Dokumen tersebut membahas mengenai elektrikal yang mencakupi pengenalan, kepentingan, penjanaan, penghantaran, dan pendistribusian tenaga listrik. Jenis-jenis stasiun pembangkit listrik di Malaysia serta simbol-simbol komponen elektrikal juga dibahas.

1. ELEKTRIKAL

2. ELEKTRIKAL
♦ Kepentingan elektrik.
♦ Penjanaan tenaga elektrik.
♦ Jenis-jenis stesen janakuasa.
♦ Jenis-jenis janakuasa.
♦ Jenis-jenis stesen janakuasa di Malaysia.
♦ Pendawaian perumahan & perindustrian.
♦ Simbol - simbol komponen elektrikal.

3. PENGENALAN
KEPENTINGAN DAN KEPERLUAN
TENAGA ELEKTRIK DALAM
KEHIDUPAN SEHARIAN MANUSIA.
♦ DALAM ZAMAN SERBA MODEN INI
MANUSIA MEMENTINGKAN KESELESAAN
DALAM KEHIDUPANNYA.

4. ♦ PERBAGAI JENIS PERKAKAS ELEKTRIK
DAN ELEKTRONIK DICIPTA UNTUK
MEMENUHI KEPERLUAN TERSEBUT.
♦ SETIAP HARI KITA MENGGUNAKAN
PERKAKAS ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK
SEPERTI:-

5. ♦ KOMPUTER
♦ PENGHAWA DINGIN (AIR COND)
♦ PETI SEJUK
♦ PERIUK NASI ELEKTRIK
♦ TELEVISYEN
♦ DAN PELBAGAI JENIS MESIN

6. ♦ KESEMUA PERKAKAS YANG DI ATAS
MEMERLUKAN TENAGA ELEKTRIK

7. PENJANAAN TENAGA
ELEKTRIK
♦ PENJANAAN MERUPAKAN PROSES
PENGELUARAN TENAGA ELEKTRIK
DENGAN JUMLAH YANG
TINGGI,TERHASIL DARIPADA
PEMOTONGAN FLUKS OLEH GEGELUNG
YANG TERDAPAT PADA SESEBUAH
PENJANA.

8. ♦ Apabila bahan pengalir kedudukan tegak
,pengaliran fluks mengalir dengan lancar
dan bila bahan pengalir kedudukan
melintang, pemotong fluks akan berlaku
dan hal ini menyebabkan penghasilan arus
elektrik. Besar atau kecil penghasilan kuasa
elaktrik bergantung pemutaran bahan
pengalir.

9. TERDAPAT 3 JENIS
STESEN
JANAKUASA
UTAMA DI
MALAYSIA IAITU :

10. 1. STESEN JANAKUASA HIDRO
2. STESEN JANAKUASA GAS
3. STESEN JANAKUASA TERMA

11. STESEN
JANAKUASA HIDRO
 STESEN JANAKUASA HIDRO MENGGUNAKAN
AIR DARIPADA EMPANGAN SEBAGAI PENGGERAK
UTAMANYA UNTUK MEMUSINGKAN KIPAS
TURBIN .

12. STESEN JANAKUASA
GAS
 STESEN JANAKUASA GAS MENGGUNAKAN
UDARA BERTEKANAN TINGGI SEBAGAI SUMBER
PENGGERAK UTAMA BAGI MEMUTARKAN KIPAS
TURBIN .

13. STESEN JANAKUASA
TERMA
 STESEN JANAKUASA TERMA MENGGUNAKAN
BAHAN API SEPERTI ARANG BATU . DANDANG
AKAN MENGELUARKAN STIM YANG
BERTEKANAN TINGGI BAGI MEMUTARKAN KIPAS
TURBIN .

14. BAHAN API
DANDANG /
BOILER
SALURAN
PAIP KIPAS
TURBIN
SHAFT
PENJANA
R Y B
11KV11KV

15. STEP UP
TRANSFORMER
( PENGUBAH
LANGKAH NAIK )
STEP DOWN
TRANSFORMER
( PENGUBAH
LANGKAH
TURUN )
MENARA
PYLON
SUBSTATION
(PENCAWANG)
R Y B
R Y B
220KV 11KV

16. R Y B
STEP DOWN
TRANSFORMER
( PENGUBAH
LANGKAH
TURUN )
SUBSTATION
(PENCAWANG)
R Y B N
INPUT
DELTA
OUTPUT
STAR
R Y B N
11KV
240V
NEUTRAL
0V

17. R
Y
B
N
KAWASAN
PERUMAHAN 1
FASA (240VAC)
KAWASAN
PERINDUSTRIAN
3 FASA(415VAC)
PEMBEKALAN
MELALUI
TIANG
ELEKTRIK
R
N
N
B
Y
R

18. ♦ VOLTAN TEKANAN ELEKTRIK
♦ ARUS PENGALIRAN ELEKTRIK
♦ RINTANGAN TENTANGAN ARUS

19. FASA NEUTRAL-1 FASA
(SINGLE PHASE)
♦ MERAH NEUTRAL = 240V AC
♦ BIRU NEUTRAL = 240V AC
♦ KUNING NEUTRAL = 240V AC

20. FASA FASA-3 FASA
(THREE PHASE)
♦ MERAH BIRU KUNING = 415V AC
♦ KUNING MERAH BIRU = 415V AC
♦ BIRU KUNING MERAH = 415V AC

21. PENJANAAN,
PENGHANTARAN DAN
PENGAGIHAN TENAGA
ELEKTRIK

22. ♦ PEMBEKALAN TENAGA ELEKTRIK
KEPADA PENGGUNA PERLU MELALUI
PERINGKAT
PENJANAAN,PENGHANTARAN DAN
PENGAGIHAN.
♦ TENAGA ELEKTRIK DIJANA DI STESEN
JANAKUASA DAN DITINGKATKAN
VOLTANYA SEBELUM DIHANTAR KE
PENCAWANG MASUK UTAMA DI
DESTINASI TERTENTU.
♦ SEBELUM TENAGA ELEKTRIK DIAGIHKAN
KEPADA PENGGUNA, VOLTAN AKAN
DITURUNKAN KEPADA 415 V/240 V DI
PENCAWANG PENGAGIHAN.

23. LAZIMNYA TERDAPAT
2 JENIS PENJANAAN
IAITU :
PENJANAAN ARUS TERUS ( DIRECT CURRENT )
PENJANAAN ARUS ULANG ALIK ( ALTERNATIVE
CURRENT )

24. PENJANAAAN ARUS
TERUS
ARUS TERUS IALAH ARUS YANG MENGALIR
SATU ARAH . ( BENTUK GELOMBANG )
LAZIMNYA PENJANAAN ARUS TERUS BOLEH
DIDAPATI DARIPADA :
BATERI ( SEL BASAH / SEL KERING )
TENAGA SURIA / MATAHARI

25. PENJANAAAN ARUS
ULANG ALIK
ARUS ULANG ALIK IALAH ARUS YANG SENTIASA
BERUBAH ARAH PENGALIRANNYA MENGIKUT
PERUBAHAN KUTUB SUMBER BEKALAN .
( BENTUK GELOMBANG )
PENJANAAN ARUS ULANG ALIK MERUPAKAN
SUMBER UTAMA BEKALAN TENAGA ELEKTRIK DI
MALAYSIA .

26. ARUS ULANG-ALIK DIJANA DI
STESEN JANAKUASA. DI
NEGARA KITA TERDAPAT TIGA
JENIS STESEN JANAKUASA.

27. ♦ KEUPAYAAN SESEBUAH STESEN
JANAKUASA MENJANA KUASA
ELEKTRIK BERGANTUNG KEPADA
PENJANA DAN PENGGERAK
UTAMANYA.
♦ VOLTAN YANG DIHASILKAN ADALAH
10.5 kV HINGGA 11.0 kV. WALAU
BAGAIMANAPUN, UNTUK
MEMUDAHKAN PENYELARASAAN, NILAI
TERSEBUT DITETAPKAN PADA KADAR
11kV.

28. ♦ TENAGA MEKANIKAL DIPERLUKAN BAGI
MEMUTARKAN KIPAS TURBIN, SUPAYA
TURBIN MEMACU PENJANA ARUS
ULANG-ALIK.
♦ SISTEM YANG MEMBEKALKAN TENAGA
MEKANIK INI DIKENALI SEBAGAI
PENGGERAK UTAMA.
♦ TERDAPAT BEBERAPA JENIS SUMBER
PENGGERAK UTAMA, ANTARANYA
TERMASUKLAH:-

29. ♦ AIR
♦ STIM
♦ OMBAK
♦ GAS
♦ ANGIN

30. ♦ AIR,GAS DAN ANGIN MERUPAKAN
SUMBER SEMULA JADI, MANAKALA
STIM PULA DIHASILKAN MELALUI
PEMANASAN AIR OLEH BAHAN API
SEPERTI:-
♦ MINYAK DIESEL
♦ ARANG BATU
♦ GAS

31. STESEN
JANAKUASA YANG
TERDAPAT DI
MALAYSIA
1. SJ- SULTAN SALAHUDDIN ABDUL
AZIZ,KAPAR,SELANGOR : 1200
MEGAWATT (GAS)
2. SJ- SULTAN
ISMAIL,PAKA,TERENGGANU : 900
MEGA WATT (GAS)

32. 3. SJ- SULTAN ISKANDAR,JOHOR : 605
MEGA WATT (TERMA)
4. SJ- TUANKU JAAFAR,PORT
DICKSON,NEGERI SEMBILAN : 600
MEGA WATT (TERMA)
5. SJ- TANJUNG ARU,SABAH : 450 MEGA
WATT (TERMA)

33. 6. SJ- SULTAN ISMAIL PETRA,KELANTAN :
400 MEGAWATT (HIDRO)
7. SJ- TEMENGGOR,PERAK : 348
MEGAWATT (HIDRO)
8. SJ- PERAI PULAU PINANG : 317
MEGAWATT (TERMA)

34. 9. SJ- SULTAN IDRIS,CAMERON
HIGHLANDS,PAHANG : 150
MEGAWATT (HIDRO)
10. SJ- BATANG AI,SARAWAK : 90
MEGAWATT (HIDRO)

35. ELEKTRIK
PENDAWAIAN RUMAH
( HOUSE WIRING )
PENDAWAIAN INDUSTRI
( INDSTRIAL WIRING )
240 VOLT ( AC )
1 FASA
415 VOLT ( AC )
3 FASA

36. LITAR KUASA
RUMAH
CUT
OUT
NEUTRAL
LINK
K.W.H
METER
MAIN
SWITCH
E
L
C
B
M
C
B
M
C
B
M
C
B
M
C
B
TERMINAL NEUTRAL
TERMINAL EARTH
DISTRIBUTION FUSE BOX
( D.F.B )
SUIS
`

37. CUT OUT = MEMUTUSKAN BEKALAN APABILA
BERLAKU LEBIHAN ARUS .
K.W.H
METER = MEREKODKAN JUMLAH ARUS YANG
DIGUNAKAN .
D.F.B = MENGAGIHKAN BEKALAN KE
BEBERAPA LITAR YANG LAIN .
FUNGSI

38. SIMBOL-SIMBOL
ELEKTRIK
(PENDAWAIAN
RUMAH)
1. - SUIS
SEHALA
2.
- SUIS DUA HALA
3. - SUIS PERANTARAN
4. - SUIS TARIK
5. - SUIS UTAMA

39. (6) - LAMPU KALIMANTAN
(7)
-LAMPU KALIMANTAN
BERKEMBAR
(8) - LAMPU DINDING
(9) - KIPAS SILING
(10) - KIPAS EKZOS

40. Soket alur keluar 15 A
Sokit alur keluar 13 A
A
c
Earth (bumi)
Neutral link
Air con

41. ♦ L – LIVE
♦ N – NEUTRAL
♦ E – EARTH
♦ AMP – AMPIER
♦ V – VOLTAGE
♦ C – CURRENT
♦ AC – ALTERNATIVE CURRENT
♦ DC – DIRECT CURRENT
♦ R – RESISTOR
♦ SSO – SWITCH SOCKET OUTLET
♦ TNB – TENAGA NATIONAL BERHAD
♦ DFB- DISTRIBUTION FIUS BOX

42. Litar Kuasa Rumah

43. Sambungan plug
Sumbungan suis
3 co wire
13A fuse
Sambungan soket

44. 8 lampu
4 Lampu
1 Kipas
exhaust
1 Kipas
6 Soket
alur keluar
1 Air cond 1 water
heater
Cut out
Kwh meter
Main switch
Elcb
6A 6A 6A 15A 20A 20A 20A
3 Lampu
2 Kipas
1 Loceng

45. PEMUTUS LITAR BOCOR KE
BUMI
♦ APABILA BERLAKUNYA KEBOCORAN , ARUS
PADA GELUNG Z DAN GELUNG Y TIDAK
SEIMBANG .
♦ DENGAN ITU GELUNG BERKENDALI KERANA
MENDAPAT VOTAN ARUHAN .
♦ INI MENYEBABKAN GELUNG BERKENDALI
KERANA MENDAPAT TENAGA ELEKTRIK
DARIPADA GELUNG L DAN SETERUSNYA
MENARIK SUIS PEMUTUS LITAR KE
KEDUDUKAN “TUTUP”
♦ ARUS BOCOR AKAN MASUK KE BEBAN
MELALUI PENGALIR PELINDUNG LITAR BUMI
JIKA KEBOCORAN ITU BERLAKU ANTARA
ARUS PENGALIR “HIDUP” DAN “BUMI”

46. LAMPU KALIMANTAN

47. CHOKE
Memberi voltan pada masa permulaan dan menghadkan arus
mengalir.
STARTER (PENGHIDUP)
jika lampu kalimantan dihidupkan A dan B yang bertanda akan
cantum antara satu sama lain ,ini bermakna starter itu
menolong menghidupkan mentol.
LAMPU KALIMANTAN
Lampu kalimantan mempunyai 4 bahagian yang penting iaitu ,
punca bekalan,
pemula, tiub dan choke.

48. MENGENALPASTI MASALAH
Jika lampu kalimantan tidak fungsi, punca bekalan
diperiksa dengan menggunakan meter perbagai pada julat
250v ac. Jika ada bekalan,seterusya choke diperiksa
dengan meter perbagai pada julat ohm, jika ada keterusan,
seterusnya penghidup diperiksa dengan menggunakan
kaedah gantian,jika penghidup tidak rosak , seterusnya
tiub diuji dengan menggunakan kaedah gantian.

49. MASALAH SEBAB
Fius terbakar semasa
lampu dihidupkan
Pemuat rosak
Terdapat litar pintas di
dalam litar
Lampu tidak mahu
menyala selepas
dihidupkan
Tiada bekalan
Elektrod putus
Pemuat rosak
Lampu gagal menyala Tiub sudah lama
Voltan bekalan rendah
Pemula rosak
Lampu tidak menyala ,
elektrod masih berbara
Pemula rosak

50. SETERIKA ELEKTRIK
( IRON BOX )
Seterika elektrik mempunyai 3 bahagian penting iaitu
punca bekalan , elemen pemanas dan laras suhu .
Pertama , punca bekalan diperiksa dengan menggunakan
meter pelbagai ( multimeter ) pada julat 250 VAC . Jika
didapati ada bekalan keterusan , elemen pemanas diperiksa
dengan menggunakan multimeter pada julat ohm .
Jika tiada bekalan , keterusan talian bekalan diperiksa
dari palam ( plug ) ketamatan elemen pemanas . Jika
didapati rosak ,sama ada palam ,fius ,atau talian baru
digantikan .

51. MASALAH SEBAB
Seterika tidak
panas
Tiada bekalan
Fius putus
Talian bekalan
terbuka
Laras suhu rosak
Elemen pemanas
rosak
Kepanasan tidak
rata
Elemen pemanas
rosak
Skru pada
tamatan rosak .

52. CEREK ELEKTRIK
( WATER HEATER )
Cerek elektrik mempunyai 4 bahagian yang penting
iaitu punca bekalan , suis , laras suhu dan elemen
pemanas .
Pertama , voltan punca bekalan diperiksa dengan
menggunakan meter pelbagai pada julat 250VAC .
Jika ada bekalan ,keterusan elemen pemanas
diperiksa dengan menggunakan multimeter pada julat
ohm . Elemen digantikan dengan yang baru .

53. Sekiranya ia rosak : pada peringkat awal tiada
bekalan kuasa ,keterusan dari palam hingga ke
tamatan pada pemanas diperiksa dengan
menggunakan meter pelbagai pada julat ohm . Jika
rosak , sama ada palam , fius atau talian digantikan .

54. MASALAH SEBAB
Air tidak panas Tiada bekalan
kuasa
Fius putus
Suis rosak
Elemen pemanas
rosak
Air tidak
mendidih
Suis automatik
rosak

55. Hukum ohm
♦ Hukum ohm ialah hukum yang paling asas dan
penting dalam teori elektrikal. Dengan
mengunakan hukum ini kita dapat menentukan
nilai rintangan,arus,voltan dan kuasa dalam
sesuatu litar A.T dan A.U
♦ FORMULA :
 V = I x R
 I = V
R
 R = V
I

56. Untuk memudahkan kita mengingati formula ini ialah
dengan merujuk formula baru ini .
FORMULA SEGI TIGA AJAIB :
V
I R
x
.
.

57. R = O.5 Ώ
I = 2A
V =
V =
V =
V = ?
R = 46 Ώ
I = ?
V = 100
I =
I =
I =

58. R = ?
I = 1.5A
V = 200V
R =
R =
R =

59. SEMOGA
BERJAYA
SEKIAN TERIMA
KASIH