1. A descolonización Unidade temática 15

2. A crise do imperialismo (I) Preséntase na: Primeira Guerra Mundial (1914-1919) Que produce Nas colonias No mundo A reactivación do nacionalismo Un clima anticolonial Que pretende Grazas ás Concesións de autogoberno Declaracións antiimperialistas de EE.UU A URSS Revitalízase no: Período de entreguerras (1920-1930) Polos seguintes Factores Crise dos sectores produtivos tradicionais Excesos na explotación económica Superpoboación Marxinación política Producen a Radicalización dos nacionalismos

3. A crise do imperialismo (II) Aumenta durante a: Segunda Guerra Mundial (1939-1945) Debido á: Desaparición Contradición Participación Do Mito da superio- ridade branca Ante a derrota das Metrópoles fronte ao Xapón Entre Democracia e colonialismo Que dá lugar á: Carta do Atlántico Que recoñece o: O dereito dos pobos a escoller a forma de goberno coa que de- sexan vivir. Das colonias na Guerra En defensa de Valores Como: A liberdade, a democracia fronte ao racismo e o fascismo Faise irreversible na: Posguerra (1945-1965) Coas Reclamacións Radicalización Presións De Autodeterminación como Recompensa Pola súa: Participación na guerra Dos Movementos de liberación Pola negativa das Metrópoles A facer Concesións Da Igrexa ONU Que defenden A liberdade dos pobos

4. Os procesos de independencia Presentan Dúas características Vías de acceso á independencia Ideoloxía dos movementos de liberación Que poden ser dúas Vía armada Vía negociadora Deuse nas Colonias con moitos colo- nos europeos Como Indonesia Indochina Alxeria Baséase na Negociación coa metrópole para acadar condici- óns favorables Aplícase en India Tunisia Inspírase en varios Principios Como Non violencia Violencia Relixiosos Étnicos Políticos Aplicada na India Por M. K. Gandhi Supón Enfrontamentos bélicos Por Exemplo en Alxeria Que se Incorporan como Signos de identidade nacional Principalmente nos Países árabes Dirixen a independencia Sin contar con outras étnias Dáse en África Subsahariana Conciben o Proceso con dúas Vertentes Emanci- padora Revolu- cionaria Alentadas pola URSS En Indochina

5. Etapas da descolonización 1945-1955: Emancípanse colonias francesas e británicas de Asia e o mundo árabe. Pero siguen man- tendo contacto coas metrópoles en organi- zacións como a Commonwealth ou a Unión francesa. 1956-1969: Descolonizouse case toda África. Ata 1960 Limitouse ao norte, pero despois incluíu a África negra. A partir de 1970: A ONU adquire protagonismo apoiando a des- colonización e axudando aos novos Estados. independízanse colonias de Portugal e Espa- ña en África e algunhas británicas.

6. Fases da descolonización (1950-1980)

7. A descolonización de Asia: A indepen- dencia da India. (1885-1947) Ahmet Jinah , líder da Liga Musulmana , partido que representaba á minoría mu- sulmana, aspiraba á formación dun Es- tado propio durante o proceso de inde- pendencia da India. Ao remate da eman- cipación creou o Estado de Pakistán, di- vidido en dúas zonas: Pakistán Oriental e Pakistán Occidental M. K. Gandhi Jawaharlal Nehru Líderes do Partido do Congreso , representa- ba a maioría hinduista, partidaria da indepen- cia total e propoñía como táctica a non coo- peración e o boicoteo aos produtos británicos sen utilizar a violencia. Intentaron o achega- mento á Liga Musulmana , pero os británicos impediron a unión para debilitar o movemento.

8. Vietminh 1ª Guerra de Indochina (1946-1954) 2ª Guerra de Hindochina (1958-1975) A independencia de Indochina En 1945 o Vietminh, lide- rado por Ho Chi Minh, pro- clama a Independencia de Indochina baixo un réxime comunista. Francia non acepta a independencia e desencadease a 1ª Guerra de Indochina, na que Fran- cia é derrotada. O Vietnam divídese en Vietnam do Norte e do Sur. Comenza a 2ª Guerra de Indochina ou Guerra do Vietnam. Ho Chi Minh Soldados do Vietminh

9. A descolonización do mundo árabe (I). Características xerais 1º. Ata 1945 os países árabes eran protectorados de potencias occidentais como Inglaterra ou Francia, que tiñan grandes intereses na zona: o control da Canle de Suez ou a produción e comercialización do petróleo que se producía no Oriente Medio. 2º. Os movementos de liberación nacional crearon un- ha conciencia unitarista, baseada na lingua árabe e na relixión islámica fronte á colonización occidental, ao mesmo tempo que reivindicaban a independencia dos países respectivos. 3º. A descolonización estivo marcada pola influencia das grandes potencias: EE.UU. Apoiaba a Israel e a URSS tomou partido polos movementos anticoloniais árabes. A pesar diso, pódese dicir que, en xeral, os procesos de independencia foron pacíficos.

10. Os países da Liga Árabe A descolonización do mundo árabe (II). Características xerais

11. A descolonización do mundo árabe (III). Exipto. Gamal Abdel Nasser Presidente exipcio 1954-1979 En 1952 diri- xe un golpe militar que derroca ao rey Faruk, monarca títere de Inglaterra Rei Faruk Propiciou un am- plo programa de obras públicas, co obxectivo de loitar contra o subdesenvol- vemento Presa de Assuam Impulsa unha reforma agraria e unha política populista panárabe Reforma agraria

12. A descolonización do mundo árabe (IV). Alxeria. Era colonia francesa dende 1830 e nela existía unha importante poboación fran- cesa, que consideraba Alxeria como te- rritorio francés e opoñíase á súa inde- pendencia. Ahmed Ben Bella Funda a Fronte de Libera- ción Nacional (FLN). Nacio- nalista e armada. A oposición dos colonos fran- ceses creou unha organiza- ción terrorista: Organisatión De l' Armee Secrét (OAS) Proceso violento Independencia 1962

13. Gamal Abdel Nasser Jawaharlal Nehru Ahmed Sukarno Localización xeográfica, países participantes e protagonistas destacados Conferencia de Bandung 1955 Reivindicacións: - Condena do colonialismo. - Recoñecemento da soberanía e igualdade de todas as nacións. - Rexeitamento da inxerencia duns Estados noutros. - Repulsa do racismo. - Crítica á carreira de armamentos. - Non aliñamento na p. de bloques. Consecuencias: - Aceleración do proceso descolo- nizador. - Impulsa a distensión mundial. - Define a posición do Terceiro Mun- do no contexto mundial.

14. A independencia da África negra Basease nos seguintes: Factores: - Desprestixio do sistema colonial - Estruturación dos movementos liberación. - Consecución de independencias negociadas. - Chamamentos da ONU, a Igrexa católica e das elites intelectuais metropolitanas cara a emancipa- ción. Plantexa os seguintes: Problemas: - Creación de fronteiras artificiais. - Fragmentación étnica. - Aparición do neocolinialismo. - Imposición de réximes brancos que aplican o segregacionismo racial. - Dificultades para unha integra- ción política común das nacións africanas. Prodúcese a partir de 1960

15. A descolonización de África.

16. O neocolonialismo Estivo xerado por: Independencias pactadas Resistencias populares Que deron lugar a Que deron lugar a Gobernos prooccidentais intervencións das metrópoles Que facilitan Impulsando Financiando A continuidade da explotación económica das ex-colonias Rivalidades étnico-reli- xiosas. Guerras civís. Para acadar Caracterízase por: - Dependencia comercial (intercambio desigual) - Dependencia financeira e tecnolóxica. - Dependecia ideolóxica. - Control político indirecto.

17. O Terceiro Mundo 1. Orixes do termo: Foi utilizado por primeira vez polo economista e demó- grafo francés A. Sauvy para referirse aos países sub- desenvolvidos, chamándolles Terceiro Mundo por ana- loxía co Terceiro Estado da Revolución Francesa de 1789. Alfred Sauvy (1898-1990) Desenvolvemento económico 2. Indicadores do desenvolvemento: a) Indicadores económicos: - PNN, PNB, PIB. b) Índice de desenvolvemento Humano (IDH): - Esperanza de vida, consumo de calorías, nivel de alfabetiza- ción, renda per cápita. c) Outros indicadores: - Demográficos, gasto en educación, habitantes por médico... 3. Trazos do subdesen- volvemento: 1. Estruturas políticas, sociais e económicas inestables. 2. Elevado crecemento natural e alta mortalidade infantil. 3. Economía de subsistencia ou de exportación de materias pri- mas, baixo nivel tecnolóxico e de industrialización. 4. Baixo nivel de renda per cápita e instrución. 5. Cobertura sanitaria insuficiente e deficiencias alimentarias. 6. Intercambios comerciais desfavorables (Intercambio desigual) 7. Explotación deficiente dos recursos naturais e subprodución.

18. Desenvolvemento e subdesenvolvemento Índice de Desenvolvemento Humano (IDH)

19. O neocolonialismo dos EE.UU. en Latinoamérica Antecedentes Independencia no s. XIX Réximes caciquís Economía de exportación Gobernos autoritarios Dependencia económica Circunstancias Fracaso da industrialización Aumento da débeda externa Vía socialista Bases Doutrina Monroe Política intervencionista Financiamento de guerrillas Uso de multinacionais Freno Imposición Instrumentos