enero
january
janvier
janeiro

É o primeiro mes do ano no calendario
gregoriano e ten 31 días.

O nome ven do latín ianuarius, polo deus Jano (en latín
Janus), representado con dúas caras, o deus das portas
(entrada e saída) ou do comezo e o final.

A pedra de xaneiro é o
granate e a flor o caravel.

Son frecuentes as xeadas e neva nas zonas altas
Os Ancares

A maioría das árbores seguen sen follas

Florecen os eucaliptos, as camelias, as mimosas, as
amieiras, as avelairas, os nabos, os chuchameles...
mimosa

avelaira

camelia

flor de eucalipto

os liques reprodúcense

Fentos, brións e fungos

-Os raposos buscan parella
-Desovan as sardiñas e os muxes
-Empezan a formar parellas algunhas aves (parrulos, corvos,
merlos, pardales...)
-O Bao segue cheo de aves invernantes

Os gatos andan ás “xaneiras”

cávanse e fertilízanse as terras

TEMPERATURA
MÁXIMA-MEDIA (ºC)
TEMPERATURA
MÍNIMA-MEDIA (ºC)
TEMPERATURA
MEDIA (ºC)
HUMIDADE
MEDIA (%)
VELOCIDADE DO
VENTO
(km/h)
CHUVIA
TOTAL (l)
DÍA CHUVIA
MÁXIMA
(l/m2
)
DIAS
CHUVIA
13,1 7,2 9,92 88 10,8 193,6 15 (62 l) 17
O TEMPO

DATOS GALICIA:
-Temperatura mínima: 7,7 ºC
(Baltar-Ourense)
-Chuvia máxima rexistrada: 110, l o
día 30 (Invernadeiro-Ourense)
-Refacho de vento máximo: 126
km/h (Camariñas)

La Voz de Galicia

-O vinteún de xaneiro ten unha hora por enteiro.
Os días medraron 58 minutos

Os temporais achegan gran cantidade de algas ás praias

-Xaneiro xeado e abril mollado enchen o faiado
-Cando as rans cantan no xaneiro, sinal de fame en todo o eido
-Seco xaneiro, abundancia no graneiro

-Xaneiro xeadeiro, febreiro ventisqueiro, marzo pardo, abril mollado
e maio claro, valen máis que os bois e o carro.

-A xeada de xaneiro mata a vaca e mais o leiro.

nabicol
-En xaneiro a berza é carneiro
-Xaneiro alleiro
-Se queres ter bo alleiro plántao no xaneiro
-Se chove en San Antón de xaneiro pipas ao fumeiro,
se non, pipas ao canteiro

-No mes de xaneiro sube ao
outeiro, se ves verdear ponte a
chorar, se ves estercar ponte a
cantar.
-Quen labra no xaneiro labra
para o ano enteiro.
-En xaneiro, lume na lareira e
porco no fumeiro.

Días sinalados:
1 de xaneiro: Ano Novo

1 de xaneiro de 1801:
descubrimento do primeiro asteroide (Ceres), polo
astrónomo italiano Giuseppe Piazzi no seu
observatorio de Palermo.
Actualmente está considerado un planeta enano

2 de xaneiro de 1839:
Louis Daguerre tira a primeira fotografía da Lúa.

4 de xaneiro de 1643:
nace Isaac Newton,
físico e matemático
inglés.

6 de xaneiro: día dos Reis
Magos

7 de xaneiro de 1610:
Galileo Galilei observa,
por vez primeira na
historia, algún dos
satélites do planeta
Xúpiter

7 de xaneiro de 1943:
morre Nikola Tesla,
físico, matemático,
enxeñeiro eléctrico e
inventor estadounidense
de orixe austriaca.

7 de xaneiro de
1714:
Hrnry Mill rexistra a
patente da primeira
máquina de escribir
Keystone 1 (1899)

8 de xaneiro de 1642:
morre Galileo
Galilei, matemático e
físico italiano.

9 de xaneiro de 1848:
morre Carolina
Herschel, astrónoma
inglesa de orixen alemán.

9 de xaneiro de 1988:
científicos do Instituto Whitehead de Boston conseguen
illar o TDF (xen responsable do sexo humano),
localizado no cromosoma Y, que está presente só nos
homes.

10 de xaneiro de 1778:
morre Varl von Linné,
botánico sueco.

11 de xaneiro de 2008:
morre Edmund Hillary, alpinista neozalandés,
primeiro home en pisar a cima do Everest, xunto
so sherpa Tenzing Norgay.

14 de xaneiro de 1742:
morre Edmund Halley,
astrónomo británico

14 de xaneiro de 1994:
presentadas as primeiras imáxes trala misión espacial
do telescopio espacial Hubble.

15 de xaneiro de 1362:
primeiro día da tormenta no Mar do Norte (segunda
inundación do Día de San Marcelo, que en tres días
arrasa cos Países Baixos. Inglaterra e norte de
Alemania, causando entre 40 000 e 100 000 mortes.

15 de xaneiro de 2001:
Wikipedia inicia a súa andadura on line.

16 de xaneiro de 1909:
a expedición de
Ernest Shackleton
atopa o Polo Sur Magnético

17 de xaneiro de 1912:
o explorador inglés Robert
Falcon Scott chega ao
Polo Sur, un mes despois de
facelo o noruego Roald
Amundsen.

18 de xaneiro de 1878:
morre Antoine César
Becquerel, físico francés.

19 de xaneiro de 1736:
nace James Watt,
inventor británico.
máquina de vapor

20 de xaneiro de 1775
nace André Marie
Ampère, físico e
matemático francés.

20 de xaneiro de 1906
extráese na Premier Mine, preto de Pretoria (Sudáfrica),
o diamante "Cullinan", cun peso de 620 g antes
de ser cortado.

17 de xaneiro de 2009:
bátese o récord da onda máis grande rexistrada en
España (26 m de altura, 22 millas das costas de Santander),
durante o temporal do ciclón extratropical Klaus.

17 de xaneiro de 1958
Científicos británicos e
estadounidenses
anuncian que lograron
unha fusión nuclear
controlada.

25 de xaneiro de 1627:
nace Robert Boyle,
físico e químico
angloirlandés.

26 de xaneiro de
1823: morre Edward
Jenner, médico
británico que
desenvolveu a vacina
contra a virola.

28 de xaneiro de 1986:
en EE. UU., o transbordador
espacial Challenger explota
pouco despois do seu despegue.
Morren os sete astronautas.

30
de
xaneiro
Día da Paz

Para tentar construír un mundo mellor, máis xusto e humano;
e unha sociedade democrática, libre, xusta,
responsable e pacífica.
O obxectivo da celebración do Día da Paz e fomentar a educación na
tolerancia, a solidaridade, a concordia, o respecto aos
dereitos humanos, a non violencia e a paz.

O día da Paz celébrase na
data do aniversario da morte
do lider espiritual da India e
símbolo da non violencia,
Mahatma Gandhi.
Mohandas Karamchand
Gandhi naceu en Porbandar
(India) en 1869 e morreu en Nova
Delhi o 30 de xaneiro de 1948,
Graduouse en dereito en Inglaterra.
Vivíu en África do Sur onde loitou
contra a discriminación racial.
Volveu á India onde organizou a
resistencia non violenta. Estivo
encarcelado en moitas ocasións.
En 1937 era o líder dun movemento
independentista con capacidade
para movilizar a millóns de indios.

30 de xaneiro de 1886:
nace Alfonso Daniel
Rodríguez Castelao,
escritor, debuxante e
político galego.

ÚLTIMO DOMINGO
de xaneiro:
Día Mundial da
Lepra

31 de xaneiro de 1922:
primeiro voo do autoxiro de Juan de la Cierva no
aeródromo de Getafe. Consegue elevarse 25 m durante tres
minutos.

FOTOS: Alumnado 1º ESO C, Xea, Internet
XANEIRO 2015