5. GEOGRAFIA DBH 3
10. GAIA
Testua: Nekazaritza eta garapena
Nekazaritza eta garapena
Hegoaldeko herrialdeek dituzten zailtasun askoren errua munduko ekonomiaordenari egozten diote, eta ordena horrek beraien aurka egiten duela argudiatzen
dute. Hain zuzen ere, honela diote:
1. Beren esportazio nagusiak lehen sektoreko produktuak dira; esaterako [...],
kafea eta kakaoa. Produktu horien merkatua errenta altuko herrialdeek
kontrolatzen dute, eta produktuen prezioa [...] merkeegia da [...] hegoaldeko
ekonomiek garapen bizkorra eta egonkorra izateko. [...]
2. Ekoitzi eta esportatu nahi dituzten ondasunen merkatuak, berriz, itxita daude
beraientzat, ekonomia garatuen protekzionismoagatik.
FICHER, DOMBRUSCH, SCHMALENSEE, Ekonomia, 1988
11. GEOGRAFIA DBH 3
10. GAIA
HERRIALDE GARATUAK:
Merkaturako Nekazaritza
A.-EZAUGARRIAK:
a) Espezializazioa
b) Mekanizazioa
c) Teknika berriak:
a) Ongarriak
b) Berotegiak
c) Bioteknologia: Transgenikoak
d) Lurzoru artifizialeak:
a) Areazkoak
b) Hidroponikoak
c) Tantaz-tantakoa
d) Forma berriak
e) Inbertsio handiak
f) Errendimendu altuak
B.-ERAGINAK
a) Prezioak jeisteko aukera
b) Merkaturatze erraza
c) Eragin ekologikoak
d) Ez-sasoikoa
15. GEOGRAFIA DBH 3
10. GAIA
LURRALDE AZPIGARATUAK
Sailetako
Nekazaritza
Nekazaritza
tradizionala
• Latifundioak
• Multinazionalak
• Esportaziorako
• Ibiltaria
• Sabanakoa
• Montzoitarra
16. GEOGRAFIA DBH 3
10. GAIA
SAILETAKO NEKAZARITZA
1.- EZAUGARRIAK
Herrialde tropikaletan
a) Jabetza handiak
b) Monolaborantza (kakao, kafea, tea…)
c) Produktibitate handia
d) Ustiapen intentsiboa
e) Inbertsio handiak
f) Langile ugariak (Jornaleroak)
g) Esportaziorako
2.- ARAZOAK
a) Etekinak atzerriko enpresek eskuratu
b) Ekoizpen tradizionalak baztertu eta
elikagaiak inportatu
c) Merkatuaren gorabeheren eragina
(soldatak, langabezia, pobrezia)
19. GEOGRAFIA DBH 3
10. GAIA
NEKAZARITZA TRADIZIONALA
a)
b)
c)
d)
e)
f)
Iraupeneko nekazaritza
Jabetza txikia
Polilaborantza
Teknikak eta lanabesak oinarrizkoak
Produktibitate txikia
Faktore fisikoen eragin handia
21. GEOGRAFIA DBH 3
10. GAIA
SUAREN BIDEZKO NEKAZARITZA
NON:
HELBURUA:
ZER:
TEKNIKAK:
NOLA:
Tropikoen arteko eremuna (Kngo eta Amazonas)
Emankortasun eskaseko lurzoruetan
Iraupeneko nekazaritza
Polilaborantza
Zekaleak (Artatxikia eta basartoa, manioka eta ñamea)
Estentsiboa
Ekozkortasun txikia
Tserenaldiak gero eta laburragoak (Hazkunde demografikoa)
22. GEOGRAFIA DBH 3
10. GAIA
SABANAKO NEKAZARITZA
1. NON
1. Herrialde tropikaletan
2. HELBURUA
1. Iraupenekoa
3. USTIAPENA
1.
2.
3.
4.
5.
Estentsiboa
Lehorrekoa
Produktibitate txikia
Polilaborantza
Komunitatearen jabetza
4. NOLA
1. Herrixkaren inguruko
eraztun-eremuak
2. Labore-txandaketa
3. Ongarri naturalak
24. GEOGRAFIA DBH 3
10. GAIA
Montzoi-nekazaritza
1. NON:
1. Ekialde Urruna (Txina, Japonia,
Asiako Hego-ekialdea)
2. Ibai-haranetan eta mendi-magaletan
(Terrazak)
2. HELBURUA:
1. Iraupeneko Nekazaritza
3. USTIAPENA:
1.
2.
3.
4.
5.
Intentsiboa
Ureztatua
Monolaborantza
Teknika tradizionalak
Jabetza familiarra
4. NOLA
1.
2.
3.
4.
Montzoi-urak probestu
Urbideak (Grabitatea)
Hazitokiak eta berlandaketak (eskuz)
Urteko bi edo hiru uztak
29. GEOGRAFIA DBH 3
10. GAIA
LEHEN SEKTOREKO
BESTE JARDUERA BATZUK
Abeltzantza
Arrantza
30. GEOGRAFIA DBH 3
10. GAIA
ABELTZANTZA
Ustiategi handiak
Bazkaleku naturalak
Inbertsio txikia
Produktibitate txikia
Behi eta ardi aziendak
Autokontsumo eta merkaturako
Lurralde azpigaratu eta
garatuetan
Ustiategi txikiagoak
Estabulatua
Inbertsio handiak
Errentagarritasun handia
Ohiko aziendak gehi txerri eta
hegazti aziendak
Merkaturako
Lurralde garatuetan