2. Literatura
1. Przestępczość zorganizowana, pod red. E. Pływaczewskiego, Wyd. Beck, Warszawa 2011.
2. M. Kuć, Kryminologia, C.H. BECK, Warszawa 2010.
3. W. Mądrzejowski, Przestępczość zorganizowana. System zwalczania, Wydawnictwa
Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.
4. K. Bułat, Kryminologia, Oficyna a Wolter Kluwer business, Warszawa
5. M. Madej, Zagrożenia asymetryczne bezpieczeństwa państw obszaru transatlantyckiego,
Warszawa 2007.
6. J. Warylewski, Prawo karne. Część ogólna, Lexis Nexis , Warszawa 2004.
7. B. Hołyst, Kryminologia, Lexis Nexis, Warszawa 2004.
3. PODMIOTY ZAJMUJĄCE SIĘ OCHRONĄ BEZPIECZEŃSTWA OBYWATELI
WSTĘP
Wg prof. dr. hab. Tadeusza Cieleckiego
4. WSTĘP
PREWENCJA GENERALNA I PREWENCJA INDYWIDUALNA
PREWENCJA GENERALNA (ZAPOBIEŻENIE OGÓLNE)
Polega na powstrzymywaniu ludzi od popełniania przestępstw.
PREWENCJA INDYWIDUALNA (ZAPOBIEŻENIE SZCZEGÓLNE)
Polega na takim oddziaływaniu, aby osoba ukarana za przestępstwo
nie popełniła drugiego przestępstwa.
5. WSTĘP
SYSTEM ZAPOBIEGANIA
OGÓLNEGO
SYSTEM ZAPOBIEGANIA
SPECJALNEGO
6. SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA
Podsystem bezpieczeństwa politycznego
Podsystem bezpieczeństwa gospodarczego
Podsystem bezpieczeństwa militarnego
Podsystem bezpieczeństwa społecznego
Podsystem bezpieczeństwa publicznego
UWAGA:Termin bezpieczeństwo powszechne tłumaczyć można wielorako,
między innymi tak, że jest to stan zapewniający ochronę życia i zdrowia
obywateli oraz majątku narodowego przed skutkami klęsk żywiołowych i
katastrof technicznych.
7. SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA
Podsystem bezpieczeństwa społecznego
Podsystem bezpieczeństwa publicznego
Bezpieczeństwo społeczne - ochrona egzystencjalnych
podstaw życia ludzi , zapewnienie możliwości zaspokajania
indywidualnych potrzeb (materialnych i duchowych) oraz
realizacji aspiracji życiowych poprzez tworzenie warunków
do pracy i nauki I ochrony zdrowia
9. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE - ELEMENT BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO
BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE TO STAN PRZEJAWIAJĄCY SIĘ
OCHRONĄ PORZĄDKU PRAWNEGO, ŻYCIA I ZDROWIA
OBYWATELI ORAZ MAJĄTKU NARODOWEGO PRZED
BEZPRAWNYMI DZIAŁANIAMI.
Podsystem bezpieczeństwa publicznego państwa
Podsystem bezpieczeństwa publicznego
część systemu bezpieczeństwa wewnętrznego państwa stanowiący zbiór organów
władzy i administracji publicznej, metod oraz sposobów działania związanych z
ochroną życia i zdrowia obywateli, majątku narodowego przed bezprawnymi
działaniami.
Wiodącą częścią podsystemu bezpieczeństwa publicznego jest odpowiednio
minister właściwy do spraw wewnętrznych oraz Komendant Główny Policji.
12. PRZESTĘPSTWO
To czyn zawiniony, bezprawny, tzn. zabroniony pod groźbą kary przez ustawę
obowiązującą w czasie jego popełnienia. Czyn będący przestępstwem może
polegać na działaniu lub też na zaniechaniu. Nie popełnia przestępstwa sprawca
czynu zabronionego, jeżeli w czasie czynu nie można przypisać mu winy*. Nie
stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest
znikoma.
Przestępstwo jest zbrodnią lub występkiem. Zbrodnią jest czyn zabroniony
zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą
surowszą. Natomiast występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej
30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności
przekraczającą miesiąc. Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie, występek można
popełnić także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi.
*(nieletniość i niepoczytalność).
13. PRZESTĘPSTWO
Czyn sprawcy popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia,
tzn. chce go popełnić, albo, przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi.
Czyn popełniony jest nieumyślnie, jeżeli sprawca, nie mając zamiaru jego
popełnienia, popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej
w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał
lub mógł przewidzieć.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Warunkiem odpowiedzialności karnej jest istnienie społecznej szkodliwości
wyższej niż znikoma. Szkodliwość to przynoszenie szkody, uszczerbku, straty
materialnej lub społecznej.
Podstawa prawna
Art. 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. nr 88, poz. 553 z późn. zm.).
14. PODZIAŁ PRZESTĘPSTW
Ze względu na stopień społecznej szkodliwości
Według kryterium wysokości ustawowego zagrożenia karą, przestępstwa dzieli się na
zbrodnie i występki.
Ze względu na sposób działania Według kryterium sposobu zachowania się
sprawcy: przestępstwa z działania, przestępstwa z zaniechania oraz przestępstwa z
działania i zaniechania.
Ze względu na skutek Skutek jest znamieniem ustawowym (np. przy zabójstwie
skutkiem jest śmierć człowieka). Przykładem przestępstwa bezskutkowego (nie ma
konieczności wystąpienia prawnie relewantnego skutku) jest składanie fałszywych zeznań.
Ze względu na stosunek do dobra prawem chronionego Dzielimy na
przestępstwa naruszenia dobra prawem chronionego i przestępstwo narażenia na
niebezpieczeństwo dobra prawem chronionego.
Ze względu na stronę podmiotową Dzielimy co do zasady na przestępstwa
umyślne i nieumyślne.
Ze względu na podmiot przestępstwa
Ze względu na sposób ścigania Dzielimy na publiczno‐skargowe (w tym ścigane z
urzędu i ścigane na wniosek) oraz z oskarżenia prywatnego (prywatno‐skargowe).
15. PODZIAŁ PRZESTĘPSTW
Przestępczość ujawniona i nieujawniona
6 rodzajów rzeczywistości kryminalnej:
1.przestępstwa rzeczywiście dokonane
2.przestępstwa zgłoszone (zarejestrowane),
3.przestępstwa stwierdzone,
4.przestępstwa osądzone
5.przestępcy skazani
6.przestępcy osadzeni
16. Przestępczość jest zjawiskiem społecznym,
które podlega naukowemu opisowi.
W kryminologii pojęcie przestępczość oznacza zbiór czynów
zabronionych przez ustawę pod groźbą kary, które popełnione
zostały na obszarze danej jednostki terytorialnej, w danym czasie .
Rozmiar przestępczości to udział zachowań przestępczych
w całokształcie działalności społeczeństwa.
B. Hołyst, Kryminologia, W-wa 2004, s. 80.
17. Różnice tego udziału występują na tle analizy przestępczości:
Przestępczość rzeczywista - to ogół czynów przestępnych jakie
popełnione zostały w danej jednostce czasu, na określonym terenie.
Przestępczość ujawniona - to ogół czynów przestępnych o których
informacje uzyskały organy ścigania i na podstawie tych informacji
wszczęły postępowanie przygotowawcze( pozorna, ponieważ nie
wszystkie czyny, które w momencie wszczęcia postępowania
kwalifikowano jako przestępstwa są rzeczywiście przestępstwami);
Przestępczość stwierdzona- to ogół czynów, których charakter jako
przestępstw został potwierdzony w wyniku postępowania
przygotowawczego.
Przestępczość osądzona - wyrokiem skazującym, stanowi ogół czynów,
których charakter jako przestępstw został potwierdzony w wyniku
postępowania sądowego.
18. „ ciemna liczba”
1) przestępstwa, które w ogóle nie doszły do wiadomości organów
ścigania,
2) ujawnione przestępstwa, których sprawcy nie zostali wykryci,
3) sprawcy wykryci, ale z uwagi na negatywne przesłanki
procesowe nie dochodzi do wniesienia aktu oskarżenia lub nie
zapada wyrok skazujący,
4) Przestępstwa, za które sprawcy zostali skazani prawomocnym
wyrokiem sądowym, jednakże nie wszystkie czyny były znane
organom ścigania i objęte aktem oskarżenia.
„szara liczba”- przestępstwa o zaistnieniu których organy
ścigania wiedzą, lecz nie wszczynają postępowania ze względów
taktycznych lub oportunistycznych.
19. STATYSTYKI PRZESTĘPCZOŚCI
Źródła przestępczości ujawnionej:
Statystyka:
1.policyjna (postępowania przygotowawcze, przestępstwa i osoby podejrzane)
2.prokuratorska (ewidencja spraw i czynności procesowych prokuratora)
3.sądowa (sprawa, osądzenie osoby, skazanie osoby)
4.penitencjarna (osoby osadzone w aresztach śledczych i zakładach
karnych)
20. STRUKTURA PRZESTĘPCZOŚCI
Rozkład przestępczości ze względu na rodzaje popełnionych przestępstw
UWAGA!
Mówiąc o strukturze przestępczości każdorazowo należy wskazać dane ,
z której statystyki podlegały analizie (policyjnej, czyli przestępstw
stwierdzonych przez policję , czy sądowej – przestępstw za które sprawcy
zostali skazani)
21. Swoistym paradoksem oficjalnych danych o przestępczości jest to, że
faktyczna przestępczość może maleć, zaś jej statystyczne
odzwierciedlenie będzie wzrastać lub odwrotnie np. zwiększy się
skuteczność wykrywcza, manipulacyjne przesunięcia granic
kwotowych, celowe zaniżanie danych przez odpowiedzialne osoby.
Należy w celach porównawczych badać przestępczość
nieujawnioną. Jedną z tych metod były badania
wiktyminizacyjne (badanie ofiar przestępstw).
22. BADANIA WIKTYMINIZACYJNE (BADANIE OFIAR PRZESTĘPSTW).
Od pokrzywdzonego uzyskuje się informacje na temat liczby
przestępstw których padli ofiarą, na temat okoliczności czynu, czasu
popełnienia, wyrządzonej szkody, faktu zgłoszenia przestępstwa oraz
reakcji organów ścigania.
W USA, Kanadzie, Australii, Niemczech i innych krajach Europy
badania tego typu są traktowane jako rutynowy sposób określania
dynamiki, struktury oraz głównych tendencji przestępczości, a ich
rezultaty jako pełnoprawna alternatywa danych oficjalnych.
24. Cele i funkcje prawa karnego
J. Warylewski, Prawo karne. Część ogólna, Wyd. LexisNexis, Warszawa 2004.
25. J. Warylewski, Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2004, s. 20.
Prawo karne zalicza się tradycyjnie do prawa publicznego,
odmiennie niż prawo cywilne, którego domeną jest prawo prywatne.
Ze względu na treść przyjęło się dokonywać podziału prawa karnego
na :
PRAWO KARNE MATERIALNE
PRAWO KARNE PROCESOWE
26. PRAWO KARNE MATERIALNE
PRAWO KARNE POWSZECHNE PRAWO KARNE SPECJALNE
Prawo karne wojskowe
W sprawach przestępstw
W sprawach wykroczeń Prawo karne skarbowe
Prawo nieletnich dewiantów
J. Warylewski, Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2004, s. 21.
27. CZWÓRPODZIAŁ PODSTAWOWYCH DZIAŁÓW PRAWA KARNEGO
Przestepstwa Przestepstwa
(k.k.) (k.p.k.)
Wykroczenia Wykroczenia
(k.w) (k.p.w)
J. Warylewski, Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2004, s. 22.
28. PODSTAWOWYM CELEM PRAWA KARNEGO JEST OCHRONA
DÓBR PRAWNYCH I PRAWO KARNE TEN CEL REALIZUJE,
PEŁNI FUNKCJE OCHRONNĄ.
FUNKCJA OCHRONNA WYRAŻA SIĘ W ZAPEWNIENIU OCHRONY
TYM PODSTAWOWYM WARTOŚCIOM, ZARÓWNO O CHARAKTERZE
SPOŁECZNYM, JAK I INDYWIDUALNYM, KTÓRE SĄ UZNAWANE
PRZEZ SPOŁECZEŃSTWO ZA CENNE I WSPOMNIANEJ OCHRONY
WYMAGAJĄ (DOBRA PRAWNE).
J. Warylewski, Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2004, s. 56-57.
29. Cele i funkcje prawa karnego
A. OCHRONA DÓBR PRAWNYCH
W ZWIĄZKU Z KONIECZNOŚCIĄ OCHRONY DÓBR PRAWNYCH PRZED
ZACHOWANIAMI PRZESTĘPNYMI, KONIECZNYM CELEM PRAWA KARNEGO
JEST OGRANICZENIE PRZESTĘPCZOŚCI POPRZEZ SWEGO RODZAJU
WALKĘ Z TYM ZJAWISKIEM SPOŁECZNYM.
SKUTECZNA WALKA Z PRZESTĘPCZOŚCIĄ , REALIZACJA CELU
OCHRONNEGO, PROWADZI DO FORMUŁOWANIA ZADAŃ, KTÓRE MAJĄ
CHARAKTER SŁUŻEBNY WOBEC CELU PODSTAWOWEGO.
OCHRONA DÓBR PRAWNYCH
J. Warylewski, Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2004, s. 56-57.
30. Cele i funkcje prawa karnego
B. ZAPOBIEGANIE (PREWENCJA PRZECIWPRZESTĘPCZA)
C. ZASPOKOJENIE SPOŁECZNEGO POCZUCIA SPRAWIEDLIWOŚCI
D. POPRAWA (RESOCJALIZACJA) I WYCHOWANIE
D. KOMPENSACJA I RESTYTUCJA
(NAPRAWIENIE WYRZĄDZONEJ SZKODY
I PRZYWRÓCENIE STANU SPRZED POPEŁNIENIA CZYNU ZABRONIONEGO)
Pozostałe funkcje: subsydiarna, afirmująca, gwarancyjna, ekspiacyjna,
ekspersyjna
J. Warylewski, Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2004, s. 56-62.
31.
32.
33.
34.
35. Państwo aby zapewnić korzystne warunki funkcjonowania jednostkom i grupom społecznym
dające im poczucie szansy rozwoju lub braku zagrożeń prowadzi politykę społeczną.
Całokształt zagadnień zapobiegania przestępczości bywa określany mianem
„polityki kryminalnej”
36. BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZNE - POLITYKA SPOŁECZNA
G O
LNE
O GÓ
IA
G AN
BIE
PO
ZA
M
S TE
SY
POLITYKA SPOŁECZNA
Działalność podmiotów ustawodawczych, wykonawczych oraz kontrolnych państwa ,
a także samorządów i organizacji pozarządowych, zmierzająca do kształtowania
odpowiednich warunków pracy i bytu, pożądanych struktur społecznych oraz stosunków
społeczno-kulturowych, w których przy aktywności ludności będzie możliwe
zaspokojenie potrzeb społeczeństwa na poziomie możliwym w danym okresie.
37. CELE POLITYKI SPOŁECZNEJ PAŃSTWA
poprawa pozycji grup słabych ekonomicznie i społecznie
organizowanie postępu społecznego
obrona przed niezaspokojeniem elementarnych i rozwojowych
potrzeb człowieka
łagodzenie nierówności i ubóstwa
minimalizowanie społecznego ryzyka
G O
optymalizacja podziału pomyślności[1] LNE
O GÓ
IA
G AN
BIE
PO
ZA
EM
ST
SY
[1] A. Skrabacz, Bezpieczeństwo społeczne [w:] Bezpieczeństwo narodowe Polski w XXI w. Wyzwania i strategie, Warszawa 2006, s. 419
38. UWARUNKOWANIA ZACHOWAŃ NIEZGODNYCH Z PRAWEM
CZYNNIKI MAKROSPOŁECZNE
A.ZMIANA SYSTEMU WARTOŚCI (nowe kodeksy zachowań)
socjalistyczny kolektywizm i redystrybucja i opiekuńczość versus indywidualizm, komercyjność i
efektywność
B. ZMIANY NA RYNKU PRACY
bezrobocie, rywalizacja w miejscu pracy
C. EDUKACJA
pośredni wpływ na generację zjawisk patologicznych np. osłabienie wychowawczo-opiekuńczej roli
szkoły, negatywna selekcja kadr nauczycielskich
D. KULTURA I ROZRYWKA
Likwidacja placówek zapewniających młodzieży alternatywne formy spędzania czasu
wolnego, komercjalizacja placówek kulturalnych i sportowych, nierówność dostępu
Media mające negatywny wpływ na postawy młodzieży
E. KONDYCJA ZDROWOTNA
Pogorszenie stanu zdrowia psychicznego G O
LNE
F. INNE O GÓ
IA
np. sytuacja mieszkaniowa pływająca na wzrost przemocy w rodzinie
G AN
BIE
PO
ZA
M
S TE
SY
39. UWARUNKOWANIA ZACHOWAŃ NIEZGODNYCH Z PRAWEM
UWARUNKOWANIA PSYCHOBIOLOGICZNE
•UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE
•CHOROBA PSYCHICZNA
•PATOLOGIA CECH BIOPSYCHICZNYCH
UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE
•CZYNNIKI EKONOMICZNE
•ZJAWISKA KULTUROWE
•CZYNNIKI ŚRODOWISKOWE
G O
•NIEWŁASCIWE CZYNNIKI W MIEJSCU PRACY/SZKOLE LNE
O GÓ
•DYSFUNKCJONALNOŚĆ RODZINY IA
G AN
BIE
PO
ZA
M
S TE
SY
40. EGO
CJ A LN
POLITYKA KRYMINALNA IA SP E
BIE GA N
APO
T EM Z
SY S
Całokształt zagadnień zapobiegania przestępczości bywa określany mianem
„polityki kryminalnej” [B. Hołyst, Kryminologia, W-wa 2004]
Według innej definicji: [A. Krukowski, Wybrane zagadnienia polityki kryminalnej, W-wa 1991]:
Polityka kryminalna (jako system zapobiegania specjalnego) jest jednym
z elementów zapobiegania przestępczości.
Drugi element – system szeroko pojętej polityki społecznej obejmującej
przedsięwzięcia o charakterze politycznym, ekonomicznym, ideologicznym,
organizacyjnym itd.
42. IA OGÓLNEGO
SYSTEM ZAPOBIEGAN INICJE PO
JĘĆ
DEF
Profilaktyka kryminalistyczna – zespół metod i środków mających na celu
uniemożliwienie lub utrudnienie dokonania przestępstwa (zabezpieczenie przed
włamaniem, patrole, inwigilację monitoring).
Obejmuje bezpośrednie działanie organów ścigania karnego, instytucji i obywateli.
Profilaktyka kryminologiczna - wcześniejsze stadia genezy i etiologii czynu
przestępczego. Cel – pozytywne ukierunkowanie aktywności ludzkiej , usuwanie
zagrożeń.
Polityka karna – jej celem jest dostosowanie kary do rodzaju i okoliczności
przestępstwa i osobowości sprawcy, aby spełniła zadanie ochrony społeczeństwa,
a jednocześnie gwarantowała, jeśli to możliwe, powrót skazanego do życia w
społeczeństwie.
Polityka penitencjarna – problem wykonywania kary - takie ukształtowanie jej
przebiegu, aby w optymalnym stopniu zrealizować funkcje resocjalizacji.
43. PODMIOTY ZAJMUJĄCE SIĘ OCHRONĄ BEZPIECZEŃSTWA OBYWATELI
SĄDOWNICTWO POWSZECHNE
I PROKURATURA
44. ZARYS STRUKTURY SĄDOWNICTWA W POLSCE
Wymiar sprawiedliwości w RP sprawują
•SĄD NAJWYŻSZY
•SĄDY POWSZECHNE (apelacyjne, okręgowe, rejonowe)
•SĄDY ADMINISTRACYJNE (NSA, WSA)
•SĄDY WOJSKOWE (wojskowe sądy okręgowe, wojskowe sądy
garnizonowe)
46. INSTYTUCJE BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP
FORMACJE POLICYJNE SIŁY ZBROJNE
POLICJA
ŻANDARMERIA WOJSKOWA
INSPEKCJA TRANSPORTU DROGOWEGO
(minister właściwy ds. transportu)
SŁUŻBY SPECJALNE
STRAŻ GRANICZNA
AGENCJA BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO
SŁUŻBY AGENCJA WYWIADU
OCHRONNE CENTRALNE BIURO ANTYKORUPCYJNE
SŁUŻBA WYWIADU WOJSKOWEGO
BIURO OCHRONY RZĄDU SŁUŻBA KONTRWYWIADU WOJSKOWEGO
(minister spraw wewnętrznych) (szefowie podlegają ministrowi obrony z zastrzeżeniem uprawnień premiera
i ministra koordynatora służb specjalnych i kontroli Sejmu)
STRAŻ MARSZAŁKOWSKA
STRAŻE
STRAŻ OCHRONY KOLEI SŁUŻBA WIĘZIENNA
(minister właściwy ds. transportu) Minister sprawiedliwości
STRAŻ MIEJSKA (gminna)
STRAŻ PARKÓW NARODOWYCH (dyrektor Parku)
49. POJĘCIE ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPCZOŚCI
PODSTAWOWYM WARUNKIEM SKUTECZNEGO ZAPOBIEGANIA
PRZESTĘPCZOŚCI JEST ROZPOZNANIE PRZYCZYN I ROZMIARÓW
ZJAWISKA.
Zapobieganie przestępczości (profilaktyka kryminalna) to działalność
zmierzająca do eliminowania przestępczości lub jej skutków:
- PROFILAKTYKA UPRZEDZAJĄCA (przed pojawieniem się przestępczości)
- PROFILAKTYKA OBJAWOWA (usunięcie lub redukcja skutków
przestępczości).
50. POJĘCIE ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPCZOŚCI
Zapobieganie przestępczości odbywa się w ramach kontroli
społecznej -
- rozumianej jako działalność, która zmierza do podporządkowania członków
społeczeństwa normom grupowym, to jest takim regułom zachowania,
które określają, jakie zachowanie jest:
wskazane
nakazane
uprawnione
51. POJĘCIE ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPCZOŚCI
A) SFORMALIZOWANA KONTROLA SPOŁECZNA
B) NIESFORMALIZOWANA KONTROLA SPOŁECZNA
Sformalizowana kontrola społeczna – regulowana zespołem norm
określających:
kto,
wobec kogo oraz,
jakimi środkami
wpływa na przestrzeganie norm grupowych.
Sformalizowana kontrola społeczna
1) Agendy ochrony prawnej (sąd, prokuratura, policja, inspekcja celna, straż
graniczna...
2) Agendy ochrony pozaprawnej (np. instytucje religijne)
52. POJĘCIE ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPCZOŚCI
B) NIESFORMALIZOWANA KONTROLA SPOŁECZNA
brak normatywnej określoności
np. kontrola wykonywana w ramach wspólnot lokalnych (tzw. sąsiedzka czujność)
Ich rola polega na
1)sygnalizowaniu zagrożenia przestępstwem
2)przekazywaniu informacji o jego popełnieniu
53. W obrębie polityki kryminalnej wyróżnia się:
Prewencję zasadniczą (dot. źródeł przestępczości i powinna
usuwać głębsze jej przyczyny)
Prewencję wtórną (powstrzymanie osób gotowych popełnić
przestępstwo od jego dokonania)
Prewencję trzeciego stopnia (odpowiednie postępowanie z
przestępcami, aby zapobiec recydywie)
55. STRATEGIE DZIAŁAŃ ZAPOBIEGAWCZYCH
STRATEGIA STRATEGIA
DESTRUKTYWNA KONSTRUKTYWNA
NISZCZENIE PRZEJAWÓW
PRZESTĘPCZOŚCI DZIAŁANIA POŻĄDANE WYPIERAJĄCE
PRZESTĘPCZOŚĆ
DZIAŁANIA BEZPOŚREDNIO WYMIERZONE
PRZECIWKO ZWALCZANYM ZJAWISKOM
56. STRATEGIE DZIAŁAŃ ZAPOBIEGAWCZYCH
STRATEGIA DESTRUKTYWNA STRATEGIA KREATYWNA
Działania destruktywne (niszczące) Działania konstruktywne (pozytywne)
Stosowanie przymusu Stosowanie zachęty
Metody represyjne Metody nierepresyjne
Ma charakter następczy Ma charakter uprzedni
Ma charakter reaktywny Ma charakter prospektywny
Jest krótkofalowa Jest długofalowa
Jest mniej skuteczna Jest bardziej skuteczna
Źródło: J. Blachut, A. Gaberle, K. Krajewski, Kryminologia, s. 469-
470
57. METODY STRATEGII DESTRUKTYWNEJ I STRATEGII KREATYWNEJ
METODY STRATEGII
DESTRUKTYWNEJ
1. UNIEMOŻLIWIANIE
2. WYTŁUMIANIE
3. ZAGRAŻANIE
1. UNIEMOŻLIWIANIE
utrudnianie (ograniczanie) lub
pozbawianie możliwości (eliminowanie) działań przestępczych
(np. zabezpieczenia przed kradzieżą, wymierzenia kary pozbawienia
wolności – w izolacji sprawca jest pozbawiony realizacji zachowań
przestępczych)
58. METODY STRATEGII
DESTRUKTYWNEJ
2. WYTŁUMIANIE
reagowanie sankcją na zachowanie przestępcze
mające zmniejszyć negatywne skutki zaistniałego przestępstwa
3. ZAGRAŻANIE LUB ZAPOWIADANIE NEGATYWNEJ REAKCJI
na zachowanie przestępcze (ustawowe zagrożenie karą)
59. METODY STRATEGII
DESTRUKTYWNEJ
BUDOWANIE KRYTYCZNYCH POSTAW WOBEC PRZESTĘPCZOŚCI
Postawy punitywne (karzące) mają pewne uproszczone podejście do
problematyki przestępczości i sposobów jej ograniczania.
Założenie: skuteczny sposób walki z przestępczością to:
a.zaostrzenie kar
b.surowsze karanie sprawców mające odstraszyć ich i potencjalnych
sprawców
Argument: należy karać surowiej przestępców, ponieważ tak chce
społeczeństwo, które boi się przestępczości.
Wykorzystanie poziomu lęku przed przestępczością, kształtowaną np. przez
media
60. METODY STRATEGII
DESTRUKTYWNEJ
ELIMINOWANIE ZJAWISK DEWIACYJNYCH
Eliminowanie zjawisk dewiacyjnych stanowiących podłoże działalności
przestępczej
(np. uzależnień od narkotyków i alkoholu, uczestnictwa w subkulturach)
UWAGA!
Wyniki badań potwierdzają że:
STOSOWANIE KAR NIE MOŻE BYĆ JEDYNYM MECHANIZMEM
WALKI Z PRZESTĘPCZOŚCIĄ.
61. METODY STRATEGII DESTRUKTYWNEJ I STRATEGII KREATYWNEJ
METODY STRATEGII
KONSTRUKTYWNEJ
1. SZKOLENIE
2. PRZEKONYWANIE
3. PROPAGANDA
4. INFORMOWANIE
5. PRZETWARZANIE
62. METODY STRATEGII
KONSTRUKTYWNEJ
1. SZKOLENIE
Przekazywanie wiedzy i umiejętności w określonych dziedzinach
(skutecznego poszukiwania pracy, radzenia sobie ze stresem itp.)
2. PRZEKONYWANIE
Przedstawianie argumentów przemawiających za wyborem określonego
zachowania
3. PROPAGANDA
Wpływ na emocje i na podświadomość
4. INFORMOWANIE
Przekazywanie wiadomości uzupełniających zakres wiedzy przekazany innymi
metodami
5. PRZETWARZANIE
Wprowadzanie takich zmian w środowisku, które sprzyjają zachowania zgodne z
prawem
63. METODY STRATEGII
KONSTRUKTYWNEJ
Pokazywanie jak:
-Zaspokajać podstawowe i rozwojowe potrzeby
-Realizować aspiracje
-Dążyć do społecznego awansu w zgodności z
obowiązującym systemem wartości
W
KONSEKWENCJI
OZNACZA TO
ZACHOWANIA
ZGODNE Z
EDUKACJA PRAWEM !
I WYCHOWANIE
64. STRATEGIE DZIAŁAŃ ZAPOBIEGAWCZYCH
STRATEGIA STRATEGIA
DESTRUKTYWNA KONSTRUKTYWNA
WADY I ZALETY
(+) Strategia destruktywna szybciej i bardziej spektakularnie
eliminuje zjawisko przestępczości
(-) Odgrywa mniejszą rolę w kształtowaniu pozytywnej
świadomości społecznej
(+)Strategia konstruktywna kształtując świadomość prowadzi do wytwarzania
indywidualnych mechanizmów wstrzymujących przed zachowaniami
antyspołecznymi i przestępczymi
(+) Buduje alternatywy dla zachowań przestępczych, ogranicza ich motywację
65. STRATEGIE DZIAŁAŃ ZAPOBIEGAWCZYCH
SŁUSZNOŚĆ PODEJŚCIA
ZINTEGROWANEGO W PROFILAKTYCE
PRZESTĘPCZOŚCI
Jednak z akcentem na rzecz szerszego
wykorzystywania strategii
konstruktywnej!
Działania w ramach strategii destruktywnej:
1)stosować jako uzupełnienie strategii konstruktywnej
2)stosowane w ostateczności, kiedy metody strategii konstruktywnej są
niewystarczające do eliminowania zjawisk niepożądanych.
UWAGA: ogólne założenia modeli zapobiegania przestępczości muszą ulec
modyfikacji w zależności od specyfiki przestępczości do jakiej się odnoszą np.
przestępczość zorganizowana, narkotykowa, z użyciem przemocy itd.
66. SFORMALIZOWANA REAKCJA NA PRZESTĘPCZOŚĆ
3 ETAPY:
1.ETAP DZIAŁAŃ LEGISLACYJNYCH
2.ETAP REALIZACYJNO-REPRESYJNY
3.ETAP WYKONAWCZY
67. SFORMALIZOWANA REAKCJA NA PRZESTĘPCZOŚĆ
1. ETAP DZIAŁAŃ LEGISLACYJNYCH
Określenie norm, których naruszenie zagrożone jest sankcją karną.
2. ETAP REALIZACYJNO-REPRESYJNY
Stosowanie przepisu prawnokarnego znajdującego wyraz w procesie karnym.
Dochodzi do ustalenia:
a) Czy zostało popełnione przestępstwo
b) Kto popełnił przestępstwo
c) Jaką karę należy wymierzyć sprawcy przestępstwa
3. ETAP WYKONAWCZY
Wykonanie sankcji orzeczonej przez sąd
68. PREWENCJA GENERALNA I PREWENCJA INDYWIDUALNA
PROBLEM CELU KARY
Kara jest podstawowym środkiem , za pomocą którego państwo
reaguje na popełnienie przestępstwa.
Odpłacając karą za przestępstwo czyni to w określonym celu.
Kara ma zapobiec popełnianiu przestępstw*.
M. Kuć, Kryminologia, C.H. BECK, Warszawa 2010, s.163
69. nie !
wtórze
Po
PODSTAWOWYM CELEM PRAWA KARNEGO JEST OCHRONA
DÓBR PRAWNYCH I PRAWO KARNE TEN CEL REALIZUJE,
PEŁNI FUNKCJE OCHRONNĄ.
FUNKCJA OCHRONNA WYRAŻA SIĘ W ZAPEWNIENIU OCHRONY
TYM PODSTAWOWYM WARTOŚCIOM, ZARÓWNO O CHARAKTERZE
SPOŁECZNYM, JAK I INDYWIDUALNYM, KTÓRE SĄ UZNAWANE
PRZEZ SPOŁECZEŃSTWO ZA CENNE I WSPOMNIANEJ OCHRONY
WYMAGAJĄ (DOBRA PRAWNE).
J. Warylewski, Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2004, s. 56-57.
70. PREWENCJA GENERALNA I PREWENCJA INDYWIDUALNA
ZAPOBIEGAWCZY CEL KARY WYRAŻA SIĘ W:
1)PREWENCJI GENERALNEJ
2)PREWENCJI INDYWIDUALNEJ
PREWENCJA GENERALNA (ZAPOBIEŻENIE OGÓLNE)
Polega na powstrzymywaniu ludzi od popełniania przestępstw.
PREWENCJA INDYWIDUALNA (ZAPOBIEŻENIE SZCZEGÓLNE)
Polega na takim oddziaływaniu, aby osoba ukarana za przestępstwo
nie popełniła drugiego przestępstwa.
71. PREWENCJA GENERALNA I PREWENCJA INDYWIDUALNA
Cele kary w zakresie prewencji generalnej i indywidualnej inaczej
rozkładają się w płaszczyźnie:
1.ustawowego zagrożenia karą
2.stosowania ustawy karnej
72. PREWENCJA GENERALNA I PREWENCJA INDYWIDUALNA
1. W PŁASZCZYŹNIE USTAWOWEGO ZAGROŻENIA KARĄ
(zagrożenia karą w przepisie prawa karnego)
najważniejszym czynnikiem jest PREWENCJA GENERALNA.
Zagrożenie karą i stanowiące zapowiedź dolegliwości mają wzbudzić
motywację do zachowań zgodnych z prawem.
Ten cel kara realizuje poprzez:
a) odstraszenie (negatywna prewencja generalna)
b) wpływ wychowawczy (pozytywna prewencja generalna)
73. PREWENCJA GENERALNA I PREWENCJA INDYWIDUALNA
1. W PŁASZCZYŹNIE USTAWOWEGO ZAGROŻENIA KARĄ
a) ODSTRASZENIE (NEGATYWNA PREWENCJA GENERALNA)
Uznaje się, że strach przed karą (zawsze stanowi dolegliwość) dla sprawcy
może być skutecznym czynnikiem powstrzymującym.
b) WYCHOWAWCZY WPŁYW KARY (POZYTYWNA PREWENCJA
GENERALNA)
polega na kształtowaniu świadomości na temat potrzeby przestrzegania
porządku prawnego, kształtowania postawy szacunku wobec wartości
chronionych przez prawo karne.
Podkreśla się, że ogólnoprewencyjny cel kary powinien być przede wszystkim
celem wychowawczym.
74. PREWENCJA GENERALNA I PREWENCJA INDYWIDUALNA
2. W PŁASZCZYŹNIE STOSOWANIA USTAWY KARNEJ
DOMINUJE PREWENCJA SPECJALNA REALIZOWANA POPRZEZ:
-odstraszanie
-uniemożliwianie popełnienia przestępstwa
(pozbawienie lub ograniczanie sposobności do ponownego popełnienia
przestępstwa)
-wychowanie w respekcie dla nakazów i zakazów prawa karnego
(wychowawczy, resocjalizacyjny i poprawczy cel kary)
75. PRZESTĘPSTWO I JEGO POZYCJA WE WSPÓŁCZESNYM SPOŁECZEŃSTWIE
TEORIA DEROGACYJNA (derogacja – wyłączenie)
Każde społeczeństwo oparte jest na zasadzie konsensusu w zakresie
swojej organizacji.
KONFLIKT SPOŁECZNY TO CZYNNIK, KTÓRY MOŻNA WYELIMINOWAĆ,
WYŁĄCZYĆ POZA NAWIAS SPOŁECZEŃSTWA.
Np. przez budowę struktur społecznych
wykluczających powstawanie konfliktów,
bądź rozwiązywanie ich w sposób
niewywołujący zachowań kryminalnych.
Teoria opierała się na założeniu, ze przestępstwo to pojęcie obce dla
społeczeństwo, traktowało je jako produkt uboczny funkcjonowania
społeczeństwa wynikający z niedoskonałości struktur społecznych.
NAJPROSTSZY ŚRODEK DO WYELIMINOWANIA PRZESTĘPCZOŚCI:
NAPRAWA, USUNIECIE PRZYCZYN POWSTAWANIA KONFLIKTÓW,
ZŁAGODZENIE KONFLIKTÓW.
K. Bułat, Kryminologia, Oficyna a Wolter Kluwer business, Warszawa, s. 165.
76. PRZESTĘPSTWO I JEGO POZYCJA WE WSPÓŁCZESNYM SPOŁECZEŃSTWIE
TEORIA „ŚCISŁEGO POWIĄZANIA”
PRZESTEPSTWO JEST NIEODŁĄCZNIE ZWIAZANE ZE SPOŁECZEŃSTWEM.
Zawsze i tylko wtedy istnieje przestępczość, gdy istnieje społeczeństwo.
I odwrotnie – nie ma przestępczości bez społeczeństwa.
Jedna z odmian tej teorii wskazuje na naturę człowieka – egoistyczna i złą
jako przyczynę istnienia przestępczości.
Zgodnie z teorią „ścisłego powiązania” należy się zająć wyjaśnianiem
przyczyn niepopełniania przestępstw, a nie ich popełniania.
Inna odmiana tej teorii wykazuje, że to w organizacji i strukturze
społeczeństwa tkwią przyczyny przestępczości, a natura ludzka nie ma
w tym przypadku żadnego znaczenia.
K. Bułat, Kryminologia, Oficyna a Wolter Kluwer business, Warszawa, s. 166.
77. RODZAJE PREWENCJI – UJĘCIE K. BUŁATA
K. Bułat, Kryminologia, Oficyna a Wolter Kluwer business, Warszawa, s.167
78. TECHNICZNE SPOSOBY ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPCZOŚCI
A. ZMIANA ŚRODOWISKA NATURALNEGO
1)Tworzenie zapór fizycznych
2)Instalacje systemów alarmowych
3)Usuwanie warunków sprzyjającym zachowaniom
przestępczym (ciemne zaułki)
K. Bułat, Kryminologia, Oficyna a Wolter Kluwer business, Warszawa, s.171
79. TECHNICZNE ? SPOSOBY ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPCZOŚCI
B. UTRUDNIENIA PRAWNE
1)ograniczenie dostępności do przedmiotów służących
do popełniania przestępstw,
2) niedopuszczenie do działalności wymagającej
określonych cech i kwalifikacji osób, które ich nie
posiadają
K. Bułat, Kryminologia, Oficyna a Wolter Kluwer business, Warszawa, s.171
81. KONTROLA FORMALNA
Współpraca z agendami kontroli – Policją, Strażami Miejskimi, itp.
Ideologia Community Policing
Ścisła współpraca Policji ze społecznością lokalną na rzecz
identyfikacji i rozwiązywania takich problemów jak:
przestępczość,
narkotyki,
strach przed przestępczością,
społeczny i fizyczny rozpad sąsiedztw.
82. Ideologia Community Policing
Społeczność lokalna może skutecznie reagować na przejawy
naruszania ładu i porządku , na przejawy tzw. złego zachowania-
-„SYNDROM ROZBITYCH SZYB”
(wandalizm, graffiti, włóczegostwo, spożywanie alkoholu), które
pozbawione reakcji mogą łatwo przerodzić się w przestępczość.
Pomysł szefa Policji Nowojorskiej Wiliama Brattona
i burmistrza Nowego Jorku Rudolpha Giulianiego
83. Ideologia Community Policing
Grupy sąsiedzkiej czujności (neighborhood watch)
– zapobieganie sytuacyjne (utrudnianie popełniania przestępstw),
zwłaszcza przeciwko mieniu i zdrowiu
Skuteczność wykorzystania mechanizmu społecznej kontroli
formalnej zależy od :
1.więzi społecznych
2.zaufania publicznego do agend kontroli formalnej
3.opracowania czytelnych zasad współpracy społeczności lokalnej
i kontroli formalnej.
84. Ideologia Community Policing
Czynniki ryzyka mogące wpłynąć na ograniczenie sił i form kontroli:
1)przesunięcie spraw zapobiegania przestępczości na szczebel lokalny może
powodować stygmatyzację jednostek i grup oraz postawy odrzucające
2)możliwość zakłócenia jasności i celów działań
3)wystąpienie postawy dramatyzacji i stygmatyzacji zamiast integracji
4)nieporozumienia co do statusu i funkcji różnych agend kontroli formalnej
Należy położyć nacisk na działania zachęcające, informujące i pobudzające.
Opracować specjalną całościową metodologię społecznej prewencji.
85. ROLA SPOŁECZNOŚCI LOKALNYCH W ZAPOBIEGANIU PRZESTĘPCZOŚCI
KONTROLA SPOŁECZNA wszystkich negatywnych zjawisk
MECHANIZM KONTROLNY
opiera się na przestrzennej bliskości osób zamieszkujących dany
obszar i występujących na obszarze czynników zagrożenia.
Aby działał skutecznie informacja o zagrożeniu musi być
wykorzystana do eliminacji zjawiska:
1. W ramach nieformalnej kontroli, np. zwrócenia uwagi
2. W ramach kontroli formalnej
86. STRUKTURA SYSTEMU
ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPCZOŚCI
W POLSCE
„UJĘCIE PODSYSTEMÓW KOORDYNACJI”
Wg prof. dr. hab. Tadeusza Cieleckiego
92. POJĘCIE KRYMINALIZACJI I PENALIZACJI
odnoszące się do działań etapu legislacyjnego, zależnych od założeń polityki karnej
Kryminalizacja to prawne określenie czynów zabronionych,
ich typizacja, włączenie do katalogu zachowań, które godzą
w wartości chronione przez prawo karne.
NEOKRYMINALIZACJA – poszerzenie katalogu przestępstw o nowe zachowania
DEKRYMINALIZACJA – zawężenie katalogu przestępstw poprzez wyłączenie
z niego pewnych zachowań – odebranie określonemu
zachowaniu cech przestępstwa
PENALIZACJA – proces określania środków penalnych – kar, środków
karnych lub innych, grożących za czyn zabroniony jako przestępstwo, tj.
podlegający kryminalizacji.
DEPENALIZACJA – łagodzenie środków prawnokarnych.
93. TEORIE KARNE
TEORIE ABSOLUTNE
Teoria odwetu moralnego Kanta
Teoria odwetu dialektycznego Hegla
Teoria odwetu bożego (boskiego) Stahla
TEORIE WZGLĘDNE
Teoria przymusu psychologicznego (zapobieżenia ogólnego) Feuerbacha
Teoria zapobieżenia szczególnego von Grolmana
Teoria zapobieżenia ogólnego i szczególnego Benthama
TEORIE EKLEKTYCZNE
„Nowa polityka karna powinna być oparta na idei sprawiedliwości
naprawczej, zgodnie z którą postępowanie karne nie koncentruje
się na odwecie, lecz zmierza do zadośćuczynienia
pokrzywdzonemu i społeczności oraz do poprawy sprawcy”.
Uchwała Senatu RP z 3 .06.2004 r.
94. Kodeks karny art.32 stanowi, że karami są:
1)grzywna
2)ograniczenie wolności
3) pozbawienie wolności
4)25 lat pozbawienia wolności
5)dożywotnie pozbawienie wolności.
Wymiar i wykonanie kary musi uwzględniać
zróżnicowanie sprawców pod względem właściwości
psychicznych.
ODDZIAŁYWANIE SZCZEGÓLNOPREWENCYJNE, ABY
PRZYNIEŚĆ REZULTATY MUSI BYĆ OPARTE NA
ZASADZIE INDYWIDUALIZACJI.
95. USTAWA
z dnia 6 czerwca 1997 r.
KARA POZBAWIENIA WOLNOŚCI Kodeks karny wykonawczy
Rozdział 1
Cele wykonywania kary
Art. 67.
§ 1. Wykonywanie kary pozbawienia wolności ma na celu wzbudzanie w skazanym
woli współdziałania w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw, w
szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku
prawnego i tym samym powstrzymania się od powrotu do przestępstwa.
§ 2. Dla osiągnięcia celu określonego w § 1 prowadzi się zindywidualizowane
oddziaływanie na skazanych w ramach określonych w ustawie systemów
wykonywania kary, w różnych rodzajach i typach zakładów karnych.
§ 3. W oddziaływaniu na skazanych, przy poszanowaniu ich praw i wymaganiu
wypełniania przez nich obowiązków, uwzględnia się przede wszystkim pracę,
zwłaszcza sprzyjającą zdobywaniu odpowiednich kwalifikacji zawodowych,
nauczanie, zajęcia kulturalno-oświatowe i sportowe, podtrzymywanie kontaktów z
rodziną i światem zewnętrznym oraz środki terapeutyczne.
96. ODDZIAŁYWANIE PENITENCJARNE JAKO SPOSÓB ZAPOBIEGANIA
PRZESTĘPCZOŚCI
Główne cele kary pozbawienia wolności to:
Zapewnienie skutecznego odosobnienia osobom pozbawionym
wolności i ochrona społeczeństwa przed sprawcami przestępstw.
Oddziaływanie penitencjarne – zabiegi wychowawcze i korekcyjne, których
celem jest kształtowanie społecznie pożądanych postaw, w szczególności
poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku
prawnego i tym samym powstrzymania się od powrotu do przestępstwa.
97. ODDZIAŁYWANIE PENITENCJARNE JAKO SPOSÓB ZAPOBIEGANIA
PRZESTĘPCZOŚCI
MANKAMENTY KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI
1. Niehumanitarność
2. Kryminogenne oddziaływanie środowiska zakładu karnego
3. Niebezpieczeństwo recydywy (44% skazanych to recydywiści)
4. Trudności pogodzenia pracy wychowawczej z warunkami więzienia
98. ODDZIAŁYWANIE PENITENCJARNE JAKO SPOSÓB ZAPOBIEGANIA
PRZESTĘPCZOŚCI
Największym wrogiem osiągnięcia celu wykonania kary jest
adaptacja do specyficznych warunków życia w wiezieniu i utrata do
zdolności do życia poza murami.
Nowe rozwiązania penitencjarne idą w trzech kierunkach:
•eliminacji długoterminowych kar pozbawienia wolności
•rozszerzenia zakresu stosowania nowych środków karnych minimalizujących
izolacje bądź rezygnujących z niej.
•traktowania kary również jako środka terapeutycznego.
99. ODDZIAŁYWANIE PENITENCJARNE JAKO SPOSÓB ZAPOBIEGANIA
PRZESTĘPCZOŚCI
PROBACJA (PRÓBOWANIE, TESTOWANIE) W KONTEKŚCIE MOŻLIWOŚCI
PRAWNYCH OZNACZA WSTRZYMANIE WYKONANIA WYROKU PRZEZ SĄD.
W Polsce do systemu probacji należą;
warunkowe przedterminowe zwolnienie
warunkowe zawieszenie wykonania kary
warunkowe umorzenie postępowania karnego (sprawca pod dozorem kuratora)
100. ODDZIAŁYWANIE PENITENCJARNE JAKO SPOSÓB ZAPOBIEGANIA
PRZESTĘPCZOŚCI
W wielu krajach kara więzienia jest zastępowana przez
obozy dyscyplinarne , areszt domowy, parce społecznie
użyteczną, oddziaływania, wychowawcze, opiekuńcze
i terapeutyczne wobec podopiecznego.
FILOZOFIA „SPRAWIEDLIWOŚCI NAPRAWCZEJ”
Obok tradycyjnego systemu „sprawiedliwości karnej” rozwija się
filozofia „sprawiedliwości naprawczej” . Sprawca przeprasza ofiarę,
wyraża skruchę i bierze odpowiedzialność za swoje postępowanie.
Jednym ze sposobów sprawiedliwości naprawczej są mediacje
pomiędzy sprawcą a pokrzywdzonym.
101. Kara pozbawienia wolności USTAWA
z dnia 6 czerwca 1997 r.
Kodeks karny wykonawczy
Art. 69.
Karę pozbawienia wolności wykonuje się, z zastrzeżeniem art. 87
§ 4, w następujących rodzajach zakładów karnych:
1) zakładach karnych dla młodocianych,
2) zakładach karnych dla odbywających karę po raz pierwszy,
3) zakładach karnych dla recydywistów penitencjarnych,
4) zakładach karnych dla odbywających karę aresztu
wojskowego.
Art. 70.
§ 1. Zakłady karne wymienione w art. 69 mogą być organizowane
jako:
1) zakłady karne typu zamkniętego,
2) zakłady karne typu półotwartego,
3) zakłady karne typu otwartego.
§ 2. Zakłady karne, o których mowa w § 1, różnią się w
szczególności stopniem zabezpieczenia,
izolacji skazanych oraz wynikającymi z tego ich obowiązkami i
uprawnieniami w zakresie poruszania się w zakładzie i poza jego
obrębem.
102. USTAWA
Kara ograniczenia wolności z dnia 6 czerwca 1997 r.
Kodeks karny wykonawczy
Rozdział IX
Kara ograniczenia wolności
Art. 53.
§ 1. Wykonanie kary ograniczenia wolności ma na celu wzbudzenie
w skazanym woli kształtowania jego społecznie pożądanych postaw,
w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby
przestrzegania porządku prawnego.
§ 2. Skazany ma obowiązek pracować sumiennie oraz przestrzegać
ustalonych w miejscu pracy porządku i dyscypliny.
103. SŁUŻBA WIĘZIENNA
Ustawa o Służbie Więziennej
z dnia 9 kwietnia 2010 r. (Dz.U. Nr 79, poz. 523)
Rozdział 1. Zadania Służby Więziennej
Art. 1. [Służba Więzienna] Służba Więzienna jest umundurowaną i uzbrojoną formacją apolityczną
podległą Ministrowi Sprawiedliwości, posiadającą własną strukturę organizacyjną.
104. ZADANIA SŁUŻBY WIĘZIENNEJ
Art. 2. [Zadania Służby Więziennej; Rada Polityki Penitencjarnej; zadania Rady Polityki Penitencjarnej]
1. Służba Więzienna realizuje na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 czerwca
1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557, z późn. zm.1 ) zadania w zakresie wykonywania
tymczasowego aresztowania oraz kar pozbawienia wolności i środków przymusu
skutkujących pozbawieniem wolności.
2. Do podstawowych zadań Służby Więziennej należy:
1) prowadzenie oddziaływań penitencjarnych i resocjalizacyjnych wobec osób
skazanych na karę pozbawienia wolności, przede wszystkim przez organizowanie pracy
sprzyjającej zdobywaniu kwalifikacji zawodowych, nauczania, zajęć kulturalno-
oświatowych, zajęć z zakresu kultury fizycznej i sportu oraz specjalistycznych
oddziaływań terapeutycznych;
2) wykonywanie tymczasowego aresztowania w sposób zabezpieczający prawidłowy tok postępowania
karnego o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe;
3) zapewnienie osobom skazanym na karę pozbawienia wolności lub tymczasowo aresztowanym, a
także osobom, wobec których są wykonywane kary pozbawienia wolności i środki przymusu skutkujące
pozbawieniem wolności, przestrzegania ich praw, a zwłaszcza humanitarnych warunków bytowych,
poszanowania godności, opieki zdrowotnej i religijnej;
4) humanitarne traktowanie osób pozbawionych wolności;
5) ochrona społeczeństwa przed sprawcami przestępstw lub przestępstw skarbowych
osadzonymi w zakładach karnych i aresztach śledczych;
105. ZADANIA SŁUŻBY WIĘZIENNEJ
6) zapewnienie w zakładach karnych i aresztach śledczych
porządku i bezpieczeństwa;
7) wykonywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tymczasowego aresztowania oraz kar
pozbawienia wolności i środków przymusu skutkujących pozbawieniem wolności jeżeli mają być
wykonywane w zakładach karnych i aresztach śledczych i jeżeli wynikają z realizacji orzeczenia
wydanego przez właściwy organ;
8) współdziałanie z odpowiednimi formacjami innych państw oraz z organizacjami międzynarodowymi
na podstawie umów i porozumień międzynarodowych.
3. Organem doradczym Ministra Sprawiedliwości w zakresie zadań, o których mowa w ust. 1 i 2, jest
Rada Polityki Penitencjarnej.
4. W skład Rady Polityki Penitencjarnej wchodzą przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości, Służby
Więziennej, nauki oraz organizacji pozarządowych. Członków Rady Polityki Penitencjarnej powołuje na
czteroletnią kadencję i odwołuje Minister Sprawiedliwości.
5. Do zadań Rady Polityki Penitencjarnej należy w szczególności:
1) inicjowanie nowych kierunków oddziaływań penitencjarnych;
2) dokonywanie oceny bieżącej polityki penitencjarnej;
3) inicjowanie, przeprowadzanie i wspieranie badań naukowych dotyczących zadań Służby Więziennej;
4) inicjowanie i wspieranie przedsięwzięć służących poprawie bezpieczeństwa funkcjonariuszy i
pracowników Służby Więziennej oraz osób, o których mowa w ust. 2 pkt 3;
Ustawa o Służbie Więziennej
z dnia 9 kwietnia 2010 r. (Dz.U. Nr 79, poz. 523)
106. Uczestnictwo społeczeństwa w wykonywaniu orzeczeń
oraz pomoc w społecznej readaptacji skazanych
Rozdział VII
Uczestnictwo społeczeństwa w wykonywaniu orzeczeń, pomoc w społecznej
readaptacji skazanych oraz Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym
oraz Pomocy Postpenitencjarnej
Art. 38.
§ 1. W wykonywaniu kar, środków karnych, zabezpieczających i zapobiegawczych,
w szczególności związanych z pozbawieniem wolności, mogą współdziałać
stowarzyszenia, fundacje, organizacje oraz instytucje, których celem działania
jest realizacja zadań określonych w niniejszym rozdziale, jak również kościoły i
inne związki wyznaniowe oraz osoby godne zaufania.
§ 2. Podmioty, o których mowa w § 1, mogą w porozumieniu z dyrektorem zakładu
karnego lub aresztu śledczego uczestniczyć w prowadzeniu działalności resocjalizacyjnej,
społecznej, kulturalnej, oświatowej, sportowej i religijnej w tych zakładach
lub aresztach.
Art. 43. USTAWA
§ 1. Tworzy się Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym z dnia 6 czerwca 1997 r.
Kodeks karny wykonawczy
oraz Pomocy Postpenitencjarnej,
107. ZAKŁADY POPRAWCZE
Rozdział 1
§ 1. Zakład poprawczy, zwany dalej "zakładem", czynny przez cały rok,
przygotowuje wychowanków do życia zgodnego z normami społecznymi oraz
naucza samodzielności życiowej poprzez:
1) zintegrowaną działalność wychowawczą, korekcyjną, dydaktyczną i
opiekuńczą,
2) przygotowanie wychowanków do pracy zawodowej,
3) organizowanie udziału wychowanków w życiu społecznym, gospodarczym i
kulturalnym środowiska,
4) współdziałanie z wychowankami i ich rodzinami, organizacjami społecznymi,
ośrodkami pomocy społecznej, właściwymi organami administracji rządowej i
samorządu terytorialnego oraz innymi osobami.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 19 maja 1997 r.
w sprawie rodzajów i organizacji zakładów poprawczych oraz zasad pobytu w nich nieletnich.
(Dz. U. z dnia 11 czerwca 1997 r.)
108.
109. Reforma programów resocjalizacji osadzonych i skazanych przez
pracę była rozpisana na trzy etapy i właśnie przechodzimy do
etapu ostatniego.
- Najlepszą resocjalizacją jest praca. Osadzeni są tam, gdzie
społeczeństwo ich potrzebuje – mówił minister Krzysztof Kwiatkowski.
Rok 2010 był rokiem szczególnym dla Służby Więziennej.
Rozpoczęto wdrażanie pierwszej od 50 lat reformy więziennictwa.
110. Rola instytucji państwowych
i organizacji społecznych w systemie zapobiegania
przestępczości
Problem – brak planowej koordynacji działań i np. krajowego programu
zapobiegania przestępczości.
111. ADMINISTRACJA PUBLICZNA
ADMINISTRACJA RZĄDOWA
objęta i nieobjęta działami
Rada Ministrów
Prezydent, Rada Ministrów,
Ministró
Premier, ministrowie
Administracja
samorządowa
Organy naczelne
Samorząd
wojewódzki Organy centralne (CAŁE PAŃSTWO)
(CAŁ PAŃ
Samorząd wojewodowie
powiatowy
Samorząd gminny
Terenowe organy administracji
zespolonej i niezespolonej
112. Ustawa z 8 marca 1990 r. o
Samorząd gminny samorządzie gminnym
113. Ustawa z 5 czerwca 1998 r.
Samorząd powiatowy o samorządzie powiatowym
114. Ustawa z 5 czerwca 1998 r.
o samorządzie wojewódzkim
Samorząd wojewódzki
115. POLICJA
CEL: realizacja oraz koordynacja właściwych dla Policji zadań ustawowych
i przepisów wydanych na ich podstawie, a także wsparcie misji
realizowanych przez inne podmioty państwowe i pozarządowe.
1. Ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia...
2. Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego...
3. Inicjowanie i organizowanie działań zapobiegawczych ... i współdziałanie w tym zakresie
z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi
4. Wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców
5. Nadzór nad strażami i uzbrojonymi formacjami ochronnymi
6. Współdziałanie z policjami innych państw i ich organizacjami międzynarodowymi...
Ponadto w okresie zagrożenia wojennego i wojny:
7. Wsparcie dla sił zbrojnych (własnych i sojuszniczych)
8. Ochrona obiektów o znaczeniu strategicznym
9. Wsparcie przedsięwzięć ochrony ludności
10. Udział w przedsięwzięciach administracyjno-porządkowych
11. Łączność i obsługa poczty specjalnej
12. Prowadzenie ocen i analiz stanu bezpieczeństwa narodowego
Źródło: Ustawa o powszechnym obowiązku obrony RP; Ustawa z dnia 6.04.1990 r. o Policji
116. POLICJA
Policja - podstawowe zadania to m.in. inicjowanie i organizowanie działań
mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz
zjawiskom kryminogennym , współdziałanie z organami państwowymi,
samorządowymi i organizacjami społecznymi. (Ustawa o Policji z 6 kwietnia 1990 r.)
Profilaktyczna działalność policji:
Służba dzielnicowego,
Patrolowanie m-c zagrożonych,
Działalność operacyjno-rozpoznawcza
Ściganie karne sprawców przestępstw
Działalność informacyjno-instruktażowa
Opracowywanie i realizacja programów w zakresie prewencji kryminalnej
Biuro Prewencji KGP – ośrodek koordynujący i nadzorujący działania policji w
zakresie prewencji.
(Programy dotyczące ochrony osób i mienia, bezpieczeństwo w ruchu drogowym, patologie,
ofiary przestępstw, bezpieczeństwo ogólne).
Współpraca policji różnych państw (Interpol, UE, ONZ)
117. Rola Policji w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego
W sferze przedsięwzięć zapobiegawczych Policja stała się instrumentem
społeczności lokalnych, którego podstawowym zadaniem jest zapewnienie
mieszkańcom poczucia bezpieczeństwa oraz ochrona porządku publicznego.
W związku z tym społeczeństwo uzyskało większą niż dotychczas możliwość
wpływu na funkcjonowanie Policji.
Policja – pozostając centralnym ogniwem w działalności zapobiegawczej –
nie jest jedyną instytucją zobowiązaną do przeciwdziałania przestępczości
i występującym patologiom życia społecznego, a realizacja zadań z zakresu
bezpieczeństwa społeczności lokalnych spoczywa także na samorządach i
ich instytucjach.
118. Rola Policji w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego
I. Skuteczne ściganie i karanie
sprawców przestępstw
II. Działania o charakterze zapobiegawczym
Program „Bezpieczna Polska”, www.mswia.gov.pl/bezp_polska_program.html
