Liver and Galbladder untrasound

1. 1
VAI TROØ CUÛA SIEÂU AÂM DOPPLER VAØ
SIEÂU AÂM MAØU TRONG XÔ GAN VAØ
VIEÂM GAN MAÏN TÍNH
BS.TRẦN THU PHƯỢNG
BS. NGUYỄN QÚY KHOÁNG
KHOA CĐHA- BV. AN BÌNH
TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU TRONG VAØ NGOAØI
NÖÔÙC
Sieâu aâm Doppler vaø sieâu aâm maøu thaêm doø söï thay
ñoåi höôùng chaûy cuûa doøng maùu, vaän toác doøng chaûy vaø
söï töôùi maùu caùc cô quan.
Thöôøng ñöôïc söû duïng trong vieäc nghieân cöùu caùc cô
quan nhaèm phaân bieät caáu truùc maïch maùu vaø khoâng
maïch maùu.

2. 2
Trong xô gan vaø vieâm gan, sieâu aâm Doppler maøu cung caáp:
1. Tónh maïch cöûa:
Höôùng chaûy.
Daïng phoå.
Vaän toác.
Söï thoâng thoaùng hay huyeát khoái.
Caùc thoâng noái cöûa-chuû, cöûa-cöûa.
2. Ñoäng maïch gan rieâng:
Vaän toác taâm thu toái ña (Vmax)
Khaùng trôû doøng maùu (RI)
TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU TRONG VAØ NGOAØI
NÖÔÙC
3. Tónh maïch treân gan:
Daïng phoå
Huyeát khoái
4. Ñaëc tính töôùi maùu :
Moät khoái K nguyeân phaùt
Moät sang thöông laønh tính
TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU TRONG VAØ NGOAØI
NÖÔÙC

3. 3
MUÏC TIEÂU ÑEÀ TAØI
Tìm ra:
Caùc daáu hieäu taêng aùp tónh maïch cöûa sôùm trong
beänh lyù gan maïn, ñaëc bieät laø xô gan.
Moái lieân heä giöõa töôùi maùu ñoäng maïch gan vaø
beänh lyù nhu moâ gan.
Moái lieân heä giöõa söï thay ñoåi daïng phoå cuûa caùc
tónh maïch treân gan vaø beänh lyù gan maïn.
Động mạch gan
Tĩnh mạch trên gan
Tĩnh mạch cửa
Xoang gan
MUÏC TIEÂU ÑEÀ TAØI

4. 4
NOÄI DUNG THÖÏC HIEÄN
Phöông phaùp nghieân cöùu: Tieàn cöùu.
Côõ maãu: 78 beänh nhaân.
Caùch thu thaäp döõ lieäu:
Beänh nhaân nhòn ñoùi.
Thöïc hieän sieâu aâm 2D & Doppler maøu.
NOÄI DUNG THÖÏC HIEÄN
Hình daïng gan: ño phaân thuøy IV & I
Tónh maïch treân gan: ghi daïng phoå
Tónh maïch cöûa:
Ñöôøng kính
Daïng phoå
Vaän toác trung bình
Höôùng doøng maùu
Söï thoâng thoaùng
Thoâng noái

5. 5
Ñoäng maïch gan rieâng:
Vaän toác taâm thu toái ña (Vmax).
Khaùng trôû doøng maùu ( RI ).
Khaûo saùt caùc sang thöông ñi keøm:
Noát taân sinh.
Noát K.
Toång keát soá lieäu vaø so saùnh vôùi moät soá taøi lieäu cuûa
caùc taùc giaû Chaâu AÂu vaø Nhaät Baûn.
NOÄI DUNG THÖÏC HIEÄN
KEKEÁÁT QUAT QUAÛÛ
Thôøi gian thöïc hieän: 21 thaùng (1/2005 - 9/2006)
Toång soá ca : 78 (49 xô gan, 29 vieâm gan maïn)
Tuoåi trung bình : 56 (35 – 82)
Tæ leä nam / nöõ : 50/28
Sinh thieát : 12 ca
Gan bieán daïng :
Phaân thuøy IV teo < 35mm : 52/ 78 (68%),
(BT >35mm).
Phaân thuøy I to : 42/ 78 (54%).

6. 6
Gan bieán daïng vôùi teo phaân thuøy IV, phì ñaïi phaân
thuøy I.
Tuaàn hoaøn baøng heä quanh tónh maïch roán vaø vò traùi.
KEKEÁÁT QUAT QUAÛÛ
Tónh maïch treân gan:
Phoå 3 pha : 20/ 78 (25%).
Phoå 2 pha : 22/ 78 (28%).
Phoå ñôn pha : 33/ 78 (43%).
Huyeát khoái : 3/ 78 (4%). (BT phoå 3 pha).
KEKEÁÁT QUAT QUAÛÛ

7. 7
Phoå bình thöôøng tónh maïch treân gan
KEKEÁÁT QUAT QUAÛÛ
Huyeát khoái tónh maïch treân gan
vaø maát daïng phoå treân mode TM
KEKEÁÁT QUAT QUAÛÛ

8. 8
Tónh maïch cöûa:
Daõn tónh maïch cöûa >12mm : 42/78 (54%),
(BT: 8 - 12mm)
Phoå khoâng thay ñoåi theo nhòp thôû : 39/78 (50%),
(BT: Phoå thay ñoåi theo nhòp thôû).
Giaûm vaän toác doøng maùu < 10 cm/s : 37/78 (48%),
(BT: 10 – 20 cm/s)
KEKEÁÁT QUAT QUAÛÛ
Tónh maïch cöûa:
Höôùng phoå:
Höôùng gan ( BT ) : 75/78 (96%).
Xa gan : 3/78 (4%).
Huyeát khoái : 8/78, (10%).
Thoâng noái ( + ) : 31/78, (40%).
KEKEÁÁT QUAT QUAÛÛ

9. 9
Phổ bình thường của tĩnh mạch cửa
KEKEÁÁT QUAT QUAÛÛ
Huyết khối tĩnh mạch cửa
Đảo hướng dòng máu trong tĩnh
mạch cửa ( xa gan - phổ màu xanh )
KEKEÁÁT QUAT QUAÛÛ

10. 10
KEÁT QUAÛ
Động mạch gan riêng
. Tăng Vmax > 40cm/s : 50/78 ( 64% ) ( BT 30-40cm/s )
. Tăng RI > 0,7 : 62/78 ( 79% ) ( BT 0,5-0,7 )
Phoå bình thöôøng cuûa ñoäng maïch gan rieâng
(Vmax = 38cm/s, RI=0,68 )
KEÁT QUAÛ

11. 11
Caùc sang thöông ñi keøm:
* K gan nguyeân phaùt : 10/ 78 (12%).
* K ñöôøng maät : 1/ 78 (0,01%).
* Noát taân sinh : 15/ 78 (20%).
KEÁT QUAÛ
UNG
THƯ
GAN
KEÁT QUAÛ

12. 12
SO SASO SAÙÙNH VÔNH VÔÙÙI CAI CAÙÙC TAC TAØØI LIEI LIEÄÄU NU NÖÖÔÔÙÙC NGOAC NGOAØØII
93%85%80%79%Taêng vaän toác
Vmax
62%70%60%50%Khoâng thay ñoåi
theo nhòp thôû
TMC
60%65%53%47%Khoâng thay đổi
theo nhịp thở
TMC
60%65%53%47%Giaûm vaän toác
doøng maùu qua
TMC
55%50%48%43%Phoå ñôn pha
TMTG
Iwao. TBolondiMartinezBVAB
NHAÄN XEÙT
Coù söï cheânh leäch veà caùc trò soá giöõa caùc taùc giaû coù
theå do caùch choïn beänh.
Thay ñoåi sôùm nhaát laø ôû ñoäng maïch gan, trong ñoù
taêng RI (79%) laø chæ soá nhaïy caûm nhaát trong khi taêng
Vmax chaäm hôn (64%).
Maát söï di ñoäng theo nhòp thôû cuûa phoå tónh maïch
cöûa laø chæ soá nhaïy caûm thöù ba (50%).

13. 13
Giaûm vaän toác doøng maùu qua cöûa thay ñoåi chaäm
thöù tö (47%).
Maát daïng phoå 3 pha bình thöôøng cuûa tónh maïch
treân gan laø söï thay ñoåi chaäm thöù naêm (43%).
Söï xuaát hieän caùc moät hoaëc nhieàu doøng thoâng noái
cöûa - chuû hoaëc cöûa - cöûa chæ nhaïy caûm trong 40%
caùc tröôøng hôïp.
NHAÄN XEÙT
Coù 3 ca theå hieän söï thay ñoåi höôùng phoå doøng maùu
qua cöûa (phoå xa gan).
Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi chöa hoaøn chænh laø khoâng
keát hôïp ñöôïc vôùi ño aùp löïc tónh maïch cöûa - moät
nghieäm phaùp khoâng khaû thi - ñeå chöùng minh baèng
chöùng taêng aùp cöûa.
NHAÄN XEÙT

14. 14
KEÁT LUAÄN
Sieâu aâm Doppler vaø sieâu aâm maøu coù vai troø nhaát
ñònh trong vieäc chaån ñoaùn sôùm tình traïng taêng aùp
cöûa trong xô gan vaø vieâm gan maïn.
Söï thay ñoåi caùc chæ soá lieân quan ñeán ñoäng maïch
gan rieâng laø nhaïy caûm nhaát: taêng RI vaø taêng Vmax.
Caùc chæ soá lieân quan ñeán tónh maïch cöûa thay ñoåi
chaäm hôn, trong ñoù thay ñoåi höôùng phoå - bieåu hieän
tình traïng taêng aùp cöûa naëng.
Söï bieán ñoåi phoå cuûa caùc tónh maïch treân gan thay
ñoåi chaäm nhaát tröôùc khi coù söï xuaát hieän caùc doøng
thoâng noái- baèng chöùng quan troïng cuûa taêng aùp cöûa.
Laø phöông tieän chaån ñoaùn khoâng xaâm nhaäp, giuùp
coù höôùng ñieàu trò toát hôn veà noäi khoa hoaëc can thieäp
nhö ñaët TIPS ( trans-jugulo- portal shunt ) ôû moät soá
nöôùc AÂu- Myõ
KEÁT LUAÄN

15. 15
Thông nối tĩnh mạch quanh rốn
Thông nối tĩnh mạch dạ dày trái
Thông nối lách-thận gián tiếp

16. 16
Thông nối lách - thận trực tiếp
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
1. Martinez- Noguera et al: Doppler in Hepatic Cirrhosis and Chronic Hepatitis. Seminars in
Ultrasound CT and MRI, Vol23. No 1 ( February) , 2002: pp 19-36
2. Pozniak MA: Doppler Ultrasound of the liver, in: Allan PL, Dubbins PA, Pozniak MA ( eds):
Clinical Doppler Ultrasound. London, Churchill Livingstone, 2000, pp 123- 164
3. Iwao T. Toyanaga A, Oho K, et al: Value of Doppler Ultrasound parameters of portal vein and
hepatic artery in the diagnosis of cirrhosis and portal hypertension. Am J Gastroenterol 92: 1012 –
1017, 1997
4. Bolondi L, Li Bassi S, Gaiani S, et al: Liver cirrhosis: Changes of Doppler waveform of hepatic
veins. Radiology 178: 513 – 516, 1991
5. Vilgrain V, Lebrec D, Menu Y, et al: Comparison between ultrasonographic signs and the
degree of portal hypertension in patients with cirrhosis. Gastrointest Radiol 15: 218 – 222, 1990.
6. Dauzat M, Lafortune M, Patriquin H, et al: Meal induced changes in hepatic and splanchnic
circulation: A non-invasive Doppler study in normal humans. Eur J Appl Physiol 68: 373 –380,
1994
7. Tanaka K, Mitsui K, Morimoto M, et al: Increased hepatic arterial blood flow in acute viral
hepatitis: Assessement by color Doppler sonography. Hepatology 18: 21- 27, 1993.

17. 17
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
SỰ THEO DÕI CỦA QÚY VỊ