h n b n bi t mình
phù h p v i môi trư ng nào trong hai nơi k trên. Ch ng h n m t l n, b n n thăm m t thành ph
l n. L n trong dòng ngư i ken dày, b n ch m rãi bư c i, r i ung dung ng ng l i ng m m t chú
b câu ang u trên mui xe c a ai ó. Ngay l p t c, t phía sau, m t gi ng nói b c b i c t lên:
“Này, anh b n, anh có th không v i, nhưng tôi thì g p y! Tránh ư ng cho tôi i!”. Ngư i y
y b n sang m t bên và i nhanh v phía trư c. Phong thái nhàn nhã c a b n b ng dưng tr nên
l c lõng v i nh p g p gáp, v i vã c a nh ng công dân trong thành ph l n này. Tuy nhiên, cũng
là phong thái y, nhưng trong môi trư ng th tr n nh thì l i khác. ó, b n s th y m i vi c di n
ra h t s c t nhiên, tho i mái, b n s d dàng hòa nh p v i cu c s ng c a cư dân nơi ây.
2
Món bánh mì k p xúc xích.

36. 36
Bây gi , chúng ta th áp d ng lý thuy t trên vào trư ng h p c a b n và văn hóa công s
nơi b n làm vi c. N u b n là ngư i thích t do, làm vi c theo c m h ng nhưng l i ch n m t môi
trư ng mà ó, m i th òi h i ph i tuân theo k ho ch m t cách ch t ch (như tòa so n báo,
công ty xây d ng…) thì b n s không tránh kh i có lúc rơi vào lúng túng. S t do, thư th c a
b n i ngư c hoàn toàn v i i u mà công ty yêu c u (có k ho ch làm vi c, có t ch c…), b i
v y, b t ng r t d x y ra. Ngư c l i, n u b n là ngư i thích b n r n và ho t ng không ng ng
ngh nhưng l i làm vi c cho m t vi n nghiên c u y khoa, c n s t m , c n th n, ch m rãi thì ch c
ch n b n s ch ng tho i mái, th m chí ch ng m y h ng thú trong công vi c. B n s không th có
ư c i u mình ch i (s năng ng, nh y bén) t môi trư ng làm vi c như v y.
M t y u t khác cũng nh hư ng n văn hóa công s , ó là tài l c c a công ty.
ã bao gi b n v i vàng ch y n siêu th , sau m t h i tìm ki m, mua y m t gi r i
x p hàng ch n lư t tính ti n. Ch mãi, ch mãi, cu i cùng cũng n lư t b n. Nhưng r i, b t
ng b n phát hi n ra r ng mình không em theo ti n, cũng ch ng có th tín d ng thanh toán!
C m giác c a b n lúc ó như th nào? Ch c ch n là b c b i v i chính mình và không th nghĩ ra
b t c i u gì khác ngo i tr cái bóp ti n tr ng r ng! Tuy nhiên, trong i có l cũng không ít l n
b n l c quan v tài chính, ch ng h n dù ã thanh toán xong hóa ơn trong tháng nhưng ti n trong
tài kho n c a b n v n còn r ng r nh. Khi m i th luôn di n ra như ho ch nh thì ch ng còn gì
ph i lo l ng n a. Nó s cho b n c m giác tuy t v i, an tâm và d ch u.
Trong môi trư ng làm vi c, các nhân viên cũng có th tr i qua nh ng c m giác b t ng , h i
h p, ho c hài lòng tương t , tùy thu c vào tình hình tài chính c a công ty. N u m t công ty ang
trên b v c phá s n, ho c hàng năm luôn có m t t c t gi m vi c làm thì không khí trong công ty
y s ch a y lo âu, nghi ng i, s hãi… ó là m t môi trư ng làm vi c tiêu c c. Ngư c l i, n u
tài chính c a công ty v ng m nh, ch c ch n s mang l i s tin tư ng, an tâm cho nhân viên, khi n
m i ngư i ng lòng hư ng t i s phát tri n chung trong tương lai… ây là m t môi trư ng làm
vi c tích c c. Tài l c c a công ty không ph i là y u t duy nh t xác nh văn hóa công ty nhưng
nó nh hư ng áng k (tích c c ho c tiêu c c) n i u này.
Quy mô và tài l c ch là hai ví d i n hình trong s nh ng y u t óng góp vào văn hóa
công s . n ây, chúng ta có th nhìn vào hai doanh nghi p v i hai góc nhìn khác nhau hi u
r ng hơn v “văn hóa công s ”. Khái ni m này có th có m t chút i u ch nh nào ó gi a các công
ty d a trên ph m vi kinh doanh và c tính c a doanh nghi p y.

37. 37
Ví d u tiên là v các công ty chuyên s n xu t. Thành công c a các công ty này ph
thu c vào ch t lư ng s n ph m h làm ra. M t quá trình s n xu t t t là m t quá trình chính xác,
ư c giám sát và không thay i. i u này cho phép công ty ch t o ra lo t s n ph m liên t c th a
mãn yêu c u c a khách hàng. bi t quá trình s n xu t có hi u qu hay không, các công ty này
ch c n t p trung vào d li u và chính xác d a trên s n ph m làm ra.
Ch ng h n, n u ó là m t công ty hóa ch t, ngư i ta có th l y ra các m u v t t quá trình
s n xu t và ki m tra xem nó có b o m v ch t lư ng hay không. N u là m t công ty ch t o
ng cơ, ngư i ta có th l y ra t dây chuy n s n xu t, phân tích t m và o c kích thư c c a
t ng chi ti t so v i tiêu chu n, ch t lư ng quy nh. N u là công ty s n xu t xăng d u, ngư i ta s
có nhi u ng h khác nhau o lư ng nhi t và áp l c c a d u thô các giai o n khác nhau
trong quá trình s n xu t. i u này nh m b o m s n ph m khi ưa vào s d ng luôn n m trong
gi i h n an toàn, tránh nguy cơ x y ra cháy n .
S ph thu c vào d li u và nhu c u chính xác này góp ph n quan tr ng trong vi c th hi n
nét “văn hóa công s ” c a công ty chuyên v s n xu t, ch t o. môi trư ng làm vi c này, m i
quy t nh c n ph i d a trên nh ng con s và k t qu nghiên c u chính xác, tránh l i làm vi c theo
“c m tính”.
Ví d th hai là v công ty ti p th và kinh doanh. M c tiêu l n nh t c a các công ty này là
qu ng bá thương hi u và d ch v n v i ông o công chúng. S n ph m c a h không khác gì
l m so v i nh ng m t hàng có trên th trư ng. Vì v y, h ph i làm cho khách hàng hi u và tin
r ng, s n ph m c a h là t t nh t và h u d ng nh t.
“Văn hóa công s ” c a m t công ty ti p th thư ng g n li n v i s nhanh nh y và năng
ng, xu t phát t c i m luôn ph i n m b t nhu c u thư ng xuyên thay i trên th trư ng. Các
công ty ti p th có khuynh hư ng linh ng và không c ng nh c, b i n ng v khuôn m u có th
làm m t nhi u th i gian áp ng cơ h i ti p c n th trư ng. M t công ty kém nhanh nh y s d
dàng ánh m t cơ h i m r ng th trư ng. Tương t , các công o n làm vi c và nh ng bu i th o
lu n t n nhi u th i gian s khó ư c ch p nh n; chúng có th b c t b vì lý do làm trì tr quá trình
kinh doanh.
Qua ây, b n có th th y m t màu s c văn hóa y tính c nh tranh có m t các công ty
ti p th . M t v trí h p d n c a công ty có th thay i hàng ngày, vì v y, nh ng ngư i lãnh o
ho c nh ng ngư i gi các v trí cao luôn tìm cách “ ng u” và chi n th ng. K t qu là các nhân

38. 38
viên xu t s c trong lĩnh v c chuyên môn c a h là nh ng ngư i ư c chú ý, có nhi u cơ h i thăng
ti n hơn c . Nh ng ngư i có kh năng c nh tranh cao trong công ty là nh ng ngư i ư c hư ng
nhi u l i nhu n và b n thân công ty ó cũng ư c hư ng l i ích t nh ng nhân viên này.
T hai ví d trên có th th y r ng, văn hóa công s có th b nh hư ng b i lĩnh v c ho t
ng c a doanh nghi p. m t công ty chuyên s n xu t thì văn hóa trong công ty ó s thiên v
phương pháp, n nh và d li u chính xác. Trong khi ó, văn hóa công s t i m t công ty ti p th ,
chuyên v ho t ng kinh doanh thì l i nghiêng v c nh tranh, năng ng, nh y bén… Không có
văn hóa nào t t hơn hay kém hơn văn hóa nào. M i môi trư ng làm vi c khác nhau s có nh ng
nét văn hóa khác nhau, tương ng v i lĩnh v c kinh doanh c a doanh nghi p.
Như v y, trên ây chúng ta v a i vào c t nghĩa khái ni m “văn hóa công s ”. Nói cách
khác, chúng ta v a minh h a hình d ng cái khóa chu n b cho nh ng bư c ti n trong môi
trư ng doanh nghi p. Ti p theo, chúng ta c n nhìn vào i m chính - y u t con ngư i - xem nó
phù h p hay không trong môi trư ng văn hóa công s . V b n ch t, v n chính n m m i chúng
ta. Chúng ta thích hay không thích, chúng ta cư x v i nhau như th nào, y u t nào thúc y và
kìm hãm chúng ta…, t t c s góp ph n hình thành quan i m riêng c a m i ngư i. M t khi hòa
h p ư c v i văn hóa công ty, m i vi c s tr nên thu n l i. B n s d n m ương nhi u tr ng
trách, xây d ng các m i quan h t t p, h u ích và hài lòng v i công vi c c a mình. Nói chung,
m i th u d dàng, trơn tru gi ng như khi ta tra úng chìa vào khóa v y!
Ngư c l i, n u làm vi c trong m t môi trư ng văn hóa không phù h p, b n s luôn ph i n
l c hơn n a. Dù ã c g ng nhưng dư ng như b n v n không áp ng ư c nhu c u và mong m i
c a c p trên ho c c a khách hàng. y là chưa k b n ph i v t l n v i c nh ng i u cơ b n nh t:
không xây d ng ư c các m i quan h c n thi t, không có ư c c m giác th a mãn v i công vi c
mình làm. i u này cũng tương t như khi b n tra tr t chìa vào khóa v y. Dù có n l c cách m y
cũng không th v n chìa và m ư c khóa.
M c ích c a chúng ta ây là tìm hi u xem t i sao nhân viên hòa h p, ho c không th
hòa h p v i văn hóa công s ?
R t nhi u l n tôi ph i ch ng ki n s xung t gi a nhân viên v i môi trư ng văn hóa h
làm vi c. ây cũng là m t trong nh ng lý do khi n nhi u ngư i r i b công vi c ngay sau khi h
nh n nhi m v m t th i gian ng n. Khi m t ngư i không thích ng ư c v i văn hóa ó, m i quan
h ngh nghi p c a h khó có th ti n tri n t t p.

39. 39
Tóm l i, b n ch c n hi u r ng, con ngư i b n ôi khi s hòa nh p v i văn hóa công s d
dàng, và ôi khi không th . Th c t là như v y. Cách s ng và l i suy nghĩ c a b n có th hòa nh p
v i văn hóa này nhưng l i không hòa nh p ư c v i văn hóa khác. B n có th m t vài năm (th m
chí ph i tr i qua nhi u công vi c khác nhau) m i có th tìm th y cho mình m t môi trư ng làm
vi c phù h p nh t. Nhưng ít ra, vi c gi i thi u v “văn hóa công s ” giai o n này s giúp b n
m r ng nh n th c v m t khía c nh vô cùng ph c t p mà b n s ph i i di n trong m t tương lai
không xa.

40. 40
LU T B T THÀNH VĂN
M i công ty hay t ch c u có nh ng “lu t b t thành văn” mà các thành viên dù mu n hay
không v n ph i tuân th . m c này, tôi cũng s ưa ra cho b n nh ng ví d minh h a th t c th
giúp b n d hình dung.
Lu t b t thành văn dư ng như có m t h u h t các công ty và có th trong s lu t nh y,
có nhi u v n khi n b n ph i suy nghĩ: “T i sao l i như th ?”. Th t s thì nh ng v n ó
không ư c công khai vì công ty luôn c g ng che y chúng. Thay vào ó, chúng t n t i dư i m t
hình th c khác “b t thành văn”. Chúng bao g m nh ng quy t c t n t i trong công ty nhưng không
ư c công b chính th c trư c m i ngư i. Vì v y, ngay t u, b n ã không ý n chúng.
Lu t b t thành văn có th có m t m i khía c nh trong công s . ó có th là nh ng quy
t c giao ti p, nói chuy n, cũng có th là nh ng quy nh liên quan t i gi gi c làm vi c trong công
ty... Dư i ây là m t vài ví d v lu t b t thành văn mà tôi tích lũy ư c trong nh ng năm qua.
Tôi có m t ngư i b n làm vi c cho m t t ch c công ích ti ng tăm. T ch c này t văn
phòng trong m t cao c sang tr ng. T ng trên cùng c a cao c dành cho các qu n tr viên cao c p.
Có hai cách lên t ng trên cùng này. Cách th nh t, lên b ng m t c u thang p, u n quanh, tr c
ti p ưa b n n v trí trung tâm khu v c các s p làm vi c. Cách th hai, lên b ng c u thang n i
b , kín áo, có l i thoát hi m. C hai c u thang này u ưa b n n cùng m t v trí. V y b n s
ch n l i i nào?
u tiên, tôi cho r ng t t nhiên mình s i b ng c u thang trung tâm, t i gì không ư ng
ư ng chính chính mà i! Nhưng n u chi u theo “lu t b t thành văn” c a công ty này thì ó qu là
m t sai l m. Theo quy nh b t thành văn ây thì b n không bao gi ư c s d ng c u thang
trung tâm tr phi b n ư c yêu c u tr c ti p n g p m t v lãnh o nào ó ho c em tư li u gì ó
lên cho h . Nh ng trư ng h p còn l i, gi s b n lên trình ký m t văn b n nào ó ch ng h n, b n
s ph i s d ng c u thang n i b . Mãi n khi ngư i b n tôi ph m lu t l n u tiên, cô y m i bi t
ư c i u ó! Do không bi t nên sai ph m này cũng chưa có gì là nghiêm tr ng l m.
T i m t công ty khác, có m t quy nh b t thành văn liên quan t i vi c chuy n ch làm
vi c. Do ây là công ty a qu c gia v i nhi u chi nhánh khác nhau nên vi c b nhi m các ch c v
c n thi t s ư c ti n hành t i tr s chính. Ngư i ta dành quy n ưu tiên cho các ng viên n i b ,

41. 41
sau ó m i xét n các ng viên bên ngoài. N u m t v lãnh o c p cao yêu c u b n m nhi m
m t trong các v trí y, b n s có hai l a ch n: ho c ti p nh n ho c t ch i. Ch n l a nào cũng t t.
Khi ph i làm vi c t i a i m m i, n u ó là s l a ch n phù h p v i b n và gia ình b n thì th t
tuy t v i. N u hoàn c nh không cho phép b n thay i, i u ó cũng không sao. Công ty s linh
ng trong vi c này.
V y lu t b t thành văn c a t ch c này là gì? N u b n ư c c p trên “ban” cho m t v trí
còn tr ng t ch c này thì th c t , b n ch có m t l a ch n duy nh t: nh n công vi c ó. N u
không nh n, ch ng khác nào b n ã ngang nhiên t ch i “ c ân”, không nh ng th , b n s b c p
trên ánh giá là không nhi t tình v i công vi c và không có chí ti n th .
ây ch là m t vài ví d v “lu t b t thành văn” m t s công ty, tôi ch c r ng trên th c t
còn có nhi u hơn th . Theo tôi, dù làm vi c môi trư ng nào chăng n a b n cũng s g p m t s
quy lu t b t thành văn. Vì v y, b n nên th tìm hi u nh ng quy lu t này sau vài tháng n công ty
làm vi c. B n có th b t u v i s p c a mình. Hãy nói th ng v i s p r ng, b n ang d n h t tâm
trí vào công ty và c g ng hoàn thành t t nhi m v , vì v y, b n mu n bi t trong công ty có nh ng
quy nh ho c nh ng “lu t nh b t thành văn” nào không. N u s p chưa rõ, b n hãy l y nh ng ví
d như trên minh h a. S p b n có th không tr l i ngay ư c vì ôi khi chính h cũng không
bi t, nhưng ít ra b n cũng ã th .
N u s p th t s không có ư c câu tr l i cho b n, hãy th o lu n v n này v i các c ng
s ho c “c v n vô danh” c a mình, th m chí th o lu n ngay c v i ngư i ã tr c ti p tuy n d ng
b n. Ít nh t m t trong nh ng ngư i này s có m t câu chuy n nào ó v lu t b t thành văn trong
công ty và ch cho b n cách i phó v i nó.
k t thúc ch này, tôi mu n k cho b n m t câu chuy n vui liên quan n lu t b t
thành văn mà m t nhân viên m i nhi u khi không bi t.
Có năm con kh ư c nh t chung trong m t chu ng. Trong chu ng, ngư i ta treo m t trái
chu i trên m t s i dây, dư i s i dây là các b c thang. Ch ng bao lâu, m t con kh leo lên các b c
thang ti n v trái chu i. Ngay khi nó ch m vào các b c thang, b n x t nư c l nh vào ám kh . M t
lát sau, m t con kh khác l i c g ng và b n cũng làm tương t : x t nư c l nh vào c năm con. C
ti p t c như th cho t i khi nh ng con còn l i luôn c g ng ngăn c n ng b n l y trái chu i.

42. 42
C t vòi nư c l nh i.
Bây gi , b n b t m t con kh ra kh i chu ng và thay vào m t con kh khác. Con kh m i
này th y trái chu i và l p t c leo lên b c thang. L p t c, các con kh kia t n công nó. Sau khi th
và b t n công l n n a, nó bi t r ng n u nó ti p t c leo lên các b c thang, nó s b t n công.
Ti p theo, b n b m t trong năm con kh ban u ra và thay b ng m t con khác n a. Con
m i này l i tìm cách l y trái chu i và l i b t n công. Con kh m i thay th trư c ó cũng nhi t
tình tham gia vào vi c tr ng ph t này.
L n thay th th ba, m t con kh khác ư c ưa. Con m i này leo lên các b c thang. ám
kh trong chu ng, k c hai con m i ư c thay th trư c ó li n lao vào t n công nó. Nói tóm l i,
c ám kh u không c n bi t lý do t i sao chúng không ư c phép leo lên các b c thang, cũng
như t i sao chúng t n công con kh m i vào.
Ngư i ta ti p t c thay th con th tư, th năm – nghĩa là t t c nh ng con b x t nư c l nh
u ã ra kh i chu ng. Tuy nhiên, ch ng có con kh nào dám leo lên các b c thang n a? T i sao
v y?
B i vì ó là “lu t b t thành văn” trong cái chu ng kh này!

43. 43
S N SÀNG – M C TIÊU – HÀNH NG
Khi m i ra trư ng, m t trong nh ng v n khó nh t chúng ta g p ph i ó là có cơ h i th
hi n mình. Ai ch ng mu n sau khi bư c ra kh i cánh c a i h c, mình s may m n vào th ng văn
phòng c a t ng giám c v i m t ba lô y p các ý tư ng c áo, m i m , h ng thú khi n ngư i
khác ph i ng c nhiên. Tuy nhiên, không nh t thi t ph i như v y, ch c n m t ngư i trư ng nhóm,
ho c m t c ng s lâu năm cũng có th cho b n cơ h i ch ng t kh năng c a mình. Tuy h không
gi ch c v cao nh t trong công ty nhưng h quan tr ng không kém gì nhân v t c p cao ây. T i
sao v y?
B i vì, khi tr thành tr th c l c cho h , b n s d n có ư c ti ng tăm. Cho dù c p b c
c a ngư i ó như th nào trong t ch c, b n cũng ph i i x b ng thái trân tr ng. B n h p tác
v i ngư i ó như th nào, c ng hi n nh ng gì, ngư i ta s truy n mi ng như th v b n. B n thân
ngư i ó, ho c s ánh giá t t v b n, c b n trong nh ng d p tăng lương, thăng ch c, ho c s
ti p t c m i b n tham gia vào nh ng d án khác. Khi làm vi c h t mình cho m t ai ó, h s tr
thành ngư i “ti p th ” vô tình cho b n. H s cho ngư i khác bi t r ng, nh s giúp c a b n mà
h ã t ư c k t qu trên c mong mu n. Uy tín c a b n s ư c nâng lên, và ch c ch n nhi u
cơ h i s n v i b n. Khi ó, b n s có thêm nhi u d p ch ng t tài năng c a mình.
Ưu i m c a b n là gì? Năm y u t sau ây t o nên ưu i m c a b n.
L c quan và luôn trong tâm th “s n sàng”:
Trong cu c s ng, nhi u ngư i d dàng nói “không” và ch n cách buông xuôi, không thèm
tìm ki m gi i pháp. ng mình rơi vào trư ng h p như v y. B n ph i là ngư i phát hi n ra các
gi i pháp kh thi cho nh ng v n tư ng ch ng không gi i quy t ư c. Hãy c g ng hi u nhu c u
c a ngư i khác, v n d ng nó tìm ra cách gi i quy t v n cho mình. N u b n không th th c
hi n ư c chính xác i u mà khách hàng yêu c u, hãy m nh d n nói r ng b n không th làm vào
lúc này và ngh m t gi i pháp thay th . Hãy khách hàng c a b n hi u r ng, b n luôn s n lòng
vì l i ích và nhu c u c a h .

44. 44
Không bao gi th ơ v i nh ng i u tư ng như nh nh t:
Khi ai ó yêu c u b n làm vi c gì, n u chưa rõ, b n hãy h i l i m b o r ng b n hi u
nó m t cách chính xác. N u c n, hãy ghi chú vào l ch công tác. B ng cách này, b n s không s b
quên m t thông tin quan tr ng nào, ng th i cũng không b m t th i gian vì s b t c n.
Gi ch tín:
Khi cam k t v i khách hàng, b n c n th c hi n i u mình ã h a. ng nghĩ r ng khách
hàng c a b n s không ý n vi c b n có hoàn thành úng th i h n như ã h a hay không. N u
không th áp ng yêu c u ho c th i gian c a khách hàng, b n nên th o lu n l i v i h . Ch c h n,
b n là ngư i hi u hơn ai h t s th t h a nh hư ng như th nào n uy tín c a chính b n cũng như
c a công ty. Vì v y, hãy c g ng t o ni m tin nơi khách hàng c a mình.
Tin vào chính mình:
M t trong nh ng y u t có s c nh hư ng r t l n n thành công hay th t b i c a b n ó là
tinh th n. Khi ương u v i khó khăn, thay vì nghĩ r ng mình ch là ngư i bình thư ng, mình
ch ng th gi i quy t ư c v n , b n hãy t ng viên mình r ng:“Tôi có th th c hi n ư c. Tôi
s hoàn thành nó!”. T tin s ưa n cho b n s “thăng hoa” trong ý tư ng, s sáng t o trong
hành ng. Và r i, s có lúc b n t ư c k t qu hơn mong i.
Dành th i gian ki m tra k ch t lư ng s n ph m:
Chúng ta ang s ng trong m t xã h i phát tri n nhanh, vi c áp ng k p th i nhu c u c a
khách hàng ã tr thành m t trong nh ng yêu c u hàng u c a nhà s n xu t. Nhưng bên c nh ó,
v n ch t lư ng s n ph m cũng quan tr ng không kém. ây không ph i là m t cu c ua, b n
nên dành th i gian xem l i s n ph m mình làm ra, m b o nó ư c hoàn thi n trư c khi n
tay khách hàng. S b t c n có th làm t n h i uy tín c a b n cũng như c a công ty. Nh ng l i ơn
gi n như sai chính t ho c sai m t phép tính nh nào ó có th s khi n khách hàng nghi v n. M t
khi s n ph m kém ch t lư ng, giá tr c a nó cũng theo ó gi m sút. Vì v y, hãy dành th i gian
ki m tra l i s n ph m c a mình có th c u ch a nh ng sai sót không áng có.
Trong th i gian công tác c a mình, tôi r t ti c khi ph i ch ng ki n nhi u trư ng h p nhân
viên b bu c ph i ngh vi c, nh t là t khi công ty tôi ch trương c t gi m vi c làm. Kinh nghi m
giúp tôi hi u r ng, nh ng y u t trên có liên quan tr c ti p n v n này. Cho dù n m ngoài yêu

45. 45
c u v k năng nhưng chúng v n ư c các nhà lãnh o coi tr ng. Khi công ty c t gi m chi phí và
bu c ph i sa th i m t s nhân viên, nhi u v giám c ã tìm m i cách gi l i nh ng nhân viên
có ư c các ưu i m trên. Vì v y, trong quá trình làm vi c, hãy phát huy hơn n a ưu i m c a b n.