2. MALARYA ;ANOPHALESADLI SİVRİSİNEKTEN BULAŞAN
PROTOZOA HASTALIĞIDIR.
DÜNYA NUFUSUNUN %55 I BU ENFEKSIYONA MARUZ
KALMISTIR.
PLASMODİUMUN 5TÜRÜVAR.
P.VİVAX, P.OVALE, P.MALARYA, P.FALCİPARUM.VE P.KNOWLESİ.
HERYIL 500 MILYONDAN FAZLA KİŞİ HASTALANMAKTA, 1
MILYONDAN FAZLA KİŞİ ÖLMEKTEDİR
KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt
3. AGRESİF KONTROL ÇALIŞMALARINA RAĞMEN İNSİDANS
ARTMAKTA, NEDENİ DE SİVRİSİNEKLERİN İNSEKTİSİTLERE
DUYARLILIĞININAZALMASIVE ANTİMALARYAL İLAÇLARA KARŞI
ARTAN DİRENÇTİR.
SITMATANISI KOYMAK İÇİN ÖNCELİKLE ŞÜPHELENMEK
GEREKİR.
TROPİKVE ENDEMİK BÖLGELERE SEYAHAT, NEDENİ
BULUNAMAYANATEŞTE SITMA DÜŞÜNÜLMELİDİR.
KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt
4. EPİDEMİYOLOJİ
EN SIK ORTAVE GÜNEY AMERİKA, KARAYİPLERAFRİKA,
HİNDİSTAN,GÜNEY DOĞU ASYA, ORTADOĞUVE
OKYANUSYADAGÖRÜLÜR.
2007 DEYAYINLANANCDC RAPORUNAGORE 1155VAKANIN %
64'U AFRIKA,% 22 Sİ ASYADA,%9'U KARAYİPLERVE ORTA
AMERICADA % 2 SI GUNEYAMERIKADAGÖRÜLMÜSTÜR.
YİNE AYNICALIŞMADA BU VAKALARIN % 62 SİNİN
P.FALCİPARUM %29 UNUN P.VİVAX DAN KAYNAKLANDIĞI
BELİRTİLMİŞTİR.
GÜNEY DOĞU ASYAVE ORTA DOĞU(SURIYEVETURKIYE
HARİÇ) ÜLKELERİNDE, AFRİKANIN KUZEYIVE GUNEYINDE
KLOROKINE DIRENCLI P. FALCIFORMYAYGINLASMAKTADIR.
KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt
5. PATOFİZYOLOJİ
BULAŞ; ENFEKTEANOFELİN ISIRIĞI İLE BULAŞIR.
BU SİNEK 2500 METREYÜKSEKLİĞE KADARYAŞAR.
SPROZOİTLER KAN DOLAŞIMINA GİREREK K.C.E GİDER,
ASEKSÜEL BÖLÜNME İLE BİNLERCE MEROZOİT OLUŞUR,
PARANKİM HÜCRELERİ RÜPTÜRE OLARAK MEROZOİTLER
DOLAŞIMA SALINIRVE ERİTROSİTLEREYERLEŞİRLER.
MEROZOİTLER ERİTROSİT İÇİNDE OLGUNLAŞIRLAR (ERKEN
YÜZÜK FORMU,TROFOZOİT, ŞİZONT)
ERİTROSİTLERİ PARÇALAYARAKYENİ MEROZOİTLERYENİ
ERİTROSİTLERİ İNVAZE EDERLER.
BU OLAYLAR 2-3GÜNLÜK PERİYOT İÇİNDE OLUR.
KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt
7. PATOFİZYOLOJİ
BİR KISIM MEROZOİTLER SEKSÜEL FORM İLE
GAMETOSİTLERE DÖNÜŞÜRLER.
BAŞKA BİR ANOFEL ISIRMASI İLE HASTADANGAMETOSİTLERİ
ALARAK SİVRİSİNEKTE ERKEKVE DİŞİ GAMETOSİTLER
BİRLEŞİR.YENİ SPOROZOİTLER OLUŞUR.
ENKÜBASYON SÜRESİ 8 GÜN İLE BİRKAÇ HAFTA
ARASINDADIR.
ENFEKTE ERİTROSİTLERİN HEMOLİZİ, SALINANANTİJENİK
MADDELERİ, MAKROFAJLARIN UYARILMASI, SİTOKİNLERİN
SALINMASI İLE PAROKSİSMALATEŞLER GÖRÜLÜR.
KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt
17. KOMPLİKASYONLAR
TEDAVİ EDİLMEMİŞOLGULARDA ÖZELLİKLE P.FALCİPARUM
DA HEMOLİZ,DALAK BÜYÜMESİVE RUPTURU OLUŞUR
.GLOMERULONEFRİT İSE SIKLIKLA P.MALARİA DA GELİŞİR.
YÜKSEK PARAZİTEMİDE KAPİLLERTIKANIKLIKLA P.
FALCİPARUM FATAL SEYREDEBİLİR .P KNOWLESİ DE BUNA
BENZERDİR.
SEREBRAL MALARYA % 20 MORTAL OLUP KOMA DELİRYUM
VE NÖBET E SEBEP OLABİLİR.
SEREBRAL MALARIA DA BOS SIKLIKLA NORMALOLSADA
HAFİF BİR BASINC ARTISI PLEOSYTOSİZVE PROTEINARTISI
GÖRÜLEBİLİR.
YAŞLILARCOCUKLARVE GEBELER P.FALCİPARUMUN
KOMPLİKASYONLARINDAYÜKSEK RİSK ALTINDADIRLAR.
KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt
18. RİSK FAKTÖRLERİ
ÇOCUK
YAŞLI
GEBE
ASPLENİ
KEMOPROFLAKSİALMAYANLAR
TIBBİYARDIMALMAYANLAR
KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt
19. TANI
KESİNTANI İNCEVE KALINYAYMALARINGİEMSA BOYANMASI
VE PARAZİTLERİNGÖRÜLMESİ İLE KONUR.
EĞER PARAZİTGÖRÜLMEDİYSE 2-3GÜN ARA İLE
TEKRARLANMALIDIR.
TANIDAYENİ MOLEKÜLERYÖNTEMLERGELİŞTİRİLMİŞ
OLMASINA RAĞMEN MİKROSKOP KADAR DEĞERLİ DEĞİLDİR.
P.FALSİPARUM DAYÜZÜK FORMLARININVEYA MUZ
ŞEKLİNDEKİGAMETOSİTLERİNGÖRÜLMESİ
PATOGNOMONİKTİR.
KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt
26. TEDAVİ
P.FALSİPARUM EKARTE EDİLİRSE HASTA AYAKTANTEDAVİ
EDİLİR.
CİDDİ HEMOLİZİ OLANVE MEDİKAL PROBLEMLERİGELİŞEN
HASTALARYATIRILMALIDIR.
KLOROKİN; P.VİVAX, P.OVALE, P.MALARYADA
SEÇİLECEK İLAÇTIR.
24-48 SAAT İÇİNDE PARAZİTYÜKÜ AZALIR.
3.-4. GÜNDE HİÇBİR ASEKSÜEL FORMA RASTLANMAZ.
PRİMAKİN; P.VİVAXVE P.OVALEDE EKZO ERİTROSİTER
PARAZİTLERE ETKİLİDİR.G.6.P.D. EKSİKLİĞİNDEVERİLMEZ
.
KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt
27. TEDAVİ
KLİNİK SÜPHEVARSATEDAVİYE BAŞLA
ORALTOLERE EDEMEYEN HASTALARA İVYOL AÇILIR.
MONİTERİZASYON
SIVI REPLASMANI
METABOLİK DESTEK (DİYALİZ, MEKANİKVENTİLASYON)
PARAZİTEMİ %10’U GEÇERSE EXCHANGE HAYAT
KURTARICIDIR.
KİNİDİN İV SEÇİLECEK İLAÇTIR CUNKU KOLAY ULAŞILABILIR
VE KININ EGORE DAHA ETKILIDIR.
DSO GORE AĞIRVAKALARDA IVARTESUNATETEDAVİDE
SEÇİLMELİDİR.DİRENÇ GELİŞME İHTİMALİVE KISAYARI OMRU
NEDENIYLE DİĞER ILAÇLARLA KOMBİNE EDİLMELİDİR
KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt
28. TEDAVİ
Atovaquone-proguanil (Malarone ®), sabit-doz ilaç, genellikle iyi
tolere edilebilir ve tedavi seçeneği en az% 90. meflokine karşı daha
etkilir.
YeniArtemisinin bileşikler (örneğin,Artemisinin,
dihydroartemisinin, artemether, artemotil ve ARTESUNATE) kinin
dirençli P. falciparum suşlarına karşı aktif.
2009 yılının Nisan ayında,ABD Gıda ve İlaç İdaresi onaylı
artemether ve lumefantrine 1:6 sabit doz kombinasyonu (Coartem
®) komplikasyonsuz akut sıtmada
3 gün tedavi rejimi gösterileri; P. falciparum karşı etkinliğ i% 95
üzerinde .kinin ve meflokin e oranla daha iyi tolere edilebilen ve son
derece dayanıklı kür oranları sağlar.
Bir hasta, coğrafi maruziyet tabanlı klorokin dirençli P. falciparum
enfeksiyonu olamayacağı kesin olmadıkça, kinin ve doksisiklin veya
atovaquone-proguanil kombinasyonu ile tedaviye başla
KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt
29. İLAÇLARIN YAN ETKILERI
KLOROKIN : BULANTI ,KUSMA,D İYARE,
KAŞINTI,POSTURAL HİPOTANSİYON BAŞAĞRISIVE BAŞ
DONMESİ,RETİNOPATİ
KİNİN-KİNİDİN : CİNKONİZM KARDİYAK DİSRİTMİ,CİDDİ
HİPOGLİSEMİATAKLARI ,HEMOLİZ ,ABORTUS
MEFLOQIN: BULANTI KUSMA DİYARE,KABUS
ANOREKSİA,DİSRTİMİVE KARDİYAK ARREST
KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt
30. YAN ETKİLER
DOKSİSİKLİN: GIS IRRITASYONU,VAGINAL KANDIDIYAZIS
OZEFAGIAL ULSERASYON
PRİMAKİN: BULANTI DİYARE KRAMPLAR
METHEMOGLOBİNEMİ(G6PDH EKSİKLİĞİNDE
VERİLMEMELİDİR)
ARTEMETHER LUMEFANTRİNE (COARTEM): BAŞ
AĞRISI BAŞ DÖNMESİANEROKSİA
KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt
31. KORUNMA
SİNEK AĞLARI KULLANIMI
UZUN KOLLUVE PAÇALIAÇIK RENK GİYSİLER GİYİLMELİ
PYRETHİUM İÇEREN SPREYLER BULUNDURULMALI
KLOROKİN DUYARLI P.FALSİPARUMOLAN BÖLGE SEYAHATTE
KLOROKIN 300MG SEYAHATTEÖNCEVE 4W SONRA
.DOKSİSİKLİN 100 MG PO GÜNLÜK .2 GÜN ÖNCEDEN
BAŞLANMALI .
KLOROKİNE DİRENÇLİ P.FALCİPARUMOLAN BÖLGELERE
SEYAHATTEN 1 HAFTA ÖNCE KLOROKİN(250MG) PRİMAKİN(
30MG 2 GUN ONCE-SEYAHAT ESNASINDAVE 4 HAFTA SONRA
)YADA DOKSİSİKLİN(100MG 2 GUN ONCE -SEYAHATTE-4
HAFTA SONRA) BAŞLANMALIDIR.
KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt
