1. Paylaşım Kültürü,
Açık Lisanslar ve
Türkiye’de Crea;ve Commons
İlkay Holt
Özyeğin Üniversitesi Kütüphane Direktörü,
CC Türkiye Kamu Lideri
1
#AB2016

2. Paylaşım kültürü
2
Source:https://en.wikipedia.org/wiki/Sharing

3. Paylaşım kültürü
Paylaşmak doğamızda var
Paylaşmak daha çok paylaşımı ge>rir
Bunun sonucunda paylaşan, yararlanan ve tüm
toplum kazanır
3

4. Telif hakkı reformu, özgür toplum
“YaraJcılık ve inovasyon her zaman geçmişin
üzerine kurulur.
Geçmiş, üzerine kurulu olduğu yaraJcılığı
kontrol alJnda tutmaya çalışır.
Özgür toplumlar geçmişin bu gücünü
kısıtlayarak geleceği mümkün kılarlar.
Toplumumuz her geçen gün daha az özgür
hale geliyor.”
4
Source: Lessig, Lawrance. Open Source Software Convention 2002 Keynote Speech.
http://archive.oreilly.com/pub/a/policy/2002/08/15/lessig.html

5. Açık lisanslar
¨ Eserin, yaraJcı çalışmanın kullanım biçimini belirler
¨ Her hakkı değil, bazı hakları saklı tutar
¨ Kullanım için izin sürecini ortadan kaldırır
¨ Bu özelliği ile paylaşımı hızlandırır
¨ İnterne>n tüm potansiyelini kullanmanızı sağlar
¨ Paylaşımı arJrır
¨ YaraJcılığı teşvik eder
¨ Yenilikçiliği güçlendirir
5

6. Crea>ve Commons (CC)
¨ Açık lisanslar topluluğudur.
¨ Bir yaraJcı çalışmanın İnternet ortamındaki
kullanım koşullarının eser sahibi taraWndan
belirlemesini sağlar.
¨ Teknolojik altyapısı ile, bu kullanım koşullarını
simgeleyen lisans kodu sunar.
¨ Böylelikle telif hakkı izni adımını ortadan kaldırır.
¨ CC lisansları mevcut fikri mülkiyet kanunlarına
alterna>f değildir, birlikte çalışır.

7. 2015’de 1 milyardan fazla çalışma CC lisanslı
7
Source:StateoftheCommons.2015.stateof.creativecommons.org

8. Daha çok kişi “özgür” lisanları seçiyor
8
Source:StateoftheCommons.2015.stateof.creativecommons.org

9. CC lisanslı içerik
9
Source:StateoftheCommons.2015.stateof.creativecommons.org
İçerik türü Sayı
İmaj 391M
Açık eği>m kaynağı 76K
AraşJrma (dergi makalesi) 1.4M
Ses kaydı 4M
Video 18.4M
Me>n (öykü, doküman) 46.9M
Diğer (mul>medya, 3D) 23K

10. Milyonlarca web sitesi ve plaformda
kullanılıyor
10
Source:StateoftheCommons.2015.stateof.creativecommons.org

11. CC lisansları nasıl kullanılır?
¨ CC lisansı kullanımı için şu soruları yanıtlamalısınız;
¤ Eserin web üzerinde paylaşım haklarına sahip misiniz?
¤ Hangi koşullarla paylaşmak is>yorsunuz?
¤ Ticari amaçla kullanılsın is>yor musunuz?
¤ Çalışmanızdan yeni çalışmalar üre>lsin is>yor
musunuz?
11

12. Hangi CC lisansını kullanmalı?
12

13. CC lisans seçimi nasıl yapılır?
13

14. 14
hjp://crea>vecommons.org.tr
hjp://wiki.crea>vecommons.org/Turkey

15. ¨ Temsilci kurum: Özyeğin Üniversitesi
¨ Proje liderleri: Hukuk Eş Liderleri: Dr. Emre Bayamlıoğlu
(Tilburg Üniversitesi), Dr. Işık Özer (Özyeğin Üniversitesi); Kamu
Lideri: İlkay Holt (Özyeğin Üniversitesi); Teknoloji Lideri: Orçun
Madran (Hacejepe Üniversitesi)
¨ Proje lokal ekibi: Sıla Oral, Muhteşem Önder, Hakan Yanaz
(Özyeğin Üniversitesi)
¨ Proje Partnerleri: Prof. Dr. Şirin Tekinay (Işık Üniversitesi),
Prof. Dr. Yaşar Tonta, Hacejepe Üniversitesi), Prof. Dr. Mustafa
Akgül (Bilkent Üniversitesi), Prof. Dr. Kürşat Çağıltay (ODTÜ),
Gültekin Gürdal (İYTE), Selva Kaynak (Max Planck Ins>tute)
15

16. ¨ Lisans araçlarının çevrimi
¨ Wiki sayfalarının çevrimi, düzenlenmesi
¨ Crea>vecommons.org.tr adresinde içerik
oluşturma
¨ 4.0 CC lisanslarının çevrimi
¨ 4.0 CC lisanslarının Türk hukukuna uygunluğu
¨ CC lisanslarını tanıJcı eği>m ve tanıJcı faaliyetler
16

17. ¨ 2015-16 hedefleri
¤ Lisans me>nlerinin hukuki terminolojiye uygunluğunun
sağlanması
¤ Türk hukukuna maksimum düzeyde uyumluluğu için
çalışmaların sürdürülmesi
¤ CC merkez taraWndan lisans me>nlerinin sisteme alınması
¤ Açık lisans konusunda farkındalığı arJrmak, kullanımını teşvik
etmek
¤ Açık eği>m kaynağı yaraJcıları ve açık bilim konulu proje
sahipleri ile işbirlikleri yaratmak
¤ Kültür, sanat alanında CC lisanslarının kullanımını
yaygınlaşJrmak
17

18. Davetlisiniz…
18

19. Son Söz
19
¨ Teknolojinin aldığı yola oranla geç kalmış bir telif hakları
reformundan söz ediyoruz.
¨ Özgür, yaraJcı, yenilikçi, üreten birey ve toplum olmak bir
paylaşım kültürü ve buna ivme kazandıracak yasal
yapılanma ile mümkün.
¨ Telif hakları kısıtlarının inovasyona verebileceği zararları
görebilmeliyiz.
¨ Paylaşmaya, paylaşılanları “sömürmeye” devam etmeli,
üre>mi arJrmalıyız.
¨ Geleceği, arJk yalnızca paylaşım değil, paylaşımların nasıl
kullanıldığı ve tekrar kullanıma açıklığı belirleyecek.

20. Paylaşım Kültürü, Açık Lisanslar ve Türkiye’de Crea>ve Commons
XVIII. AKADEMİK BİLİŞİM KONFERANSI -- #AB2016
3 Şubat 2016 Adnan Menderes Üniversitesi (Aydın)
-- Teşekkürler --
hjp://crea>vecommons.org.tr
info@crea>vecommons.org.tr
@ccturkiye
20