Instytut Globalnej Odpowiedzialności (IGO), Warszawa, Polska, 2011 Institute of Gobal Responsibility (Polish acronym: IGO), Warsaw, Poland

1. Afryka to
nie jeden kraj,
lecz 54 państwa.
Poznaj skrawek
jednego z nich - Ugandy
Wszystkie fotografie zostały wykonane
przez Annę Górską w 2011 r. w Ugandzie.
Aktualizacja: 2011.12.18 01:13

2. Rolnicy, rolniczki, żywność
Rolnictwo rodzinne może wyżywić całą
Afrykę Wschodnią. Spotkaj dzielnych
rolników i rolniczki.

3. 1. W Ugandzie, jak w większości krajów w Afryce, ok.
75% społeczeństwa jest zatrudnionych w rolnictwie.
Oznacza to, że sytuacja życiowa większości ludzi
zależy od ich możliwości uprawiania ziemi, wysokości
plonów oraz sprzedaży na rynku za sprawiedliwą
cenę. Dlatego tak ważny dla rolników i rolniczek jest
dostęp do ziemi oraz innych niezbędnych zasobów
m.in. nasion, przewidywalna pogoda (co jest coraz
trudniejsze w obliczu zmian klimatycznych), korzystne
warunki polityczne, sprawiedliwe relacje handlowe z
bogatą Północą, sprzyjająca infrastruktura drogowa
do transportu żywności.

4. 2. W rolnictwo zaangażowanych jest więcej kobiet niż mężczyzn;
stanowią one 70-80% osób zatrudnionych w rolnictwie i 90%
zaangażowanych w produkcję żywności. Mimo to, kobiety są
posiadaczkami jedynie ok. 20% zarejestrowanej ziemi w
Ugandzie. Kobiety bezdzietne lub mające jedynie córki, kobiety
samotne, wdowy, rozwódki, niepełnosprawne często mają
poważnie ograniczony dostęp do ziemi i prawa do jej własności.
Lokalne organizacje społeczeństwa obywatelskiego starają się
wpłynąć na ustawodawstwo, by zapewniało kobietom ochronę
prawną. Na zdjęciu stoisko Uganda Land Alliance podczas pikniku
organizacji pozarządowych CSO fair w czerwcu 2011 r.

5. 3. W Ugandzie zazwyczaj
występują dwie pory
deszczowe w ciągu roku, co
daje dwa okresy siewu i
zbiorów w jednym roku.
Dzięki temu na rynku
znajduje się wystarczająco
żywności, aby wyżywić
wszystkich ludzi w tym kraju.
Na zdjęciu widzimy poletko
kukurydzy w jednym z
licznych w Ugandzie
gospodarstw rodzinnych.

6. 4. Większości rolników i
rolniczek w Ugandzie nie
stać na zakup sztucznych
nawozów. Poza tym
niektórzy świadomie wolą
stosować nawozy naturalne,
podtrzymując tradycyjne
formy uprawy. Wielu z nich
wie, iż tradycyjne metody
uprawy dają zdrowe owoce i
warzywa. Rolnictwo rodzinne
często spełnia wymogi
produkcji ekologicznej,
chociaż nie ma
odpowiedniego certyfikatu.

7. 5. W niewielkim gospodarstwie rodzinnym w dystrykcie Wakiso
można znaleźć fasolę, kukurydzę, kasawę (maniok), słodkie
ziemniaki, białe ziemniaki (takie jak w Polsce), nakati (z liśćmi
przygotowywanymi podobnie jak u nas liście szpinaku),
marchew, banany, mango, jackfruit, kokosy i awokado. Mimo że
w Ugandzie dominują gospodarstwa rolne o niewielkiej
powierzchni, prowadzący je rolnicy i rolniczki zapewniają dużą
różnorodność upraw. Pozwala to zachować im i ich rodzinom
urozmaiconą dietę, bogatą w niezbędne składniki odżywcze.

8. 6. Bogactwo
różnorodnych warzyw i
owoców można zobaczyć
w Ugandzie na licznych
miejskich i przydrożnych
targach.

9. 7. Aby uniezależnić się od
nieprzewidywalnej pogody
(skutek zmian klimatycznych),
rodzina Katende stosuje
technologię irygacyjną zwaną
tam run-off water harvesting.
Dzięki temu rodzina ma do
dyspozycji odpowiednie i
bardziej równomierne zasoby
wody do uprawy roślin,
niezależnie od pory roku -
deszczowej lub suchej.

10. Kolonializm i postkolonializm
W Ugandzie widać wpływ bogatych krajów
z Europy, a także... Chin.

11. 8. Na ulicach, w biurach i
domach w Ugandzie
widać wpływ krajów
globalnej Północy. Często
można spotkać reklamy
globalnych marek
znanych również w
Polsce.

12. 9. Produkty świetnie znane w naszym kraju
mają drugą twarz w krajach Południa. Jedna z
firm produkujących napoje oskarżana jest o
poważne nadużycia na różnych kontynentach.
Jak można zobaczyć w filmie pt. Święta woda
(rozprowadzanym w Polsce przez Centrum
Edukacji Obywatelskiej), w Indiach fabryki tej
firmy zabierają wodę ubogim mieszkańcom,
skazując ich na brak dostępu do wody pitnej.
W Kolumbii firma oskarżana jest o wspieranie
zamachów na działaczy związkowych, którzy
dopominają się o lepsze warunki pracy.

13. 10. Przyjrzyj się uważnie, za kim czai się rodzina lwów.
Biały manekin na tle scenki rodzajowej w stylu safari stoi
w holu Pioneer Mall, najstarszej galerii handlowej w
Kampali. Większość tamtejszych sklepów z ubraniami
reklamuje swoje towary, używając manekinów
odwołujących się do rysów twarzy i koloru skóry białego
człowieka. Czy prezentowane w ten sposób produkty
odzieżowe są atrakcyjne dla Ugandyjczyków? Zastanów
się, jakie mogą być odczucia ludzi, którzy codziennie
spotykają się z manekinami przedstawiającymi ludzi
odmiennych etnicznie.

14. 11. Ugandyjczycy interesują się sytuacją w kraju,
regionie i na świecie, śledząc prasę codzienną,
dostępną w ulicznych kioskach, sklepach,
supermarketach i sprzedawaną przez gazeciarzy w
korkach ulicznych na najbardziej zatłoczonych
skrzyżowaniach i rondach stolicy. Dwa największe
dzienniki w Ugandzie to: uważany za bardziej niezależny
Daily Monitor oraz raczej sprzyjający władzy New Vision.
Obie gazety wydawane są w języku angielskim.
Dlaczego jednym z dwóch oficjalnych języków Ugandy
jest angielski? W kraju tym występuje ok. 40 rodzimych
języków, jednak dominującym w przestrzeni publicznej
jest język byłych kolonizatorów. Jak może to mieć wpływ
na kulturę Ugandy?

15. 12. Podobnie jak w Polsce, również w
Ugandzie warto spojrzeć na metkę lub
etykietę sprzedawanych produktów. Wiele
z nich pochodzi z Chin - zwłaszcza
produkty odzieżowe, obuwnicze i artykuły
gospodarstwa domowego. Nierzadko
chińskie pismo jest dobrze widoczne na
opakowaniach produktów (przyjrzyj się
pudełkom z pastą do butów).

16. 13. Upadek rządów Muamara Kaddafiego w Libii wywołał radość
wśród obrońców praw człowieka i otworzył drogę do demokracji w
tym kraju. Oficjalnie satysfakcję z tego powodu wyraziło szereg
przywódców krajów europejskich. Jednak jeszcze niedawno wielu z
nich utrzymywało przyjazne stosunki z reżimem, gdyż służyło to
czerpaniu zysków z libijskiej ropy. Tymczasem w wielu krajach
afrykańskich upadek Kaddafiego odebrany został negatywnie.
Podkreślano zasługi byłego dyktatora dla integracji regionalnej
kontynentu. Popularność Kaddafiego widać również na ulicach
Kampali - na zdjęciu widzimy mobilny bar sprzedający chapati (placki
wprowadzone do kuchni ugandyjskiej przez mieszkającą tam
społeczność hinduską). Bar nazwany został imieniem Kaddafiego.

17. Różnorodność Ugandy
Różnorodność może nas wzbogacać.
Zobaczmy, jak to robią ludzie w Ugandzie.

18. 14. Dlaczego budynek na
skwerze przy jednej z
ważniejszych ulic w Kampali
ma oddzielne wejścia dla
kobiet i mężczyzn? Bo to
budynek toalety publicznej!
Nie wszystkie toalety w
Ugandzie są zadbane, ale –
jak widać – są również i
takie.

19. 15. Pójść na lokalny targ czy do galerii handlowej? To
pytanie zadaje sobie coraz więcej mieszkańców i
mieszkanek Kampali. Przedstawiony na zdjęciu Oasis
Complex oferuje możliwość zakupów 24 godziny na dobę
przez siedem dni w tygodniu w mieszczącym się tu
supermarkecie Nakumatt. Ponieważ wiele rodzin w Kampali
nie ma w domach lodówek czy w ogóle dostępu do kuchni,
a przerwy w dostawie prądu uniemożliwiają dłuższe
przechowywanie świeżej żywności, wiele osób woli
kupować częściej, za to mniej. W galerii handlowej jest
szeroki asortyment produktów firm międzynarodowych. Czy
zakupy w tym miejscu mają jakieś minusy? Warto
pamiętać, że nie wszystkich w Ugandzie stać na zakupy po
cenach z supermarketów. Na targu jest taniej.

20. 16. Katedra Św. Pawła ulokowana
jest na wzgórzu Namirembe,
jednym z siedmiu, na których
założona została Kampala.
Budynek ten jest najstarszą
anglikańską katedrą w Ugandzie.
Pierwszy kościół powstał w 1890
roku, w okresie ekspansji imperiów
kolonialnych w Afryce. Od połowy
lat 70 XIX w. do końca stulecia
przedstawiciele protestantyzmu i
katolicyzmu rywalizowali ze sobą o
poparcie władców królestwa
Buganda. O różnych relacjach
miejscowej ludności z
misjonarzami w Afryce opowiadają
dostępne w języku polskim książki:
Obi Johna Munonye (Nigeryjczyk),
Świat się rozpada i Boża strzała
Chinua Achebe (Nigeryjczyk) czy
Kroniki abisyńskie Mosesa
Isengawy (autor pochodzenia
ugandyjskiego). Protestanci
stanowią obecnie ok. 36%
społeczeństwa Ugandy.

21. 17. Meczet Kampala zbudowany na jednym ze
wzgórz stolicy Ugandy, z minaretem dającym widok
na całą Kampalę. Wyznawcy islamu są trzecią co do
wielkości grupą religijną w Ugandzie - po
katolicyzmie (42% ludności) i protestantyzmie (36%),
gromadząc ok. 12% społeczeństwa, przede
wszystkim w regionach centralnym i zachodnim,
bliższych wybrzeżu Oceanu Indyjskiego i rozwiniętej
tam kulturze suahili.

22. 18. Pogoda w Ugandzie znacznie bardziej niż
w Polsce sprzyja wykorzystaniu transportu
motocyklowego. Lokalne taksówki
motocyklowe, tzw. boda-boda, pozwalają
ominąć korki i szybko dostać się do celu. Od
kierowców wymaga to zręczności w
manewrowaniu po wąskich ulicach, między
samochodami i innymi motocyklami. Nie jest to
zajęcie bezpieczne – kierowcy boda-boda są
często ofiarami wypadków drogowych. Nie
każdy może sobie pozwolić na nowe i dobre
motocykle i na ich utrzymanie.

23. 19. Powszechnie uznaje się, że bycie kierowcą boda-
boda to zajęcie przede wszystkim dla młodych
mężczyzn, którzy przybyli do Kampali ze wsi i nie
mając szansy na inny sposób zarabiania pieniędzy,
decydują się na ten niebezpieczny zawód. Mimo to,
fenomen taksówek motocyklowych dostrzegli i
wykorzystali biali mieszkańcy Kampali, którzy
zainicjowali organizację zawodów boda-polo -
połączenie zasad gry w polo z udziałem kierowców
boda-boda wożących zawodników i zawodniczki.

24. 20. Niepozornie wyglądający za dnia lokal De Posh
późnym wieczorem przeistacza się w jeden z najchętniej
odwiedzanych przez młodzież klubów stolicy. Lokal
oferuje różnorodną muzykę od hip-hopowych,
house’owych czy popowych hitów wykonawców
amerykańskich i afrykańskich przez reggae po piosenki w
lokalnych językach i inspirowane lokalnymi dźwiękami.
Klub mieści się na najbardziej imprezowej ulicy Kampali -
tętniącej nocnym życiem i muzyką Kabalagala. Pogoda w
Ugandzie przez cały rok pozwala na korzystanie z
otwartej przestrzeni klubów – wiele lokali jest więc
zadaszonych jedynie częściowo i pozwala na zabawę na
powietrzu, ku uldze tańczących osób.

25. Chcesz się dowiedzieć
więcej
i poznać ludzi, którzy też
interesują się krajami Południa?
Wejdź na stronę
www.silnepoludnie.pl

26. Instytut Globalnej Odpowiedzialności
Adres korespondencyjny: ul. Bachmacka 1/11, 02-647 Warszawa
Biuro: ul. Nowy Świat 23/25 lok. 54, 00-029 Warszawa
Tel. +48 791 63 91 81, 791 63 91 82, 791 63 91 83
edukacja@igo.org.pl
www.igo.org.pl, www.silnepoludnie.pl
Prezentacja sfinansowana ze środków Ministerstwa Edukacji
Narodowej w ramach konkursu "Szkoła z pasją". Publikacja
wyraża wyłącznie poglądy Instytutu Globalnej
Odpowiedzialności i nie może być utożsamiana z oficjalnym
stanowiskiem Ministerstwa Edukacji Narodowej.