On 5 March, the Directorate of Investment and Company Administration (DICA)’s Yangon office hosted MCRB for a half day training workshop on biodiversity and investment to 70 DICA and Environmental Conservation Department (ECD) staff. The workshops focused on DICA’s role in screening investment proposals in line with Environmental Impacts Assessment (EIA) Procedure.

1. Session 1: Introduction –
Biodiversity Human Rights
and Business in Myanmar
Vicky Bowman
Director, Myanmar Centre for Responsible Business (MCRB)
DICA Office, Yangon
5 March 2019

2. အပိုင္း (၁)
ျ မ္ မာိုင္င္ငံရ ဇီဝ းစို းးကြ မးး၊ လူ႔အခကင့္အ ္းာငံရင့္ စီးပကမး ္း
လိုပ္ငမ္း မးးိုင္္မ းစၥ္ပ္ မးးို တ္းး္တင္ျပျခင္း။
ဗစ္းီဘို မ္
ဒါ္ိုး္တမး၊ ျ မ္ မ့စီးပကမး ္းးးတမဝမ္နူ ူ္ငံရ ္းအ းမး္အးူျပူမမ။
္င္းာငံရီးျ ငံရပ္ာငံရ ူာငံရင့္းို ံမီ မး့ကုမ္ဏးမး ူ ီးစီးူမမး၊ ္မ္းိုမ္။
တ္လ ၅ ္း္း၊ ၂၀၁၉ ခိုာငံရစ္။

3. This morning we will cover
 U Aung Naing Oo, Director General, DICA - Welcome speech
 Today’s presenters:
• Vicky Bowman, Director, MCRB
• Matthew Baird, Environmental Law and Policy
 Session 1: INTRODUCTION – BIODIVERSITY, HUMAN RIGHTS AND BUSINESS IN
MYANMAR (20 min)
 Session 2: LEGAL REQUIREMENTS, BIOSIVERSITY AND BUSINESS (20 min)
 Session 3: A QUICK GUIDE TO USEFUL SOURCES (20 min)
 CASE STUDIES/ROLE PLAY – Identifying potential impacts on biodiversity (50 min)
3

4. န မ႔အစီအစ ္
 ္င္းာငံရီးျ ငံရပ္ာငံရ ူာငံရင့္းို ံမီ မး ကုမ္ဏးမး ူ ီးစီးူမမ ငံရ ကုမ္ဏးမး ္း ငံရ းခ ပ္ ီး အမင္ာိုင္ ီး ငံရ အဖကင့္ မ္႔ခကမ္း ျပမဏးမးျခင္း။
 န မ႔ တင္ျပ ျပမဏးမးားကမး က့္ားူ မး ငံရမ -
• ဗစ္းီဘို မ္း၊ ဒါ္ိုး္တမး၊ ျ မ္ မ့စီးပကမး ္းးးတမဝမ္နူ ူ္ငံရ ္းအ းမး္အးူျပူမမ။
• း္ား္ူးဘမ့(ဒ္)း၊ ပတ္ဝမ္းးင္းမ္းား ္း ္း ူဝါဒာငံရင့္ ပ ဒ ္း္မ အ္မ္ငံရ
 အပိုင္း (၁)း၊ ျ မ္ မာိုင္င္ငံရ ဇီဝ းစို းးကြ မးး၊ လူ႕အခကင့္အ ္းာငံရင့္ စီးပကမး ္းလိုပ္ငမ္းးိုင္္မ
းစၥ္ပ္ မးးို တ္းး္တင္ျပျခင္း။ (၂၀ မစ္)
 အပိုင္း (၂)း၊ ပ ဒ ္း္မလိုအပ္ခး္ မးး၊ ဇီဝ းစို းးကြ မးး၊ စီးပကမး ္းလိုပ္ငမ္း မး စားက္တို႔ာငံရင့္ ားး္းိုင္ားက့္
အ ဏးမင္းအ္မ မး။ (၂၀ မစ္)
 အပိုင္း (၃)း၊ အားိုး၀င္ ားမအ္င္းအျ စ္ မးးိုင္္မ လ ္းကုမ္။ (၂၀ မစ္)
 ျဖစ္္ပ္ လ့လမ ူ မး(ားို႔) ခါင္းစ ္အလိုး္ အလငံရက့္း းိုန္တိုင္ပါဝင္ းမင္္ကး္ျခင္း - ဇီဝ းစို းးကြ မးးိုင္္မ
ားး္ ္မး္ ူအလမးအလမ မးးို ဖမ္းိုတ္ားတ္ ငံရတ္ျခင္း။ (၅၀ မစ္)

5. What is biodiversity?
5
Biodiversity: 'Biological diversity' means the
variability among living organisms from all sources
including, terrestrial, marine and other aquatic
ecosystems and the ecological complexes of which
they are part; this includes diversity within species,
between species and of ecosystems.

6. ဇီဝ းစို းးကြ မးးိုားက္ ငံရမ အဘန္မက္း။
6
ဇီဝ းစို းးကြ မး - ဇီဝ းစို းးကြဲူားက္ းိုမ္း ျ း၊ ပင္လန္ာငံရင့္ အျခမး ္ မ ေဲစမစ္ မးာငံရင့္
၎တို႕ပါ၀င္ မ ားမ ေဲ ဗဒအ္ းး္စပ္ ူ္ငံရားက့္ အ္င္းအျ စ္အမးလိုး ္ငံရင္ားမ္ မးိုင္ မားက့္
ားး္္ငံရ မးဏးမး္ငံရ းကြျပမး ူးိုးိုလိုားက္။ နင္းစးမး္ပ္တကင္ းစတ္ မးအတကင္း းကြျပမး ူး၊
းစတ္ မးအဏးမး းကြျပမး ူာငံရင့္ ေဲစမစ္ မးဏးမး းကြျပမး ူလက္း ပါ၀င္ားက္။

7. Why should companies care about
biodiversity?
7
 Access to finance
 Reduced conflict with stakeholders
 Respecting human rights
 Enhanced reputation
 Reduced operational risks and liabilities
 Reduced problems during permitting
 Increased investor confidence
 Opportunities to identify complementary
environmental/social initiative

8. းို ံမီ မးး အဘန့္ ဏးမင့္ ဇီ၀ းစို းးကြ မးအ ပပၚ အ လးးမးားင့္ားမက္း။
8
 ဘးမ ္းအ္ လး္လငံရ ္း ငံရီျခင္း။
 းး္ာကန္ ားမားူ မးာငံရင့္ ပဋပးၡျဖစ္ပကမး ူးို လငံရမ့ခာိုင္ျခင္း။
 လူ႕အခကင့္အ ္း မးအမး လးစမးလိုး္မမ ူ္ငံရျခင္း။
 ေိုမ္ားတင္း ပို ို းမင္း ကမ္ျခင္း။
 လိုပ္ငမ္းလက္ပတ္ ူအာႏၱ္မန္ာငံရင့္တမဝမ္ဝတႏၱ္မး မး လငံရမ့ခာိုင္ျခင္း။
 ခကင့္ျပးမလအတကင္းျပ္မမ မးးို လငံရမ့ခာိုင္ျခင္း။
 ္င္းာငံရီးျ ငံရပ္ာငံရားူ မးႏွံသူမ်ား၏ နိုဏးက္ ူ ပို ိုျ င့္တး္လမျခင္း။
 ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင္ာငံရင့္ လူ ူ ္းးိုင္္မ အစျပ းမင္္ကး္ခး္ မးအမး
ားတ္ ငံရတ္ ဖမ္းိုတ္္မ္ အခကင့္အလ ္း မး ္္ငံရျခင္း။

9. Business and Human Rights
9
 In 2017 the UN Special Rapporteur on Human Rights and the
Environment, John Knox, described the importance of biodiversity and
related ecosystem services for human rights… “ the full enjoyment of
human rights depends on ecosystem services” (i.e. those benefits
contribute to making human life both possible and worth living).
 Knox states that “businesses have a responsibility to respect the rights
relating to biodiversity”
 Although everyone depends on ecosystem services, some people
depend on them more closely than others. Indigenous peoples can be
particularly vulnerable to impacts on their biodiversity related rights.

10. စီးပကမး ္းလိုပ္ငမ္း မးာငံရင့္ လူ႕အခကင့္အ ္းးိုင္္မ းစၥ္ပ္ မး
10
 ၂၀၁၇့ခိုာငံရစ့္အ စမပိုင္းတကင့္းိုတ္ ဝခြ့ ားမ းိုလား ေၢ့လူအခကင့္အ ္း းမင္စီႏွံသူမ်ား၏့အစီ္င္ခစမတကင့္းိုလား ေၢ့
လူအခကင့္အ ္းာငံရင့့္ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင္းိုင္္မ့အးူးအစီ္င္ခားူ့(John Knox) ငံရ့ဇီဝ းစို းးကြ မးာငံရင့္လူ႔အခကင့္အ
္းအတကး္းး္စပ္ မ ားမ့ ေဲစမစ္ဝမ္ းမင္ ူ မးႏွံသူမ်ား၏့အ ္းပါပိုးို အစီ္င္ခ့ ဖမ္ျပးမးားက္။့Knox အ မျဖင့္
“လူားမးတို႔အခကင့္အ ္း မး့အျပက့္အဝ့္္ငံရျခင္းားက္ ေဲစမစ့္ဝမ္ းမင္ ူ မးအ ပပၚတကင့္ ငံရီတက္ မားက္”ဲို
းကး ာကးးမးားက္။ ( ေဲစမစ္ မး ငံရ့လူားမးတို႔့္ငံရင္ားမ္ ္းာငံရင့့္ားမားမနမနမ မာိုင္ ္းအတကး့္လိုအပ္ ားမ
အ ျခခပစၥက္း မးးို့ းမး္ပ့ ပးျခင္း ဏးမင့့္ျဖစ္ားက္။)
 “းို႔အျပင္ စီးပကမး ္းလိုပ္ငမ္း မးားက့္းိုဇီဝ းစို းးကြ မးာငံရင့္းိုင္ားက့့္အခကင့္အ ္း မးးိုလက္းအ လးးမး္ က့့္
တမဝမ္္ငံရ ဏးမင္း” Knox း ဖမ္ျပးမးားက္။
 လူားမးတိုင္းားက့္ ေဲစမစ္ဝမ္ းမင္ ူ မးအ ပပၚ့ ငံရီခို မ္ ားမ္လက္း အခ ႕ ငံရမ့အျခမးားူ မးးး္ပို၍့ ေဲစမစ္ မး
အ ပပၚ့မီးးပ္စကမ့ ငံရီခို္ငံရင္ားမ္ မးိုင္ မ္ားက္။ ူမ မတိုင္း္င္းားမး မးားက့္၎တို႔ႏွံသူမ်ား၏့ဇီဝ းစို းးကြ မး းိုင္္မ့အခကင့္
အ ္း မးအမး့ခ း ဖမး္ခ္ာိုင္ ျခ့ပို မးားက္။

11. Eco-system services
11
Provisioning
services such as
food, water,
timber, fibre, and
generic resources
Regulating
services such as
regulation of
climate, floods,
and water quality
Cultural services
such as
recreation,
aesthetic
enjoyment,
spiritual fulfilment
Supporting
services such as
soil formation and
nutrient cycling
Ecosystem Service are the benefits provided by ecosystems to humans. These include:
 Natural capital can be defined as the
world's stocks of natural assets which
include geology, soil, air, water and all living
things.
 It is from this natural capital that humans
derive a wide range of services, often called
ecosystem services, which make human life
possible.

12. ေဲစမစ္ ဝမ္ းမင္ ူ မး
12
အစမးအစမး၊ ားမး္ားိုး ္း၊
းၽကမ္းားစ္း၊ အ ငံရင္ဓမတ္း၊ ာငံရင့္
အျခမး နဘိုနအ္င္းအျ
ျ စ္ မးးို းမး္ပ့ ပးျခင္း
္မားီ တိုး၊
္ဏးီးျခင္း မးာငံရင့္
္အ္က္အ ားကး စားက့္
ဝမ္ းမင္ ူ မးးို
းမ္းကငံရ ပးျခင္း့
အပမ္း ျဖျခင္းး၊
အာိုားိုခို လး္္မ မးာငံရင့္
မတ္းိုးးကန္ ူ မး စားက့္
န ္ းး ူးိုင္္မဝမ္ းမ
းမင္ ူ မးးို
းမး္ပ့ ပးျခင္း။
ျ းီလုမဖကြ႕စက္းျခင္းာငံရင့္
အမဲမ္စး္ဝမ္း စားက့္
ဝမ္ းမင္ ူ မးးို
းမး္ပ့ ပးျခင္း။
ေဲစမစ္ ငံရ လူားမး မးအတကး္ အး းျဖစ္းကမ္း စ ားမ ေဲစမစ္ဝမ္ းမင္ ူ မးးို းမး္ပ့ ပးးမးားက္။ ၎တို႕ ငံရမ
 ားဘမဝအ္င္းအာငံရီးးိုားက္ ငံရမ း မၻ ျ ႏွံသူမ်ား၏ ားဘမဝအ ကအာငံရစ္
အ္င္းအျ စ္ မးျဖစ္ျပီး ၎တို႔တကင္ ဘူ ဗဒး၊ ျ း၊ လး၊ ္ာငံရင့္
ားး္္ငံရားတႏၱဝါ မးအမးလိုး ပါဝင္ားက္။
 လူားမး မးားက္ းိုားဘမဝအ္င္းအာငံရီး ငံရတစ္းင့္
လူ႔ဘဝ္ငံရင္ားမ္ာိုင္္မ္ ္ငံရ ျဖစ္လိုအပ္ ားမ ေဲစမစ္
ဝမ္ းမင္ ူ မးးို ္နူားက္။

13. Impacts on Biodiversity
13
 Impacts on terrestrial biodiversity
 Impacts on aquatic biodiversity
 Air quality and noise related impacts
 Direct impacts might include habitat loss and disturbance (noise, light, land
or shipping traffic), emissions and effluents, hydrological effects, loss of
provisioning services.
 Indirect impacts might include the accidental introduction and spread of
invasive species, in-migration and associated impacts on resources.
 Cumulative impacts are the total impact arising from the project (under the
control of the developer), other activities (that may be under the control of
others)

14. ဇီဝ းစို းးကြ မးအ ပပၚားး္ ္မး္ ူ မး
14
 းိုမ္း မ ဇီဝ းစို းးကြ မး အ ပပၚးခိုး္ ူ မး
 ္ မ ဇီဝ းစို းးကြ မး အ ပပၚ းခိုး္ ူ မး
 လအ္က္အ ားကးာငံရင့္ းူကား မးာငံရင့္ားး္းိုင္ ားမ
းခိုး္ ူ မး
 တိုး္႐ိုိုး္းခိုး္ ူ မးတကင့္ားး္္ငံရ မး္ငံရင္ားမ္းး္စမး္မ့ပတ္ဝမ္းးင္ မ္မ မး့းိုး႐ိုူးျခင္းာငံရင့့္အ ာငံရမင့္အနငံရး္ မး့(းူကားး၊
အလင္းး၊့းိုမ္းလ ္း ဏးမင္း့ားို႔ ဲိုတ့္ ္လ ္း ဏးမင္း ့နမ ္ မး့ျဖတ္ားမ္းားကမးလမ ူ မး့လ ္းပတ္ ူ)း၊့အခိုးအ ငက႕းိုတ္လုတ္ ူာငံရင့္
စကမ္႔ပစ္အကစ္အ ဏးး မးး၊့ ျ အမး္ ္ ဏးမင္း မးအ ပပၚ း ္မး္လမားက့့္
ားး္ ္မး္ ူ မးး၊့ ေဲစမစ္ မး ငံရ္္ငံရားက့္းိုမ္ပစၥက္းဝမ္ းမင္ ူ မး့းိုး႐ိုူးျခင္း စားက္တို႔ ပါဝင္ာိုင္ားက္။
 ားကန္ဝိုး္းခိုး္ ူ မးတကင့္း း းမ္ဝင္ ္မး္လမားက့့္ းစတ္ မးးို့ တမ္တး့
ားန္နူပာငံရ႕ျခင္းး၊့့အျခမး ဒား မးားို႔ ္ု႕ ျပမင္းားကမးလမျခင္းအျပင့္အ္င္းအျ စ္ မးအမး ားး္ ္မး္ားက့္ အျခမး
းခိုး္ ူ မးလက္း့ပါဝင္ာိုင္ားက္။
 းး္စပ္းခိုး္ ူ မးတကင္ (ဖက႔ၿဖး ္းလိုပ္ းမင္ားူ မးႏွံသူမ်ား၏့းမ္းခ ပ္ ူ့ အမး္တကင္္ငံရ ားမ) စီ းမ္း ဏးမင့့္
ျဖစ္ ပပၚလမ ားမ့းခိုး္ ူအမးလိုးပါဝင္ၿပီး (အျခမးားူ မးႏွံသူမ်ား၏့းမ္းခ ပ္ ူ အမး္တကင္္ငံရ ားမ) အျခမး ားမလိုပ္ းမင္ ူ မးလက္း့ပါဝင္ားက္။

15. Mitigation hierarchy
Impact
Residual
Impact
Avoid
Minimize
Restore
Residual
Impact
Avoid
Minimize
Restore
Offset
+
- • Site selection, Project
Design, Timing
Physical controls
Operational controls
Low risk
Low cost
Current value
of biodiversity

16. းခိုး္ ူ လငံရမ့ခ ္းလိုပ္ငမ္းစ ္
းခိုး္ ူ
ဏးကင္းးမ္ မ ားမ
းခိုး္ ူ မး
္ငံရမင္္ငံရမးျခင္း
လငံရမ့ချခင္း
ျပမ္လက္အစမးးိုးျခင္း
Residual
Impact
္ငံရမင္္ငံရမးျခင္း
လငံရမ့ချခင္း
ျပမ္လက္အစမးးိုးျခင္း
းမ္းကငံရ ပးျခင္း
+
- • တက္ မ္မ ္ကးခန္ျခင္းး၊
စီ းမ္းပိုစခ ငံရတ္ျခင္းး၊
အခမ္းမလားတ္ ငံရတ္ျခင္း
္ိုပ္ပိုင္းးိုင္္မးမ္းား ္းျခင္း မး
လိုပ္ငမ္းလက္ပတ္ ူးိုင္္မးမ္းခ ပ္ျခင္း မး
အာႏၱ္မန္မက္းပါးျခင္းး၊
းိုမ္းစ္တ္မက္းပါးျခင္း
ဇီဝ းစို းးကြ မးႏွံသူမ်ား၏လး္္ငံရတမ္ဖိုး

17. Avoidance is always the best option

18. ္ငံရမင္လုြျခင္းားက္အ းမင္းးိုး ္ကးခန္ ူျဖစ္ားက္။

19. Briefing Paper on Biodiversity, Human Rights
and Business in Myanmar
 Section 1 explains the ‘nexus’ between business, biodiversity and human rights,
and the business case for addressing biodiversity and ecosystem services
 Section 2 provides an overview of biodiversity in Myanmar, with emphasis on
the biodiversity resources that are likely to be affected by private sector
activities and the major threats to them
 Section 3 provides an overview of the policy and legal framework and
institutional arrangements related to biodiversity and addresses compliance
with biodiversity aspects of Myanmar’s environmental laws and regulations,
including Environmental Impact Assessment (EIA)
 Section 4 looks at how Myanmar’s EIA process can be used by companies to
improve outcomes for biodiversity and related human rights
 Section 5 provides an overview of international standards, practice and tools
and application of international good practice on biodiversity protection by
business, including in EIAs
English: https://www.myanmar-responsiblebusiness.org/resources/briefing-
paper-biodiversity-human-rights-and-business.html 19

20. ျ မ္ မမိုင္င္ငံရ ဇီဝ းစို းးကြ မးး၊ လူအခကင့္အ ္းာငံရင့့္စီးပကမး ္းလိုပ္ငမ္း မး အ ဏးမင္း
စမတ ္းအာငံရစ္ခ ပ္
20
 အပိုင္း(၁) တကင္ စီးပကမး ္းလိုပ္ငမ္း မးး၊ ဇီဝ းစို းးကြ မးာငံရင့္ လူ႕အခကင့္အ ္း မးဏးမး္ငံရ းး္စပ္ ူ မးးို ္ငံရင္းျပးမးျပီး
ဇီဝ းစို းးကြ မးာငံရင့္ ေဲစမစ္ဝမ္ းမင္ ူ မးအမး အ လး ပးးမ္းား ္းျခင္းႏွံသူမ်ား၏ စီးပကမး ္း ျဖစ္္ပ္ မးးို ဖမ္ျပးမးားက္။
 အပိုင္း(၂) တကင္ျ မ္ မာိုင္င္ငံရ ဇီဝ းစို းးကြ မးအ ဏးမင္း ျခငို ဖမ္ျပးမးျပီး ပိုေၢၢလးလိုပ္ငမ္း မး ဏးမင့္ းစို းးကြ
အ္င္းအျ စ္ မးအ ပပၚ း ္မး္လမာိုင္ားက့္ ားး္ ္မး္ ူ မးာငံရင့္ အဓးျခ ္း ျခမး္ ူ မးးို အးူးအ လး ပး
ဖမ္ျပးမးားက္။
 အပိုင္း(၃) တကင္ဇီ၀ းစို းးကြ မးာငံရင့္းး္စပ္ မ ားမ ူဝါဒး၊ ပ ဒ ူ ဘမင္အတကင္း္ငံရ မက္းမမ မးာငံရင့္ အဖကြ႕အစက္းပိုင္းးိုင္္မ
အစီအစ ္ မးးို ျခငိုားိုးားပ္ ဖမ္ျပးမးျပီး ပတ္ဝမ္းးင္းခိုး္ ူ းမ္းစစ္ျခင္း(EIA) အပါအ၀င္ ျ မ္ မာိုင္င္ငံရ ပတ္၀မ္းးင္းိုင္္မ
ပ ဒး၊ ူဝါဒာငံရင့္ စက္း ္း မး္ငံရ ဇီဝ းစို းးကြ မးာငံရင့္ စပ္လ ္း၍ လိုး္မမ္ က့္ အခး္ မးးိုလက္း ဖမ္ျပးမးားက္။
 အပိုင္း(၄) တကင္ ဇီဝ းစို းးကြ မးး၊ ၎ာငံရင့္အတူ းး္စပ္ မားက့္ လူ႕အခကင့္အ ္း မးးိုင္္မ ္လမဒ္ မး
တိုးတး္ းမင္း ကမ္ စ္မ္အတကး္ ျ မ္ မာို္ငင္ငံရ ပတ္ဝမ္းးင္ းခိုး္ ူ းမ္းစစ္ျခင္း (EIA) လိုပ္ငမ္းစ ္အမး းို ံမီ မး ငံရ
က္ားို႕အားိုးျပာိုင္ ဏးမင္း းကး ာကးးမးားက္။
 အပိုင္း (၅) တကင္ ပတ္၀မ္းးင္းခိုး္ ူးမ္းစစ္ျခင္း (EIA) အပါအ၀င္ စီးပကမး ္းလိုပ္ငမ္း မး ငံရ ဇီဝ းစို းးကြ မး
းမ္းား ္းးမးကန္္မ္ လိုး္မမးင့္ားိုးားက့္ ာိုင္ငတးမအးင့္ စာူမ္း မးး၊ အ လ့အးင့္ းမင္း မးာငံရင့္ မက္းလ ္း မးးို
ျခငို ဖမ္ျပးမးားက္။
 ျ မ္ မဘမားမ https://www.myanmar-responsiblebusiness.org/my/resources/briefing-paper-biodiversity-human-rights-
and-business.html

21. Supplements
 The Nexus between Biodiversity, Ecosystem
Services and Human Rights: Further Reading
 Biodiversity in Myanmar, including Protected Areas
and Key Biodiversity Areas
 Local and international environmental organisations
working on biodiversity conservation and
ecosystems services in Myanmar
 The paper is also accompanied by short briefing
notes on biodiversity impacts of the oil and gas,
mining, tourism and agriculture sectors.
 These sectoral briefing notes cover potential
biodiversity/human rights impacts, and links to
sources of more detailed guidance.
21

22. းပ္ ျဖက့္စကး္းမးားက့္စမတ ္း မး
 ဇီဝ းစို းးကြ မးး၊ ေဲစမစ္ဝမ္ းမင္ ူ မးာငံရင့္ လူ႕အခကင့္အ ္း မးဏးမး္ငံရ းး္စပ္ ူ မး -
မမး္းး္တကြဖတ္္ူ္မ္
 ားဘမဝးမ္းား ္း ္းမန္ ျ မးာငံရင့္အဓးအ ္းပါ ားမ ဇီဝ းစို းးကြ မးတက္္ငံရ္မ မန္ ျ မး အပါအဝင္
ျ မ္ မာိုင္င္ငံရ ဇီဝ းစို းးကြ မး
 ျ မ္ မာိုင္ငတကင္ဇီဝ းစို းးကြ မးာငံရင့္ ေဲစနစ္ဝမ္ းမင္ ူ မးအမး းမ္းား ္း ္းလိုပ္ းမင္ မားက့္
အျပက္ျပက္းိုင္္မာငံရင့္ ျပက္တကင္း္ငံရ ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင္းိုင္္မ အဖကြ႕အစက္း မး
 ္မာငံရင့္ ားဘမဝဓမတ္ ငက႔လိုပ္ငမ္းးးး၊ ားတတကင္းလိုပ္ငမ္းးးး၊ ခ္ီးားကမးလိုပ္ငမ္းးးာငံရင့္
စိုး္ပ း ္းလိုပ္ငမ္းးးတို႔ ဏးမင့္ ဇီဝ းစို းးကြ မးအ ပပၚ း ္မး္လမားက့္ ားး္ ္မး္ ူ မးအမး
ဖမ္ျပ ပးးမးားက့္ အာငံရစ္ခ ပ္ ငံရတ္စိုတို မးျဖင့္လက္း ဤစမတ ္းအမး ျဖက့္စကး္ ပးးမးားက္။
 ၎အာငံရစ္ခ ပ္ ငံရတ္စို မးတကင္ ျဖစ္ာိုင္ ျခ္ငံရားက့္ ဇီဝ းစို းးကြ မး/လူ႔အခကင့္အ ္းးိုင္္မ ားး္ ္မး္ ူ မးးို
းက့္ားကင္း ္းားမးးမးၿပီး ပို ိုအ ားးစတ္ လ ္းကုမ္ခး္ မးာငံရင့္ အခး္အလး္ မး ္္ငံရာိုင္ားက့္
အ္င္းအျ စ္ မးားို႔ပါ ခတ္းး္ ပးးမးားက္။
22

23. Sectoral impacts on biodiversity and
eco-system services

24. ဇီဝ းစို းးကြ မးာငံရင့္ ေဲစမစ္ ဝမ္ းမင္ ူ မးအ ပပၚ းးအလိုး္ းခိုး္ ူ မး

25. Oil and Gas (offshore) impacts
 Emissions to atmosphere
 Discharges to sea
 Disturbance to seabed (cuttings discharges,
anchoring, infrastructure installation)
 Underwater noise (effects on fish, reptiles and marine
mammals)
 Interaction with coast / sea users
 Impacts from unplanned events (e.g. oil spill)
25

26. ္မာငံရင့္ားဘမဝဓမတ္ ငက႕(း ္းလကမ္)လိုပ္ငမ္း ဏးမင့္ းခိုး္ ူ မး
 းိုတ္လုတ္ ူ ဏးမင့္ လးိုးိုးခိုး္ျခင္း
 ပင္လန္းြားို႕ စကမ္႕းိုတ္ျခင္း
 ပင္လန္ဏး ္းျပင္းိုအ ာငံရမင့္အနငံရး္ျဖစ္ စျခင္း
(ျဖတ္ တမး္ ူအပိုင္းအစ မးအမးပင္လန္ ္ အမး္ားို႔စကမ္႕ပစ္ျခင္းး၊
းမး္းူးချခင္းး၊ အ ျခခအ းမး္အ ီး မး းမး္လိုပ္တပ္းင္ျခင္း)
 ပင္လန္ဏး ္းျပင္ အမး္အားးူကျခင္း (ငါးး၊ တကမးားကမးားတႏၱဝါ မး ာငံရင့္ ္ မ
ာို႕တိုး္ားတႏၱဝါ မးအ ပပၚ းခိုး္ ူ မးျဖစ္ စျခင္း)
 း ္း္ိုးတမ္း (ားို႕) ပင္လန္းို ငံရီခိုအားိုးျပားူ မးာငံရင့္အျပမ္အလငံရမ္ားး္ ္မး္ ူ
 းင္ ငံရတ္းမးားက့္အ္မ မး ငံရားး္ ္မး္ ူ မး ( ပ မ ္မနိုဖတ္ျခင္း)
26

27. O&G Companies
MUST
 Comply with the contractual obligation to conduct operations in
accordance with international standards in the recent Product
Sharing Contracts (PSCs) and apply IFC Performance Standard 6
 Ensure that Initial Environmental Examination (IEEs), EIAs and
Environmental Management Plans (EMPs) follow the legal
requirements of the EIA Procedure
 Ensure any EIA incorporates biodiversity considerations at each
stage, including in Biodiversity Action Plans developed as part of
EMP
 Publish on the company website all draft EIAs once submitted to
MONREC for consideration, in line with the legal requirement in the
EIA Procedure
 Publish all subsequent monitoring reports submitted to MONREC
27
SHOULD
 Develop an informed and proactive approach to managing and protecting biodiversity by applying relevant guidance for the
O&G sector
 collaborate with MONREC and environmental NGOs to share relevant biodiversity data including through platforms

28. ္မာငံရင့္ားဘမဝဓမတ္ ငက႕းို ံမီ မး
ျဖစ္ မလိုး္မမ္ က့္အခး္ မး
 လတ္တ လမ းိုတ္းိုမ္ ခကြ ဝစမခ ပ္ မးတကင္ပါ္ငံရားက့္ ာိုင္ငတးမ စားတ္ ငံရတ္ခး္ မးာငံရင့္အကီ စမခ ပ္ပါ
းတးဝတ္ မးအမး လိုး္မမ၍ လိုပ္ငမ္းလက္ပတ္္မ္ းမင္္ကး္ပါ။ းို႔အျပင္ အျပက္ျပက္းိုင္္မ ဘးမ ္း
းမ္ပို ္း္ငံရင္းႏွံသူမ်ား၏ လိုပ္ းမင္ ူ စားတ္ ငံရတ္ခး္ (၆) းို လိုး္မမးင့္ားိုးပါ။
 းမ ီးပတ္ဝမ္းးင္းမ္းစစ္ျခင္းး၊ ပတ္ဝမ္းးင္ းခိုး္ ူ းမ္းစစ္ျခင္းာငံရင့္ ပတ္ဝမ္းးင္စီ ခမ္႕ခကြ ူအစီအစ ္ မးအမး
ပတ္ဝမ္းးင္ းခိုး္ ူ းမ္းစစ္ျခင္းးိုင္္မ လိုပ္းိုးလိုပ္မက္းတကင္ပါ္ငံရားက့္ ပ ဒ ္း္မ လိုအပ္ခး္ မးာငံရင့္
းိုး္ကီ အမင္ းမင္္ကး္ပါ။
 ပတ္ဝမ္းးင္စီ ခမ္႕ခကြ ူ အစီအစ ္ႏွံသူမ်ား၏ အစတ္အပိုင္းတစ္ခိုအ မျဖင့္ စီစ ္ ္းားမးားက့္ ဇီဝ းစို းးကြ မးးိုင္္မ
လိုပ္ငမ္းစီ ခး္အပါအဝင္ ပတ္ဝမ္းးင္းခိုး္ ူးမ္းစစ္ျခင္း လိုပ္ငမ္းအးင့္တစ္ခိုခင္းစီ ဇီဝ းစို းးကြ မးအမး
းက့္ားကင္းစ ္းစမး၍ လိုပ္ းမင္ပါ။
 ားနဇမတာငံရင့္ ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင္ းမ္းား ္း ္း ဝမ္ဏးီးူမမးားို႕ ပတ္ဝမ္းးင္းခိုး္းမ္းစစ္ျခင္း ူဏး ္း
အစီ္င္ခစမ မးးို တင္ျပ ပးျပီးားက္ာငံရင့္တစ္ျပင္မး္ ပတ္ဝမ္းးင္းခိုး္ ူးမ္းစစ္ျခင္းးိုင္္မ
လိုပ္းိုးလိုပ္မက္းာငံရင့္အကီ းို ံမီဝး္(ဘ္)းိုဒ္ ပပၚတကင္ အးိုပါအစီ္င္ခစမ မးအမး းိုတ္ျပမ္ ဏးျငမပါ။
 ားနဇမတာငံရင့့္ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင္းမ္းား ္း ္းဝမ္းီးူမမားို႔့ မမး္းး္တကြ့ စမင့္ဏးပ္ဏးက့္႐ိုူားက့့္အစီ္င္ခစမ
အစီ္င္ခစမ မးးိုလက္း့းိုတ္ျပမ္ ဏးကမပါ။
28
လိုး္မမားင့္ ားမအခး္ မး
 ဇီဝ းစို းးကြ မးအမး့့စီ ခမ္႔ခကြျခင္းာငံရင့့့္းမးကန္းမ္းား ္းျခင္း့့ျပလိုပ္္မတကင့့္ ္မာငံရင့္ားဘမဝဓမတ္ ငက႕းိုင္္မ လ ္းကုမ္ခး္ မးးို့
အားိုးျပျခင္းျဖင့့္္ ဏးမင္းး းား္ငံရမမးလက္ၿပီး့း းတင္တင့္းိုင္တကန္ ျဖ္ငံရင္းာိုင္ ားမ မက္းလ ္းတစ္္ပ္းို းမင္္ကး္ားင့္ားက္။
 ားနဇမတာငံရင့့္ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင္းမ္းား ္း ္းဝမ္းီးူမမး၊့ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင့္းမ္းား ္းျခင္းာငံရင့့့္စပ္လ ္း၍လိုပ္းိုင္ မားက့့့္အစိုး္ ဲိုတ္ ားမ့့
အဖကြ႕အစက္း မးာငံရင့့့္အတူတးကပူး ပါင္း၍့့ားး္းိုင္ားက့့့္ဇီဝ့ းစို းးကြ မးးိုင္္မ့ားတင္းအခး္အလး္ မးးို့့ ငံရ ဝ ပးာိုင္္မ့္းးစမး့္ က္ျဖစ္ားက္။

29. Mining impacts
 Large spatial habitat loss, often in natural/critical
habitats
 May affect unique biodiversity, including species
which are endemic or new-to-science
 Barrier creation, edge effects and fragmentation
 Induced clearing due to opening up new areas
 Impacts to ecosystem services (water, fisheries
etc.)
 Induced hunting and poaching
 Aquatic ecosystem impacts from water use,
discharges and contamination
 Introduction of invasive species
29

30. ားတႏၱတကင္းလိုပ္ငမ္း မး ဏးမင့္ားး္ ္မး္ ူ မး
 းီး မးားက့္ မမးခို္ငံရင္ားမ္ ပါး္ပကမး္မ မ္င္း ဒား မးးိုး္ူးျခင္းး၊ အ မးအမးျဖင့္
ားဘမ၀အ လမး္ မမးခို္ငံရင္ားမ္ ပါး္ပကမး္မ မ္င္း ဒား မးးိုး္ူးျခင္းး၊
 းူးျခမး ားမ ဇီ၀ းစို းးကြ မးာငံရင့္ တစ္ မ္မးြ ားမ ားတ္ားတ္ ငံရတ္ ငံရတ္
တက႕္ငံရ္ားက့္ းစတ္ မးးို(Endemic species) ားး္ ္မး္ျခင္းး၊
 အဲမ္႕အတမး မးျဖစ္ စျခင္းး၊ အစကမ္းးကး္းိုးး း မးာငံရင့္
းစတ္ မး္ငံရင္ားမ္ ပါး္ ္မး္ ူ ္ငံရမးပါးးြပါးလမျခင္းး၊
 မ္မားစ္ခြ႕းကင္ ူ မးျဖစ္ ပပၚလမျခင္းး၊
 ေဲဝမ္ းမင္ ူစမစ္ မးအ ပပၚားး္ ္မး္ ူ မး ျဖစ္ ပပၚလမျခင္း ( ပ မ -
ားမး္ားိုး ္ ာငံရင့္ ငါး ကးျ ္း)း၊
 အ ြလိုး္ျခင္းာငံရင့္ တ္မး ဝင္ဖ ္းးီး ူ မး ျဖစ္ ပပၚလမျခင္းး၊
 ္ားိုးစကြ ူး၊ စကမ္႕ပစ္ ူာငံရင့္ ကစ္က ္း ူ မး ဏးမင့္ ္းိုအ ျချပ ေဲစမစ္ (Aquatic
System) းိုင္္မ ားး္ ္မး္ ူ မး ျဖစ္ ပပၚလမျခင္းး၊
 းစတ္ းးကြ မး း း းမ္ဝင္ ္မး္လမျခင္းး၊
30

31. Mining companies
MUST
 Respect legally Protected Areas
 Ensure any EIA incorporates biodiversity considerations at each stage,
including in Biodiversity Action Plans developed as part of EMP
 Publish on the company website all draft EIAs (and EMPs) once
submitted to MONREC for consideration, in line with the legal
requirement in the EIA Procedure
 Publish all subsequent monitoring reports submitted to MONREC
SHOULD
 Commit to not mine or explore in World Heritage properties, where
these are identified in Myanmar
 Develop an informed and proactive approach to managing and
protecting biodiversity by applying relevant guidance for the mining
sector
31

32. သတႏၱတကင္းးို ံမီ မး
ျဖစ္ မလိုး္မမ္ က့္အခး္ မး
 ပ ဒအ့္းမးကန္းမးားက့့္ားဘမဝးမ္းား ္း ္း့မန္ ျ မးအမး့ လးစမး ူ္ငံရပါ။
 ပတ္ဝမ္းးင္စီ ခမ္႕ခကြ ူ အစီအစ ္ႏွံသူမ်ား၏ အစတ္အပိုင္းတစ္ခိုအ မျဖင့္ စီစ ္ ္းားမးားက့္ ဇီဝ းစို းးကြ မးးိုင္္မ
လိုပ္ငမ္းစီ ခး္အပါအဝင္ ပတ္ဝမ္းးင္းခိုး္ ူးမ္းစစ္ျခင္း လိုပ္ငမ္းအးင့္တစ္ခိုခင္းစီ ဇီဝ းစို းးကြ မးအမး
းက့္ားကင္းစ ္းစမး၍ လိုပ္ းမင္ပါ။
 ားနဇမတာငံရင့္ ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင္ းမ္းား ္း ္း ဝမ္ဏးီးူမမးားို႕ ပတ္ဝမ္းးင္းခိုး္းမ္းစစ္ျခင္း ူဏး ္း အစီ္င္ခစမ မးးို
တင္ျပ ပးျပီးားက္ာငံရင့္တစ္ျပင္မး္ ပတ္ဝမ္းးင္းခိုး္ ူးမ္းစစ္ျခင္းးိုင္္မ လိုပ္းိုးလိုပ္မက္းာငံရင့္အကီ းို ံမီဝး္(ဘ္)းိုဒ္ ပပၚတကင္
အးိုပါအစီ္င္ခစမ မးအမး းိုတ္ျပမ္ ဏးျငမပါ။
 ားနဇမတာငံရင့့္ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင္းမ္းား ္း ္းဝမ္းီးူမမားို႔့ မမး္းး္တကြ့ စမင့္ဏးပ္ဏးက့္႐ိုူားက့့္အစီ္င္ခစမ မးးိုလက္း့
မးးိုလက္း့းိုတ္ျပမ္ ဏးကမပါ။
လိုး္မမားင့္ ားမအခး္ မး
 ျ မ္ မာိုင္ငအတကင္း္ငံရ း မၻ႕န ္ းး ူ့အ ကအာငံရစ္ မးဲို ားတ္ ငံရတ္းမးားက့္ မ္မ မး ့ားတႏၱ ိုင္းတူး ဖမ္ျခင္း့(ားို႔ ဲိုတ္)
စူးစ ္း္ငံရမ ဖကျခင္း့ ျပားင့္ပါ။
 ဇီဝ းစို းးကြ မးအမး့့စီ ခမ္႔ခကြျခင္းာငံရင့့့္းမးကန္းမ္းား ္းျခင္း့့ျပလိုပ္္မတကင့့္ားတႏၱတကင္းးးးိုင္္မ လ ္းကုမ္ခး္ မးးို့
အားိုးျပျခင္းျဖင့့္ ဏးမင္းး းား္ငံရမမးလက္ၿပီး့း းတင္တင့္းိုင္တကန္ ျဖ္ငံရင္းာိုင္ ားမ မက္းလ ္းတစ္္ပ္းို းမင္္ကး္ားင့္ားက္။
32

33. Tourism impacts
 Land acquisition for tourism developments or supporting infrastructure:
• natural-resource dependent communities are involuntary resettled
• land that provides important ecosystem services is cleared e.g.
mangroves
 Competition for limited resources especially water
 Increased pollution:
• inland waterways and coastal areas (including mangroves and coral
reefs), as a result of discharges of inadequately treated sewage
• unsanitary disposal or burning of domestic/commercial waste from
tourism facilities
 Physical barriers (e.g. hotel or marina) restricts access of local people to
ecosystem services e.g. beach for fishing or recreation
 Pressure on biodiversity and other ecosystems services
• Eg snorkelling and dropping anchors on coral reefs, fishing and taking
shells, bushmeat, turtle eggs etc
33
 EIA should cover
not only impacts of
hotels and other
infrastructure, but
also management
of impact of visitors
 NB Myanmar
domestic tourists 5
million; foreign
tourists 1 million per
annum

34. ခ္ီးားကမးလိုပ္ငမ္းးိုင္္မ ားး္ ္မး္ ူ မး
 ခ္ီးားကမးလိုပ္ငမ္း့့ဖက႕ၿဖးတိုးတး္ ္းအတကး့္ (ားို႔) အ ျခခအ းမး္အအို မးးို့့
းမး္ပ့ ္းအတကး့္ ျ နမ မး ား ္းးက္းျခင္း
 ားဘမဝအ္င္းအျ စ္းို ငံရီခို မ ားမ လူ႕ ူအားိုင္းအဝိုင္း မးးို အတင္းအဓ မ ္ု႕ ျပမင္းခိုင္းျခင္း။
 ေဲစမစ္ဝမ္ းမင္ ူ မး းမး္ပ့ ပး္မ္အလကမ္အ ္းဏးီးားက့္ ျ နမ မးးို္ငံရင္းပစ္ျခင္း ( ပ မ - ဒီ ္ တမ မး)
 အးမ္႕အားတ္ျဖင့္္ငံရ ားမားဘမဝအ္င္းအျ စ္ မးအတကး္ျပင္းိုင္္ျခင္းး၊ အးူးားျဖင့္ ္အ္င္းအျ စ္
 ကစ္က ္း ူျ င့္ မးလမျခင္း
 ္းိုးားမ္႔စင္ ူးို ားခမ ျပလိုပ္ပြ စကမ္႔ပစ္ျခင္း ဏးမင့္ းိုမ္းတကင္း ္ ဏးမင္း မးာငံရင့့္း ္း႐ိုိုးတမ္း ္နမ မးႏွံသူမ်ား၏့
ကစ္က ္း ူ့ျ င့္ မးလမျခင္း (ဒီ ္ တမ မးာငံရင့့္ားာမႏၱ းမး္တမ္း မး့အပါအဝင္)း၊့
 ခ္ီးားကမးလိုပ္ငမ္းးိုင္္မ့အ းမး္အအို မး ငံရ့းကး္္ငံရားက့့္အ ္တကင္း့(ားို႔ ဲိုတ္) စီးပကမး့
ျဖစ့္စကမ္႔ပစ္အကစ္အ ဏးး မးးို့စကမ္႔ပစ္ျခင္း့(ားို႔ ဲိုတ္) ီး႐ိုူ႕ျခင္း။
 ဲိုတန္း၊ လငံရငန္း ္းးပ္းပ္ အစ္ငံရားျဖင့္တို႔း ္ိုပ္ပိုင္းးိုင္္မပတ္းို႕ တမးျ စ္ ူ မးအမး ျပလိုပ္ျပီး
ဒားချပက္ားူလူးို မးးို ေဲစမစ္ဝမ္ းမင္ ူ မးားိုးစကြခကင့္တမးျ စ္းမးျခင္းး၊ ပ မ - း ္း ျခ
ငါး ငံရမးျခင္း ားို႔ ဲိုတ္ အမမးနူအပမ္း ျဖျခင္း။
 ဇီဝ းစို းးကြ မးာငံရင့္အျခမး ေဲစမစ္ ဝမ္ းမင္ ူ မးအ ပပၚ ဖအမး ပးျခင္းး၊
 ပ မ- ္ငိုပ္ျခင္း ာငံရင့္ ားာၵမးမး္တမ္း မး ပပၚတကင္ းမး္းူးချခင္းး၊ ငါးဖ ္းျခင္းာငံရင့္
အခက မားတႏၱဝါ မးဖ ္းးီးနူ းမင္ျခင္းး၊ တမ းမင္ မးဖ ္းးီးျခင္းး၊ ပင္လန္လပ္ မး နူ းမင္ျခင္း။
34
 ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင္းခိုး္ ူအမး းမ္းစစ္္မတကင္
ဲိုတန္ာငံရင့္ အျခမးအ ျခခအ းမး္အအို မးႏွံသူမ်ား၏
ားး္ ္မး္ ူ မးားမ း
လမ ္မး္လက္ပတ္ားူ မး ဏးမင့္
ျဖစ္ ပပၚလမာိုင္ားက့္ ဇီဝ းစို းးကြးိုင္္မ
ားး္ ္မး္ ူ မးးိုပါ းမ္းစစ္ားင့္ပါားက္။
 ျ မ္ မာိုင္ငးို ာငံရစ္စ ္လမ ္မး္လက္ပတ္ားူ
အ ္အတကး္ - ျပက္တကင္းလက္ပတ္ားူ ငါးားမ္းး၊
ျပက္ပ ငံရလမ ္မး္လက္ပတ္ားူ တစ္ားမ္း။

35. Tourism businesses
MUST
 Adhere to all applicable Myanmar environmental laws
 Only locate tourism developments in or adjacent to current/planned legally
Protected Areas and World Heritage Sites if they have legal permission to do so
 Ensure any EIA incorporates biodiversity considerations at each stage, including in
Biodiversity Action Plans developed as part of EMP
 Publish, on the company website, all draft EIAs (and EMPs) once submitted to
MONREC for consideration, and subsequent monitoring reports
SHOULD
 Develop an informed and proactive approach to managing andprotecting
biodiversity
 Educate staff and tourists about the importance of protecting biodiversity
 Collaborate with MONREC and environmental NGOs to share relevant biodiversity
data including through specific platforms
35

36. ခ္ီးားကမးလိုပ္ငမ္းာငံရင့္ ားး္းိုင္ားက့္ စီးပကမး ္းလိုပ္ငမ္း မး
ျဖစ္ မလိုး္မမ္ က့္အခး္ မး
 ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင္အမး့းမ္းား ္းးမးကန္ျခင္းာငံရင့္စပ္လ ္းားက့့္ျ မ္ မာိုင္င္ငံရ့ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင့္းိုင္္မ့ ပ ဒ မးအမးလိုးာငံရင့့္
းိုး္ကီ အမင့္လိုး္မမးင့္ားိုး္မ္။
 ပ ဒအ့့္းမးကန္းမးားက့့့္ ္နမ မးအတကင္း့့(ားို႔ ဲိုတ္) အမီးတစ္ဝိုး့့္(ားို႔ ဲိုတ္)
းမးကန္ တမမန္ ျ မးအျဖစ့္ားတ္ ငံရတ္္မ့္္က္္ကန္းမးားက့့္ ္နမ မး့(း မၻ႔န ္ းး ူ့အ ကအာငံရစ္ မး) ားို႔ ဲိုတ့္
အဓးအ ္းပါားက့့္ဇီဝ းစို းးကြ မး့တက္္ငံရ္မမန္ ျ မးအတကင္းတကင္ ပ ဒအ့္ခကင့္ျပးမးားက့့္အးူးအ ျခအ မ မး ငံရားမ
ခ္ီးားကမးလိုပ္ငမ္းစီ းမ္း မးအမး့လိုပ္ းမင္ျခင္းျပလိုပ္္မ္။
 ပတ္ဝမ္းးင္စီ ခမ္႕ခကြ ူ အစီအစ ္ႏွံသူမ်ား၏ အစတ္အပိုင္းတစ္ခိုအ မျဖင့္ စီစ ္ ္းားမးားက့္ ဇီဝ းစို းးကြ မးးိုင္္မ
လိုပ္ငမ္းစီ ခး္အပါအဝင္ ပတ္ဝမ္းးင္းခိုး္ ူးမ္းစစ္ျခင္း လိုပ္ငမ္းအးင့္တစ္ခိုခင္းစီ ဇီဝ းစို းးကြ မးအမး းက့္ားကင္းစ ္းစမး၍
လိုပ္ းမင္ပါ။
 ားနဇမတာငံရင့္ ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင္ းမ္းား ္း ္း ဝမ္ဏးီးူမမးားို႕ ပတ္ဝမ္းးင္းခိုး္းမ္းစစ္ျခင္း ူဏး ္း အစီ္င္ခစမ မးးို
တင္ျပ ပးျပီးားက္ာငံရင့္တစ္ျပင္မး္ ပတ္ဝမ္းးင္းခိုး္ ူးမ္းစစ္ျခင္းးိုင္္မ လိုပ္းိုးလိုပ္မက္းာငံရင့္အကီ းို ံမီဝး္(ဘ္)းိုဒ္ ပပၚတကင္
အးိုပါအစီ္င္ခစမ မးအမး းိုတ္ျပမ္ ဏးျငမပါ။
လိုး္မမားင့္ ားမအခး္ မး
 ဇီဝ းစို းးကြ မးအမး့့စီ ခမ္႔ခကြျခင္းာငံရင့့့္းမးကန္းမ္းား ္းျခင္း့့ျပလိုပ္္မတကင့္္ ဏးမင္းး းား္ငံရမမးလက္ၿပီး့း းတင္တင့္
းိုင္တကန္ ျဖ္ငံရင္းားက့္ မက္းလ ္းတစ္္ပ္းို းမင္္ကး္ားင့္ားက္။
 ဝမ္း ္း မးာငံရင့့္ခ္ီးားက္ မးးိုလက္း့ဇီဝ းစို းးကြ မးအမး့းမ္းား ္းးမးကန္ျခင္းႏွံသူမ်ား၏့အ ္းပါ ူးို့ားင္ျပ ပးပါ။
 ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင္းမ္းား ္းျခင္းာငံရင့့္စပ္လ ္း၍့းးစမး့လိုပ္းိုင္ မားက့့္အစိုး္ ဲိုတ္ ားမ့အဖကြ႕အစက္း မးး၊့ားနဇမတာငံရင့့္
ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင့့္းမ္းား ္း ္းဝမ္းီးူမမမငံရင့့္ အတူတးကပူး ပါင္း၍့့ားး္းိုင္္မ့့ဇီဝ းစို းးကြးိုင္္မ့့ားတင္းအခး့္အလ
းအခး့္အလး္ မးးို့့ ငံရ ဝ ပးာိုင္္မ့္းးစမး္ က္ျဖစ္ားက္။
36

37. Impacts from Agriculture
 Large spatial habitat loss, often in natural/critical
habitats
 May affect unique biodiversity, including species
which are endemic or new-to-science
 Induced hunting and poaching
 Aquatic ecosystem impacts from water use,
discharges and contamination
 Species disturbance and loss
 Overexploitation of resources
 Ecosystem change
 Habitat change due to climate change 37

38. စိုး္ပ း ္းလိုပ္ငမ္း မး ဏးမင့္းခိုး္ ူ မး
 ားး္္ငံရ မး ားဘမဝအ လမး္ (ားို႕) မးိုင္းး္စမး္မ္အတကး္ အ ္းဏးီး ားမ
မ္မ မး အဏးီးအးန္ ပး္စီးးိုး္ူး္ျခင္းး၊
 းူးျခမး ားမ ဇီ၀ းစို းးကြ မးာငံရင့္ တစ္ မ္မးြ ားမ ားတ္ားတ္ ငံရတ္ ငံရတ္
တက႕္ငံရ္ားက့္ းစတ္ မးးို(Endemic species) ားး္ ္မး္ျခင္းး၊
 အ ြလိုး္ျခင္းာငံရင့္ တ္မး ဝင္ဖ ္းးီး ူ မး ျဖစ္ ပပၚလမျခင္းး၊
 ားိုးစကြးမး ားမ ္း၊ စကမ္႕ပစၥက္း မးာငံရင့္ ကစ္က ္းျခင္း မး ဏးမင့္
အးဝါ ေဲစမစ္အ ပပၚားး္ ္မး္ျခင္း မး ျဖစ္ ပပၚလမျခင္းး၊
 းစတ္ မး အ ာငံရမင့္အနငံရး္ျဖစ္ စျခင္းာငံရင့္းိုး္ူးျခင္းး၊
 ားဘမဝအ္င္းအျ စ္ မးးို အလကမ္အ င္း အားိုးျပ္နူျခင္းး၊
 ေဲစမစ္ ျပမင္းလြျခင္းး၊
 ္မားီ တို ဖမး္ျပမ္ ျပမင္းလြျခင္း ဏးမင့္ မးိုင္းး္စမးားက့္ မ္မ ျပမင္းလြျခင္းး၊
38

39. MUST
 NOT locate plantations in, or adjacent to, legally Protected Areas or in areas
that have been designated to be set aside for Protected Areas
 Ensure any EIA incorporates biodiversity considerations at each stage,
including in Biodiversity Action Plans developed as part of EMP
 Publish on the company website all draft EIAs (and EMPs) once submitted
to MONREC for consideration
SHOULD
 Align practices with guidelines set out in commodity certification schemes
such as the Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO)
 Develop an informed and proactive approach to managing and protecting
biodiversity by applying relevant guidance for the agriculture sector
 Collaborate with MONREC and environmental NGOs to share relevant
biodiversity data including through platforms
Agricultural companies
39

40. ျဖစ္ မလိုး္မမ္ က့္အခး္ မး
 ပ ဒအ့့္းမးကန္းမးားက့့့္ ္နမ မးအတကင္း့့(ားို႔ ဲိုတ္) အမီးတစ္ဝိုး့့္(ားို႔ ဲိုတ္)
းမးကန္ တမမန္ ျ မးအျဖစ့္ားတ္ ငံရတ္္မ့္္က္္ကန္းမးားက့့္ ္နမ မးတကင္ စိုး္ခင္းလိုပ္းိုင္ျခင္းးို့ ္ငံရမင္္ငံရမးပါ။
 ပတ္ဝမ္းးင္စီ ခမ္႕ခကြ ူ အစီအစ ္ႏွံသူမ်ား၏ အစတ္အပိုင္းတစ္ခိုအ မျဖင့္ စီစ ္ ္းားမးားက့္ ဇီဝ းစို းးကြ မးးိုင္္မ
လိုပ္ငမ္းစီ ခး္အပါအဝင္ ပတ္ဝမ္းးင္းခိုး္ ူးမ္းစစ္ျခင္း လိုပ္ငမ္းအးင့္တစ္ခိုခင္းစီ ဇီဝ းစို းးကြ မးအမး
းက့္ားကင္းစ ္းစမး၍ လိုပ္ းမင္ပါ။
 ားနဇမတာငံရင့္ ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင္ းမ္းား ္း ္း ဝမ္ဏးီးူမမးားို႕ ပတ္ဝမ္းးင္းခိုး္းမ္းစစ္ျခင္း ူဏး ္း အစီ္င္ခစမ မးးို
တင္ျပ ပးျပီးားက္ာငံရင့္တစ္ျပင္မး္ ပတ္ဝမ္းးင္းခိုး္ ူးမ္းစစ္ျခင္းးိုင္္မ လိုပ္းိုးလိုပ္မက္းာငံရင့္အကီ
းို ံမီဝး္(ဘ္)းိုဒ္ ပပၚတကင္ အးိုပါအစီ္င္ခစမ မးအမး းိုတ္ျပမ္ ဏးျငမပါ။
လိုး္မမားင့္ ားမအခး္ မး
 တမဝမ္နူ ူ္ငံရားက့္ းီအိုမ္းလိုပ္ငမ္းးိုင္္မ စးမးဝိုင္းးြ့ားို႔ ားမ းိုမ္စက္လး္ ငံရတ္
မက္းစမစ္ မးတကင့့္ပါဝင္ားက့့္လ ္းကုမ္ခး္ မးာငံရင့့္းိုး္ကီ အမင့္အ လ့အးင့္ မးးို့လိုပ္ းမင္ပါ။
 စိုး္ပ း ္းးးအတကး့္ အမး္ ဖမ္ျပပါးြ့ားို႔ ားမ့
ားး္းိုင္္မ့လ ္းကုမ္ခး္ မးးို့အားိုးျပျခင္း့အမးျဖင့့္ဇီဝ းစို းးကြ မးအမး့စီ ခမ္႔ခကြျခင္းာငံရင့့္
းမးကန္ျခင္းအတကး့္ ဏးမင္းး းား္ငံရမမးလက္ၿပီး့း းတင္တင့္းိုင္တကန္ ျဖ္ငံရင္းားက့့္ခ ္းးပ္ ူပိုစးို့းင့္ားိုးားင့္ပါားက္။
 ားဘမဝပတ္ဝမ္းးင့္းမ္းား ္းျခင္းာငံရင့့္စပ္လ ္း၍့းးစမး့လိုပ္းိုင္ မားက့့္အစိုး္ ဲိုတ္ ားမ့အဖကြ႕အစက္း မးး၊့
ားနဇမတာငံရင့့္ားဘမဝ့့ပတ္ဝမ္းးင့့္းမ္းား ္း ္း့့ဝမ္းီးူမမာငံရင့္ာငံရင့့့္အတူတးက့့
ပူး ပါင္း၍့့ားး္းိုင္္မ့့ဇီဝ းစို းးကြးိုင္္မ့့ားတင္း့အခး္အလး္ မးးို့့ ငံရ ဝ ပးာိုင္္မ့္းးစမးားင့္ပါားက္။
စိုး္ပ း ္းလိုပ္ငမ္းးိုင္္မ းို ံမီ မး
40

41. Session 3: A quick guide to
useful sources
Inga Makusheva
Programme Manager, Myanmar Centre for Responsible Business (MCRB)
DICA Office, Yangon
5 March 2019

42. အပိုင္း (၃)း၊ အားိုးဝင္ ားမ အ္င္းအျ စ္ မးလ ္းကုမ္
Inga Makusheva
Programme Manager, Myanmar Centre for Responsible Business (MCRB)
DICA Office, Yangon
5 March 2019

43. Key Myanmar sources
 Myanmar Marine Biodiversity Atlas (Wildlife Conservation Society)
marine.myanmarbiodiversity.org
 Myanmar Biodiversity myanmarbiodiversity.org
 Myanmar Environmental Portal mya.gms-eoc.org/themes/biodiversity
 Wildlife Conservation Society Myanmar programs.wcs.org/myanmar/
 Myanmar Biodiversity Clearing House Mechanism
http://www.myanmarchm.gov.mm/biodiversity/bio_myanmar
 Myanmar Alliance for Conservation https://myanmarbiodiversity.org/
 The Myanmar National Biodiversity Strategy and Action Plan (NBSAP)
describes national biodiversity priorities and conservation planning.
 One Map Myanmar (OMM)
https://www.facebook.com/OneMapMyanmar/
 GEF/Phandeeya (open data projects) http://phandeeyar.org/
 MyLAFF is a forum for sharing information about Land, Agribusiness,
Forestry issues in Myanmar www.mylaff.org
43

44. myanmarbiodiversity.org
44

45. Key International sources
 Proteus Partners www.proteuspartners.org
 Integrated Biodiversity Assessment Tool for Business (IBAT)
https://www.ibatforbusiness.org
 Global Biodiversity Information Facility (GBIF) www.gbif.org
 Areas of Biodiversity Importance www.biodiversitya-z.org
 IUCN Red List of Threatened ecosystems www.iucnrle.org
 IUCN Red List of Threatened Species www.iucnredlist.org
 Conservation gateway, Nature Conservancy
www.conservationgateway.org
 WWF Ecoregions Ecoregions Conservation
 Intact Forest Landscapes
http://www.intactforests.org/index.html
45

46. Oil and Gas Sector
 For more on human rights impacts of the sector, see Oil &
Gas Sector Wide Impact Assessment (MCRB, 2014)
 Biodiversity and Ecosystem Services: Good Practice
Guidance for Oil and Gas Operations in Marine
Environments (FFI, 2017)
 Ecosystem Services Guidance: Biodiversity and
Ecosystem Services Guide and Checklist (IPIECA, 2011)
 Biodiversity and ecosystem services fundamentals:
Guidance document for the oil and gas industry (IPIECA,
2016)
 Integrating Biodiversity Conservation into Oil & Gas
Development and
 Negative Secondary Impacts of Oil & Gas Development
(Energy and Biodiversity Initiative (EBI), 2006) 46

47. Mining sector
 For more on human rights impacts of the sector, see
Sector Wide Impact Assessment of Limestone, Gold
and Tin Mining in Myanmar (MCRB, 2018)
 Mining and Biodiversity Guideline: Mainstreaming
biodiversity into the mining sector (Pretoria, 2013)
 Biodiversity: science and solutions for Australia (FFI,
2014)
 Good Practice Guidance for Mining and Biodiversity
(ICCM, 2006)
 A cross-sector guide for implementing the Mitigation
Hierarchy (CSBI, 2015)
 Good Practices for the Collection of Biodiversity
Baseline Data (Gullison, R. 2015) 47

48. Tourism Sector
 For more on human rights impacts of the sector, see Myanmar Tourism Sector Wide Impact
Assessment (MCRB, 2015)
 Convention on Biological Diversity page on Biodiversity and Tourism
 Tourism Supporting Biodiversity: A Manual on applying the CBD Guidelines on Biodiversity
and Tourism Development (UNDP, UNEP, 2015)
 Guidelines for tourism partnerships and concessions for protected areas: Generating
sustainable revenues for conservation and development (Spenceley, A., 2017)
 Global Sustainable Tourism Council (GSTC) Criteria for hotels, tourism operators and
destinations
 Siting and Design of Hotels and Resorts Principles and Case Studies for Biodiversity
Conservation (IUCN)
 Sustainable Coastal Tourism Handbook for the Philippines (Hüttche, C.M., A.T. White and
M.M.M. Flores, 2002)
 Tourism and Biodiversity – Achieving Common Goals Towards Sustainability (UNWTO, 2010)
 IFC’s Performance Standards and especially PS6 (IFC, 2012)
 Environmental, Health, and Safety Guidelines for Tourism and Hospitality Development (IFC)
48

49. Agriculture Sector
 For a more on human rights impacts of the oil palm sector in Myanmar, see
MCRB’s forthcoming “Sector Wide Impact Assessment of the Oil Palm
Sector in Myanmar” (2019)
 Agribusiness and the SDGs: How the agribusiness sector in ASEAN can
embrace the Sustainable Development Goals (CSR Asia, 2017)
 Sustainable Agriculture for Biodiversity: Biodiversity for Sustainable
Agriculture (FAO, 2016)
 Incentives for Ecosystem Services in Agriculture (IES) FAO (2015)
 Better Management Practices and Agribusiness Commodities Phase Two
Report: Commodity Guides (IIED, ProForest, 2004)
 Protecting Biodiversity by Working with Agribusiness Supply Chains (UNDP,
2011)
 A Practical Handbook for Conserving High Conservation Value Species and
Habitats within oil palm landscapes (ZSL, 2011)
 Practical Toolkit for Identifying and Monitoring Biodiversity in Oil Palm
Landscapes (ZSL, 2013)
49

50. Hydropower Sector
 Strategic Environmental Assesment (SEA) of the Hydropower Sector in Myanmar
Resources Page (IFC)
 MONREC and MOEE with support from IFC and the Australian government
 All projects of 10 MW capacity or greater in Myanmar
 55 consultation activities across Myanmar
 Covers:
• 6 river basins: Ayeyarwady, Thanlwin, Mekong, Sittaung, Bago and Belin
• 2 coastal basins: Tanintharyi and Rakhine
• 58 sub-basins
 Provides clear direction to decision makers and developer
 Can help maintain healthy basins over the next 100 years and beyond
 Can improve access to international financing
 Read the full report English / Myanmar
 Read the Executive Summary English / Myanmar / Kachin / Karen / Shan /
Mandarin / Thai 50

51. Biodiversity Data from the Private Sector
• Seven O&G companies collated
visual marine fauna sightings data
collected by marine fauna
observers (MFOs) during seismic
surveys in the offshore waters of
northwest Myanmar in the Bay of
Bengal between 2015 and 2017.
• 580 marine mammal (whale
and dolphin) sightings – 29,421
individuals
• 228 turtle sightings (267
individuals)
• Some were new species for
Myanmar waters

52. ပိုေၢလး း ငံရ ဇီဝ းစို းးကြ မးးိုင္္မ အခး္အလး္ မး
• ျ မ္ မာိုင္ငအ မမး္ ျ မး္ဘး္ း ္းလကမ္ ္ျပင္တို႕တကင္ ၂၀၁၅
ငံရ ၂၀၁၇ အတကင္း ္မာငံရင့္ားဘမဝဓမတ္ ငက႕လိုပ္းိုင္ားူ းို ံမီ
ခိုာငံရစ္ခိုတို႕ ငံရ ္မာငံရင့္ားဘမဝဓမတ္ ငက႕ းိုး္စ စ္ စစ္တ ္း
တိုင္းတမ မားက့္းမလအတကင္း အးဝါ ဒား္င္း းစပ္ဏးီး မး
တက႕္ငံရ္ ူ အခး္အလး္ မးးို အးဝါ ဒား္င္း းစပ္
စမင့္ဏးက့္ လ့လမားူ မး (MFOs) ငံရ းမး္နူ
စို းမင္းးမးခြ့ားက္။
• ္ မာို႕တိုး္ားတႏၱဝါ တက႕္ ူ ပါင္း ၅၈၀ (လင္းပိုင္ ာငံရင့္
ဝလငါး)း၊ တစ္ းမင္ခင္း တက႕္ ူ မး- ၂၉,၄၂၁ ဏး ္
• ပင္လန္လပ္ မး တက႕္ ူ ပါင္း ၂၂၈ (တစ္ းမင္ခင္း
၂၆၇ ဏး ္)
• တခ ႕ တက႕္ငံရ ူ ငံရမ ျ မ္ မ ္ပိုင္မး္အတကင္း တက႕္ငံရ ားမ
းစပ္အားစ္ မး ျဖစ္ဏးားက္။

53. www.mcrb.org.mm
myanmar.responsible.busine
ss
Vicky.bowman.mcrb