Barumsa 'Bu'uraalee Ogumaa' jedhuun wal qabatee yaada bu'uuraa waan ta'u (Maalummaa Ogumaa) kaahuuf, walii hiruuf ka'uumsa ta'aa laata. Guddinaa fi dagaaginni ogumaa fi Afaan Oromoo keessattis gama kanaan irratti hirmaachuun ni danda'ama jedheen yaada.

1. Yuunivarsiitii
Haramaayaa
Barumsa:
Bu’uraalee
Ogumaa
(Fundamentals of
Literature)
Kolleejjii Saayinsiiwwan
Hawaasaa fi Namummaa
09/11/16
Muummee Afaan Oromoo,
Ogumaa fi Qunnamtiitti

2. Seensa1
Yaadrimeewwanii fi Madda Oguma2
Gosoota Ogumaa3
Miseensota Ogumaa4
Oguma Xiinxaluu5

3. 1. Seensa; Ogumaa fi Birkiilee
Ogumaa1.1. Maalummaa Ogumaa
Ogumaan:
Daawwitee sabni tokko jechootatti fayyadamuun;
 Aadaa
 Amantaa
 Haala diinagdee fi
 Siyaasa isaa ittiin calaqqisiisatu
Hojii kalaqa sammuuti + Dhugaa hawaasa keessa jiru
= Daawwitee hawaasni ittiin/keessatti of ilaalu.
Daandii muuxannoon ilma namaa ittiin beekkamu
Durii –ammaatti ture
Gara fuulduraattis jiraatu
Dabarsa Aadaa Ummataati
3

4. 1.1. Maalummaa… (itti fufa)
Walumaagalatti, Ogumaaf hiikaawwan adda
addaattu kennamaaf.
Kunis, sababoota garagaraatiin:
Jijjiiramuu sadarkaa jireenya sabichaa ???
Umrii dheeraa qabaachuusaa
Hiika namootni karaa garagaraatiin kennaniin
Kaayyoo bal’aa qabaachuusaatiin
Qo’attoonni afaanii karaa isaanii mijaahuun
waan hiika itti kennanii fi k.k.f irraa ka’uun
4

5. 1.2 Gosoota Ogumaa
Maaliif hirra?
Yeroo hirru immoo maal irratti hundoofnee hirra?
Oguma dameeletti yeroo hirru qabxiileen ilaallamuu qaban:
Afaan
Kunis afaan hojiileen ogumaa sunneen dura barreeffamaniin.
Fkn: French , British, AmericanDrama
Yeroo (Period)
Yeroo hojiileen ogumaa itti dalagame irratti
hundaa’uunFkn’f:
Barreessitoota j. 19ffaa
ykn 18ffaa
Hojiilee ogumaa j. 19ffaa
ykn 18ffaa
fi k.kf jechuun
5

6. 1.2. Gosoota Ogu… (itti fufa)
Uunkaa
Oguma Uunkaan dameeleetti yoo hirru kanneen ijoodha
jedhaman, Hololoo fi Ogwalaloodha
6

7. 09/11/16 Muhaammad A.