File 1

1. ‫ٿر جو تعارف‬ ‫آفتاب مٺن سمون‬ ‫ٿرد تھذيبد دتارديخد دجيد لحادظد د سادند پنھندجيد سڃداڻدپد دردکيد دٿود سائندسيدد نظرديديد دمطابدقد موجوددد‬ ‫د‬ ‫د سمندڊ د دھو،د دپوءِ د ڪنھدند قدردتد جيد شمشيدد دنظادمد دجيد‬ ‫ٿرد رديگستدادند رداجسٿدادند دڪنھدند زدمانديد‬ ‫ڦيرد گھيردجيد ڪرديدسمندڊد‌دختدمد دٿدي وڃديد تردود نڪتو.د سمندڊد‌دد جيد پيٽد مٿاند چڙددھ دڻد‌دددد جيد‬ ‫وارديد د‬ ‫د‬ ‫ڪرديد ٿرد نالود پيو.د ٿرد ي دآباديد دڪڏھدند ي،د تنھدند دبابتد دسند نٿود ٻڌائديد سگھدجيد بلڪدهد دڪن‬ ‫دٿد‬ ‫تارديخيد اھڃاڻدند ماند اندازدود دڪرديد سگھدجيد دٿود دتهد پرداڻديد دحساب د سادند ٿرد رديگسٿدادند پاڪدستدادند‬ ‫واردود دپاسو د پنجند تڪدند ي وردھائجيد دٿود دموھرداڻدو،د سامردوٽدي،دد پاردڪرد،د کاوڙد ڍٽ،د دياد ڪنٺود انھدند‬ ‫د‬ ‫‌‌‌‬ ‫د ‌‌‌‌‌‌‌‬ ‫تيد داھديد نال دڪيئدند دپيا،د سيد اڃاند اديبدن،دد تارديخداندند د ‌ دد ل ءِد اختلفد آھدند باقيد رداجسٿدادند اندڊديا د‬ ‫د‬ ‫واردو،د ٿرد رداجستدادن د لفظد دجيد معنديد آھديد “ددراجائند دواردود ھند”دد يعنديد دبادشاھدند دجود ھند،د درداجستدادند‬ ‫ستدادند دوانگرد دتڪدند ي وردھائجيد دٿو،د دجيئدند دماردواڙد رداجستدادند دجود داڌد دڍٽد ي اچيد دٿو،د اڌد کاوڙد‬‫بهد رديگد‬ ‫ڪ ‌پاردڪرد وارديد پاسيد پردياند ردڃ کنڊرداتد آھدن، د سيد ٻڌائيدند دٿاد تهد ھتديد آباديد اھڙيد نمونديد ي،د‬ ‫دٿد‬ ‫جيئدند پاردڪرد د ي پارديد ننگرد بنددرد آھدي، د پارديد ننگرد بنددرد بابتد ڪتابد د جندتد دالسندڌ د ي مولئديد شيددادئديد‬ ‫د‬ ‫لکديد ٿود تهد دعيدسودي د پھردئيدند دپارديد ننگرد داوجد تيد دھو،د دھندند جيد دعقيددي د موجبد ستداپور د تيد جيڪديد‬ ‫ھد‬ ‫‌‌‌ ‌‌‌‬ ‫‌ دد ڪوردوند پانڊود وڙھيا،د اھديد ڪرددد ‌ دد ھئاد اھود بهد دچيود وڃديد ٿود دتهد ڪاردونجھر د دجبدلد‬ ‫‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‬ ‫د‬ ‫پار د‬ ‫د‬ ‫لڙائديد‬ ‫تيد دنشادند آھدي، د داھود دنشادند اند دڪرديد ٿيود آھديد جود ڪردوند ياد پانڊدود ھڪڙيد جنگد وڙھندديد گوڏود‬ ‫کوڙيود ھو،د اھود نشادند داڄد تائيدند دموجوددد ي. د اھاد دمھاڀداردتد جيد جنگد ھئديد دمھاڀداردتد جيد دجنگد‬ ‫دآھد‬ ‫بقودلد دمولئديد شيددادئديد د تهد دعيدسودي د دپھردئيدند دصدديد تائيدند پارديد ننگرد بنددرد جود اوجد ردھيو،د دڪتابد د“ددپراڻو‬ ‫پاردڪر” د د م منگھداردادمد داوجھداد لددکديد ٿود تهد دھاڪڙديد جيد دھڪڙيد شاخ د دپاردڪرد د ي وھندديد ي، د‬ ‫ھئد‬ ‫د‬ ‫ا وڏاد ٻيل دھونداد ھئا،د جنھدند ي ھاٿديد دگھڻديد دتعداددد‬ ‫تڏھدند ھاڪڙديد جيد ڪناردند تيد ٿرد‬ ‫‌‌‌‬ ‫هود لکديد دٿود مھدادڀدادردت د دجيد جيڪاد لڙدادئدي د لڳديد دتنھدند ‌ دد جيڪديد هاٿديد دڪدم‬ ‫‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‬ ‫د‬ ‫د‬ ‫دتهد‬ ‫ھونداد دھئا،د د‬ ‫ڦ ،آياد سيد ھاڪڙديد جيد ڪناردند تيد دٻيلند دماند دآنداد وياد ھئاد‬ ‫يعنديد دانھدند تسمي د د ٿ ‌ٿرد جھنگد‬ ‫‌‌‌‬ ‫ٻيلند د سادند دڀرديلد دھو،د دوائيدلڊد دلئيدفد دوڌيڪد ‌ دد آباديد گھٽد ي، د دڪتابد دجندتد السندڌ د د ‌‌‌‌‌‌‌‬ ‫ھئد‬ ‫د‬ ‫٠٠٤١ سئدود ق.دمد دڏيکارديدلد ي، د تڏھدند ٿرد داھڙيد دحالد د ، ھو،د ھاڻد انھدند مھاڀاردتد دجود زدمانود‬ ‫دآھد‬ ‫د‬ ‫اھڃاڻدند ماند لددڳديد ٿود دتهد ٿرد دجيد دپنجند دتڪدند دماند دٽن تڪدند سامردوٽدي،دد دموھرداڻدو،د دپاردڪرد‬ ‫ڇاڪاڻد دتهد اھديد دٽئديد ٿرد جاد دتڪد ھاڪڙود دنديد د جيد ويجھداد دھئا،د دانھديءَدد آباديد ،پھردئيدند آبادد دھئاد‬ ‫جود دڪاردڻد ھاڪڙود نديد ي، د اينٿردوپولجديد جيد نظرديديد دموجبد دانساندند جيد دپھردئيدند دآباديد درديائدند‬ ‫دھئد‬ ‫ن نديدند جيد دڪناردند تيد ي، د دڇاڪاڻد ج و‌ د پاڻديد سولئديد سادند ملنددو د ھو،د پاڻديد دجلد جيودند آھدي، د‬ ‫د‬ ‫ھئد‬ ‫‌‌‌‬ ‫پرداڻديد دزدمانديد ‌ دد حضردتد سادن د جود خيالد ھوتهد پاڻديد دخداد دآھدي، د ڇود دجود ھرد شيءَدد جود دوجودد‬ ‫‌‌‌‌‌‌‌‬ ‫اند‬ ‫د‬ ‫پاڻديد سادند ي. د انھديد پرداڻديد دمذھدبديد دنظرديديد دموجبد ماڻھود درديائدن،دد نديدند د د سمندڊدند جيد سِديواد‬ ‫د‬ ‫آھد‬ ‫ڪنداد ھئا.د اينٿردوپولجديد ساندند بابتد دعلدمد جود نالود آھديد تهد پھردئيدند آباديد دنديدند جيد ڪناردند تيد‬ ‫اند‬ ‫ي، د ائيدند ٿرد دجيد دآباديد بهد پھردئيدند ھاڪڙديد جيد ويجھدود دنظرد اچيد ي.د ٿرد دجاد ٽدي تڪد‬ ‫دٿد‬ ‫ھئد‬ ‫‌‌‌ ‌‌‌‬ ‫موھرداڻدو،د سامردوٽديد د ‌ دد پاردڪرد پھردئيدند آبادد ٿيا،د باقيد دکاودڙ د ‌ دد ڍٽد ھنددد آبادد ٿياد لڳديد ‌‌‌‌‌‌‌‌‬ ‫‌‌‌‌‌‌ٿود‬ ‫‌دڪڏ‬ ‫د د‬ ‫د‬ ‫د دسموردود رداجستدادن د ي آباديد جيد شردوعاتد تڏدھدن د کاند آھدي،ددجڏدھدن د کاند‬ ‫تهد ڍٽد و کاو ڙ‌ د ماردواڙد‬

2. ‫کونجججج جي ابتدا، اججججاجججججج ڻتججججه انسان جي زندگي لءِ پايجججج ضروري آيجججج، باقي راجستان جي اتر اورججججج واري پاسي نيئ ڙججججي‬ ‫ڀ‬ ‫ھ‬ ‫ڻ‬ ‫ڇڪ‬ ‫ھ‬ ‫ڪ‬ ‫ھ‬ ‫ھ‬ ‫ڪ‬ ‫ڪ‬ ‫ھ‬ ‫ٿ‬ ‫ھ‬ ‫ھ‬ ‫ھڪڙ‬ ‫ندي نالي يججججججججججججج ندي ونججججدي ئججججي، يججججج سگيجججج ان ندي جي نججججججاري تي اجججججج آبادي جججججي پر ااجججج ندي مستقل وججججججنه‬ ‫ڻ‬ ‫ھ‬ ‫ھ‬ ‫ھھھ‬ ‫ھ‬ ‫ھ‬ ‫ڊھ‬ ‫‌جججبيججج جي ميججججني وجججنججججدي ئججججي. ااجججج ندي اووججججيهين صدي جي آخري‬ ‫د‬ ‫ن‬ ‫يجججججئي،وساججججججري ھ ج ھ ي م ڪ‬ ‫تائين ئججججي، اجججج چججججيو ڃجججج وججججج ته نيئر جي ندي رويجججججج اتي پوکي، زراعت ئججججججي ڃجججج يججججج، باقي اندازو آيجججج سو انيجججج‬ ‫ھ‬ ‫ھ‬ ‫ڪ وي ٿ‬ ‫ڪ‬ ‫وي ٿ‬ ‫ھڻ‬ ‫ھ‬ ‫ي ڪ ُججججن ‌‌‌‬ ‫ت جييججججج ڀج ڄجججج،‬ ‫نھ‬ ‫ج ‌ راترا آيجججج، ان قصي‬ ‫ج ‌‌‌‬ ‫ھ‬ ‫‌ ڪ‬ ‫ج ڪ‬ ‫ج جھ ا‬ ‫ج ھ ج‬ ‫مر‬ ‫ججدنجومذبججججيقصواججججججنجيرججججججشن‬ ‫ھ‬ ‫ڻ‬ ‫ھ‬ ‫ھ‬ ‫ھ ڳ ھ‬ ‫ڪ ھ ھ‬ ‫ھھھ‬ ‫کجججو جججججو ذرجججججج آيجججج، تججججي انيججججءَ اجججججل جججججو مقصد ته نججججدو مذبجججج پراوجججج مذبجججج‬ ‫ج جھ ج‬ ‫اججججججنوججججاجججچيلآنجججج،ان ھن ڙج‬ ‫ڪ‬ ‫‌‌‌‬ ‫ڪ ھ ڪ ج ھ ج ڙ ج ھ ‌‌‌‬ ‫‌ ھڪڙ ‌ج ڪ‌‌‌ ج ‌ کو ھ ججججج وذرججججج ج آيجج. ‌ اجججججنوججججوجج آيجججج‬ ‫ھ جڙ‬ ‫ج ج ‌ ج‬ ‫ج ٿڳ‬ ‫ي ھ‌‬ ‫انوججج‬ ‫ي‌جججيججججججججججججج‬ ‫رجججججسانلاجججججپوآ‬ ‫ور توججججنوجججج اججججججنجي. کو ھوج ڙھھججو، بنا تان پجکججججي اورجججججيو موري ما َ اججججججنجي رججججججشن مرججججاج ماججججاجججججرت جنگ جو‬ ‫ھڀ‬ ‫ھ‬ ‫ڪ‬ ‫ء ڪ‬ ‫ٽ‬ ‫ڙ‬ ‫ڪ ججججججيج‬ ‫وھ ڻ‬ ‫ا ھ ‌‌‌‬ ‫مججججلي آنجججج،‬ ‫د و ‌جججکو ھ‬ ‫‌‬ ‫م و ئ ‌ نج ‌ و‬ ‫ج جھ ي ب‬ ‫ڙ‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ت ڻ ذ‬ ‫ھھڀڌ جڪ ج‬ ‫سنبجججلهججججججدنياجيپرايج ج‬ ‫جياجججججج پنج زججججار سال پرايجججج تذججججيب اجججججججئي ڃجججج يججججج بهرحال ااجججج مننجججججي موضوع کان اجججججرجججج آيجججج. کونجججج جا يججججججئي‬ ‫ڪ‬ ‫ھ‬ ‫ٻھ ھ‬ ‫ھ ھ‬ ‫ٻڌ وي ٿ‬ ‫ڻ ھ‬ ‫ھ‬ ‫ڪ‬ ‫ء‬ ‫ٺھ ھ ا‬ ‫ھ ھ ڪڙ‬ ‫ڳھھ ٽ‬ ‫ڪ‬ ‫ڻ‬ ‫ن ھ‬ ‫ھ ھ‬ ‫نمونا ملياآنجججج ،ايججج ج پرججججيا جييجججججج پرايجججج آجججاجججججيججججج وقت جا آنجججج، ايجججج لنججججججججج سان يجججججججججل آنجججج، ُن کان پو ِ‬ ‫يڙ‬ ‫،ھ‬ ‫ٺھ‬ ‫ڏ ڪڻ‌‬ ‫ن ڙھ‬ ‫اھ جڪ ھ ک ھ‬ ‫‌ڙ ء‬ ‫واويججج َ وار کو،ججج جييجججججج يجججج ٺجججججو جججججي تري تائي چايججججججج ي اججاج‌جججججججججججي نموني يجججججججججل آهن جننجججج ک ماروايجججءَ‬ ‫‌‌‌‬ ‫ڪ‬ ‫جڙ‬ ‫ج ھ‬ ‫يڙ‬ ‫ا نھ‬ ‫سا ن ڻ‬ ‫ڙ‬ ‫پايججججاججججريو، ُ واويجججءَ ج کونججج جوذرججججج ماروايجججءَ گيتن مجججلي‬ ‫ج‌ ھ‬ ‫ايججججججج نموني‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫وجججججلٻ ‌‌‌‌ ن‌‬ ‫واويجججءي‌ججج‌ “ ھ ‌ڙ‌‬ ‫َ“چونداآ‬ ‫‌‬ ‫ڙ ء‬ ‫ھ‬ ‫ٻ‬ ‫ڏ‬ ‫ڙ ء‬ ‫ڙھ‬ ‫ھ‬ ‫ھڪڙ‬ ‫ٿ‬ ‫وججججج. جيئن وججججججججججججج گيت آيجججج ته “ديمي ري ديمي، چيججججججج تون واويججج َ. ماري للجججي مومل اجججججئي“، اننجججج واويججج َ جي‬ ‫ڙ‬ ‫ڏ ٿ‬ ‫ھ‬ ‫ڪ ڳ ٺ ڃ‬ ‫ڪ ڳ ٺ‬ ‫ھ‬ ‫کونجججج پويان نجججججج وجججججنججججج جا نال پئجي ويا جييجججججج وججججج اجججججاججججن تائين اننجججج کوهن جي نالن سان سججججن اججججج. واويجججءَ جي‬ ‫ٺ‬ ‫ڪ‬ ‫ج ڳج ڙ‬ ‫ج و ھ و. ج ھ‬ ‫ج ٿ ج ڪھھ ج ھ ج ڌ ج ج‬ ‫ڃ‬ ‫ج ج ھ ج ج جٿر ج ھ ج جھ ج‬ ‫ودآنججججمننجججججي و‬ ‫ڳ ھ ٻڌ‬ ‫ڏڙ‬ ‫ھھھ‬ ‫ھ‬ ‫ٺ‬ ‫ٿ‬ ‫پرججججج سان يجججججججججل کو زججججبون حالت مجججوجود آيجججج، ونجججججج کان اجججججل نجججججججججججدا پيا اچون ته اسان “سمان“ ) سمون‬ ‫ڪڙ‬ ‫‪è‬آباد‬ ‫ھ‬ ‫ڻ ھ‬ ‫ھ‬ ‫ھھھ‬ ‫ڳ‬ ‫ھڪ ڙ ٺ‬ ‫ڪ‬ ‫( ،‬ ‫ذا ت جييجججججج نجججج وق رججججججووججج وججججج آجججججججباد آيججججون، اننجججج جا ابااجججج انيججججءَ کو جججججي سانگي “ رججججججووججج“‬ ‫ت‬ ‫يجججججا. رججججججويججج جو پراوجججج نالو “رججججججووجججوجججج“ آيجججج، جيوجججججج هايجججج رججججججووججج جي نالي سان سيجججو ڃجججج وججججج.‬ ‫ڏ وي ٿ‬ ‫ڻ ڪ ڙ‬ ‫ڪ‬ ‫ھ‬ ‫ڪ ڙ ڻ‬ ‫ڻ‬ ‫ٿ ڪ ڙ‬ ‫ٿ‬ ‫ھ‬ ‫ھ ڪھ ڙ‬ ‫ٿ ڳ ڳ ٿ‬ ‫ڻ ڪ‬ ‫ھ‬ ‫ٿھھ‬ ‫ھ‬ ‫انيججججءَ پجججرججججج جا کو اججججيترا پرااجججج وججججججنه اججججج لنججججج، ليججججج وججججج ته ايجججج لججججججوججججنججج يا ميرن جي دور جا آنجججج. پرججججج جي‬ ‫کونجججج کانسوا ِ يجججججون به تاريخي عمارتون آنجججج، جيئن “ وجججججججججج اوجججج کجاو ڙ آجججججيجججج،جيوجججججج پراوجججج تاريخي شرجججج آيجججج،ُتي‬ ‫ھ ھ ا‬ ‫ڻ‬ ‫ڪ‬ ‫ھ ھھھ‬ ‫ڳڊ “ ڙ‬ ‫ھ‬ ‫ء ٻ‬ ‫ھ‬ ‫يجججججج عمارتون ا ڄججججه موجود آنجججج. يججججججججججججج لججججججججج وججججججيججججج آيجججج، چون اججججج ته اوجججج گاندي جو ““ججججججججج يعني داججججججن وجججج‬ ‫ڪ ھ‬ ‫ھٽ‬ ‫ھ‬ ‫ٿ‬ ‫ھ ھڪڙ ڀڳ ڪ ٺ ھ‬ ‫ب‬ ‫ڪ‬ ‫‌‌‌‬ ‫‌جججيجججججو وججججججججججججج مند رآيجججج جيوجججججج تما ونجج پرجججججن سان يججججججججج آيجججج، اهو اھ تججججائي بيلججججج مجججوجو آيجججج. مندر‬ ‫ھ‌‌‬ ‫د‬ ‫ڄ‬ ‫نٺ‬ ‫ٺ لھ‬ ‫مڏ جٿ‬ ‫،ڪ‬ ‫ھ‬ ‫‌‌‌‌ٻ ھڪڙ‬ ‫‌‌‌‬ ‫ڪ‬ ‫نھ‬ ‫مڙ‬ ‫جھ‬ ‫ج ‌ مرگنجججج ج ُدجججر ديس کا پننجججججي نجججججج خاص‬ ‫و‬ ‫‌ ‌‌‌ ج‬ ‫ٿ‬ ‫و ر ھن‬ ‫م‬ ‫ج ھڃ ج ڻ ج‬ ‫ج‬ ‫ه رھ ج‬ ‫ت‬ ‫ھ‬ ‫نججججماناندازوآيجججج‬ ‫‌‌‌‬ ‫ت ڙ ٿ ج ھ، ڪ‬ ‫خا ھ‬ ‫ص امججججي جيججج يججججتننججججرججججججي اهو شاعرن‬ ‫ٿ‌‌‬ ‫اچي. ادبي کيتر رججججججج جي‬ ‫‌‌‌‬ ‫‌ يڍ‬ ‫‌ججسانيجججو‬ ‫خوبينکيسي ن‬ ‫‌‌‌‬ ‫‌‌‌ڻرججججيجججج آيجججج، جيئن لو دججججججاستانآنجججج جننجججج کي سن ڌججججي سرتاج شاعر شا لججججطيف سميت‬ ‫ھ‬ ‫،ھ‬ ‫ھ‬ ‫ڪ‬ ‫‌جججاديبن جو دلچسپ موضوع پ ھ و ھ‬ ‫‌‬ ‫ي ڪ ‌‌‌‬ ‫ڌ‌‌ جججج فناججججججرن‬ ‫ڪ‬ ‫ھ وھ‬ ‫‌ج ٻ ٻ‬ ‫‌ اجججججوججججج سججججان ُجاگر يجججججج آيجججج سجججن‬ ‫ا‬ ‫ج‌ ج‬ ‫‌‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫‌‬ ‫ڙڏ‌‌‬ ‫سندنشاعريوجججيجججچاھ‬ ‫‌‌‌‬ ‫ا ر‬ ‫‌ د‬ ‫‌‬ ‫.ج‬ ‫ج ‌ڪ ج‬ ‫ٿ‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ر ٿج‬ ‫ج و ھ ا م ھڻر‬ ‫.‬ ‫ط ڻ‌‌ ڳ ي‬ ‫ن‬ ‫علقرکناججججججن‌ججججججحبالو‬ ‫را ِ يجججاج مومل راوجججج، ليلن چنيسر، ايجججج سومرن جي دور جا لو ڪ ،جي ساک رکند ڙعجججمر مارئي، سور ٺ رججججج جي ل ڄ‬ ‫ٿ‬ ‫ھ‬ ‫ڻ‬ ‫ء ڏ‬ ‫م‬ ‫ٿھھ‬ ‫ھ‬ ‫ڙ‬ ‫ٿ يٻ‬ ‫ڪ‬ ‫ٿ ج ڙ‬ ‫ي‬ ‫ھ‬ ‫داستا آنجججج باقي رججججج ج ماروايجج جياجججججج اصل رججججج جي وجججججل آيجججج، ماروايججج رججججججج کي ُر درديس به چوندا‬ ‫ن‬ ‫ڙھھ ٻ‬ ‫ٻ‬ ‫ڪ‬ ‫ٻ ڙ‬ ‫ھ‬ ‫ڍٽڪڪھ‬ ‫پجججاررججججججي وجججججليو ماروايججج وجججججلي جون شاخون آهن. تنهنرججججججي ادبي کيتر مجججاروايججج وجججججلي‬ ‫ن‬ ‫آهن،اجججيجججججججججج‬ ‫ٿ‬ ‫ڏ‬ ‫ويججج اهميت رکي يججججج‬

3. ‫‌ ‌‌ ‌‌ ‌‌ ‌‬ ‫سن ڌ‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌ججيئن‬ ‫ن گ‬ ‫جيھ ‌ ر.‬ ‫ف‬ ‫ص ھڻو‬‫‌‬ ‫ج‌ ت‬ ‫آ ‌ي. ج ‌ ج ٻ‌ ج‬ ‫ٺھٿڄٿڙ‬ ‫جججگوججججججججموادموجود‬ ‫جڙ ‌‬ ‫ن ڙ ‌‌‌ھ ندن جي پويتر شخصيت اجججججئي ميرانآيجججج جياججججج ماروايججج‬ ‫،ڪ‬ ‫ھ‬ ‫ٻ‬ ‫ھ‬ ‫فڻ‬ ‫لطي آيجججج، تئي ماروايججج‌ججججججججججج‬ ‫جو شاع لکيوجججج‬ ‫ر‬ ‫ھ‬ ‫ٿھھ‬ ‫ڪ‬ ‫ڌ‬ ‫ھ‬ ‫هڏ‬ ‫ٻ‬ ‫وجججججلي ج ويججج شاعر آيجججج. تججججججاب سنيججج غزل ‌جججپروفيسر ارجن شاد لکي وججججج ته“ شا جججججو بيت علم عروض مطابق نه‬ ‫ي‬ ‫ٻ ‌‌‌ ‌‌‌‬ ‫ٿ‌‬ ‫ج ‌ ُ ڙدجججرديس رججججج جي وجججججلي‬ ‫م‬ ‫ي ھ ر . ‌ ھ ج ج ‌‌‌‬ ‫ڪ‬ ‫لٺ‬ ‫‌‌‬ ‫ج‬ ‫‌ جج ‌ج‬ ‫ج ج‬ ‫ورآج ڪڊٺھھ ل م ڙ‬ ‫ججججيججججااججججم‬ ‫ماروايججج پر اننجججج منڙججي خوبين وججججندي به رججججج پسمانده ‌جي سان مشوججججر آيجججج، باقي رججججج جو پايجججج کونجججج مان صاف ملي‬ ‫ھ‬ ‫ڻ‬ ‫ٿ‬ ‫ھ‬ ‫ھ‬ ‫ٿ‬ ‫ھ‬ ‫ج‬ ‫ھ‬ ‫ڙ‬ ‫‌‌‌‬ ‫‌ ‌ججججج يججججججميلججججج وججججججاججججرن کان پا صججججججاف اجججلل پججججا جججججججي رحمت سان برسات ج پايجججج تي‬ ‫يڻ‬ ‫ھ‌‌ ڪ‬ ‫ھ‬ ‫ڪ‬ ‫ٻ ن ڪ ڪ جڦ‬ ‫ي‬ ‫وججججج،کاوجججبهنج‌ ج ‌ ج ج‬ ‫ٿڌ‌‬ ‫ھ‬ ‫ڏ ھ‬ ‫ڪ‬ ‫ھ ھ‬ ‫ڪ‬ ‫ڌ ٻ ھ ھ‬ ‫ٿ ٿ ٿ‬ ‫ئجججججي وججججج. رججججج جو خاص کاوججج اججججججرجججج آيجججج، کنئور جيوجججججج تمام طاقتور آيجججج. يججججنئر وججججججئلي جي به ويججج امججججيت آيجججج،‬ ‫نھ‬ ‫ھ‬ ‫. پر نجججج جديد دور جو سوججججليتون نه‬ ‫ھ‬ ‫رج‬ ‫ه ‌‬ ‫ھ‌‌‌ ‌‬ ‫‌ ‌اوجججج ب سامرويججججج جي پاسي ٿججج آ جججيججج. ايجججج قدرتي نعمتون ته ‌جججآنجججج‬ ‫‌‌ ر ھ‬ ‫‌ ج ‌‬ ‫ٽ‬ ‫ٿ‬ ‫ھ ڻ‌‌ ٺ ج ھ ‌ . ڻ ‌‬ ‫‌‬ ‫ئجججج‌ججججج ڻ ‌ برابر آهن يجججججو ته يججججججججج پايجججج انسان ج امجججج جي ضرورت آهي جنهن جي به ٿججج ‌جججااججج آجججججيجججج. پيئ‌ججججججو‬ ‫ج‬ ‫رج‬ ‫يڻ‬ ‫ٺ وھ‬ ‫ٻ‬ ‫ھ‬ ‫.اونهو هج رججججججججججي کو مججججان ويججج شججججججالي سان يجججججججججو ڃجججج وججججج ٠٤ ُر پايجججج‬ ‫ڻ‬ ‫پ‬ ‫ڪڍ وي ٿ‬ ‫ڏ ڪ‬ ‫ھ‬ ‫ڻ ڪ‬ ‫اختلف“ تي ايجججججاسي ويه ڪ“‬ ‫ڀ‬ ‫ڏٺ‬ ‫اکين وججججججج احوال ......................................................................................................... پرديپ‬ ‫ڪ‬ ‫مججججججار‬

4. ‫ڻ ڪ‬ ‫ڊ‬ ‫ڪ‬ ‫ٽ‬ ‫ڌھھ‬ ‫ڪ‬ ‫ٽ‬ ‫عمروجججججج “ججججججج سن رجججيسورس سينرججججج “ جيوجججججج سامي فائونيجججشن جو منصوبو آهي،اهو هايجججج نججججججهن جي لءِ‬ ‫ڪ‬ ‫ڀھھ‬ ‫ڻ‬ ‫ٺ‬ ‫ڙھھ‬ ‫عجججلئقائي تاريخ سهي کجججججججان ويججججج مشاعرن اجججيجججججاسي ويهنجججججج تائين‬ ‫اڇ ُ ن‬ ‫ه‬ ‫ت‬ ‫ڳ‬ ‫ججججججهارتيامعموناهيرهيو،وججج ج‬ ‫.ڄھجججيجججججج رها ڻپجججججججا بججججه ه اججججججهيججج ئي اجججججججججج‬ ‫ڪٿ‬ ‫ڪ ڙ‬ ‫ڪ ڻھھ‬ ‫سجججاري آهنو ا ھ‬ ‫ي‬ ‫ا ڪ ر‬ ‫ج‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫غلپنهنجيمججججججالس‬ ‫عججمروجججججج ھجججججي نهايت ئ ساجججج ڻمجججججججايجججججيجججج شاعر مير محمد “ بادل “ جي شعري‬ ‫يٽ ڄ ٺھھ ڻ‬ ‫ڪھ ج‬ ‫ن‬ ‫جججججيججججيجججنداسين، ج ڪ ن ڇه ڙ‬ ‫ڪھھ‬ ‫ٽ‬ ‫ڌ‬ ‫ڊ‬ ‫ڪ ڪ‬ ‫ڀ‬ ‫مجموعي “ اختلف “ تي ايجججججاسي ويه جججججججياجججججج ١١ سجججمبر ٩٠٠٢ع تي سن رجججيسورس سينرججججج مجججنعقد ئججججججي‬ ‫ويئي،ُن جو جججججججهه جائزو ووجججججن اججججج، عمروجججججج ٽجججججنهن جو نالو سايجججججو پر سندس سونهن ُجيججج چيجججججج آهي، نه ته وجججججج‬ ‫ڪ‬ ‫ڪ‬ ‫ا ڙ‬ ‫ڳ‬ ‫ڪ ج‬ ‫ٺ ٿ‬ ‫ڪ‬ ‫ا‬ ‫گجججونجندا هئا ته “ اسان جيئن به جيئي لججججج وجججججج جهان ....!!“ججج سچ ته ڻھھ‬ ‫جيئ‬ ‫ھ‬ ‫ڪڀھ ڪ‬ ‫ن‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫وهوجتيروزاهيآوازنججج‬ ‫جو اجججنهن جيوجججججج عمروجججججج ٽجججججاسين کي ايندو هو، اهو دنيا کان نرالو هو. هر طرف سرها جججججا هاججججج ُ، جن اهي جنسار اججججججج،‬ ‫ڏٺ‬ ‫ڳء‬ ‫ڻ‬ ‫ڪ و‬ ‫ڪ‬ ‫ڏ‬ ‫نجججججججججججدا وتن، هجججججججججن هجججججججججن رها ڻکججججججججج وجججراپا اوريندا رهيا آهيون. سو هي پروگرام‬ ‫ڏ ڏھھ ڏ‬ ‫ڪ‬ ‫ڪڏ‬ ‫ڪھھڏ‬ ‫ي‬ ‫اهيابججججهانهيءَ ن ڄ ش‬ ‫سائين مير حسن آريسر جي رهنمائي سج ڌھھرجججيسورس سينرججججج پاران ريجججججو ويو، ُن يجججنهن صبح سوير اسان کي اجججججججيائين ته‬ ‫ٻڌ‬ ‫ا ڏ‬ ‫ٿ‬ ‫ٽ‬ ‫ججن‬ ‫وجججيجججججج علمي رها ڻضجججججججلعي جا سمورا علمي ، ادبي ماهججججو مدعو آهن،اوهان پنهنجي تياري کي ممججججججل رججججججي‬ ‫ڪ ڪ‬ ‫ڻھھ‬ ‫ڪ‬ ‫ا ڄ‬ ‫ٿ‬ ‫ڻ‬ ‫ٿ‬ ‫ڳھھ‬ ‫ٺ‬ ‫ووججججج. اسان هونئين ئي تياري لجججلججججج هئاسين، شام يجججججندي ئي دوستن جي اچ جججججو سلسلو شروع يججججج ويو، وقفي وقفي‬ ‫.‬ ‫سا ن ڪجججججا نامور اديب شاعر، اساججججججلر، عالم سج ڙھھاجججيندا ويا. پروگرام باقائده چار ويججججج شام شروع يججججججو‬ ‫ڪ‬ ‫ڳ‬ ‫ججگه‬ ‫ٽ‬ ‫ڪ‬ ‫عمروجججججج ج‬ ‫ويو، س ڀجججججان پهرين آيل مهمانن کي سن ڌرجججيسورس سينرججججج جي انچارج سردار يجججججو آجياوجججج نجججو. ُن موقعي تي سن ڌ‬ ‫ڻ ڏ ا‬ ‫ڀ‬ ‫ٽ‬ ‫ک‬ ‫يجججججججند ھسجججرگرمين بابت آگاهي پ ڙجججججججي. ُن بع ايجججججاسي ويه جججججججي ابتدا اجججديب‬ ‫ڀ‬ ‫ڪ‬ ‫د ڏ‬ ‫نڻ ا‬ ‫ٿھ‬ ‫ل‬ ‫سينرجججججپارانمست ق ٽ ب‬‫ريسورس‬ ‫ڪ‬ ‫ڪ‬ ‫ڪھھ‬ ‫ڻ‬ ‫ڳ‬ ‫لياق جويجججججو اجججججلهائيندي چيو ته بادل جي شاعري جنهن حجججسنايججججججون نججججججهن حد تائين آهن پر فني وججججججتاهيون‬ ‫ت‬ ‫ٺ‬ ‫ڊ‬ ‫ڪھھ‬ ‫ء‬ ‫ا‬ ‫ڪ‬ ‫اججججججفي آهن، ُن کان پو ِ سيف ال پلي،حاجي ساند ججججلل وججججججري ويچار ونيجججندي چيو ته انسان قديم دور کان ويججججج‬ ‫ڪڍ ٿ ء‬ ‫ڻھھھ‬ ‫خجججوشي وارين حالتن هجججر حساس ماهججججو پنهنجي جدا دانهن يججججججججج وججججج پو ِ اها‬ ‫ه ڇغ م‬ ‫ھ‬ ‫نواججججججججيوآهي،وجججج ڳھ ت‬ ‫،جج پر گهرو اثر رکندي آهي. پروگرام قجججومپرستاوجججججا ڻتجججججججاريخدان جي‬ ‫ڳھھھ ھ‬ ‫شاعريهججججييانث ر‬ ‫ي‬ ‫ش ر‬ ‫مٿھھ ع ا‬ ‫ر‬ ‫ه ش اڀ ع‬ ‫ڳ‬ ‫ب‬ ‫ي ن‬ ‫ن ئ‬ ‫ڀو‬ ‫نگنهجججلييججججج،ه‬ ‫نجججيون تشبيهون نجججوان خيال آهن،‬ ‫ر ي‬ ‫ا ٿع‬ ‫ڪ‬ ‫ش‬ ‫ڏڍڏھل ھ ج ي‬ ‫ججججءَتياختلفرکناججججج،باد‬ ‫ڪ‬ ‫ڪھھ‬ ‫هونئين به چيو ويندو آهي ته“ روي“ “جججوججججججي“ جي پنهنجي دنيا هوندي آهي، وججججججي جو خيال جتي پهچندو آهي، ُتي روي‬ ‫ا‬ ‫ڏھھ‬ ‫ڪھ ج ھ ڻ‬ ‫ڳ‬ ‫ججججي اججججج وياجججججپجججج آهي، ُن تي پنهنجا احساس شاعري جي روپ نججججججا‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫د.‬ ‫دڪ ه‬ ‫وڻ‬ ‫نججججججآهيبادلموج‬ ‫آهن، ساسجججج فني اختلفن جي باوجود به هن جي گهيججججن خوبين کي ساراهي سگهجي وججججج ڇجججج ته فن سک کججججان پو ِ ئي ملندو‬ ‫ء‬ ‫ڻ‬ ‫ٿ و‬ ‫ڻ‬ ‫ڻ‬ ‫ٻڪ‬ ‫ڪ‬ ‫ڪ‬ ‫آهي، برصغير جي مشهور وججججججي اججججججليداس رججججججججججار هو پر ُن باوجود بهترين شاعر به هو، هن چيو ته برصغير جي سموري‬ ‫ا‬ ‫ڄ‬ ‫ڳ‬ ‫ڪ‬ ‫ڪ‬ ‫ڀ‬ ‫تاريخ اختلفن سان رجججججي پيئي آهي.ُن موقعي تي تججججججاب جي ليک مججججججير محمد “بادل “ اجججججلهائيندي چيو ته ا دججججوستن جي‬ ‫ا‬ ‫ڪ ڪ‬ ‫ڻھھ‬ ‫حجججرف آخر ته اچيجججج ناهي،مون جييجججججج جججججججهه لکيو آهي‬ ‫ن ڇي ا‬ ‫ه د ڪ‬ ‫ت‬ ‫محسوسپيورججججججيانو ج ٻج ڌ ج‬ ‫ٽجججج ج ٿجججج جياجججججج سنيجججن جي سچن جذبن اججُمجججن جي ڃجججج‬ ‫تاي‬ ‫ڌھھ‬ ‫ج‬ ‫جٺ ڪ‬ ‫ڌ‬ ‫هجججججي واري نسل جي اصلياي ويي‬ ‫اهومنهنجي‬ ‫ٽ ٿ‬ ‫ڳ‬ ‫ٻ‬ ‫ڌ‬ ‫ڀ‬ ‫ڏ‬ ‫ڻھھ‬ ‫ٽ‬ ‫پييججججج ا جُيججججل آهي، مون جهجججن هوش سناجججججليو ته اجججرين وجججججلين سان لاجججججپيل شعري صنفون بنهه گه يجججججججججنديون پئي‬ ‫ج‬ ‫ر‬ ‫ي ڪ دڙو‬ ‫ر‬ ‫جو ڳ ا‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج ڌھھ و ن‬ ‫ه‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج ج‬ ‫ج‬ ‫ل‬ ‫ين‬ ‫وپراپئيلاججججج،ائينجي. ئ‬ ‫ٻھھ‬ ‫ڏ‬ ‫ڪ‬ ‫ھ‬ ‫ڳڳھ‬ ‫وججججججججيرا کجججججي مستقل اداري جو بنياد نجججو، لطيف جي اها ه اججججججوپري اجججججججهريان آيل‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫شاههلطيفپنهنجي‬ ‫رججججججيت سان شعوري بغاوت هئي، اشرافن وجڏھھگجججهرانجججج ته سندس سعيي کي قبول نه يججججججوپر اسان جي عام ماهججججن‬ ‫ڻ‬ ‫ڪ‬ ‫ڻ‬ ‫جج‬ ‫ڪ‬ ‫ُن جي سچي س ڏکجججي دل سان قبوليو ا جُن جي حفاظت لءِ سندرا يججججججج بيهي رهيا، ائين اسان واري هجججججي َ به‬ ‫ٽ ء‬ ‫ٻھھڌ‬ ‫ج‬ ‫ا‬ ‫پجججنهنجو ڻمججججلهايو پجججوءِ نجججججج نثري‬ ‫ڪھھ‬ ‫پا ھ‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ڏ‬ ‫جڪ‬ ‫ج‬ ‫جڻ‬ ‫ج‬ ‫يبچائوججججاريتحريسججججججترواريهجججاي ٻ‬ ‫صورت ،ججج يجججججج نظم اجججهي ونگار وهندا رهيا، اهو ئي سبب آهي جو ا سججججنيججج شاعري پنهنجي رنگ نجججگ سان ال ڳ‬ ‫ڍ‬ ‫ڄھھ ڌ‬ ‫ڪھ‬ ‫ڙ‬ ‫ڙ‬ ‫ڙ‬ ‫ٽ‬ ‫ٺ‬ ‫بييججججج آهي، اسان و تجججججه فني لحاظ کان اهو ئي جواب آهي “ اکران دي وچ جو ايجججا، عشق چايججج مور نه چهجججيا “. ُن کان‬ ‫ا‬ ‫ڪھھ‬ ‫ڌ‬ ‫ٻھھ‬ ‫نجججثري نظم اجججججججيا حجججاضرين کان خوب داد حاصل يججججججو،‬ ‫ل‬ ‫ي ت ٽ، ڙغ ز‬ ‫ب‬ ‫،‬ ‫لپنهنجيشاعريمانيجججججوججج‬

5. ‫ي‬‫ي ي نامياري شاعر ي ي ويچار ونڊيندي چيو ته سنڌي ٻول‬ ‫آس زمين‬ ‫آخر ر صدارت ڪندڙ سنڌي ٻول ج‬ ‫ش سان سنڌي شاعر اُڀ‬‫يءَ نوجوان ل ي روپ ه هڪ هڙو سگهارو شاعر نسري نروار ٿيو آ ي، جنهن ي ڪوش‬ ‫ج‬ ‫ه‬ ‫ا‬ ‫باد ج‬ ‫ه‬ ‫ي، ي،‬ ‫وائ‬ ‫ي رنگ ي پرڀاٽ ي اُڀريو آ ي، س شاعري س م سڄو ل جو آ ي و روح ڪاف‬ ‫ه‬ ‫غز‬ ‫جس‬ ‫ه سند‬ ‫ٿ‬ ‫رت‬ ‫ت‬ ‫ٽيڙو ر نثري ظمن ي ل آ ي، ل ي شاعري گهڻ ي ي جو هڃاڻ ل آ ي. هن وڌيڪ چيائين ته‬ ‫بڻي ه‬ ‫ا‬ ‫رخ تبديل‬ ‫ت ٻڌ ه باد ج‬ ‫ن‬ ‫ي اوتارن‬‫ل شاعري جيڪا هاڻ‬‫ي شاعري ت ي ي سان رشتو ڳنڍيندي سنڌي ڪلسيڪ‬ ‫ثقافت ورث‬ ‫ل پنهنج‬‫باد‬ ‫ي گ ي جو روپ ڏنوآ ي‬ ‫ه‬ ‫زندگ‬ ‫.آسڻن تائين محدود ي ي آ ي، اُن ي جدت ، ي، شگفتگ‬ ‫تازگ‬ ‫ک‬ ‫ٿ ويئ ه‬ ‫ي سائين مير حسن آريسر ي هيو هو، آخر ي ل مهمانن جا ٿورا‬ ‫آي‬ ‫هلئ ر‬ ‫ڇهن ڪلڪن واري ي هاڻ ي ڪاروائ‬ ‫ج‬ ‫انه ر‬ ‫ل ب به‬‫ي به شنئوق ل جاري رکيو پيا اچون، مستقب‬ ‫شغ‬ ‫مڃيندي هو پڻ ش گذار ڪيائين ته اسان ي جيان هاڻ‬ ‫اڳ‬ ‫گو‬ ‫ا‬ ‫ها ڪرت جاري هندي، هان جو ساٿ هوندو ته ها لٽ ٻرندي هندي، ساٿ هلندو ر ي ، لٽ ٻرندي ر ي‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫او‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ي ي نامياري شاعر ي ي ، زبير‬ ‫آس زمين‬ ‫ي ڌ سنڌي ٻول ج‬‫م ٿيو. هن ي گڏجاڻ‬ ‫علم‬ ‫جهڙن اياز يسٽن سان اختتا‬ ‫ج‬ ‫م ش شيخ، ارباب نيڪ محمد،‬ ‫سومرو، م مص ي کوسو، مير حسن آريسر، ل ڪوري، م ي شا ي، ڪري بخ‬ ‫هاڻ‬ ‫غل نب‬ ‫جل‬ ‫طف‬ ‫غل‬ ‫ش‬‫ا ددبخ‬ ‫لياقت جوڻيجو، ي ساند، ا ي، ل ڪنڀر، خالد ڪنڀر، جمن درندر، سردار ڀيو، ممتاز آريسر،‬ ‫سيف ددپل خلي‬ ‫حاج‬ ‫آريسر، عمران ڪنڀر، س ٿري، ي محمد مهر، خير محمد رونجهو، عبدالجبار ڪنڀر ف ظ مهراڻ‬ ‫حاف‬ ‫ول‬ ‫اليا‬ ‫ي‬‫.سميت ي ي شاعرن ، اديبنسگهڙن وڏي ڪ شرڪت ڪئ‬ ‫انگ‬ ‫ضلع ج‬ ‫ي ن م ي غريب م‬ ‫عوا‬ ‫طبقات ظا‬ ‫نصير جوڻيجو‬ ‫هن خوشحال ڌرتي جو اڪثر هيٺيون طبقوغربت جي ڌٻڻ ٿ ڦاٿل رهندو پيو اچي، جڏهن ته‬ ‫ر هاري و مزدور طبقو شامل آهي، جڏهن ت‬ ‫ل تبديلي جا آثار ڏورانهان به نظر ڪو نه پيا اچن. انهي‬ ‫گهڻائي ه آهن ه اهي ڪارخانن هلئڻ جا ڪارڻ، اهي ئي زراعت جي واڌاري جا باعث هر م‬ ‫سندن مقدر بڻيل آهي، جيڪي جوان ٿي ڪي زمين جو سينو سينگارڻ و مصروف ته ڪي آلودگي، دز‬ ‫دونهين جو بک بڻيل رهندا پيا اچن، پر اهي ئي اٻال لٽاجن جا ليڙون، جن جون ونيون ستيون پر‬ ‫ڏکن ل ڏولن جي ور چڙهيل جن کي ڪا به بنيادي سهوليت ميسر ناهي. سرمائيدارن جي نظر ه ه‬ ‫قابل نٿا سمجهيا وڃن، جڏهن ته سياسي طرح انهن جي ووٽن جي ذريعي موچاريون مسندون ماڻين‬ ‫ڪرڻ وارو ڪير به ڪونهي..! باقي ڳالهين جا ڳهير گهڻا ج پنهنجي مفاد خاطر انهن ڳالهين جي‬ ‫ڙ سادڙا ماڻهو انهن جي فريب س ڦاسي پوندا آهن. جڏهن‬ ‫ساوا باغ ڏيکاري وڃن ٿاجو اهي اٻوجهه‬ ‫ر سرمائيدارن جو هڪڙو روپ آهي، ائين سمجهو اهي هڪڙي سڪي جا ٻه پاسا آهن. انهي‬ ‫جاگيردارن‬ ‫به تبديل ٿيندا رهيا آهن، ويس بدلبا رهيا آهن، مڙيئي پنهنجي نظام کي بچائڻ جا جتن ڪندا آيا‬ ‫ٿ ڦاٿل غريب جيڪي گهڻن ئي آسرن و اکيون اڙايو ا ُميدن جي سهاري جي رهيا آهن. سرمائيدار‬ ‫.هر شعبي تي کين پوئتي رکڻ جي جاکوڙ ه آه‬

6. ‫ج‬ ‫ل‬ ‫م .. ج‬ ‫ٿ‬ ‫ج ڇجڪ‬ ‫ي‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج جڌ ج‬ ‫ج نڳ‬ ‫جڪ ج ٻ ا‬ ‫ج س‬ ‫رجيجججوجاججججيجججججندجوج؟ججا‬ ‫ٺ‬ ‫ڄ ھھھ‬ ‫ھ‬ ‫ڪ‬ ‫ٿ‬ ‫وج ڏ‬ ‫سججدجاجئجينج جيجججرجيجججججججج مجاجججججئجين ج رجهججندجيج پجيئيجج اجچججيجج سجججججججوجججج نجظججاجمجج ئجيجج اجنجهن ج سججرجمجاجئجيدجاجرجن ج جججوج اجججججهججيلجج‬ ‫ڌڻ‬ ‫ڳ‬ ‫ٺ ھھھ‬ ‫ھ‬ ‫آجهججيجج . جججنهن ج اججججججمجيرج طججبقججيجج جججاج مجفججاجدج مجحجفججوجظجج آجهججن ج ، بجاجقججيجج هججييجججججن ج طججبقججيجج جججيجج اجتجججججيجج وج جججججججججيجج‬ ‫ڪرجججججججيج يجججججججوج آجهججيجج، تجهج‬ ‫ڇڏ‬ ‫رجسججتن ج کجيجج سججرجمجاجئجيدجاجرج اججججججمجيرج طججبقججيجج پجنهنججيجج رجاجججججئجن ج سججاجن ج هججرج شججعججبيجج بججججججندج ھھھ‬ ‫ھ‬ ‫ٿھھ‬ ‫ججيئن ج سججندجن ج زجنجدجگجيجج اجججججججججججج بجهج تجبدجيجلجيجج نجهج اجچججيجج سججگجهيجج اججججججُن ج سججاجن جڏ گج سججججرجمجاجئجيدجاجرج طججبقججيجج جججيجج اجوجثجرج‬ ‫ھھھ‬ ‫ھ‬ ‫ڪھھ‬ ‫يجججججندجيج رجهججيجج تجنهنرجججججججيج هججييجججججن ج طججبقججيجج جججيجج رجاجهججن ج نججججججججججججاجججج وجاججججيجاج پجياج ڃججججج تجهج جججيئن ج اجهججيجج اجتجججججيجج‬ ‫ڳ‬ ‫وجن‬ ‫ڪ ھھھ ڊ ڇ‬ ‫ھ‬ ‫ڪ‬ ‫ٺ‬ ‫،ٿ‬ ‫ڃ‬ ‫ٿ‬ ‫ڌڻ‬ ‫ڳ‬ ‫ڳ‬ ‫ڪ‬ ‫ٿ‬ ‫ڌڻ‬ ‫وج جججججججججيجج هججمج نجججججهج رجججججججيج سججگجهن ج نجهج رجوجججججج اجيجترجوج پجرج اجتجججججيجج وج جججججججججيجج قججوجتج بجهج خججتمجج يجججججج وجيججججج جججنهن ج‬ ‫رجججججججيج وجيجججرجيجججججججج نجظججاجمجج کجيجج هججيجججججج يججج ڻجججججاجرجاج سججندجن ج پجگجهرج جججيجج پجوجرجهججئيجج تجيجج مجوججججوجن ج مجاجيجججججندجاج رجهججن ج اججججج‬ ‫ٿ‬ ‫ڻ‬ ‫ٿ ڏ و‬ ‫ڏ ڪ‬ ‫ڪ‬ ‫ڻبجاجججججئج ڻ‬ ‫جججهجججججن ج تجهج اجنجصجاجف ج جججيجج تجقججاجضجاج اجهججاج آجهججيجج تجهج هججييجججججن ج طججبقججيجج ججيجج هججاجرجيج مجججججججزجدجوجرج کجيجج خججوجشججحجاجلجج ھھھ‬ ‫ھ‬ ‫ڏ‬ ‫ٺ‬ ‫گجهرججججيجج، جججن ج جججيجج مجحجنتج پججججججگجهرج جججيجج پجوجرجهججئيجج سججاجن ج اجمجيرج طججبقججوج مجلجيھججججججج اجرجتجقججاج خجججججججوجشججحجاجلجيجج سججاجن ج‬ ‫ڪ جھ‬ ‫وجاجيجججججلجج آجهججيجج، اجهججوج ڏجججججن ج يجججججج سججگجهندجوج جج ڏجججججن ج فججرجسججوجدجه ج نجظججاجمجج جججيجج جججاجءجِ تجيجج اجثجرجاجئجتيجج نجظججاجمجج کجيجج اجپجناجيجوج‬ ‫جه‬ ‫ٿ‬ ‫تجه‬ ‫ڳ‬ ‫ڃ‬ ‫ڌ‬ ‫ڻ‬ ‫ڏ‬ ‫ڏھھھ‬ ‫وجيجندجوج اججججججنجهن ج جججيجج گجهرجج کجيجج يجججنهوجن ج يجججنهن ج اجهججمجج سججمجججه ججججججوج رججججحجاجن ج وجنجججدجوج پجيوج وجيججججج، تجهج هججيججءجِ‬ ‫غجلجطججج سججياجسججيجج نجظججاجمجج سججرجمجاجئجيدجاجرج ججججججججاجگجيرجدجاجرج هججمجيشججهج غجرجيجبن ج جججيجج حججقججن ج تجيجج قججاجبجضجج رجهججيوج آجهججيجج، غجرجيجبج‬ ‫توج يججججججئجن ج وجسجرجيجا ج وجججلياج يجججنهجن ج اجچڻھججججججا ج‬ ‫ج‬ ‫ڏ‬ ‫ڍ‬ ‫ڪ‬ ‫ناشاد نصرال سمون‬ ‫ڙ‬ ‫ڪ م ڪ‬ ‫ٽ‬ ‫ڪھھ‬ ‫ڻ‬ ‫سارويججججن جا سحر،ُداسين جا پهر هجججيلججججججين جا قهر سمييججججج سانوري پرين جي مهيججججججل ُرنجججججج جهيججج سرد موسم‬ ‫ا‬ ‫ه يججججججججججرو وري سن وجججطن جي وجود ماجججججن وار وکير شججججروع يججججججو آهي، سن ڌججججنهن کي ُنياوي جنت چئجي ته وجججججج واججج ُ‬ ‫ڪ ڌء‬ ‫د‬ ‫ڪ‬ ‫ڻ‬ ‫ٿ‬ ‫ڌ‬ ‫ڪ ڀ‬ ‫نهيجججججندو. ُن اتهاس ج ايجججند ڏتجججهذيبن جي وارث ، آر مجججججججوسيقي جي رجججتي تي جييجججججج موسمون رنگ يججججججن‬ ‫ڇڏ‬ ‫ڪ‬ ‫ڌھھ‬ ‫ڙ‬ ‫ٽ‬ ‫ٿ‬ ‫ي‬ ‫ا‬ ‫.‬ ‫ڪ‬ ‫پ‬ ‫ا‬ ‫ڪ ڪ ٿ‬ ‫ڪھھ‬ ‫ٿ‬ ‫يجججججون مجججهاججججججر جي وساججججججر نجججججج يجججججون، ُن جي ُراسرار پهلوئن کي اهي احساس روح ئي محسوس رججججججي سگهن‬ ‫وجججججججايو منلججج بدلج جججججو فطري آر ڻجججججريعي مطالعو نجججججج اججججج.سرد ُت شاعرن اججججججت‬ ‫ڏھھ‬ ‫ر‬ ‫ڪ‬ ‫ٽ ٿ‬ ‫ذ‬ ‫ھ‬ ‫ڊھ‬ ‫ج‬ ‫ججججييججججججم ٿ ج ج ڻ ج‬ ‫ُندمج ڪ‬ ‫ٽ‬ ‫يجججججججن جي محبوب ُت آهي، سن ڌرججججججتي جي سر مو ڙشجججاعر شاهه لطيف، اياز ، بخاري، ايوب کوسي کان ويججججج اشرف پلي،‬ ‫ٺ‬ ‫ڌ‬ ‫ر‬ ‫ڌڻ‬ ‫اجججججرو امرايجججج، ساگر خاصخيلي يجججججججن جي خيالن تي سرد ُت ، پرين جي خماريل اکين جي اله ڙنجججهارن جيئن‬ ‫ر‬ ‫ٻھھ‬ ‫ڻ‬ ‫ڀ‬ ‫ڙھھنجججظم لکجندا رهيا آهن‬ ‫ڙ‬ ‫ھڪ‬ ‫ڊھ‬ ‫“ججج سجججمبر تو بن هججججججوججج “ جهاججج جذبن جي بدن ججججهير وجهند‬ ‫ا‬ ‫ليجججججآه ٿي‬ ‫.‬ ‫ڪيھججججججججفيتن‬ ‫خجججارجي احساسن جھھھھ‬ ‫ل ي‬ ‫خ‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫ي‬ ‫ان ڄ ج‬ ‫ڌ‬ ‫نهنجيشاعرياجججنس‬ ‫جا عسجججججج ائين چيجججججا آهن، جيئن ُججججججناجججججراجججججج ه ٿجججججيججججج َ جي گهيجججل وججججججري دلي تي نقش چيجججججندا آهن. ُن اججججججئناتي ،‬ ‫ا ڪ‬ ‫ٽ‬ ‫ڙ ڪ‬ ‫ڪ ڀ ڪ م ٽ ء‬ ‫ٽ‬ ‫ڪ‬

7. ‫ڻ‬ ‫ڪ ڻ‬ ‫ڏ‬ ‫ڻ‬ ‫ڏ ڌڻ‬ ‫ڪھھ‬ ‫زمان مجججاججججججن جي محدوديت کان بالتر اجججت يججججججج جي شاعرايجججج شعور تي جهجججن سياري ُت جي سورج جا رججججججاجججج جهراجججج‬ ‫ر‬ ‫بنجي چميججججججا آهن، تهجججن دل جي ت ڙمجججان نججججججهن وجججججاري جي ويججججججل وني َ جي جوان حسرتن درد رجججججي دانهن ئججججججي آهي‬ ‫ڪ‬ ‫ڀ‬ ‫ء‬ ‫ڇڙ‬ ‫ڻ‬ ‫ڪ‬ ‫ڏ‬ ‫ڪ‬ ‫وجڇھھججججيججج جا ورلپ شاعري جو آلپ بنجي ُر سامونيججج جي تخليق جو روپ اجججري ويا آهن. شاهه لطيف سرد مند کي اندر‬ ‫ڌ‬ ‫ڊ‬ ‫س‬ ‫ججو ڙ‬ ‫.ا ڌنجججججججججد ڙرججُت محسوس يججججججو آهي‬ ‫ڪ‬ ‫ج‬ ‫ڪ‬ ‫ڙ ڳڀ ڪ‬ ‫،سر لوهييجججا يجججججججججا، سججججججر نسريا‬ ‫ڻ‬ ‫ڏ‬ ‫ڍ‬ ‫ڪ‬ ‫تو يججججججئن وسريا، وجججليا يجججنهن اچ جججججا‬ ‫ڀ ھ لجججججئي،‬ ‫حجججرف حرف اجججنسانيت ،ھھھھ‬ ‫ق‬ ‫و ر‬ ‫ق‬ ‫و ر‬ ‫ي‬ ‫ج‬ ‫ن‬ ‫هلطيفجيرساليجن ه‬ ‫ڪ‬ ‫سچائي بيبايجججججج، حسن آشنائي، احساس شناسي، فرججججججي بلندي، مزاحمت ، محبتن جي مسيحائي ججججذبن جي وفا‬ ‫،‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ل‬ ‫م‬ ‫ج جڪ‬ ‫ج‬ ‫ڊھھ ج ج‬ ‫ج‬ ‫ي و‬ ‫نڪ ج‬ ‫ڀ‬ ‫ا س.‬ ‫لججججججئي،ُداسي،احس‬ ‫ا‬ ‫اجججججهل آرزوئن جي آرن جي ترجماني تجڙھھججند ڙجججُدائيجي جنجهويجججل روح جي درد اجججججججججج ليججججج وججججج. مون جهجججن به‬ ‫ڏ‬ ‫ڪٿ ڳ ٿ‬ ‫ڙ‬ ‫ج‬ ‫ججپج‬ ‫ڻ‬ ‫ڻ‬ ‫ڊ‬ ‫ڪ ڪ ڙ س‬ ‫ٿ ڪٺ‬ ‫ڪ‬ ‫ڪھھ‬ ‫لطيف جي نوحن جي صدا اجججججججججرونجهر جي شاججججججري هاجججججن ُججججججلججججج مورن جي ُججججججو جججججججهوججج“ ُر سامونيججج“ نينجججج کي‬ ‫وضو يجججئي ڙجججيو آهي. اندر جي آيجججگام مان ه اججججججاججججري هريجججج جهيججج دانهن وجججنجججدي چپن جي نججججججيججج تائين ايندي ايندي‬ ‫ڪڌ‬ ‫ڊ ڙ‬ ‫ڙ‬ ‫ڻ‬ ‫ڪ ڃ‬ ‫ڌ‬ ‫ڏ په‬ ‫ڪ‬ ‫ڪ‬ ‫ڻ‬ ‫ڳھھ ڏ‬ ‫ٽ‬ ‫ڙ‬ ‫. دموجججججيججج وئي آهي آجججئون درد امرت کي يجججججتو يجججئي پيئ جججججي وججججججشش نججججججدو رهيو آهيان‬ ‫ڪ‬ ‫ڙ‬ ‫ٿ ٿ ا‬ ‫ڻ‬ ‫ڙ‬ ‫ڏ‬ ‫جهجججن سر ُ جي سايجججل ونجججج ، گلن، مرجهايل منظرن تي سياري جي ُت جي آمد ئجججججي يججججج، ُتر ائين اکپجججايون نججججججدو اوئون‬ ‫ر‬ ‫ء‬ ‫يجججندو اچي وججججج تجججججججه اجججججج پريماجججججج پنهنجو پهريون پيار ناجججججئ لججججءِ پرين يججج پيرين پن ڌاجججيندي هجي، جهجججن راتين کي‬ ‫ڏ‬ ‫ڏ‬ ‫ڀ ڻ‬ ‫ڪ‬ ‫ٿ ڄڻ ڪ‬ ‫ڏ‬ ‫ڃھھ‬ ‫ڪ‬ ‫ڊھج ھ‬ ‫چججججججانجيججججججون چ وجججججججهن، ستارن جي سنسار اجججکيون واججججئجي‬ ‫مو‬ ‫رجججات صدي پاسي‬ ‫ج‬ ‫ڏڻڃ ڌ‬ ‫اجججنوپججججئجيونججج ھ‬ ‫ونجججج تهجججن اگر نججججججهن من فجججراق جو مچ رجججججيل هجي، جيون زهر جي ججججججججججهوججج يججججج ڃجججج وججججج. لطيف سائين ُر‬ ‫س‬ ‫ڍڪ ڙ ٿ وي ٿ‬ ‫ٻھھ‬ ‫ڏ‬ ‫ڪ‬ ‫،ڃ‬ ‫ڻڻ‬ ‫ڪ‬ ‫ا‬ ‫ء‬ ‫ڌھھ‬ ‫ڊڪ ھ‬ ‫سامونيجججججججيوجججججج درد رجججومانس جي مرججج خوشبو َ اوتي آهي، ُن جي مه مججججججحبتن جو معراج ما کججججججججان‬ ‫پو ِ ملند ڙپ جُلصراط جهيججج درد فراق کي دل تي کيجججج هلند ڙئجججي محسوس رججججججي سگهي وججججج...! ه پججججججاسي احساسن جي آوي‬ ‫ڪ‬ ‫ٿ‬ ‫ڪ‬ ‫ڻ‬ ‫ڙ‬ ‫ج‬ ‫ء‬ ‫ڀ‬ ‫ٿڪ‬ ‫ٿس ڻ ڳ‬ ‫ا ڙ‬ ‫ُکائيند سجججرد ُت آهي. ُتر رججججج تي مندائتي مينهن جيئن پ لججججيججججج وججججج. دل هر پل پرين جي اجججججرججججججن جي حسرتن پجججئي‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫تپڙججي ته يججججج پاسي لناجججججج“سريلناجججججج“ اجججنهن سون جي واپار تي ويند ڙوججججججججارو و لججججججج ِ سنرجججججي پوي وججججج، تازو تازو‬ ‫ٿ‬ ‫ڃڻ ء ڀ‬ ‫ڻ‬ ‫ڪ ڏ‬ ‫ڪ‬ ‫ٻ‬ ‫ج‬ ‫ڇججججوججج ترار جي گها ُ جهوججج آهي. ئجججججي پاسي وري نججججججهن سنيججج وجججججاري جو ور يا محبوب جيوجججججج سال ا وجججججاپار سانگي‬ ‫ڳ‬ ‫ڪ‬ ‫ڌ ڻ‬ ‫ڪ‬ ‫ٻ‬ ‫ء ڙ‬ ‫وو ڙ‬ ‫ٿ ڻ‬ ‫ڻ‬ ‫ٽ‬ ‫ٽڻ‬ ‫ڪ‬ ‫ڪ‬ ‫سريلناجججججج ) لناجججججج ( ويل آهي، سرد ُت جي مو تجججججججججائين نه مويجججججو آهي، وجججججاري جون اکيون راهن جا پرججججج بجججججي ويون‬ ‫ر‬ ‫آهن، سمن کجججي اکا يجججئي يجججئي به نه يجججججججججج آيو پر وجججججارو نه مويجججججو آهي، ڇججججيججج وجججججاري جي اکين جي اوجانججججج جا‬ ‫ڳ‬ ‫ڻ‬ ‫وو ڙ‬ ‫ٽ‬ ‫ڻ‬ ‫ٿڪ‬ ‫ڏ‬ ‫ڏ‬ ‫ڊ‬ ‫ڀٽڪ‬ ‫ڪھھ ڻ‬ ‫ڻ‬ ‫ڏ ٿ‬ ‫ڇ‬ ‫اڏ‬ ‫.آکيرا ُاجججئي يججججججا آهن، روح ر يججججججججج ويو آهي حجججسرتون رول هججججججريججججن جيان يججججججججججججججج رهيون آهن‬ ‫ء ڻ‬ ‫ڻ‬ ‫،وجججججاري جي ما ُ، وجججججارو نه پليئين‬ ‫ڀ‬ ‫ڻ ٿ‬ ‫ٻ‬ ‫) آيو اجججججرنهن ماه، پ وججججججججج سفر سنرجججججي. ) شاهه لطيف‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج جٽج‬ ‫ڪ‬ ‫ن ج ڄي ڻ م ڳ ي‬ ‫ت‬ ‫ي‬ ‫ڻھھ ف‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫م ص‬ ‫ج‬ ‫ججججديآهي،جييججج ج ٺ ج‬ ‫ٽ‬ ‫ڏ‬ ‫ٺ ٿ‬ ‫ڀٽڪ‬ ‫ٻ‬ ‫دججججججي ويا يا زماني جي نفسانفسي پويان نجججججججججججججججدي ما يججججججججج ويا هئا. سرد ُت جي برفيلي هوائن جا هويجججل جهواججججج ماضي‬ ‫ر‬ ‫جي ُن مهنججججججد ڙوجججججججج يججججججج ويندا آهن، جتي هن جي پشمي ميندي رتن پيرن جا نشان رجججتي ااججججن سناجججججلي رکيا هوندا‬ ‫ڀ‬ ‫ڃ‬ ‫ڌ‬ ‫ڳ ٺ ڏ‬ ‫ڪ‬ ‫ا‬ ‫ججججتي جي هوائن جي سرگرم هجججن جي يججججرن جي رمججج تي رقص نججججججد ڙرجججايجججججججججون يججججججل هونديون جتي سرمئي شام جو هر‬ ‫ڇڙ‬ ‫ڳڻ‬ ‫ڪ‬ ‫ڌ‬ ‫ڇھھھ‬ ‫م ڪڻ‬ ‫ڪڙ ٽ ڪ‬ ‫ڇھھڏ‬ ‫ڻ‬ ‫ٿ‬ ‫هڏ ا‬ ‫ُداس لمح جهجججن ب گهوجججج ُداس يجججججندو هوندو، هن فضا يجججججججججل هيججججججججج هججججج مججججججاحول کي ُر تججججججججججي مجبور‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫رججججججي يججججججو هوندو..! اهو وججججج ٺجججججنهن جي شامن تي هر وقت هن جي ادائن جي اجرنجججججج جون ُاجججرون هيون، ُتي منظر‬ ‫ا‬ ‫اڏ‬ ‫ڪ‬ ‫ڳ ج‬ ‫ڪ ڇڏ‬ ‫منظر هيلججججججو يججججج ملججججججي جي ما بججججججججججي ويو هوندو. بهرحال سارويججججن جي اجججججرجججججج مان پا اججججججججججئي جهجججن سن ڌججججي سرد‬ ‫ڏ‬ ‫ڻ ڇڏ‬ ‫ڀڪ‬ ‫ڻ‬ ‫ٺ ڻ‬ ‫ڪ ٿ ڪ‬ ‫ڪ‬ ‫ٿھھ‬ ‫ا‬ ‫ھ‬ ‫ٿ‬ ‫ڏھ‬ ‫ُت سجججنواريل شامن کي سجججان وججججج،اکين هجججن جي اکين جو اهو تصور ُتري پئي وججججج. هن جون اکيون جييجججججج‬ ‫ر‬ ‫ڄڻ‬ ‫ڻ‬ ‫ٻھھڻ ڻھھ‬ ‫ڏ‬ ‫تججججججججججججججججر جججججو شاعراوجججج خيال نه اجججج غججججزل‬ ‫ن‬ ‫ج‬ ‫ه ن ،‬ ‫و نڪ آ ڪ‬ ‫ي‬ ‫ججججنجهرکانبهگه ڪ ر ڙ‬ ‫ڇ‬ ‫ن ٽه‬ ‫ڙھھ‬ ‫گ‬ ‫و‬ ‫ه‬ ‫ج گ‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ٿ‬ ‫ا ه يڌ‬ ‫ي‬ ‫ج‬ ‫نکي ُراسراريتا جُداسي‬ ‫ج‬ ‫پ‬

8. ‫يججججججججج يجججججج يججججج جو حساس روح فطرت حسنايجججججج سان ه هججججججج ئجججججججي محو گفتگو يججججج ڃجججج وججججج.سرد ُت جي اها‬ ‫ر‬ ‫ٿ وي ٿ‬ ‫ٿ ٿھھ ڏ‬ ‫ڪ‬ ‫يٿ‬ ‫ڍڪ ڇ ڏ‬ ‫شام جنهنج جي پاري نگر جي پدميجججج پويترتا ُرنججججججد ڙهججججي يججججج، جهجججن اتهاس جي ه عججججججظيم اهاجججج اججججججججججرونجهر تي‬ ‫ڃڻڪ‬ ‫ڪ‬ ‫ڏ‬ ‫ٿ‬ ‫م ڪ‬ ‫ڻ‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ج ج ڙڻ ج ڳ ج ٿ ج.ڦٽ‬ ‫ڪ‬ ‫جڄھھڻ ج‬ ‫ج‬ ‫ل‬ ‫ڳ‬ ‫ر ج ٿي ٺ‬ ‫لجججججججيجججججيججججججججججج ڪ ل ڻس‬ ‫ج‬ ‫ڏڪ‬ ‫ڏھھ‬ ‫ھ‬ ‫ڏ‬ ‫ٻھ‬ ‫اجججججججريل يجججئو “جججسوجججنت“ ل ِ لکيل آخري الودائي سنججججججججج‬ ‫ء‬ ‫د ر‬ ‫ج ي م نڻ‬ ‫برتجانيسججججار ڙ ن گ ڳ ا‬ ‫ا ف ر‬ ‫س‬ ‫م‬ ‫ج ي‬ ‫ن‬ ‫ُ‬ ‫ڪ‬ ‫تاريختجججهذيبجورکوالو ڀ دڳ ي س ڳآ..! ٿه ي ٿ ، ا ڌ‬ ‫ڻ‬ ‫ڀٽ ڀ ڪ‬ ‫ٿھھ‬ ‫ڪھ‬ ‫اججججججججج آبادي سجججرسبزي نه يججججج هجي پوءِ به نججججججججج رججججج نججججججهن عاشق جيان انتظار‬ ‫ُ ت‬ ‫تويجججججوهن ڻ ر‬ ‫ڇ ٿ ٿھھ‬ ‫ڏ‬ ‫گ‬ ‫ر‬ ‫ڙ‬ ‫ڙ‬ ‫ٺھھ‬ ‫بجججيقرار بيلججججج پرين جي رخسارن جهنججج رتن روهينججج کي سرد ُت گلبي ُلن سان جنجهي يجججججج يججججج رججججججج جو خطوسرد‬ ‫. ُت ا جُتر اوثن تي لنجججد ڙرجججوهينججج جي گلنججج جي يجججک سبب نئين نججججججوار جيئن پيو لنجججججدو آهي‬ ‫ڳ‬ ‫ڪ‬ ‫ڏ‬ ‫ڙ‬ ‫ڙ‬ ‫ڏھھ‬ ‫ج‬ ‫ر‬

9. ‫ڻ‬ ‫معلم ل ِ ماهر هج ضججججروري آهي‬ ‫ء‬ ‫پونجراج سوهججججج ڙ‬ ‫ٽ‬ ‫ڪ‬ ‫نججججججهن به قوم جي خوشحالي جو دارو مدار تعليم تي هوندو آهي، تعليم بهتر هوندي ته اسان جو مستقبل به روشن‬ ‫ڻ‬ ‫ڪھھڏ‬ ‫ٿ‬ ‫يجججججندو ججججيهجججججججججن اسان جي تعليم خراب هوندي ته يقينن اسان جو آئيندو به اونداهو هئ لججججزمي امر آهي.انهيءَ‬ ‫ڪ‬ ‫ڏ‬ ‫ڏ‬ ‫ڪ ڪ‬ ‫ڪ‬ ‫ڳ‬ ‫اجججججلهه کان يججججججر به اناججججججر رججججججي نه سگهندوته اسان جي تعليم جو معيار يجججنهون يجججنهن ِججججججري رهيو آهي، تعليم جي‬ ‫ڻ‬ ‫ڪھھ‬ ‫ڻ‬ ‫ڪ ڪ‬ ‫معيارِججججججر جججججا يججججججئي سبب آهن، انهن سببن هججج سججججججبب ُستاد جي صحيح پيشورانه تربيت نه هئ آججججهي،‬ ‫ا‬ ‫نجججه جذبو ا جُتساهه رهيو آهي نه وري صحيح نجججگ سان اجججججرن کي پهجججائ ڻ‬ ‫ڙ‬ ‫ٻ‬ ‫ڍھھھ‬ ‫ج‬ ‫ڪ ن‬ ‫ڻ‬ ‫ت ا د‬ ‫بيتنههئرججججججججججيُس‬ ‫ا‬ ‫ٿ‬ ‫وججججج اچي.‬ ‫ئڙڻڙھھڻڻھھڻ ھ،ججججججج کائ لججججءِ صرف ه وجججججججئي‬ ‫ٿ ڌ‬ ‫ڻھھ‬ ‫کجججججججارائ‬ ‫ا‬ ‫ک‬ ‫پهجججپجججججججهجججائاجججججججيتروفرقآهيجيترو‬ ‫ٿ‬ ‫ڪ‬ ‫ڻ‬ ‫ڻ ڪ‬ ‫ڻ‬ ‫ڻ‬ ‫ويهوجججج پوندو آهي، پر کارائ لججججءِ گهوجججج جججججججهه سوچوجججج پوندو آهي ته يججججججترن مهمانن کي ماني کارائي سگهجي وججججج،‬ ‫هجججججججججيڙججون شيون موجود آهن هجججججججججيجججون شيون موجود ناهن؟ مطلب‬ ‫ڪھھ ڙ‬ ‫ڪھ ھ‬ ‫ج‬ ‫ر‬ ‫؟ ڪگ ه‬ ‫ڻ‬ ‫ن‬ ‫اجججطعامتياررججججججاججج ڙج ڪ آ ه‬ ‫ڙ‬ ‫ڪ‬ ‫ڻ‬ ‫ڳ‬ ‫ڙ ڻ‬ ‫ڳ‬ ‫ڻھھ‬ ‫ڻ‬ ‫مڻ‬ ‫ته ماني کارائ لججججءِ تما گهوجججج سوچوجججج اجججونو رکوجججج پوندو آهي. سايججججج طرح پهججج لججججءِ پنو ايجججججان رکوجججج پوندو‬ ‫آهي پ پهجججائ لججججءِ جججججججهه ذهن رجججکوجججج پوندو آهي. اوجججججا ٽجججججنصوبابندي رججججججيجججج پوندي آهي ته هججججججيججج درجي جا‬ ‫ڪ ڙ‬ ‫ڪ ڻ‬ ‫ڳ م‬ ‫ڻھھ‬ ‫ڻ‬ ‫ڪ‬ ‫ڙ‬ ‫ر‬ ‫ڻ‬ ‫اجججج‬ ‫اجججججريجججججججججتر ا ھججائاجججج آهن ؟ ڻججج پهجججائوجججج يجججججججججترو پهجججائوجججج آهي؟ پهجججائ سججججان هججججججاججج مقصد حاصل رجججججج‬ ‫ڪ‬ ‫ڪ ڙ‬ ‫ڙ ڻ‬ ‫ڙ ڻ‬ ‫ا جڇ ڻ ڪھھ‬ ‫ڙ‬ ‫ه پڙ‬ ‫ٻڪھ‬ ‫آهن؟ اهو به ذهن رجججکوجججج آهي ته هججججججيڙججون گه ٽججججيمت يا بناقيمت واريون امدادي شيون ) جنهن تي وجججججج خرچ نه اچي يا‬ ‫ڪ‬ ‫قج‬ ‫ڪ ج‬ ‫ڻھھ‬ ‫ٺھ‬ ‫دجججلچسپي ونججججج آجججساني سان سبق‬ ‫ئ ڙي‬ ‫ٻ‬ ‫ا‬ ‫ج‬ ‫ج‬ ‫ه ڪ جڻ‬ ‫پ(‬ ‫ن؟جنهنساناججج ڪ ج ج ٿ ر‬ ‫ڙ‬ ‫ُججج سکي سگهن‬ ‫سمجهي،پهجججي‬ ‫.‬ ‫استادن جي تربيت جي اهميت ضجججرورت‬ ‫تربيت کان سواء پهجججائ اججججونداهي لجٺھھججججج بججججججججرابر آهي، اججججاجججججج ڻتججججه جو ه تججججججربيت يافته استاد کي خبر‬ ‫ڪ‬ ‫ڇڪ‬ ‫جج ه ڻڻ‬ ‫ڙ‬ ‫ڻ‬ ‫ِ‬ ‫ڙ ڻ‬ ‫ڪ‬ ‫ڙ‬ ‫ڪ‬ ‫ڪ ڙ‬ ‫هوندي آهي ته هججججججوججج مضمون يججججججئن پهجججائجي ؟ جيوجججججج مضمون پهجججائوجججج آهي، ُن مضمون جي سبق جي منصوبابندي‬ ‫ا‬ ‫ج يڻ‬ ‫ه ر‬ ‫جٿھھ ج ڻ‬ ‫ج‬ ‫جڪ ھ‬ ‫گ‬ ‫ئ‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫خ ب‬ ‫سدجججاخليجججججبججججابتب ڪ ه‬ ‫ڪ‬ ‫اجججججرن جي ذهني صلحيتن قجججوت بابت به اجججج ڻهججججج ضججججروري آهي، استاد اجججججرن کي جنجهويججج سبق سيکار دججججوران‬ ‫ڻ‬ ‫ڙ‬ ‫ٻ‬ ‫ڻ‬ ‫ڄھھ‬ ‫ٻ‬ ‫ڪ‬ ‫ڀھھ ٻ‬ ‫ڪ‬ ‫ھ‬ ‫ڪھ‬ ‫مجججمججججججل طور تي شامل رججججججي ، ته جيئن لججججججس سجججئجججججي اجججججر ه ئججججججي‬ ‫ل‬ ‫ڻڻھھ (‬ ‫)‬ ‫سکسجججججججيکاروججججاريعم‬ ‫ٽھھجججججاري اصول تي عمل رجججججج ضججججروري آهي، جيوجججججج استاد‬ ‫ڪ‬ ‫ڪ ڻ‬ ‫ڌ‬ ‫يجججان سان سبق سکي سجججمجهي سگهن، سمار و‬ ‫وقتپوري‬ ‫ج ٿي‬ ‫ه‬ ‫ج ل‬ ‫ج جڳ ج‬ ‫ج‬ ‫ر ي‬ ‫ر‬ ‫ق‬ ‫م‬ ‫ه ٿو ق ت‬ ‫جججججئيسگهجي ڙ ت ڻ‬ ‫ڌ‬ ‫ڳھھ‬ ‫ڙھ‬ ‫.مقرر مقدار پجججهجججائي اجججتجججججي وججججي‬ ‫ڀھھ‬ ‫ڪ‬ ‫ڙ‬ ‫هججججججيججج هلت سان هلجي سجججنجججججي کي‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ن س‬ ‫د‬ ‫ر‬ ‫ڪ‬ ‫استادکيخبرهونديآهيتهپنهنجنشا گ‬ ‫ه تججججججربيت يافته‬ ‫ي‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫ت‬ ‫ل‬ ‫اڌ ر ڏي ه ڪ‬ ‫ا ف و‬ ‫ص‬ ‫س ا نڀ ا ن‬ ‫ويجججانيججج،هرنججججججه ڪ ن‬ ‫نججججججهن کي به ائين نه محسوس يججججج يججججججج ته “استاد مون سان ناانصافي ئججججججي آهي“. پيپرن جي اسيسمين ٽججججججي، ماروججججججن‬ ‫ڪ‬ ‫ه‬ ‫ڪ‬ ‫ٿڻ ڏ‬ ‫ڪ‬ ‫ڇھھڏ ٻ‬ ‫ڻ‬ ‫ڳ‬ ‫ڻڏ‬ ‫ڻڏ‬ ‫ڏ‬ ‫يجججيججججون هجن،انعا يمجوجججج هجي يا سز يجاجيجججج هجي، هر اجججججلهه اجججنصاف جو دامن نه يجججججج. اجججججرن جي نفسيات کي‬ ‫ج‬ ‫ٻ‬ ‫ڪھھ‬ ‫ڪ‬ ‫ٿ‬ ‫ڪ‬ ‫سمجهي، نججججججهن سان وجججججج مسئلو ئجججججي ته سمجهداري هجججمدردي سان حل رججججججي ، شاگردن کي پنهنجي چجججججن‬ ‫ٿھھ ٿ‬ ‫ڪ‬ ‫ڻ ٻ‬ ‫وانگر سمجهي، ُستاد جي صحيح تربيت نه هئ رججججججججججي اجججججرن جي تعليم تجججربيت تي خراب اثر ئجججججي وججججج.‬ ‫ا‬ ‫ڃڻ‬ ‫ڪ‬ ‫ا ڪ ڪ‬ ‫ڏ ء ڪ‬ ‫ڙ ڻ‬ ‫)١٠( غير تربيت يافته ُستاد کي پهجججائ جججججو اجججن ُ وجججججج نه هوندو آهي، ُن رججججججي لججججججس جي مججججججري م و کجججججججان‬ ‫ا‬

File 1

You are reading a preview.

Check these out next

File 1

More Related Content

Featured (20)

File 1