1. 1
จัดทาโดย มยุรี ประเทืองสุข
รหัส 5302010219
27 ตุลาคม 2554
เรื่อง การคิดค่ าไฟฟาผันแปร (ค่ า Ft) ของการไฟฟาแท้ จริ งโปร่ งใสและเป็ นธรรมจริ งหรื อ
้ ้
บทนา
ไฟฟาเป็ นสิงหนึงที่มีความจาเป็ น ต่อ มนุษย์ในยุคปั จจุบน จนถือได้ ว่าเป็ นปั จจัยพื ้นฐานในการดารงชีวิตของ
้ ่ ่ ั
มนุษย์ทั ้งในเมืองและชนบท มีความเกี่ยวข้ องกับชีวิตความเป็ นอยู่ ของมนุษย์ ทั ้งธุรกิจรายเล็กหรือราย ใหญ่ต่างล้ วนแต่มี
ปั จจัยมาจากไฟฟาเป็ นส่วนประกอบสาคัญ ไฟฟาจึงมีสวนสาคัญในการพัฒนาประเทศอย่างยิ่ง ดังนั ้นการกาหนด
้ ้ ่
ต้ นทุนค่ากระแสไฟฟ า จึงมีผลกระทบทั ้งในส่วนของผู้ประกอบการและผู้ใช้ ไฟฟา อย่างไรก็ดีเพื่อให้ เห็นภาพโครงสร้ าง
้ ้
ต้ นทุนค่าไฟฟาอย่างชัดเจน ตั ้งแต่ขั ้นตอนการผลิต การส่ง และการจาหน่ายไฟฟาจนถึงผู้ใช้ ไฟฟา ฉะนั ้นหน่วยงานที่
้ ้ ้
เกี่ยวข้ องทั ้งภาครัฐและเอกชน ควรมีสวนในการให้ ความรู้เรื่องไฟฟาแก่ประชาชนในการใช้ ไฟฟาอย่างถูกต้ อง
่ ้ ้
โครงสร้ างการไฟฟา
้
กิจการการไฟฟาของไทย มีโครงสร้ างกิจการที่มีผ้ ซื ้อเพียงรายเดียว
้ ู หรือที่เรียกว่า enhanced single buyer
model ซึงเป็ นโครงสร้ างกิจการไฟฟาที่มี บมจ. กฟผ. (กฟผ.) เป็ นผู้ผลิตรายใหญ่ในกิจการผลิตไฟฟา เป็ นผู้ซื ้อไฟฟาจาก
่ ้ ้ ้
ผู้ผลิตกระแสไฟฟาอิสระ (IPPs) ผู้ผลิตกระแสไฟฟารายเล็ก (SPPs) และผู้ผลิต กระแสไฟฟาราย เล็กมาก (VSPPs) เป็ นผู้
้ ้ ้
ผูกขาดระบบสายส่งไฟฟา ขณะที่การไฟฟานครหลวง (กฟน.)
้ ้ และการไฟฟาส่วนภูมิภาค (กฟภ.)
้ เป็ นผู้ผกขาดโดย
ู
ธรรมชาติ ดังนั ้นการกาหนดต้ นทุนค่ากระแสไฟฟาจึงมีผลกระทบต่อผู้ประกอบการและผู้ใช้ ไฟฟา
้ ้ เพื่อ ช่วยเสริมสร้ าง
คุณภาพชีวิตและลดต้ นทุนทางเศรษฐกิจ ตลอดจนการเพิ่มศักยภาพในการแข่งขันของประเทศ จึงมี หน่วยงานที่ทาหน้ าที่
กากับดูแล ซึงก็คือ คณะกรรมการกากับกิจการพลังงาน (กกพ.) ตามพระราชบัญญัติการประกอบกิจการพลังงาน ปี พ.ศ.
่
2550 เพื่อดูแลกากับการทางานตามกรอบนโยบายของรัฐ

2. 2
จัดทาโดย มยุรี ประเทืองสุข
รหัส 5302010219
27 ตุลาคม 2554
ความเป็ นมาของโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟา
้
ก่อนปี 2535 ใบเสร็จค่าไฟฟาจะแสดงเฉพาะราคาค่าไฟฟา ที่ต้องชาระเพียงรายการเดียว ไม่มีการแจกแจง
้ ้
รายละเอียดว่ามีภาษี รวมอยู่ด้วย ต่อมารัฐบาลประกาศใช้ ระบบภาษี มลค่าเพิ่ม และบังคับให้ แยกค่าสินค้ าและค่าภาษี
ู
ออกจากกัน เช่น ค่าไฟฟารวมที่เรียกเก็บ 300 บาท แบ่งเป็ นค่าไฟฟา 280.37 บาท ภาษี มลค่าเพิ่ม (คิดอัตรา ร้ อยละ 7)
้ ้ ู
อีก 19.63 บาท รวมต้ องชาระเงิน คือ 300 บาทเท่าเดิม
จนกระทังปี 2535 รัฐบาลได้ ประกาศราคาเชื ้อเพลิงลอยตัวตามราคาตลาดโลก ส่งผลกระทบต่อค่าไฟฟา เพราะ
่ ้
การผลิตไฟฟา ต้ องใช้ เชื ้อเพลิงทั ้งน ้ามัน และก๊ าซธรรมชาติเป็ นส่วนใหญ่ แต่เนื่องจากการประกาศค่าไฟฟาใหม่ทกเดือน
้ ้ ุ
เป็ นเรื่องยุ่งยาก และไม่สะดวกทั ้งต่อผู้ใช้ ไฟฟาและการไฟฟา จึงได้ มีการแยกต้ นทุนเชื ้อเพลิง ส่วนที่เปลียนแปลงไปจาก
้ ้ ่
การกาหนดค่าไฟฟานี ้ออกมา และเรียกส่วนนี ้ว่า ต้ นทุนผันแปร หรือ ค่ า Ft (Ft : Fuel Adjustment Cost ปั จจุบน
้ ั
เปลียนเป็ น Energy Adjustment Cost) และมีการรวมต้ นทุนผันแปรตัวอื่นๆ เช่น ผลกระทบจากอัตราแลกเปลียน อัตรา
่ ่
เงินเฟอ ฯลฯ เข้ าไปด้ วย ตั ้งแต่นั ้นมา ค่า Ft ก็ปรากฏให้ เห็น และมีการแปรผันไปตามต้ นทุนที่เปลียนแปลงไป ตังแต่
้ ่ ้
ปลายปี พ.ศ.2535 ค่ าไฟฟาจึงมี 3 ส่ วน ได้ แก่ ค่ าไฟฟาฐาน (คงที่ ) + ค่ าไฟฟาผันแปร (ค่ าFt) + ภาษีมูลค่ าเพิ่ม
้ ้ ้
ต่อมา วันที่ 3 ตุลาคม 2543 คณะรัฐมนตรี มีมติประกาศใช้ โครงสร้ างอัตราค่าไฟฟาใหม่ ้ มีวตถุประสงค์
ั
กาหนดให้ ค่าไฟฟาสะท้ อนต้ นทุนที่แท้ จริง ส่งเสริมให้ มีการใช้ ไฟฟาอย่างมีประสิทธิภาพ และเพื่อให้ เกิดความโปร่งใส ผู้ใช้
้ ้
ไฟฟาสามารถตรวจสอบได้ ซึงจะเป็ นการให้ ความเป็ นธรรมกับผู้ใช้ ไฟฟา ในโครงสร้ างอัตราค่าไฟฟาใหม่ จึงกาหนดให้
้ ่ ้ ้
แยกต้ นทุน ในแต่ละกิจกรรมไฟฟาให้ เห็นอย่างชัดเจน ได้ แก่ กิจการผลิต กิจการระบบส่ง
้ กิจการระบบจาหน่าย และ
กิจการค้ าปลีก มีการแจกแจงค่าไฟฟาของแต่ละส่วนในใบเสร็จค่าไฟฟา ซึงเป็ นเพียงการดึงรายการมาให้ เห็นอย่างชัดเจน
้ ้ ่
โปร่งใส และสะท้ อนถึงต้ นทุนที่แท้ จริงเท่านั ้น
“คณะรัฐมนตรีในการประชุมเมื่อวันที่ 9 กันยายน 2546 ได้มีมติเห็นชอบตามมติ กพช. เมื่อวันที่ 1 กันยายน
2546 ให้ ยกเลิกมติคณะรั ฐมนตรี เมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2543 และ 3 ตุลาคม 2543 เรื่ องการปรั บโครงสร้ าง
กิจการไฟฟาและการจัดตั้งตลาดกลางซื้อขายไฟฟา โดยเห็นชอบในหลักการให้ การไฟฟาฝ่ ายผลิตแห่ งประเทศ
้ ้ ้
ไทย (กฟผ.) แปลงสภาพเป็ นบริ ษัททั้งองค์ กร โดยใช้ พระราชบัญญัติทุนรั ฐวิสาหกิจ พ.ศ. 2542 ต่ อมา
คณะรั ฐมนตรี ในการประชุมเมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2546 ได้ เห็นชอบรู ปแบบโครงสร้ างกิจการไฟฟาในลักษณะ ้
Enhanced Single Buyer (ESB) และมอบหมายให้ กระทรวงพลังงานทาการศึกษาเพิ่มเติมในเรื่ องอัตราค่ าไฟฟา ้
สานักงานนโยบายและแผนพลังงาน (สนพ.) ได้ ดาเนินการตามมติคณะรั ฐมนตรี ดังกล่ าว โดยจัดจ้ างบริ ษัท
ที่ปรึ กษา PricewaterhouseCoopers (PwC) ทาการศึกษาเรื่ องการปรั บปรุ งโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟา เพื่อศึกษา
้
โครงสร้ างต้ นทุนในกิจการไฟฟา ตลอดจนนาเสนอโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟาใหม่ ท้งในระดับขายส่ งและขายปลีก
้ ้ ั
ที่สอดคล้ องกับโครงสร้ างกิจการไฟฟา ้ ESB ทั้งนี้ ในการศึกษาดังกล่ าวกระทรวงพลังงานได้ แต่ งตั้ง
คณะอนุกรรมการกากับการศึกษาการปรั บปรุ งโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟา ้ ซึ่งมีรองปลัดกระทรวงพลังงาน
(นายณอคุณ สิทธิพงษ์ ) เป็ นประธาน คณะอนุกรรมการประกอบด้ วย ผู้แทนส่ วนราชการที่เกี่ยวข้ อง การไฟฟา ้
ทั้ง 3 แห่ ง ผู้แทนผู้บริ โภค เป็ นผู้พิจารณาจัดทาข้ อเสนอการปรั บปรุ งโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟา้
บริ ษัทที่ปรึ กษา PwC ได้ จดทารายงานการศึกษาฉบับสมบูรณ์ (
ั Final Report) แล้ วเสร็ จและ
คณะอนุกรรมการกากับการศึกษาการปรั บปรุ งโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟาได้ เห็นชอบในหลักการรายงาน
้
การศึกษาดังกล่ าวแล้ ว อย่ างไรก็ตาม เนื่องจากประมาณการฐานะการเงินของการไฟฟาที่บริ ษัทที่ปรึ กษา PwC
้
พิจารณาเป็ นข้ อมูลที่ผ่านมาแล้ วระยะหนึ่ง ซึ่งอาจไม่ ตรงกับสถานการณ์ ทางการเงินของการไฟฟาในปั จจุบัน้
ประกอบกับความต้ องการใช้ ไฟฟาในเขตการไฟฟานครหลวงและการไฟฟาส่ วนภูมิภาคได้ เปลี
้ ้ ้ ่ยนแปลงไป

3. 3
จัดทาโดย มยุรี ประเทืองสุข
รหัส 5302010219
27 ตุลาคม 2554
กระทรวงพลังงานจึงมอบหมายให้ การไฟฟาทั้ง 3 แห่ ง จัดทาประมาณการความต้ องการใช้ ไฟฟาและฐานะ
้ ้
การเงินของการไฟฟาใหม่ ที่สอดคล้ องกับสถานการณ์ ในปั จจุบัน
้
คณะรั ฐมนตรี ในการประชุมเมื่อวันที่ 30 สิงหาคม 2548 ได้ เห็นชอบตามมติ กพช. เมื่อวันที่ 25 สิงหาคม
2548 ดังนี้
- เห็นชอบแผนระดมทุนของบริ ษัท กฟผ. จากัด (มหาชน) ตามข้ อเสนอของคณะกรรมการระดมทุนจาก
ภาคเอกชนในการแปลงสภาพ บมจ. กฟผ. เห็นชอบการเพิ่มทุนจดทะเบียนของ บมจ. กฟผ. จาก 60,000 ล้ าน
บาท เป็ น 80,000 ล้ านบาท โดยการจดทะเบียนหุ้นสามัญเพิ่มทุนจานวน 2,000 ล้ านหุ้น มูลค่ าที่ตราไว้ ห้ ุนละ 10
บาท และเห็นชอบแนวทางการจัดสรรหุ้นสามัญเพิ่มทุนให้ แก่ พนักงานของ กฟผ. ประชาชนทั่วไป บริ ษัท
หลักทรั พย์ ท่ได้ รับใบอนุญาต โดยมีการกาหนดการระดมทุนในตลาดหลักทรั พย์ ฯ ภายในปี พ.ศ. 2548 (ทั้งนี้
ี
กฟผ. ได้ จดทะเบียนแปลงสภาพเป็ นบริ ษัท กฟผ. จากัด (มหาชน) แล้ ว เมื่อวันที่ 24 มิถนายน 2548)
ุ
- เห็นชอบหลักเกณฑ์ การกาหนดโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟา โดยมอบหมายให้ สนพ. ดาเนินการ ( 1) หารื อ
้
กับหน่ วยงานที่เกี่ยวข้ องหาแนวทางที่เหมาะสมในการชดเชยรายได้ ระหว่ างการไฟฟาเสนอ ้ กพช. พิจารณา
เห็นชอบก่ อนการนาไปใช้ ในการกาหนดโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟา และ ( 2) จัดทารายละเอียดข้ อเสนอการปรั บ
้
โครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟาขายปลีก โครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟาขายส่ ง สูตรการปรั บอัตราค่ าไฟฟาโดยอัตโนมัติ การ
้ ้ ้
ชดเชยรายได้ ระหว่ างการไฟฟาฝ่ ายจาหน่ าย ตลอดจนกลไกการปรั บการชดเชยรายได้ ระหว่ างการไฟฟา และ
้ ้
การกากับดูแลประสิทธิภาพการดาเนินงานของการไฟฟา เสนอคณะกรรมการบริ หารนโยบายพลังงานพิจารณา
้
เห็นชอบก่ อนการประกาศใช้ ต่อไป
- คณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่ งชาติ ในการประชุมครั้ งที่ 4/2548 (ครั้ งที่ 102) เมื่อวันที่ 17 ตุลาคม
2548 ได้ มีมติเห็นชอบเรื่ องการปรั บโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟา โดยมีรายละเอียดการปรั บโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟา
้ ้
ใหม่
การกาหนดโครงสร้ างอัตราค่ าไฟฟาดังกล่ าว มีวัตถุประสงค์ (1) ให้ อัตราค่ าไฟฟาสะท้ อนถึงต้ นทุนทาง
้ ้
เศรษฐศาสตร์ มากที่สด และเพื่อส่ งเสริ มให้ มีการใช้ ไฟฟาอย่ างมีประสิทธิภาพโดยเฉพาะส่ งเสริ มให้ มีการใช้
ุ ้
ไฟฟาน้ อยลงในช่ วงที่มีการใช้ ไฟฟาสูงสุดของระบบไฟฟา (Peak) ซึ่งจะช่ วยลดการลงทุนในการผลิตและการจัด
้ ้ ้
จาหน่ ายไฟฟาได้ ในระยะยาว ( 2) ให้ การไฟฟาทั้ง 3 แห่ ง มีฐานะการเงินที่มั่นคงและสามารถขยายการ
้ ้
ดาเนินงานในอนาคตได้ อย่ างเพียงพอ ( 3) ให้ ความเป็ นธรรมแก่ ผ้ ูใช้ ไฟประเภทต่ างๆ มากขึ้น โดยการลดการ
อุดหนุนค่ าไฟฟาจากผู้ใช้ ไฟกลุ่มหนึ่ง โดยผู้ใช้ ไฟฟาอีกกลุ่ม ( cross subsidy) และ (4) ให้ การปรั บอัตราค่ าไฟฟา
้ ้ ้
มีความคล่ องตัว และเป็ นไปโดยอัตโนมัติสอดคล้ องกับราคาเชื้อเพลิงที่เปลี่ยนแปลงไปตามสภาวะตลาดที่มีการ
แข่ งขันมากขึ้น ”
โครงสร้ างค่าไฟฟาใหม่ เป็ นโครงสร้ างที่ได้ รวมค่า
้ Ft ของเดือนกันยายน 2543 จานวน 64.52 สตางค์/หน่วย ไว้
แล้ ว หลายคนเข้ าใจว่า ค่า Ft ไม่มีแล้ ว แต่ในความเป็ นจริงไม่ใช่เช่นนั ้น การที่นาค่า Ft เดือนกันยายน 2543 รวมไปกับค่า
ไฟฟาใหม่ ทาให้ ค่า Ft เหลือ 0 สตางค์ต่อหน่วย ไม่ได้ ยกเลิกหรือหายไปไหน และเมื่อครบ 4 เดือน เมื่อเดือนกุมภาพันธ์
้
2544 ค่า Ft ปรับขึ ้นจาก 0 สตางค์ต่อหน่วย เป็ น 24.44 สตางค์ต่อหน่วย และจะใช้ ไปอีก 4 เดือน จนถึงเดือนพฤษภาคม
2544 แล้ วจึงพิจารณาค่า Ft ใหม่
ขณะเดียวกัน ใบแจ้ งหนี ้/ใบเสร็จรับเงิน ตั ้งแต่เดือนตุลาคม 2543 มีค่าบริ การ ปรากฏขึ ้นมาใหม่ ค่าบริการนี ้
ไม่ใช่เงินที่เก็บเพิ่มขึ ้นใหม่ แต่เป็ นค่าใช้ จ่ายที่เดิมรวมอยู่ในอัตราค่าไฟฟา การแยกค่าบริการออกมา ทาให้ สะท้ อนถึง
้
ต้ นทุนที่แท้ จริง ชัดเจนและโปร่งใส คล้ ายๆ กับสมัยที่มีการแยกภาษี มลค่าเพิ่ม ออกจากราคาสินค้ าสมัยก่อน
ู
อย่างไรก็ตาม ค่าบริการที่ปรากฏในใบแจ้ งหนี ้/ใบเสร็จรับเงินค่าไฟฟาใหม่ เป็ นการสะท้ อนถึงค่าใช้ จ่ายในการ
้
บริการของการไฟฟาฝ่ ายจาหน่าย เช่น ค่าพิมพ์ใบแจ้ งหนี ้/ใบเสร็จรับเงิน ค่าคานวณการใช้ ไฟ ค่าจดมิเตอร์ ค่าจัดส่ง เป็ น
้

4. 4
จัดทาโดย มยุรี ประเทืองสุข
รหัส 5302010219
27 ตุลาคม 2554
ต้ น ซึงค่าใช้ จ่ายเหล่านี ้ ไม่ใช่ค่าใช้ จ่ายที่เพิ่มขึ ้นใหม่ แต่เป็ นค่าใช้ จ่ายที่มีอยู่เดิม ในรูปของค่าไฟฟาต่าสุดของโครงสร้ าง
่ ้
เก่า เพียงแต่ในใบแจ้ งหนี ้/ใบเสร็จรับเงินค่าไฟฟาใหม่ ได้ แยกแสดงออกมา เพื่อให้ เห็นชัดเจนยิ่งขึ ้น เป็ นไปตามมติ ของ
้
คณะกรรมการกากับการศึกษาปรับปรุงโครงสร้ างอัตราค่าไฟฟา ้
ค่าไฟฟาที่เรียกเก็บ และปรากฏในใบแจ้ งหนี ้/ใบเสร็จรับเงินค่าไฟฟาในปั จจุบน ประกอบด้ วย ค่ าไฟฟาฐาน + ค่ าไฟฟา
้ ้ ั ้ ้
ผันแปร (ค่ า Ft) + ค่ าบริ การ + ภาษีมูลค่ าเพิ่ม
องค์ ประกอบของค่ าไฟฟา
้
องค์ประกอบของค่าไฟฟามี 2 ส่วน คือค่าไฟฟาฐาน และค่าไฟฟาผันแปร กล่าวคือ
้ ้ ้
ค่าไฟฟาฐาน จะสะท้ อนถึงต้ นทุนของค่าไฟฟา เช่น ค่าลงทุนก่อสร้ างโรงไฟฟา ระบบขนส่ง ระบบจาหน่าย ค่าบารุงรักษา
้ ้ ้
และค่าใช้ จ่ายในการบริหาร ภายใต้ สมมติฐาน ล่วงหน้ า 3 – 5 ปี อาทิ หลักเกณฑ์ทางการเงิน ( financial criteria) ของ
การไฟฟาทั ้งสามแห่ง เงินชดเชยรายได้ ระหว่างการไฟฟา เงินนาส่งรัฐและเงินปั นผลของแต่ละการไฟฟา และตัวปรับ
้ ้ ้
ประสิทธิภาพการดาเนินงาน ของแต่ละการไฟฟา โดยทุกรอบปี กกพ. จะติดตามประเมินผลค่าใช้ จ่ายในการลงทุนของ
้
การไฟฟา ในกรณีที่ไม่เป็ นไปตามแผนที่ใช้ กาหนดโครงสร้ างค่าไฟฟาฐาน กกพ.จะนาค่าใช้ จ่ายการลงทุนที่ไม่เป็ นไปตาม
้ ้
แผนพร้ อมค่าปรับร้ อยละ 7.25 ต่อปี มาปรับลดให้ กบผู้ใช้ ไฟฟาต่อไป
ั ้
ค่าไฟฟาผันแปร (ค่า Ft ) คือ ค่าไฟฟาผันแปรตามค่าเชื ้อเพลิงในการผลิตกระแสไฟฟาที่เปลียนแปลงเพิ่มขึ ้นหรือลดลง
้ ้ ้ ่
จากค่าเชื ้อเพลิงในค่าไฟฟาฐาน ทั ้งนี ้การประมาณการค่า Ft จะอยู่ภายใต้ การกากับดูแลของ กกพ. เพื่อให้ สงผ่าน
้ ่
ค่าใช้ จ่าย ด้ านเชื ้อเพลิง สาหรับโรงไฟฟา กฟผ. ที่มีการบริหารเชื ้อเพลิงที่มีประสิทธิภาพ โดยพิจารณาจากมาตรฐานค่า
้
สูญเสียในระบบ ( Loss Rate) ตลอดจนมาตรฐานการใช้ ความร้ อน ( Heat Rate) สาหรับค่าไฟฟาจากผู้ผลิตเอกชนทั ้งใน
้
และต่างประเทศ ส่วนผู้ผลิตกระแสไฟฟารายใหญ่ ( Independent Power Producers :IPPs) เป็ นการได้ มาผ่านรูปแบบ
้
การประกวดราคา โดยคัดเลือกจาก รายที่ประมูลต่าที่สดเรียงตามลาดับ ส่วนผู้ผลิตกระแสไฟฟารายเล็ก ( Small Powers
ุ ้
Producers : SPPs) และ ผู้ผลิตกระแสไฟฟารายเล็กมาก ( Very Small Producers : VSPPs) เป็ นการรับซื ้อเพื่อเพิ่ม
้
ประสิทธิภาพการใช้ พลังงานในภาพรวมของประเทศ

5. 5
จัดทาโดย มยุรี ประเทืองสุข
รหัส 5302010219
27 ตุลาคม 2554
หลักเกณฑ์ ทางการเงินในการกาหนดอัตราค่ าไฟฟาปี 2543
้
หลักเกณฑ์ที่มีความสาคัญเป็ นอย่างยิ่งในการกาหนดอัตราค่า ไฟฟาของประเทศไทยคือ หลักเกณฑ์ทางการเงิน
้
ในปั จจุบนองค์กรกากับดูแลใช้ อตราส่วนผลตอบแทนจากเงินลงทุน ( Return on Invested Capital : ROIC) เป็ นหลัก และ
ั ั
ผลประกอบการของการไฟฟาทั ้ง 3 แห่ง เงินชดเชยรายได้ ระหว่างการไฟฟา เงินนาส่งรัฐและเงินปั นผลของแต่ละการไฟฟา
้ ้ ้
และตัวปรับประสิทธิภาพการดาเนินงาน ของแต่ละการไฟฟาหรือที่เรียกว่าค่า X ทั ้งนี ้เพื่อเป็ นหลักประกันว่าการไฟฟา ทั ้ง 3
้ ้
แห่ง จะมีรายรับเพียงพอแก่การดาเนินงานและการลงทุนและมีฐานะการเงินที่มนคง โดยกาหนดให้ อตราส่วนการลงทุน
ั่ ั
จากเงินรายได้ (SFR) ไม่น้อยกว่าร้ อยละ 25 อัตราส่วนรายได้ สทธิต่อการชาระหนี ้ ( DSCR) ไม่น้อยกว่า 1.3 เท่า สาหรับ
ุ
กฟผ. และไม่น้อยกว่า 1.5 เท่า สาหรับการไฟฟาฝ่ ายจาหน่าย และอัตราส่วนหนี ้สินต่อส่วนทุน ( Debt/Equity Ratio) ไม่
้
เกิน 1.5 เท่า รายละเอียดดังนี ้
หลักเกณฑ์ ทางการเงินในการกาหนดอัตราค่ าไฟฟา้ กฟผ. กฟน. กฟภ.
อัตราส่วนการลงทุนจากเงินรายได้ (%) > 25 > 25 > 25
(Self-Financing Ratio: SFR)
อัตราส่วนรายได้ สทธิต่อการชาระหนี ้ (เท่า)
ุ > 1.3 > 1.5 > 1.5
(Debt Service Coverage Ratio: DSCR)
อัตราส่วนหนี ้สินต่อส่วนทุน (เท่า) < 1.5 < 1.5 < 1.5
(Debt/Equity Ratio)
ความเห็นและข้ อเสนอแนะ
เนื่องจากหลักเกณฑ์ ในการคิดค่าไฟฟาของประเทศไทย คือ หลักเกณฑ์ทางการเงิน โดยกาหนดอัตราค่าไฟฟา
้ ้
ให้ สงเพื่อสร้ างรายได้ ให้ เพียงพอต่อค่าใช้ จ่ายในการดาเนินงานและการลงทุน และเพื่อสร้ างผลกาไรให้ แก่การไฟฟาทั ้ง 3
ู ้
แห่ง ตามที่กาหนดไว้ ข้างต้ น ไม่ได้ สะท้ อนถึงต้ นทุนทางการเงินที่แท้ จริง จะทาให้ ผ้ ูผลิตได้ รับผลตอบแทนที่สงกว่าต้ นทุน
ู
ทางการเงินของตนเอง ส่งผลให้ ค่าไฟฟาฐานที่คานวณจาก ROIC สูงกว่าค่าไฟฟาฐานที่คานวณจากต้ นทุนทางการเงินที่
้ ้
แท้ จริง (Weighted average cost of capital : WACC) อีกทั ้งยังเป็ นการผลักภาระให้ แก่ผ้ บริโภค ที่จะต้ องแบกรับภาระค่า
ู
ไฟฟาที่แพงขึ ้น
้
อีกทั ้งการคิดคานวณยังครอบคลุมไปถึงเงินนาส่งรัฐ และเงินปั นผล ซึงตามหลักของบัญชี เงินส่วนนี ้จะคิด
่
หลังจากสามารถดาเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพ สามารถลดต้ นทุน และสร้ างผลกาไรเพียงพอที่จะแบ่งผลกาไร ปั นส่วนไป
ยังรัฐ หรือในรูปของเงินปั นผล ซึงแสดงให้ เห็นว่าแท้ ที่จริงแล้ ว เงินนาส่งรัฐและเงินปั นผลนี ้ ไม่ได้ มาจากการการบริหารงาน
่
ที่มีประสิทธิภาพ หรือความสามารถในการบริหารงานของการไฟฟาเอง แต่กลับเป็ นเงิน ที่ผ้ บริโภคจ่ายค่าไฟฟาแพงขึ ้น
้ ู ้
และเป็ นผู้จ่ายเงินนาส่งรัฐและเงินปั นผลโดยตรงแก่ภาครัฐ จึงเสมือนขาดความชอบธรรม และเป็ นการเอาเปรียบผู้บริโภค
ปั จจัยที่มีผลกระทบต่อการเคลือนไหวของค่า Ft คือ สถานการณ์ราคาน ้ามันในตลาดโลกและระดับอัตรา
่
แลกเปลียน ซึงจะมีผลต่อราคาเชื ้อเพลิงหลักที่นามาผลิตไฟฟา ได้ แก่ น ้ามันเตา ก๊ าซธรรมชาติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งใน
่ ่ ้
กลางปี 2554 นี ้ จะมีการนาเข้ าก๊ าซธรรมชาติเหลว ( LNG) 1 ล้ านตันเพื่อนามาใช้ ภายในประเทศ หมายความว่าระดับ
ราคาของก๊ าซธรรมชาติที่นามาคิดค่า Ft ก็จะปรับสูงขึ ้นจากการนาเข้ า ซึงจะส่งผลให้ ค่าไฟฟาปรับเพิ่มตามไปด้ วย ใน
่ ้

6. 6
จัดทาโดย มยุรี ประเทืองสุข
รหัส 5302010219
27 ตุลาคม 2554
ส่วนค่า Ft ซึงสะท้ อนค่าเชื ้อเพลิงและค่าซื ้อไฟฟาให้ แก่ผ้ ผลิต กระแสไฟฟา การปั นส่วนต้ นทุนไม่ควรปั นส่วนมายังลูกค้ า
่ ้ ู ้
หรือผู้บริโภคทั ้งหมด ควรปั นส่วนต้ นทุนไปยังฝ่ ายต่างๆ ในการดาเนินงาน เพื่อเป็ นการลดภาระแก่ผ้ บริโภค ซึงจะสังเกตได้
ู ่
จากผลประกอบการของการไฟฟามีผลกาไรต่อเนื่องมาโดยตลอด เนื่องมากจากผลักภาระต้ นทุนค่าเชื ้อเพลิงและค่าซื ้อ
้
ไฟฟาทั ้งหมดมายังผู้บริโภค ซึงแสดงถึงความไม่เป็ นธรรมในการบริหารงาน
้ ่
ในอนาคต การสร้ างโรงไฟฟาใหม่ การรับซื ้อไฟฟาจากประเทศเพื่อนบ้ านและประเด็นของโรงไฟฟานิวเคลียร์
้ ้ ้
ภายในปี 2563 กฟผ. มีแผนการสร้ างโรงไฟฟาใหม่ที่มีกาลังการผลิตรวม 5,382 เมกะวัตต์และการรับซื ้อไฟฟาจากประเทศ
้ ้
เพื่อนบ้ านรวม 5,668.6 เมกะวัตต์ เพื่อตอบสนองความต้ องการพลังงานไฟฟาที่เพิ่มสูงขึ ้นของประเทศตามแผน
้ PDP
2010 ซึงจะส่งผลต่อต้ นทุนค่าไฟฟาเนื่องจากต้ นทุนการผลิตไฟฟาจะปรับเพิ่มสูงขึ ้นจากการลงทุนโรงไฟฟาใหม่และจาก
่ ้ ้ ้
การรับซื ้อไฟฟาจากลาวและพม่า นอกเหนือจากนั ้น การชะลอการสร้ างโรงไฟฟานิวเคลียร์ 1,000 เมกะวัตต์ ก็คงจะส่งผล
้ ้
ให้ กฟผ.ต้ องจัดสรรแหล่งพลังงานอื่นมาชดเชย ซึงอาจทาให้ ต้นทุนค่าไฟฟาปรับสูงขึ ้นไปอีกได้ อีกทั ้งนโยบายการกาหนด
่ ้
ส่วนเพิ่มราคารับซื ้อไฟฟาสาหรับผู้ผลิต กระแส ไฟฟาเอกชนรายเล็กและรายเล็กมาก (SPPs และ VSPPs) เพื่อเป็ น
้ ้
แรงจูงใจให้ แก่ผ้ ผลิตไฟฟาจากพลังงานทดแทนภายใต้ แผนพลังงานทดแทน 15 ปี การกาหนดส่วนเพิ่มจากการอุดหนุนค่า
ู ้
ไฟฟาในลักษณะนี ้ เป็ นการเพิ่มต้ นทุนต่อการรับซื ้อไฟฟาของ กฟผ.และจะส่งผลให้ ค่าไฟฟาปรับเพิ่มขึ ้น
้ ้ ้
ข้ อเสนอแนะ ภายใต้ สถานการณ์ด้านพลังงาน ในปั จจุบนซึงประเทศมีความต้ องการการใช้ พลังงานใน
ั ่
ระดับสูง ในขณะที่ระดับราคาของแหล่งเชื ้อเพลิงปรับสูงขึ ้นไปเรื่อยๆ
ในส่วนของ ภาครัฐ ควรมี การกากับดูแลค่า Ft โดยควรคานึงถึงผลประโยชน์ของผู้ประกอบการและผู้บริโภค
อย่างเท่าเทียมกัน ทาการตรวจสอบการคานวณราคาค่าบริการเพื่อให้ เกิดความโปร่งใส เป็ นธรรม โดยต้ องประกาศ
เผยแพร่อตราค่าบริการให้ ผ้ ใช้ ไฟฟาได้ รับทราบ ตลอดจนกากับดูแลการประกอบกิจการพลังงานของประเทศ เพื่อให้
ั ู ้
เป็ นไปตามวัตถุประสงค์และกรอบนโยบายของรัฐ ทั ้งนี ้เพื่อให้ การประกอบกิจการพลังงานของประเทศเป็ นไปอย่างมี
ประสิทธิภาพ เกิดความมันคงและเชื่อถือได้ ของระบบไฟฟา สามารถตอบสนองต่อความต้ องการไฟฟาภายในประเทศ
่ ้ ้
และต่อการพัฒนาประเทศอย่างยังยืน อีกทั ้ง ควรปรับปรุงนโยบายที่เกี่ยวข้ องกับค่าไฟฟาสองส่วน ส่วนแรก คือการ
่ ้
ปรับเปลียนวิธีคิดค่าไฟฟาในส่วนของค่าไฟฟาฐานและค่า Ft เพื่อสะท้ อนต้ นทุนและสถานการณ์ปัจจุบนในการผลิตไฟฟา
่ ้ ้ ั ้
อย่างถูกต้ องเหมาะสมยิ่งขึ ้น
ในส่วนของภาคธุรกิจและอุตสาหกรรม ควรติดตามและมีสวนร่วมในการกาหนดหลักเกณฑ์ (ประชาพิจารณ์)ใน
่
การกาหนดค่าไฟฟาเพื่อความโปร่งใส สามารถตรวจสอบได้ นอกจากนี ้ควรส่งเสริมหรือจูงใจการใช้ ไฟฟาอย่าง ประหยัด
้ ้
และเพิ่มประสิทธิภาพในการใช้ ไฟฟาให้ มากที่สด ไม่ว่าจะเป็ นการเลือกช่วงเวลาในการผลิตเพื่อหลีกเลียงค่าไฟฟาแพง
้ ุ ่ ้
ในช่วงที่มีความต้ องการไฟฟาสูง (On Peak) หรือการเปลียนอุปกรณ์ไฟฟาในหน่วยงานเป็ นอุปกรณ์ประหยัดพลังงาน เพื่อ
้ ่ ้
ช่วยลดต้ นทุนค่าไฟฟา และยัง สามารถช่วยลดภาระของประเทศในการที่จะต้ องจัดหาแหล่งพลังงานเพิ่มเติมมาใช้ ผลิต
้
ไฟฟาได้ อีกด้ วย
้
........................................................................................................