Rúbrica
Indicadores
de
Competencias
©
rodeira-grupo
edebé
Nome: .............................................................................................................................................. Data: ................................
28
Rúbrica Indicadores de Competencias
Unidade 1
Indicadores
Niveis de desempeño
Total
1 2 3 4
• Recoñece, recompila e
contrasta feitos que
mostran a Terra como
un planeta cambiante.
(CMCCT)
Ignora a importancia de
recoñecer, recompilar e
contrastar feitos que
mostran a Terra como
un planeta cambiante.
Nalgunhas
circunstancias recoñece,
recompila e contrasta
feitos que mostran a
Terra como un planeta
cambiante.
A maioría das veces
recoñece, recompila e
contrasta feitos que
mostran a Terra como
un planeta cambiante.
Recoñece, recompila e
contrasta con solvencia
feitos que mostran a
Terra como un planeta
cambiante.
• Rexistra e reconstrúe
algúns dos cambios
máis notables da
historia da Terra,
asociándoos á súa
situación actual.
(CMCCT)
Ten moitas dificultades
para rexistrar e
reconstruír algúns dos
cambios máis notables
da historia da Terra,
asociándoos á súa
situación actual.
Mostra algunhas
dificultades para rexistrar
e reconstruír algúns dos
cambios máis notables
da historia da Terra,
asociándoos á súa
situación actual.
Xeralmente rexistra e
reconstrúe algúns dos
cambios máis notables
da historia da Terra,
pero mostra dificultades
para asocialos á súa
situación actual.
Rexistra e reconstrúe
algúns dos cambios
máis notables da historia
da Terra, asociándoos á
súa situación actual.
• Recoñece feitos que
mostran a Terra como
un planeta cambiante e
interprétaos aplicando
o principio do
actualismo. (CMCCT)
Descoñece os feitos que
mostran a Terra como
un planeta cambiante e
non é capaz de
interpretalos aplicando o
principio do actualismo.
Recoñece algúns dos
feitos que mostran a
Terra como un planeta
cambiante, pero non é
capaz de interpretalos
aplicando o principio do
actualismo.
Recoñece os feitos que
mostran á Terra como
un planeta cambiante
pero ten dificultades
para interpretalos
aplicando o principio do
actualismo.
Recoñece os feitos que
mostran á Terra como
un planeta cambiante e
interprétaos aplicando o
principio do actualismo.
• Categoriza e integra os
procesos xeolóxicos
máis importantes da
historia da Terra.
(CMCCT)
Ignora como categorizar
e integrar os procesos
xeolóxicos máis
importantes da historia
da Terra.
Categoriza e integra con
dificultade os procesos
xeolóxicos máis
importantes da historia
da Terra.
Categoriza e integra con
algunha dificultade os
procesos xeolóxicos
máis importantes da
historia da Terra.
Categoriza e integra os
procesos xeolóxicos
máis importantes da
historia da Terra.
• Recoñece e data os
eóns, eras e períodos
xeolóxicos utilizando o
coñecemento dos
fósiles guía. (CMCCT)
Descoñece como datar
os eóns, eras e períodos
xeolóxicos utilizando o
coñecemento dos fósiles
guía.
Recoñece e data con
certa dificultade os eóns,
eras e períodos
xeolóxicos utilizando o
coñecemento dos fósiles
guía.
Xeralmente recoñece e
data os eóns, eras e
períodos xeolóxicos
utilizando o
coñecemento dos fósiles
guía.
Recoñece e data os
eóns, eras e períodos
xeolóxicos, utilizando o
coñecemento dos fósiles
guía.
• Comprende os
diferentes modelos que
explican a estrutura e
composición da Terra
e relaciónaos coa súa
orixe. (CMCCT)
Ten dificultades para
comprender os
diferentes modelos que
explican a estrutura e
composición da Terra e
relacionalos coa súa
orixe.
Mostra algunhas
dificultades para
comprender os
diferentes modelos que
explican a estrutura e
composición da Terra e
relacionalos coa súa
orixe.
Comprende os
diferentes modelos que
explican a estrutura e
composición da Terra,
pero ten algunhas
dificultades para
relacionalos coa súa
orixe.
Comprende os
diferentes modelos que
explican a estrutura e
composición da Terra, e
relaciónaos coa súa
orixe.
• Participa, valora e
respecta o traballo
individual e grupal.
(CSIEE)
Non adoita participar,
valorar nin respectar o
traballo individual e
grupal.
Xeralmente participa,
valora e respecta o
traballo individual e
grupal.
Participa, valora e
respecta o traballo
individual e grupal.
Participa activamente,
valora e respecta o
traballo individual e
grupal.
• Discrimina e decide
sobre as fontes de
información e os
métodos empregados
para a súa obtención.
(CAA, CD)
Mostra dificultades para
discriminar e decidir
sobre as fontes de
información e os
métodos empregados
para a súa obtención.
Nalgunhas situacións ten
dificultades para
discriminar e decidir
sobre as fontes de
información e os
métodos empregados
para a súa obtención.
A maioría das veces
discrimina e decide
sobre as fontes de
información e os
métodos empregados
para a súa obtención.
Discrimina e decide
sobre as fontes de
información e os
métodos empregados
para a súa obtención.

©
rodeira-grupo
edebé
Rúbrica
Indicadores
de
Competencias
Nome: .............................................................................................................................................. Data: ................................
29
Rúbrica Indicadores de Competencias
Unidade 2
Indicadores
Niveis de desempeño
Total
1 2 3 4
• Combina o modelo
dinámico da estrutura
interna da Terra coa
teoría da tectónica de
placas. (CMCCT)
Ignora como combinar o
modelo dinámico da
estrutura interna da
Terra coa teoría da
tectónica de placas.
Ten bastantes
dificultades para
combinar o modelo
dinámico da estrutura
interna da Terra coa
teoría da tectónica de
placas.
A maioría das veces
combina de forma
adecuada o modelo
dinámico da estrutura
interna da Terra coa
teoría da tectónica de
placas.
Combina de forma
adecuada o modelo
dinámico da estrutura
interna da Terra coa
teoría da tectónica de
placas.
• Recoñece as
evidencias da deriva
continental e da
expansión do fondo
oceánico. (CMCCT)
Descoñece as
evidencias da deriva
continental e da
expansión do fondo
oceánico.
Coñece a maior parte
das evidencias da deriva
continental e da
expansión do fondo
oceánico.
Coñece as evidencias
da deriva continental e
da expansión do fondo
oceánico.
Coñece as evidencias
da deriva continental e
da expansión do fondo
oceánico e expono con
rigorosidade.
• Interpreta algúns
fenómenos xeolóxicos
asociados ao
movemento da litosfera
e relaciónaos coa súa
localización en mapas
terrestres. (CMCCT)
Ten moitas dificultades
para interpretar
fenómenos xeolóxicos
asociados ao
movemento da litosfera
e relacionalos coa súa
localización nos mapas
terrestres.
Mostra algunhas
dificultades para
interpretar algúns
fenómenos xeolóxico s
as oc iad os ao
movemento da litosfera
e relacionalos coa súa
localización nos mapas
terrestres.
A maioría das veces
interpreta os fenómenos
xeolóxicos asociados ao
movemento da litosfera
e relaciónaos coa súa
localización nos mapas
terrestres.
Interpreta correctamente
os fenómenos
xeolóxicos asociados ao
movemento da litosfera
e relaciónaos coa súa
localización nos mapas
terrestres.
• Comprende os
fenómenos naturais
producidos nos
contactos das placas.
(CMCCT)
Descoñece e non
comprende os
fenómenos naturais
producidos nos
contactos das placas.
Comprende algúns dos
fenómenos naturais
producidos nos
contactos das placas.
Comprende os
fenómenos naturais
producidos nos
contactos das placas.
Comprende os
fenómenos naturais
producidos nos
contactos das placas e
deduce as súas
consecuencias.
• Explica a orixe das
cordilleiras, os arcos
de illas e os oróxenos
térmicos. (CMCCT)
Ignora a orixe das
cordilleiras, os arcos de
illas e os oróxenos
térmicos.
Ten moitas dificultades
para explicar a orixe das
cordilleiras, os arcos de
illas e os oróxenos
térmicos.
Mostra algunhas
dificultades para explicar
a orixe das cordilleiras,
os arcos de illas e os
oróxenos térmicos.
Explica correctamente a
orixe das cordilleiras, os
arcos de illas e os
oróxenos térmicos.
• Contrasta os tipos de
placas litosféricas
asociando aos
mesmos movementos
e consecuencias.
(CMCCT)
Descoñece como
contrastar os tipos de
placas litosféricas
asociando aos mesmos
movementos e
consecuencias.
Contrasta con certa
dificultade os tipos de
placas litosféricas
asociando aos mesmos
movementos e
consecuencias.
Xeralmente contrasta os
tipos de placas
litosféricas asociando
aos mesmos
movementos e
consecuencias.
Contrasta con solvencia
os tipos de placas
litosféricas asociando
aos mesmos
movementos e
consecuencias.
• Relaciona os riscos
derivados da presenza
e a interacción das
actividades humanas
co vulcanismo e a
sismicidade. (CMCCT)
Ten dificultades para
relacionar os riscos
derivados da presenza e
a interacción das
actividades humanas co
vulcanismo e a
sismicidade.
Mostra algunhas
dificultades para
relacionar os riscos
derivados da presenza e
a interacción das
actividades humanas co
vulcanismo e a
sismicidade.
Relaciona os riscos
derivados da presenza e
a interacción das
actividades humanas co
vulcanismo e a
sismicidade.
Relaciona os riscos
derivados da presenza e
da interacción das
actividades humanas co
vulcanismo e a
sismicidade e exprésao
correctamente.
• Planea, aplica e
integra as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico.
(CMCCT, CAA)
Non adoita planear,
aplicar nin integrar as
destrezas e habilidades
propias do traballo
científico.
Xeralmente planea,
aplica e integra as
destrezas e habilidades
propias do traballo
científico.
Planea, aplica e integra
as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico de
maneira correcta.
Planea, aplica e integra
as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico con
solvencia.
• Discrimina e decide
sobre as fontes de
información e os
métodos empregados
para a súa obtención.
(CAA, CD)
Mostra dificultades para
discriminar e decidir
sobre as fontes de
información e os
métodos empregad os
para a súa obtención.
Nalgunhas situacións ten
dificultades para
discriminar e decidir
sobre as fontes de
información e os
métodos empregados
para a súa obtención.
Adoita discriminar e
decidir sobre as fontes
de información e os
métodos empregados
para a súa obtención.
Discrimina e decide
sobre as fontes de
información e os
métodos empregados
para a súa obtención.

Rúbrica
Indicadores
de
Competencias
©
rodeira-grupo
edebé
Nome: .............................................................................................................................................. Data: ................................
30
Rúbrica Indicadores de Competencias
Unidade 3
Indicadores
Niveis de desempeño
Total
1 2 3 4
• Analiza o relevo como
resultado da
interacción entre os
procesos xeolóxicos
internos e externos.
(CMCCT)
Ten moitas dificultades
para analizar o relevo
como resultado da
interacción entre os
procesos xeolóxicos
internos e externos.
Mostra algunhas
dificultades para analizar
o relevo, na súa orixe e
evolución, como
resultado da interacción
entre os procesos
xeolóxicos internos e
externos.
Comprende que o
relevo, na súa orixe e
evolución, é resultado da
interacción entre os
procesos xeolóxicos
internos e externos.
Sabe que o relevo, na
súa orixe e evolución, é
resultado da interacción
entre os procesos
xeolóxicos internos e
externos, e é capaz de
poñer exemplos.
• Recoñece a influencia
da dinámicas externa e
interna na evolución e
formación do relevo.
(CMCCT)
Ignora a influencia das
dinámicas externa e
interna na evolución e
formación do relevo.
Cústalle interpretar a
influencia das dinámicas
externa e interna na
evolución do relevo.
A maioría de veces
interpreta correctamente
a influencia das
dinámicas externa e
interna na evolución do
relevo.
Interpreta correctamente
a influencia das
dinámicas externa e
interna na evolución do r
elevo.
• Coñece a orixe dos
distintos tipos
de oróxenos. (CMCCT)
Descoñece a orixe dos
distintos tipos de
oróxenos.
Ten moitas dificultades
para explicar a orixe dos
distintos tipos de
oróxenos.
Mostra algunhas
dificultades para explicar
a orixe dos distintos
tipos de oróxenos.
Explica correctamente a
orixe dos distintos tipos
de oróxenos.
• Identifica os principais
grupos de rochas e
coñece os procesos
que os orixinan.
(CMCCT)
Bloquéase ao identificar
os principais grupos de
rochas e descoñece os
procesos que os
orixinan.
Distingue os principais
grupos de rochas pero
confunde os procesos
que os orixinan.
Identifica os principais
grupos de rochas e
coñece os procesos que
os orixinan.
Identifica os principais
grupos de rochas,
coñece os procesos que
os orixinan e expono de
forma adecuada.
• Interpreta cortes
xeolóxicos sinxelos e
perfís topográficos
como procedemento
para o estudo dunha
zona ou terr eo.
(CMCCT)
Ignora como interpretar
cortes e perfís
topográficos como
procedemento para o
estudo dunha zona ou
terreo.
Interpreta con dificultade
cortes e perfís
topográficos como
procedemento para o
estudo dunha zona ou
terreo.
Xeralmente interpreta
correctamente cortes e
perfís topográficos como
procedemento para o
estudo dunha zona ou
terreo.
Mostra solvencia ao
interpretar cortes
xeolóxicos sinxelos e
perfís topográficos como
procedemento para o
estudo dunha zona ou
terreo.
• Planea, aplica e
integra as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico.
(CMCCT, CAA)
Non adoita planear,
aplicar nin integrar as
destrezas e habilidades
propias do traballo
científico.
Xeralmente planea,
aplica e integra as
destrezas e habilidades
propias do traballo
científico con certa
dificultade.
Planea, aplica e integra
as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico con
algunha dificultade.
Planea, aplica e integra
as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico á
perfección.
• Valora, respecta e
participa no traballo
individual e en grupo.
(CSC)
Presenta dificultades en
valorar, respectar e
participar no traballo
individual e en grupo.
Adoita valorar, respectar
e participar no traballo
individual e en grupo.
Xeralmente valora,
respecta e participa no
traballo individual e en
grupo.
Valora, respecta e
participa activamente no
traballo individual e en
grupo.
• Discrimina e decide as
fontes de información e
os métodos
empregados para a
súa obtención. (CAA,
CD)
Mostra dificultades para
discriminar e decidir as
fontes de información e
os métodos empregados
para a súa obtención.
Nalgunhas situacións ten
dificultades para
discriminar e decidir as
fontes de información e
os métodos empregados
para a súa obtención.
Adoita discriminar e
decidir as fontes de
información e os
métodos empregados
para a súa obtención.
Discrimina e decide as
fontes de información e
os métodos empregados
para a súa obtención.

©
rodeira-grupo
edebé
Rúbrica
Indicadores
de
Competencias
Nome: .............................................................................................................................................. Data: ................................
31
Rúbrica Indicadores de Competencias
Unidade 4
Indicadores
Niveis de desempeño
Total
1 2 3 4
• Categorizaosfactores
ambientaiserecoñecea
súainfluenciasobreos
seresvivos.(CMCCT)
Tendificultadespara
identificarosfactores
ambientais.Nonécapazde
asocialoscoasúainfluencia
sobreosseresvivos.
Recoñecealgúnsfactores
ambientaisepode
estableceralgunharelación
entreesteseosseresvivos.
Recoñeceamaiorpartede
factoresambientaise
categorízaoscorrectamente,
aíndaquenoné capazde
relacionaloscoasúa
influenciasobreosseres
vivos.
Recoñeceosfactores
ambientaisecategorízaos
correctamente,sendocapaz
deexplicardecadaundeles
comoinflúesobreosseres
vivos.
• Recoñeceoconceptode
factorlimitanteeasóciao
aolímitede tolerancia.
(CMCCT)
Tendificultadespara
diferenciaroconceptode
factorlimitantedoconcepto
defactorambiental.Non
asociaofactorlimitanteco
límitedetolerancia.
Sabeidentificaro factor
limitante,aíndaque noné
capazdeasocialoco
conceptodelímitede
tolerancia.
Recoñeceofactorlimitante,
aíndaqueé imprecisona
súacaracterizaciónda
relacióncolímitede
tolerancia.
Recoñeceofactorlimitante
e relaciónaocorrectamente
colímitedetoleranciadas
especies.
• Comparaasadaptacións
dosseresvivosa
diferentesmedios,
medianteautilizaciónde
exemplos.(CMCCT)
Recoñececondificultadea
relaciónentreosseresvivos
eoseuambiente.
Describedeforma
imprecisaasadaptacións
dosseresvivosaoseu
ambiente.
Écapazdedescribir
correctamenteas
adaptaciónsdosseresvivos
aoseuambientemediante
exemplos,pero ten
dificultadesaorealizaras
comparacións.
Comparacorrectamentee
medianteexemplosas
adaptaciónsdosseresvivos
adiferentesmedios,
establecendoparalelismos
entreeles.
• Identificaasrelacións
intraespecíficase
interespecíficaseoseu
papelcomofactoresde
regulacióndos
ecosistemas.(CMCCT)
Ignoraadiferenzaentre
relaciónsintraespecíficase
interespecíficas.
Écapazdediferenciarentre
relaciónsintraespecíficase
interespecíficas,pero non
recoñeceoseupapelno
ecosistema.
Recoñeceasrelacións
intraespecíficase
interespecíficas,aíndaque
describeconimprecisióno
seupapelnoecosistema.
Identificaasrelacións
intraespecíficase
interespecíficaseécapaz
deexplicaropapeldestas
na regulacióndo
ecosistema.
• Explicaosconceptosde
biótopo,poboación,
comunidade,ecotón,
cadeaseredestróficas.
(CMCCT)
Descoñeceosignificadoda
maiorpartedestes
conceptos.
Écapazdeexplicaros
conceptosdebiótopo,
poboación,comunidade,
ecotón,cadeaseredes
tróficas,aíndaquecon
imprecisións.
Explicacorrectamenteos
conceptos,aíndaque
presentaalgunhadificultade
para ilustraloscon
exemplos.
Sabeexplicarendetalleos
conceptosdebiótopo,
poboación,comunidade,
ecotón,cadeaseredes
tróficas,epodeachegar
exemplosqueosilustran.
• Recoñeceosconceptos
dehábitat enicho
ecolóxicoestablecendoas
diferenzasentreambos.
(CMCCT)
Mostradificultadespara
comprenderosconceptos
dehábitat enichoecolóxico.
Écapazdepresentaros
conceptosdenicho
ecolóxicoehábitat,aínda
quemanifestacerta
confusiónentreambosos
conceptos.
Definecorrectamente
hábitate nichoecolóxico,
aíndaquepresenta
dificultadesparaestablecer
asdiferenzasentre ambose
achegarexemplos.
Recoñeceáperfecciónos
conceptosdehábitatenicho
ecolóxico,estableceas
diferenzasentreambose
ilústraasconexemplos
reais.
• Expresacomoseproduce
atransferenciademateria
eenerxíaaolongodunha
cadeaourede tróficae
deduceasconsecuencias
prácticasnaxestión
sustentabledalgúns
recursosporpartedoser
humano.(CMCCT,CSC)
Noncomprendecomose
produceatransferenciade
materiae enerxíaaolongo
dunhacadeatrófica,niné
capazderelacionalocoa
actividadehumana.
Presentadúbidaselagoas
nacomprensiónda
transferenciademateriae
enerxíano ecosistema.
Sabeexplicara
transferenciademateriae
enerxíaa travésdasredes
tróficas,peronono
relacionacorrectamentecoa
xestiónhumanados
recursos.
Écapazdeexplicar
correctamentea
transferenciademateriae
enerxíano ecosistemaa
travésdasredestróficase
podededucirasúa relación
coaxestiónsustentabledos
recursos.
• Explicaoconceptode
sucesiónecolóxicae
identificacambiospor
intervenciónsdoser
humanosobreasucesión
ecolóxica. (CMCCT,
CSC)
Noncoñeceoconceptode
sucesiónecolóxicae
observaoecosistemacomo
unsistemaestá-tico.
Tendificultadesao
presentaroconceptode
sucesiónecolóxica.Nono
asociaaoscambios
provocadospola
intervenciónhumana.
Definecorrectamenteo
conceptodesucesión
ecolóxica,pero nonoasocia
aposiblescambiosdebidos
áintervenciónhumana.
Explicaoconceptode
sucesiónecolóxicae
identificaáperfecciónos
cambioscausadospola
intervenciónhumana.
• Valora, respectae
participanotraballo
individualeengrupo.
(CSIEE)
Nonadoitavalorar,
respectarninparticiparno
traballoindividualningrupal.
Xeralmentevalora, respecta
eparticipanotraballo
individualegrupal.
Valora, respectaeparticipa
notraballoindividuale
grupal.
Valora, respectaeparticipa
activamentenotraballo
individualegrupal.
• Discriminaedecidesobre
asfontesdeinformacióne
osmétodosempregados
para asúaobtención.
(CAA,CD)
Mostradificultadespara
discriminaredecidirsobre
asfontesdeinformacióne
osmétodosempregados
para asúa obtención.
Nalgunhassituaciónsten
dificultadesparadiscriminar
edecidirsobre asfontesde
informacióneosmétodos
empregadosparaasúa
obtención.
Amaioríadasveces
discriminaedecidesobreas
fontesdeinformacióneos
métodosempregadospara
asúaobtención.
Discriminaedecidesobre
asfontesdeinformacióne
osmétodosempregados
para asúaobtención.

Rúbrica
Indicadores
de
Competencias
©
rodeira-grupo
edebé
Nome: .............................................................................................................................................. Data: ................................
32
Rúbrica Indicadores de Competencias
Unidade 5
Indicadores
Niveis de desempeño
Total
1 2 3 4
• Relaciona as perdas
enerxéticas producidas
en cada nivel trófico co
aproveitamento dos
recursos alimentarios
do planeta desde un
punto de vista
sustentable. (CMCCT)
Non recoñece as perdas
enerxéticas producidas
en cada nivel trófico.
Recoñece as per das
enerxéticas producidas
en cada nivel trófico pero
ten dificultades para
relacionalas co
aproveitamento dos
recursos alimentarios do
planeta desde un punto
de vista sustentable.
Relaciona vagamente as
perdas enerxéticas
producidas en cada nivel
trófico co
aproveitamento dos
recursos alimentarios do
planeta desde un punto
de vista sustentable.
Relaciona correctamente
as perdas enerxéticas
producidas en cada nivel
trófico co
aproveitamento dos
recursos alimentarios do
planeta desde un punto
de vista sustentable.
• Contrasta algunhas
actuacións humanas
sobre os ecosistemas,
valora a súa influencia
e argumenta as razóns
de certas actuacións
individuais e colectivas
para evitar a súa
deterioración.
(CMCCT, CSC)
Descoñece como
contrastar as actuacións
humanas sobre os
ecosistemas, así como a
súa influencia, e non
argumenta as razóns de
certas actuacións
individuais e colectivas
para evitar a súa
deterioración.
Contrasta a maior parte
das actuacións humanas
sobre os ecosistemas
pero ten dificultades
para valorar a súa
influencia e argumentar
as razóns para evitar a
súa deterioración.
Contrasta a maior parte
das actuacións humanas
sobre os ecosistemas e
non adoita ter
dificultades para valorar
a súa influencia e
argumentar as razóns
para evitar a súa
deterioración.
Contrasta as actuacións
humanas sobre os
ecosistemas, valora a
súa influencia e
argumenta as razóns de
certas actuacións
individuais e colectivas
para evitar a súa
deterioración.
• Concreta distintos
procesos de
tratamento de residuos
e valora criticamente a
recollida selectiva dos
mesmos. (CMCCT,
CSC)
Ten moitas dificultades
para concretar distintos
procesos de tratamentos
de residuos e para
valorar a recollida
selectiva dos mesmos.
Mostra algunhas
dificultades para
concretar distintos
procesos de tratamentos
de residuos e para
valorar a recollida
selectiva dos mesmos.
Adoita concretar
distintos procesos de
tratamentos de residuos
e valorar a recollida
selectiva dos mesmos.
Concreta correctamente
distintos procesos de
tratamentos de residuos
e valora a recollida
selectiva dos mesmos.
• Contrasta argumentos
a favor da recollida
selectiva de residuos e
a súa repercusión a
nivel familiar e social.
(CCL, CSC)
Ignora como contrastar
argumentos a favor da
recollida selectiva de
residuos e a súa
repercusión a nivel
familiar e social.
Poucas veces contrasta
argumentos a favor da
recollida selectiva de
residuos e a súa
repercusión a nivel
familiar e social.
Xeralmente contrasta
argumentos a favor da
recollida selectiva de
residuos e a súa
repercusión a nivel
familiar e social.
Contrasta argumentos a
favor da recollida
selectiva de residuos e a
súa repercusión a nivel
familiar e social.
• Asocia a importancia
que ten para o
desenvolvemento
sustentable a
utilización de enerxías
renovables. (CMCCT,
CSC)
Descoñece como
asociar a importancia
que ten para o
desenvolvemento
sustentable a utilización
de enerxías renovables.
Ten moitas dificultades
para asociar a
importancia que ten para
o desenvolvemento
sustentable a utilización
de enerxías renovables.
Mostra algunhas
dificultades para asociar
a importancia que ten
para o desenvolvemento
sustentable a utilización
de enerxías renovables.
Asocia correctamente a
importancia que ten para
o desenvolvemento
sustentable a utilización
de enerxías renovables.
• Planea, aplica e
integra as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico.
(CAA)
Non adoita planear,
aplicar nin integrar as
destrezas e habilidades
propias do traballo
científico.
Xeralmente planea,
aplica e integra as
destrezas e habilidades
propias do traballo
científico con certa
dificultade.
Planea, aplica e integra
as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico con
algunha dificultade.
Planea, aplica e integra
as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico
correctamente.

©
rodeira-grupo
edebé
Rúbrica
Indicadores
de
Competencias
Nome: .............................................................................................................................................. Data: ................................
33
Rúbrica Indicadores de Competencias
Unidade 6
Indicadores
Niveis de desempeño
Total
1 2 3 4
• Determina as
analoxías e diferenzas
na estrutura das
células procariotas e
eucariotas. (CMCCT)
Ten dificultades para
recoñecer a célula como
unidade básica da vida.
Recoñece a célula como
unidade básica da vida
pero ten dificultades
para recoñecer as súas
partes.
Recoñece as partes
dunha célula pero ten
dificultades para
determinar as analoxías
e diferenzas entre as
células procariota e
euariota.
Determina as analoxías
e diferenzas na estrutura
das células procariotas e
eucariotas.
• Identifica o núcleo
celular e a súa
organización segundo
as fases do ciclo
celular a través da
observación directa ou
indirecta. (CMCCT)
Non identifica o núcleo
celular nin a súa
organización segundo as
fases do ciclo celular nin
a través da observación
directa nin indirecta.
Identifica o núcleo
celular e coñece a súa
organización segundo as
fases do ciclo celular
pero non as identifica nin
a través da observación
directa nin indirecta.
Identifica o núcleo
celular e identifica as
principais características
da súa organización
segundo as fases do
ciclo celular pero non as
identifica nin través da
observación directa nin
indirecta.
Identifica o núcleo
celular e identifica con
detalle a súa
organización segundo as
fases do ciclo celular e
tamén a través da
observación directa ou
indirecta.
• Compara a estrutura
dos cromosomas e da
cromatina. (CMCCT)
Presenta dificultades
para recoñecer a
estrutura dos
cromosomas e da
cromatina.
Coñece a estrutura dos
cromosomas e da
cromatina pero non sabe
comparalas.
Compara a grandes
liñas a estrutura dos
cromosomas e da
cromatina.
Compara con detalle a
estrutura dos
cromosomas e da
cromatina.
• Formula e identifica os
principais procesos
que teñen lugar na
mitose e na meiose e
revisa o seu significado
e importancia
biolóxica. (CMCCT)
Mostra dificultade para
identificar os principais
procesos que teñen
lugar na mitose e na
meiose e para revisar o
seu significado e
importancia biolóxica.
Recoñece os principais
procesos que teñen
lugar na mitose e na
meiose pero presenta
dificultades para revisar
o seu significado e
importancia biolóxica.
Formula e identifica os
principais procesos que
teñen lugar na mitose e
na meiose e coñece o
seu significado e
importancia biolóxica.
Formula e identifica os
principais procesos que
teñen lugar na mitose e
na meiose e revisa o seu
significado e importancia
biolóxica.
• Planea, aplica, e
integra as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico.
(CMCCT, CAA,
CSIEE)
Presenta dificultades
para planear, aplicar e
integrar as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico.
Aplica as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico
seguindo un modelo.
Planea e aplica as
destrezas e habilidades
propias do traballo
científico traballadas.
Planea, aplica, e ten
plenamente integradas
as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico.
• Elabora hipóteses e
contrástaas a través da
experimentación ou a
observación e
argumentación.
(CSIEE, CAA, CCL,
CD)
Ten dificultades para
elaborar hipóteses e
para contrastalas a
través da
experimentación ou a
observación e
argumentación.
Elabora hipóteses pero
mostra algunhas
dificultades para
contrastalas a través da
experimentación ou a
observación e
argumentación.
Elabora sinxelas
hipóteses e contrástaas
a través da
experimentación ou a
observación e
argumentación.
Elabora hipóteses
complexas e contrástaas
a través da
experimentación ou a
observación e
argumentación.
• Participa, valora e
respecta o traballo
individual e en grupo.
(CSC, CAA)
Ten dificultade para
participar e respectar o
traballo individual e en
grupo.
Participa e valora o
traballo individual e en
grupo, pero ás veces
cústalle respectalo.
Participa, valora e
respecta o traballo
individual e en grupo con
corrección.
Participa valora e
respecta con corrección
e iniciativa o traballo
individual e en grupo.

Rúbrica
Indicadores
de
Competencias
©
rodeira-grupo
edebé
Nome: .............................................................................................................................................. Data: ................................
34
Rúbrica Indicadores de Competencias
Unidade 7
Indicadores
Niveis de desempeño
Total
1 2 3 4
• Compara os tipos e a
composición dos
ácidos nucleicos,
relacionándoos coa
súa función. (CMCCT)
Ten dificultades para
identificar os tipos e a
composición dos ácidos
nucleicos, e para
relacionalos coa súa
función.
Identifica os tipos e a
composición dos ácidos
nucleicos, pero non os
relaciona coa súa
función.
Compara os tipos e a
composición dos ácidos
nucleicos e establece
relacións coa súa
función.
Compara os tipos e a
composición dos ácidos
nucleicos, e establece
relacións ben
argumentadas coa súa
función.
• Valora o papel das
mutacións na
diversidade xenética,
comprendendo a
relación entre mutación
e evolución. (CMCCT)
Non recoñece o papel
das mutacións na
diversidade xenética, nin
comprende a relación
entre mutación e
evolución.
Valora o papel das
mutacións na
diversidade xenética,
pero mostra dificultades
para establecer a
relación entre mutación
e evolución.
Valora o papel das
mutacións na
diversidade xenética,
comprendendo a
relación entre mutación
e evolución.
Valora o papel das
mutacións na
diversidade xenética,
comprendendo con todo
detalle a relación entre
mutación e evolución.
• Relaciona a replicación
do ADN coa
conservación da
información xenética.
(CMCCT)
Non recoñece a relación
entre a replicación do
ADN e a conservación
da información xenética.
Coñece a relación entre
a replicación do ADN e a
conservación da
información xenética,
pero mostra dificultades
para comprendela.
Relaciona a replicación
do ADN coa
conservación da
información xenética.
Relaciona a replicación
do ADN coa
conservación da
información xenética e
sabe argumentala.
• Comprende e ilustra
como se expresa a
información xenética,
utilizando o código
xenético. (CMCCT)
Mostra dificultades para
comprender e ilustrar
como se expresa a
información xenética,
utilizando o código
xenético.
Comprende como se
expresa a información
xenética, utilizando o
código xenético, pero
mostra dificultades para
ilustralo.
Comprende e ilustra
basicamente como se
expresa a información
xenética, utilizando o
código xenético.
Comprende e ilustra con
detalle como se expresa
a información xenética,
utilizando o código
xenético.
• Planea, aplica, e
integra as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico.
(CAA, CD)
Non adoita planear,
aplicar nin integrar as
destrezas e habilidades
propias do traballo
científico.
Xeralmente planea,
aplica e integra as
destrezas e habilidades
propias do traballo
científico.
Planea, aplica e integra
as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico de
maneira correcta.
Planea, aplica e integra
as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico con
solvencia.
• Elabora hipóteses, e
contrástaas a través da
experimentación ou a
observación e
argumentación.
(CMCCT, CAA)
Ten dificultades para
elaborar hipóteses e
para contrastalas a
través da
experimentación ou a
observación e a
argumentación.
Elabora hipóteses pero
mostra algunhas
dificultades para
contrastalas a través da
experimentación ou a
observación e a
argumentación.
Elabora sinxelas
hipóteses e as contrasta
a través da
experimentación ou a
observación e a
argumentación.
Elabora hipóteses
complexas e as
contrasta a través da
experimentación ou da
observación e a
argumentación.
• Discrimina e decide
sobre as fontes de
información e os
métodos empregados
para a súa obtención.
(CSIEE, CAA, CCL,
CD)
Mostra dificultades para
discriminar e decidir
sobre as fontes de
información.
En algunhas situacións
ten dificultades para
discriminar e decidir
sobre as fontes de
información e os
métodos empregados
para a súa obtención.
A maioría das veces
discrimina e decide
sobre as fontes de
información e os
métodos empregados
para a súa obtención.
Discrimina e decide
sobre as fontes de
información e os
métodos empregados
para a súa obtención.

©
rodeira-grupo
edebé
Rúbrica
Indicadores
de
Competencias
Nome: .............................................................................................................................................. Data: ................................
35
Rúbrica Indicadores de Competencias
Unidade 8
Indicadores
Niveis de desempeño
Total
1 2 3 4
• Formulaosprincipios
básicosdaxenética
mendeliana,aplicaasleis
daherdanzanaresolución
deproblemassinxelos,e
recoñeceabase
cromosómicadasleisde
Mendel.(CMCCT)
Tendificultadespara
comprenderosprincipios
básicosdaxenética
mendeliana.Nonécapaz
deaplicarasleisda
herdanzanin recoñeceas
basesdasleisdeMendel.
Formulaosprincipios
básicosdaherdanza,pero
tendificultadesaoaplicalos
á resolucióndeproblemas.
Formulaosprincipiosbásicos
daxenética mendelianaeé
capazdeaplicalosá
resolucióndeproblemas
sinxelos.Presentaalgunha
dificultadeaoexplicaras
basescromosómicasdasleis
deMendel.
Formulaosprincipiosbásicos
daxenéticamendeliana,
aplicadeformaautónomae
correctaasleisdaherdanza
naresolucióndeproblemas
sinxelos,eécapazde
explicarabasecromosómica
dasleisdeMendel.
• Diferenciaaherdanzado
sexoealigadaaosexo,
establecendoarelación
quesedáentreelas.
(CMCCT)
Noncoñeceomecanismo
daherdanzado sexo,nin
coñeceaherdanzaligada
aosexo.
Écapazdeexplicara
herdanzadosexo,pero
presentadificultadesao
diferencialadaherdanza
ligadaaosexo.
Diferenciaherdanzadosexo
deherdanzaligadaaosexo,
peromóstraseimprecisoao
explicarasrelaciónsquese
danentreambas.
Diferenzadeformaclaraa
herdanzadosexoealigada
aosexo,eécapazde
explicararelaciónquesedá
entreelas.
• Coñeceeidentifica
algunhasenfermidades
hereditarias,asúa
prevenciónealcance
social.(CMCCT,CSC)
Non recoñeceocarácter
hereditariodecertas
enfermidades.
Recoñeceocarácter
hereditariodedeterminadas
enfermidades,aíndaque
nonécapazdecitar
ningunhadelas.
Coñeceeidentificaocarácter
hereditariodalgunhas
enfermidades,écapazde
citarexemplos,aíndaque
descoñeceasmedidasde
prevencióneoseualcance
Coñeceeidentificaalgunhas
enfermidadeshereditarias.
Coñeceasmedidasde
prevencióneoseualcance
social.
• Identificaastécnicasda
enxeñaríaxenética:ADN
recombinanteePCR.
(CMCCT)
Apesardecoñecero
significadodoconcepto
enxeñaríaxenética,
descoñececalessonas
súastécnicas.
Écapazdenomearas
técnicasdoADN
recombinanteePCR,aínda
quenonsabeexplicaren
queconsisten.
Podecitarastécnicasdo
ADNrecombinanteePCR,
aíndaquenaexplicacióndos
seusprocesospresenta
algúnserrosouimprecisións.
Identificaastécnicasda
enxeñaríaxenética:ADN
recombinanteePCR,e
coñeceosprocesospolos
calesselevanacabo.
• Comprendeoprocesoda
clonación.(CMCCT)
Presentadificultadesen
comprenderqueéo
procesodaclonación.
Coñeceoconceptode
clonación,aíndaquenon
sexacapazdeexplicaro
procesopolocalselevaa
cabo.
Écapazdeexplicardeforma
máisoumenosprecisao
procesodaclonación,pero
nondiferenciaentre
clonaciónreprodutivae
clonaciónterapéutica.
Écapazdeexplicaro
procesodaclonaciónpasoa
pasodeformacorrecta,e
sabediferenciarentre
clonaciónreprodutivae
clonaciónterapéutica.
• Recoñeceasaplicacións
daenxeñaríaxenética:
OMX.(CMCCT,CSC)
Mostradificultadespara
recoñecero conceptoeas
aplicaciónsdaenxeñaría
xenética.
Écapazdepresentaro
conceptodaenxeñaría
xenética,aíndaque
manifestacertaconfusión
sobrequesonosOMXeas
súasaplicacións.
Recoñeceasaplicaciónsda
enxeñaríaxenéticaecoñece
oconceptodeOMX,aínda
quepresentadificultades
paraachegarexemplos.
Recoñeceasaplicaciónsda
enxeñaríaxenética:OMX
(organismosmodificados
xeneticamente)eécapazde
achegarexemplosreais,
valorandoasúaincidencia
nasociedade.
• Valoraeinterpretaas
aplicaciónsdatecnoloxía
doADNrecombinantena
agricultura,agandaría,o
medionaturalea saúde.
(CMCCT,CSC)
Noncoñeceatecnoloxíado
ADNrecombinanteninas
súasaplicacións.
Presentaunhavaloración
datecnoloxíadoADN
recombinantedesdeun
únicopuntodevista(a favor
ouencontra), deixandode
ladocalqueraoutra
valoración.
Écapazdevalorare
interpretarasaplicaciónsda
tecnoloxíadoADN
recombinante,sinalando
puntosafavoreencontrado
seuuso,aíndaquenoné
capazdecitarexemplos
concretos.
Valoraeinterpretaas
aplicaciónsdatecnoloxíado
ADNrecombinantena
agricultura,agandaría,o
medionaturaleasaúde,eé
capazdesinalarsobrecasos
concretospuntosafavore
puntosencontradedestas
aplicacións.
• Participa,valorae
respectaotraballo
individualeengrupo.
(CSIEE)
Nonadoitaparticipar,nin
valorar,nin respectaro
traballoindividualningrupal.
Xeralmenteparticipa,valora
e respectaotrouxo
individualegrupal.
Participa,valoraerespectao
traballoindividualegrupal.
Participaactivamente,valora
erespectaotraballo
individualegrupal.
• Discriminaedecidesobre
asfontesdeinformacióne
osmétodosempregados
para asúaobtención.
(CAA,CD)
Mostradificultadespara
discriminaredecidirsobre
asfontesdeinformacióne
osmétodosempregados
para asúaobtención.
Nalgunhassituaciónsten
dificultadesparadiscriminar
edecidirsobre asfontesde
informacióneosmétodos
empregadosparaasúa
obtención.
Amaioríadasveces
discriminaedecidesobreas
fontesdeinformacióneos
métodosempregadosparaa
súaobtención.
Discriminaedecidesobreas
fontesdeinformacióneos
métodosempregadosparaa
súaobtención.
• Planea,aplica,eintegra
asdestrezasehabilidades
propiasdotraballo
científico. (CMCCT)
Decandoencandoplanea,
aplicaouintegraas
destrezasehabilidades
propiasdotraballocientífico.
Realizaplanificacións
incompletasedificilmente
aplicablesnoquerespecta
aotraballocientífico.
Realizaunhaplanificacióndo
traballocientífico,peroás
vecespresentadificultades
paralevaloacabopormor
dunhaaplicaciónou
integracióndeficiente.
Planea,aplicaeintegraas
destrezasehabilidades
propiasdotraballocientífico.

Rúbrica
Indicadores
de
Competencias
©
rodeira-grupo
edebé
Nome: .............................................................................................................................................. Data: ................................
36
Rúbrica Indicadores de Competencias
Unidade 9
Indicadores
Niveis de desempeño
Total
1 2 3 4
• Coñece e describe as
diferentes hipóteses
sobre a orixe da vida
na Terra. (CMCCT)
Non coñece as
hipóteses sobre a orixe
da vida na Terra.
É capaz de expor de
forma sinxela algunha
das hipóteses sobre a
orixe da vida na Terra.
Coñece as diferentes
hipóteses sobre a orixe
da vida na Terra, aínda
que as presenta con
lagoas ou déficits
importantes.
Coñece as diferentes
hipóteses sobre a orixe
da vida na Terra e é
capaz de describilas de
forma clara e definida.
• Interpreta as relacións
evolutivas entre as
células eucariota e
procariota. (CMCCT,
CAA)
Non identifica as
diferenzas entre as
células procariota e
eucariota.
Enumera as diferenzas
entre as células
procariota e eucariota,
pero ten dificultades
para explicar a relación
evolutiva entre ambas.
Recoñece as diferenzas
entre as células
procariota e eucariota
así como a súa relación
evolutiva pero cústalle
explicar os mecanismos
deste relación.
Recoñece as diferenzas
entre as células
procariota e eucariota
así como a súa relación
evolutiva e os
mecanismos desta
relación.
• Identifica e valora as
probas da evolución.
(CMCCT)
Non coñece as probas
da evolución.
Coñece algunhas das
probas da evolución,
aínda que non é capaz
de presentar o seu
carácter argumentativo.
Coñece os diferentes
tipos de probas da
evolución e é capaz de
argumentar a partir
deles, aínda que non
pode presentar
exemplos concretos.
Coñece os diferentes
tipos de probas da
evolución, é capaz de
darlles o seu valor
argumentativo e pode
presentar exemplos
concretos de cada unha
deles.
• Distingue as
características
diferenciadoras entre
lamarckismo,
darwinismo e
neodarwinismo.
(CMCCT)
Coñece o concepto
evolución, aínda que
non diferencia as teorías
evolutivas.
Enuncia o lamarckismo e
o darwinismo, e é capaz
de presentar as súas
diferenzas.
É capaz de expor
claramente os
postulados do
lamarckismo e do
darwinismo, aínda que
ten dificultades ao
concretar as achegas do
neodarwinismo.
Presenta de forma clara
as características
diferenciadoras das tres
teorías, e é capaz de
presentar
argumentacións que
reforzan as achegas do
neodarwinismo.
• Establece a relación
entre variabilidade
xenética, adaptación e
selección natural.
(CMCCT)
Non relaciona a variabi-
lidade xenética, a
adaptación e a selección
natural co fenómeno
evolutivo.
Recoñece a importancia
da adaptación e a
selección natural no
proceso evolutivo, aínda
que ignora a importancia
da variabilidade
xenética.
Establece a relación
entre variabilidade
xenética, adaptación e
selección natural, aínda
que non sexa capaz de
presentala con
claridade.
Relaciona os tres
conceptos, é capaz de
presentar esta relación
claramente e coñece a
orixe da variabilidade
xenética.
• Recoñece os puntos
de disensión entre as
visións gradualista,
saltacionista e
neutralista. (CMCCT)
Non establece
diferenzas entre os
puntos de vista
gradualista, saltacionista
e neutralista.
Explica algunha das
diferenzas entre o tres
visións, aínda que con
lagoas importantes.
É capaz de enunciar os
tres puntos de vista,
aínda que presenta
dificultad es ao
establecer
comparacións.
Recoñece as diferenzas
entre os puntos de vista
gradualista, saltacionista
e neutralista, e é capaz
de expresalas con
claridade.
• Interpreta árbores
filoxenéticas. (CMCCT)
Non é capaz de
interpretar unha árbore
filoxenética.
Interpreta con dificultade
a información achegada
polas árbores
filoxenéticas.
nterpreta correctamente
a información achegada
polas árbores
filoxenéticas, aínda que
descoñece cal é o seu
fundamento.
Interpreta correctamente
a información achegada
polas árbores
filoxenéticas e pode
explicar de que maneira
se chegan a
confeccionar.
• Recoñece e describe
as fases da
hominización.
(CMCCT)
Coñece a existencia do
proceso de
hominización, pero non
as súas fases.
Recoñece o proceso de
hominización e é capaz
de enunciar algunha das
súas fases.
Recoñece e describe as
fases da hominización,
aínda que non é capaz
de situalas en momentos
concretos da historia da
especie humana.
Recoñece e describe as
fases da hominización e
sitúaas correctamente
ao longo da historia da
especie humana.
• Participa, valora e
respecta o traballo
individual e en grupo.
(CSIEE)
Non adoita participar, nin
valorar, nin respectar o
traballo individual nin
grupal.
Xeralmente participa,
valora e respecta o
traballo individual e
grupal.
Participa, valora e
respecta o traballo
individual e grupal.
Participa activamente,
valora e respecta o
traballo individual e
grupal.
• Planea, aplica e
integra as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico.
(CMCCT)
De cando en cando
planea, aplica ou integra
as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico.
Realiza planificacións
incompletas e
dificilmente aplicables no
que respecta ao traballo
científico.
Realiza unha
planificación do traballo
científico, pero ás veces
presenta dificultades
para levalo a cabo por
mor dunha aplicación ou
integración deficiente.
Planea, aplica e integra
as destrezas e
habilidades propias do
traballo científico.