Γιορτή 17ης
Νοεμβρίου
Γιορτάζουμε σήμερα και τιμούμε την επέτειο της εξέγερσης του
Πολυτεχνείου, εορτασμό που η Πολιτεία επίσημα καθιέρωσε και γίνεται
στις 17 Νοεμβρίου, ως ημέρα απόδοσης τιμής σ` αυτούς που αγωνίστηκαν
και έπεσαν για την ελευθερία.
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου αποτελεί κορυφαία στιγμή της αντίστασης
του ελληνικού λαού εναντίον την μισητής τυραννίας και η επέτειός της έχει
καθιερωθεί στην κοινή συνείδηση και τιμάται κάθε χρόνο σαν σύμβολο
όλου του αντιδικτατορικού αγώνα. Είναι μια εξέγερση που αποτελεί
αποφασιστικό σταθμό για την απομάκρυνση της επτάχρονης δικτατορίας.
Το πραξικόπημα της 21ης
Απριλίου 1967 είναι αποτέλεσμα της αδυναμίας
του μεταπολεμικού δημοκρατικού πολιτεύματος να λειτουργήσει ομαλά και
να παράγει σταθερές κυβερνήσεις. Η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου
υπονομεύτηκε από τα Ανάκτορα και τελικά ο ίδιος αποπέμφθηκε από την
πρωθυπουργία. Οι κυβερνήσεις που διαδέχθηκαν η μία την άλλη δεν
μπόρεσαν να προστατέψουν τη δημοκρατία και πρόσφεραν το πρόσχημα για
την επιβολή της δικτατορίας. Τα ξημερώματα της 21ης
Απριλίου του 1967,
ένα μήνα πριν υη διεξαγωγή εκλογών, μια ομάδα επίορκων αξιωματικών
του Στρατού με επικεφαλής τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, τον Στυλιανό Πατακό και τον
Νικόλαο Μακαρέζο, κατέλαβε την εξουσία, επέβαλε στρατιωτικό νόμο,
κατάργησε τα πολιτικά κόμματα και ανέστειλε βασικές διατάξεις του
Συντάγματος.
Από τα πρώτα μέτρα που πήρε το καθεστώς ήταν η απαγόρευση των
συγκεντρώσεων, η συγκρότηση Εκτάκτων Στρατοδικείων, η διάλυση
εκατοντάδων οργανώσεων (πολιτικών, συνδικαλιστικών, φοιτητικών) και η
αποστράτευση αντιθέτων προς το καθεστώς αξιωματικών.
Αυτοί οι επίορκοι αξιωματικοί χρησιμοποίησαν τα όπλα που τους είχε
εμπιστευτεί η Πολιτεία για την υπεράσπιση της ελευθερίας της πατρίδας
μας, ακριβώς για την κατάργηση των ελευθεριών του λαού μας. Η
δικτατορία, με πρόσχημα δήθεν την αναγέννηση του Έθνους και την
θωράκισή του από αντεθνικές ιδεολογίες, εγκαθίδρυσε καθεστώς βίας που
καταδυνάστευε τη σκέψη, κατέλυσε τους δημοκρατικούς θεσμούς, τα
πολιτικά και τα ατομικά δικαιώματα των πολιτών και επιδόθηκε σε
συλλήψεις, φυλακίσεις, εκτοπίσεις ομάδων ή ατόμων, βασανιστήρια,
προκαλώντας έτσι τη διεθνή κατακραυγή και το διασυρμό της χώρας
μας.
Ο Ελληνικός λαός από την πρώτη στιγμή βρέθηκε αντίθετος προς
τους σφετεριστές της εξουσίας. Αντιτάχθηκε όχι μόνο με την παγερή του

στάση και την παθητική αντίσταση, αλλά και με τη συγκρότηση
αντιστασιακών οργανώσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Από την
εγκαθίδρυση της δικτατορίας ως την πτώση της, η αντίσταση εναντίον της
συνεχίστηκε αμείωτη με πολλές μορφές. Πολύ σημαντική ήταν η Δήλωση
του ποιητή Γιώργου Σεφέρη.
Οι συλλήψεις και η συστηματική χρήση βασανιστηρίων ήταν συνεχείς
σε όλη τη διάρκεια της δικτατορίας. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούσαν οι
βασανιστές της Ασφάλειας ήταν: σωματική κακοποίηση, ξύλο, φάλαγγα,
αυστηρή απομόνωση σε άθλιες συνθήκες, εκφοβισμός, ταπείνωση,
εικονικές εκτελέσεις, ηλεκτροσόκ. Πολλοί συλληφθέντες οδηγούνται στη
Υποδιεύθυνση Γενική Ασφάλεια Αθηνών, στη Μπουμπουλίνας. Εκείνη
την περίοδο όλη η γειτονιά ανατριχιάζει από τις φωνές των βασανισθέντων
στην ταράτσα της Μπουμπουλίνας, αναφέρουν μαρτυρίες.
Το ΕΑΤ-ΕΣΑ, το ειδικό Ανακριτικό Τμήμα της Ελληνικής
Στρατιωτικής Αστυνομίας, ήταν άλλο ένα κολαστήριο της χούντας.
Εκεί ο Σπύρος Μουστακλής, στρατιωτικός με σημαντική
αντιδικτατορική δράση, βασανίστηκε με αποτέλεσμα την παράλυσή
του.
Παρά τα σκληρά καταπιεστικά μέτρα των πραξικοπηματιών, συνεχείς
ήταν οι αντιδικτατορικές εκδηλώσεις του ελληνικού λαού σε όλη τη
διάρκεια της επτάχρονης δικτατορίας, με πρωτοπόρα πάντοτε τη
νεολαία. Οι φοιτητές, σ` όλη τη διάρκεια της επτάχρονης τυραννίας,
αποτέλεσαν την ψυχή του αγώνα για την κατάλυσή της.
Η αντίστροφη μέτρηση ξεκίνησε στις 14 Φεβρουαρίου 1973, όταν
ξεσηκώθηκαν οι φοιτητές της Αθήνας και συγκεντρώθηκαν στο
Πολυτεχνείο. Ζητούσαν την κατάργηση του Ν.1347, ο οποίος προέβλεπε
την υποχρεωτική στράτευση όσων ανέπτυσσαν συνδικαλιστική δράση
κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Η αστυνομία, παραβιάζοντας το
πανεπιστημιακό άσυλο, εισήλθε στο χώρο του ιδρύματος, συνέλαβε 11
φοιτητές και τους παρέπεμψε σε δίκη με την κατηγορία της «περιύβρισης
αρχής». Οι 8 καταδικάστηκαν σε διάφορες ποινές, ενώ περίπου 100
άλλοι αναγκάστηκαν να διακόψουν τις σπουδές τους και να ντυθούν στο
χακί.
Επτά ημέρες μετά τα πρώτα γεγονότα του Πολυτεχνείου, στις 21
Φεβρουαρίου οι φοιτητές κατέλαβαν το κτίριο της Νομικής σχολής
στην Αθήνα, προβάλλοντας τα συνθήματα «Δημοκρατία», «Κάτω η
Χούντα» και «Ζήτω η Ελευθερία». Η αστυνομία επενέβη και πάλι για να
καταστείλει την εξέγερση, αλλά η βίαιη εκδίωξη των φοιτητών από το
κτίριο της Νομικής ενίσχυσε ακόμη περισσότερο την αγωνιστικότητά τους.

Ακολούθησε η διαδήλωση στις 4 Νοεμβρίου 1973, με αφορμή το
μνημόσυνο του Γεωργίου Παπανδρέου, όπου έγιναν και συλλήψεις αλλά
και η διαδήλωση 3.000 φοιτητών για συμπαράσταση στους συλληφθέντες
στις 8 Νοεμβρίου. Οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν στις σχολές.
Αποκορύφωμα του αντιστασιακού αγώνα υπήρξε το γεγονός της
ηρωικής εξέγερσης του Πολυτεχνείου, διερμηνεύοντας τον πανελλήνιο
πόθο για Ελευθερία και Δημοκρατία. Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου
ξεκίνησαν από καθαρά φοιτητικά αιτήματα και εξελίχθηκαν δραματικά κι
απρόβλεπτα, κάτω ακριβώς από την επίδραση της ανάγκης για ανατροπή
του καθεστώτος.
Ο Νοέμβριος ήταν ένας μήνας από γεγονότα με εξαιρετική φόρτιση. Την
1η
Νοεμβρίου το Υπουργείο Παιδείας εξήγγειλε αυταρχικά μέτρα για
τους φοιτητές. Τις επόμενες ημέρες οι φοιτητές διεκδικούσαν τα
ακαδημαϊκά τους δικαιώματα που τους είχε στερήσει η δικτατορία. Αυτή
όμως σκλήραινε συνεχώς τη στάση της, χωρίς να έχει καμιά διάθεση για
υποχώρηση στις διεκδικήσεις των φοιτητών.
Η εξέγερση που ξεκίνησε στις 14 Νοεμβρίου του 1973 επρόκειτο να
αποτελέσει την κορύφωση των αντιδικτατορικών εκδηλώσεων. Το πρωί
εκείνης της ημέρας οι φοιτητές συγκεντρώθηκαν στο προαύλιο του
Πολυτεχνείου και αποφάσισαν την κήρυξη αποχής από τα μαθήματα, με
αίτημα να γίνουν εκλογές για τους φοιτητικούς συλλόγους τον
Δεκέμβριο του ίδιου έτους και όχι στα τέλη του επόμενου χρόνου, όπως
είχε ανακοινώσει το καθεστώς.
Ακολούθησαν συνελεύσεις φοιτητών στην Ιατρική και στη Νομική
σχολή. Μάλιστα, οι φοιτητές της Νομικής εξέδωσαν ψήφισμα, με το
οποίο ζητούσαν την ανάκληση των αποφάσεων της Χούντας για τη
διεξαγωγή των φοιτητικών εκλογών, εκδημοκρατισμό των
πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, αύξηση των δαπανών για την παιδεία στο
20% του προϋπολογισμού και ανάκληση του Ν.1347 για την αναγκαστική
στράτευση των φοιτητών.
Στις 2.00 μ.μ., 5.000 περίπου φοιτητές έχουν συγκεντρωθεί στο
Πολυτεχνείο, αλλά και άλλοι που πληροφορήθηκαν το νέο. Η Πατησίων
δονείται από τα συνθήματα κατά της χούντας. Η Ασφάλεια κινητοποιείται
και καλεί τους συγκεντρωμένους να αποχωρήσουν, αποδείχθηκε όμως
ανίκανη να εμποδίσει την προσέλευση του κόσμου. Φοιτητές από όλες
τις σχολές του Πολυτεχνείου και των άλλων Ανώτατων Σχολών
αποφάσισαν αυθόρμητα τον εγκλεισμό τους στο Πολυτεχνείο, για να το
μεταβάλλουν σε κέντρο αντιστασιακής δράσης και εξέγερσης. Τους

ακολούθησαν πολλοί σπουδαστές, μαθητές, οικοδόμοι και άλλοι
εργαζόμενοι.
Το απόγευμα πάρθηκε η απόφαση για κατάληψη του Πολυτεχνείου.
Οι πόρτες έκλεισαν και από τότε άρχισε η οργάνωση της εξέγερσης. Το
πρώτο βήμα ήταν η εκλογή Συντονιστικής Επιτροπής, στην οποία
μετείχαν 22 φοιτητές και 2 εργάτες, με σκοπό να καθοδηγήσει τον αγώνα.
Στις 8.30 το βράδυ γίνεται η πρώτη συνεδρίαση της συντονιστικής
επιτροπής. Αμέσως οι πρώτες προκηρύξεις σκορπίζονται στην Πατησίων
που είχε κλείσει από τον συγκεντρωμένο κόσμο. Επιπλέον,
δημιουργήθηκαν επιτροπές σε όλες τις σχολές για να οργανώσουν την
κατάληψη και την επικοινωνία με την ελληνική κοινωνία. Τις βραδινές
ώρες τα συνθήματα των συγκεντρωμένων είχαν πάρει καθαρά πολιτικό
χαρακτήρα.
Ο ραδιοφωνικός σταθμός των αγωνιζόμενων φοιτητών που είχαν
εγκατασταθεί στο Πολυτεχνείο άρχισε να εκπέμπει στους 1050
χιλιόκυκλους, την Πέμπτη 15 Νοεμβρίου καλώντας το λαό σε
συμπαράσταση και σε εξέγερση κατά της δικτατορίας.
«Εδώ Πολυτεχνείο… Εδώ Πολυτεχνείο… Σας μιλά ο ραδιοφωνικός
σταθμός των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών, των ελεύθερων
αγωνιζόμενων Ελλήνων… Πιστεύοντας ότι αυτή τη στιγμή του αγώνος
εκφράζουμε τη θέληση του Ελληνικού λαού για ενότητα, καλούμε όλες τις
αντιδικτατορικές αντιστασιακές δυνάμεις και όλα τα δημοκρατικά
αντιδικτατορικά κόμματα ν` αγωνιστούν μαζί μας…»
Επιπλέον, στο Πολυτεχνείο εγκαταστάθηκαν πολύγραφοι, που
δούλευαν μέρα - νύχτα, για να πληροφορούν τους φοιτητές και τον
υπόλοιπο κόσμο για τις αποφάσεις της Συντονιστικής Επιτροπής και
των φοιτητικών συνελεύσεων. Συγκροτήθηκαν συνεργεία φοιτητών, που
έγραφαν συνθήματα σε πλακάτ, σε τοίχους, στα τρόλεϊ, στα λεωφορεία
και στα ταξί, για να τα γνωρίσουν όλοι οι Αθηναίοι. Στο Πολυτεχνείο
οργανώθηκε εστιατόριο, φαρμακείο και νοσοκομείο, ενώ ομάδες
φοιτητών ανέλαβαν την περιφρούρηση του χώρου, ξεχωρίζοντας τους
ενθουσιώδεις και δημοκράτες Αθηναίους από τους προβοκάτορες.
Και ο λαός άκουσε. Και ο λαός πείστηκε. Και ο λαός ενθουσιάστηκε. Και
ο λαός κατέβηκε στους δρόμους. Χιλιάδες άνθρωποι έτρεξαν να
συμπαρασταθούν με κάθε τρόπο στους νέους και στις νέες που όρθωσαν το
ανάστημά τους στους δικτάτορες και αψήφησαν τη δύναμή τους. Ως τις
9.30 το βράδυ η κατάληψη έχει πυκνώσει ενώ ο λαός στους γύρω από το
Πολυτεχνείο δρόμους, φωνάζει αντιαμερικανικά και αντιχουντικά
συνθήματα. Οι συγκεντρωμένοι παραμένουν όλη τη νύχτα για

συμπαράσταση στους φοιτητές της κατάληψης του Πολυτεχνείου. Η πρώτη
αντίδραση του δικτατορικού καθεστώτος ήταν να στείλει μυστικούς
πράκτορες να ανακατευθούν στο πλήθος που συνέρρεε στο Πολυτεχνείο και
να εγκαταστήσει σκοπευτές στα γύρω κτίρια.
Παρασκευή 16 Νοεμβρίου 1973
Πάνω από 150.000 άνθρωποι είναι γύρω από το Πολυτεχνείο και
βροντοφωνάζουν με τους ελεύθερους φοιτητές «Κάτω η χούντα, η
χούντα θα πέσει απ’ τον λαό». Στις 9 το πρωί στήνονται τα πρώτα
οδοφράγματα και σχηματίζονται δύο μεγάλες διαδηλώσεις στην
Πανεπιστημίου και στη Σταδίου.
Το απόγευμα οι διαδηλωτές στο χώρο γίνονται χιλιάδες με συμμετοχή
και εργαζομένων. Στις 6 το απόγευμα αρχίζουν οι συγκρούσεις
διαδηλωτών και Αστυνομίας με πολλούς τραυματίες. Στις 7 το
απόγευμα μεγάλη διαδήλωση κατευθύνεται στο Πολυτεχνείο και η
Αστυνομία χτυπάει. Εμφανίζονται τεθωρακισμένα της Αστυνομίας και
πέφτουν οι πρώτοι πυροβολισμοί. Στη Σόλωνος, στην Κάνιγγος, στη
Βάθη, στην Αριστοτέλους, στην Αλεξάνδρας, στην πλατεία Αμερικής
γίνονται μάχες σώμα με σώμα. Στις 9.30 η Αστυνομία απαγορεύει την
κυκλοφορία στο κέντρο της Αθήνας μέχρι νεοτέρας διαταγής. Στις 11 το
βράδυ ο ραδιοσταθμός και τα μεγάφωνα καλούν τον κόσμο να μη φύγει. Οι
αύρες έχουν κυκλώσει το χώρο του Πολυτεχνείου και τα δακρυγόνα έχουν
πνίξει την περιοχή.
Οι τραυματίες μεταφέρονται στο Πολυτεχνείο. Ο ραδιοφωνικός
σταθμός των φοιτητών κάνει εκκλήσεις για αποστολή ιατρικών ειδών,
για ασθενοφόρα. Η δικτατορία τρομοκρατείται. Συνειδητοποιεί τον κίνδυνο
ευρύτερης εξέγερσης, αφού η εξέγερση δεν είναι πια φοιτητική. Είναι
γενική, λαϊκή, άκρως επικίνδυνη. Οι δικτάτορες νιώθουν το έδαφος να
τρέμει κάτω από τα πόδια τους. Οι διαταγές αλλάζουν. Παίρνονται νέες
αποφάσεις: Επέμβαση του στρατού, βίαιη εκκένωση του κέντρου της
Αθήνας από το επαναστατημένο πλήθος, βίαιη εκκένωση του Πολυτεχνείου.
Κοντά στο σταθμό Λαρίσης συγκεντρώθηκαν τρεις μοίρες ΛΟΚ και μία
μοίρα αλεξιπτωτιστών από τη Θεσσαλονίκη. Τρία άρματα μάχης
κατεβαίνουν από του Γουδή προς το Πολυτεχνείο. Η Συντονιστική
Επιτροπή των φοιτητών ζήτησε διαπραγματεύσεις, αλλά το αίτημά τους
απορρίφθηκε.
Οι φοιτητές περικυκλώνονται κι απομονώνονται. Χειροκροτούν τους
φαντάρους, τ` αδέρφια τους και τους καλούν να ενωθούν μαζί τους. Οι
φοιτητές ψάλλουν τον Εθνικό Ύμνο και στέκονται μπροστά στα
πολυβόλα. Όπως είπε ο πρύτανης του Πολυτεχνείου: «Αυτά τα παιδιά είχαν
πάρει απόφαση να πεθάνουν». Αλλά και οι άλλοι είχαν πάρει τη δική τους

απόφαση, καταπώς είπε ο Καζαντζάκης: «Σκοτώστε τους, ήθελαν να `ναι
λεύτεροι».
Σάββατο 17 Νοεμβρίου. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, τα πρώτα τανκς
εμφανίζονται. ενώ στο νοσοκομείο που οργανώθηκε στο Πολυτεχνείο,
μεταφέρονται όλο και περισσότεροι νεκροί και τραυματίες. Στη 1 μετά τα
μεσάνυχτα τα τανκς έχουν ζώσει το Πολυτεχνείο. Τα δύο στάθμευσαν
στις οδούς Τοσίτσα και Στουρνάρη, αποκλείοντας τις πλαϊνές πύλες του
ιδρύματος και το άλλο έλαβε θέση απέναντι από την κεντρική πύλη. Τα
μεγάφωνα και ο ραδιοσταθμός μεταδίδουν: «Μην φοβάστε τα τανκς»,
«Κάτω ο φασισμός», «Φαντάροι είμαστε αδέρφια σας. Μη γίνετε
δολοφόνοι». Στις 1.30 τα τανκς ξεκινούν με αναμμένους τους προβολείς.
Οι φοιτητές τοποθετούν μια «Μερσεντές» πίσω από την κεντρική πύλη για
να εμποδίσει την είσοδο των τανκς. Οι φοιτητές είναι ανεβασμένοι στα
κάγκελα, τραγουδούν τον εθνικό ύμνο και φωνάζουν στους φαντάρους:
«Είμαστε αδέρφια». Δίνεται διορία 20 λεπτών για να βγουν οι έγκλειστοι,
ενώ ένα τανκ παίρνει θέση απέναντι στην είσοδο. Η Συντονιστική
Επιτροπή προσπαθεί να διαπραγματευτεί την ασφαλή έξοδο του
κόσμου.
Και η παραβίαση του ασύλου του Πολυτεχνείου, καθώς και η βίαιη
εκκένωσή του έγιναν και τελείωσαν σύντομα. Ώρα 2.50, ξημερώματα του
Σαββάτου 17 Νοεμβρίου. Ο επικεφαλής αξιωματικός με μια κίνηση του
χεριού του, δίνει την εντολή να ξεκινήσει το τανκ. Η πόρτα πέφτει
ρίχνοντας μαζί της και τους νέους που γαντζωμένοι πάνω της άπλωναν τα
χέρια καλώντας τους στρατιώτες να ενωθούν μαζί τους.
Το τανκ συνεχίζει την πορεία του φτάνοντας μέχρι τις σκάλες του
κτιρίου «Αβέρωφ». Μαζί του μπαίνουν άνδρες της Ασφάλειας και
άντρες των ΛΟΚ. Πέφτουν πυροβολισμοί. Υπάρχουν στρατιώτες που
βοηθούν τους φοιτητές να φύγουν, αλλά στις εξόδους τούς περιμένουν
αστυνομικοί με πολιτικά. Από κει και πέρα ακολουθούν σκηνές φρίκης
και πανικού.
Οι φοιτητές προσπαθούν να φύγουν, αλλά δέχονται άγριες επιθέσεις.
Τότε έπεσαν, χτυπημένοι από τις αδέσποτες σφαίρες των ελεύθερων
σκοπευτών οι περισσότεροι νεκροί. Η αντίσταση του λαού συνεχίζεται
στους δρόμους της Αθήνας. Οι περισσότεροι φοιτητές συλλαμβάνονταν,
άλλοι σώθηκαν βρίσκοντας άσυλο στις γύρω πολυκατοικίες. Στις 3.20
δεν υπάρχει πλέον κανένας στο Πολυτεχνείο… Οι οδομαχίες
συνεχίζονται γύρω από το Πολυτεχνείο μέχρι το πρωί. Πολλοί
συλλαμβάνονται και οδηγούνται στη Γενική Ασφάλεια, στην ΕΣΑ, όπου
βασανίζονται φρικτά.

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της Αστυνομίας, στις 17 Νοεμβρίου
συνελήφθησαν 840 άτομα. Όμως, μετά τη Μεταπολίτευση, αξιωματικοί της
Αστυνομίας, ανακρινόμενοι, ανέφεραν ότι οι συλληφθέντες ξεπέρασαν τα
2400 άτομα. Ως τώρα, έχουν καταγραφεί εικοσιτέσσερις (24) πλήρως
τεκμηριωμένες περιπτώσεις νεκρών. Παράλληλα, έχει συγκροτηθεί ένας
κατάλογος δεκαέξι (16) ανωνύμων περιπτώσεων που είχε θεωρηθεί σε
κάποια στιγμή της διαδικασίας ότι «προκύπτουν βασίμως» ως νεκροί,
από επίσημες, επώνυμες και σχετικά αξιόπιστες καταθέσεις, με
συγκεκριμένα στοιχεία.
Ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος κήρυξε στρατιωτικό νόμο, αλλά
στις 25 Νοεμβρίου ανατράπηκε με πραξικόπημα. Ο ισχυρός άνδρας του
νέου καθεστώτος ήταν ο διοικητής της Στρατιωτικής Αστυνομίας,
ταξίαρχος Δημήτριος Ιωαννίδης, που επέβαλε ένα καθεστώς σκληρότερο
από εκείνο του Παπαδόπουλου.
Το Πολυτεχνείο στάθηκε η αρχή για το τέλος τους. Ο νέος δικτάτορας
ανοίγει το δρόμο για τη διχοτόμηση της Κύπρου. Η δικτατορία
κατέρρευσε στις 23 Ιουλίου του 1974, αφού είχε ήδη προηγηθεί η
τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Ο ξεσηκωμός του λαού και το εθνικό
έγκλημα γκρεμίζουν τη δικτατορία και ξαναγυρίζει η Ελευθερία κι η
Δημοκρατία.
Από τότε μέχρι σήμερα υπάρχουν σημαντικοί και πολλοί σταθμοί που
είναι άμεσα συνδεδεμένοι με την εξέγερση του Πολυτεχνείου και τους
εορτασμούς του. Τα ιδανικά της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας, της
δημοκρατίας, της ειρήνης, της αγάπης για τη ζωή και τον άνθρωπο
παραμένουν ζωντανά και θα παραμένουν πάντα επίκαιρα και
αναλλοίωτα, όσα χρόνια κι αν περάσουν από εκείνη την εξέγερση.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη
Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
δεν θα πάψεις ούτε στιγμή
ν’ αγωνίζεσαι για την ειρήνη και για το δίκιο.
Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις,
τα χείλια σου θα ματώσουν απ’ τις φωνές
το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες — μα ούτε βήμα πίσω.
Κάθε κραυγή σου μια πετριά στα τζάμια των πολεμοκάπηλων
κάθε χειρονομία σου σα να γκρεμίζεις την αδικία.
Και πρόσεξε: μη ξεχαστείς ούτε στιγμή.
Έτσι λίγο να θυμηθείς τα παιδικά σου χρόνια
αφήνεις χιλιάδες παιδιά να κομματιάζονται
την ώρα που παίζουν ανύποπτα στις πολιτείες
μια στιγμή αν κοιτάξεις το ηλιοβασίλεμα
αύριο οι άνθρωποι θα χάνουνται στη νύχτα του πολέμου
έτσι και σταματήσεις μια στιγμή να ονειρευτείς
εκατομμύρια ανθρώπινα όνειρα θα γίνουν στάχτη κάτω απ' τις οβίδες.
Δεν έχεις καιρό...
δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου
αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος.