KUNST VERZAMELEN ALS PASSIE - KUNST STEUNEN ALS VERANTWOORDELIJKHEID - Inzichten over de wereld van de Nederlandse hedendaagse kunst – Opbouwen van eigen collectie - De kunstmarkt in Nederland – Kunstverzamelaars – Kunstenaars hiërarchie – Kunst als belegging - Kunstprijzen – Kunst trends – Kunst behoeften en meer
Hedendaagse kunst als passie_ Nature Art Fair lezing 18 mei
1. KUNST VERZAMELEN ALS PASSIE
KUNST STEUNEN ALS VERANTWOORDELIJKHEID
Inzicht geven in de wereld van de Nederlandse hedendaagse kunst – opbouwen van eigen collectie - de kunstmarkt –
kunstverzamelaars – kunstenaars hiërarchie –kunst als belegging - kunstprijzen – kunst trends – kunst behoeften
Eric van ‘t Hoff
Aalsmeer, 18 mei 2019 58 jaar, geboren in Istanbul, Turkije
Woon in Nigtevecht samen met vrouw
Sophie, zoon Bram 18 jaar in Delft
Europese IT baan bij Dell Technologies
Sociaalliberaal
Open-water zwemmer
https://twitter.com/ericvanthoff
Eric.van.t.Hoff@xs4all.nl
Marlène Dumas, 2014
Het is de kijker die het kunstwerk maakt!
2. *** Disclaimer ***
• Geen studie kunstgeschiedenis, geen kunst criticus, niet werkzaam in de kunstwereld
• Alle gegevens gebaseerd op eigen ervaring en op mijn eigen verantwoordelijkheid
• Geen top 100 kunstverzamelaar met collectiewaarde van meer dan 750.000 euro
• Prinses Beatrix van Oranje-Nassau, Jan de Bouvrie, Martijn Sanders, Els Blokker-Verwer, Robert en Renée Drake, ….
• Zie https://www.kunstweek.nl/top100verzamelaars/
• Geen privé Museum voor eigen collectie
• Hans Melchers – Museum Moore, Gorssel
• Joop van Caldenborgh – Museum Voorlinden, Wassenaar
• Geert Steinmeijer – Museum No Hero, Delden
• Jan van den Broek – Museum Lam, Lisse
• Marjolein de Groen – Museum Collectie De Groen, Arnhem
3. Vier beginpunten van mijn reis naar de kunstwereld
Robert van ‘t Hoff 1915De Stijl
Iedereen kan kunst maken maar niet iedereen kan het bedenken!
~1985
Privé kunst in Museum!
Museum kunst is te koop!
~1990
Bert Meinen 1970Wim T. Schippers 1979 Ger van Elk 1975
Zet je vaste kijkpatronen opzij!
~1980
UT Twente campus
Kunst is Natuur door de mens!
~1975
Palmyra, SyriëBaalbek, Libanon
4. Een passie die is uitgegroeid tot een verzameling van
Nederlandse Naoorlogse kunst
Gouache,
43%
Photo, 16%
Schilderij,
30%
Tekening,
7%
Anders, 5%
12%
5%
19%
33% 33%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
voor 1960 1961 - 1975 1975 - 1990 1991 - 2005 na 2005
Gehele collectie
• M/V: 80/20
Na 2005:
• M/V: 55/45
Galerie,
70%
Veilinghuis ,
14%
Kunsthandel,
16%
80% Amsterdam:
• andriesse eyck
• Annet Geelink
• Van Gelder
• Gerard Hofland
• Fons Welters
• …
5. Collectie selectie langs de naoorlogse kunstgeschiedenis
1940
Cobra
Nul
1960 1980 2000 2020
Conceptuele kunst
Nieuwe media / Video / Computer / Internet / 3D digitaal / Virtual Reality /
Arte
Povera Fundamentele kunst
Abstract expressionisme
Pop-art
Minimal art
Graffiti art
Fluxus
Nieuwe
Wilden
…. en veel meer
Hyperrealisme
Vrije Beelden
De Realisten
Jaar indeling van de afgebeelde werken is gerelateerde aan de stijlperiode van de kunstenaar en niet van het werk zelf
Geometrisch abstracte kunst
École de Paris
6. Bij verzamelen volgt ervaring delen, kunst uitlenen en …
Kiki Lamers
Centraal Museum Utrecht
2010
Marijke van Warmerdam
Huize Frankendael Amsterdam
2018
Berend Strik
Museum Het Valkhof Nijmegen
2011
René Daniëls
Van Abbe Eindhoven
2008
Katinka Lampe
Museum Arnhem
2015
Marijke van Warmerdam
Kunstbeeld
Augustus 2014
Ger van Elk
Kunstschrift
Juli 2002
Hugo Tieleman
NRC
April 2017
Natasja Kensmil
Amsterdam Art
April 2016
Rob van Koningsbruggen
Vereniging Rembrandt
Maart 2018
o.a. Koen Delaere
Independent Collector
14 Augustus 2018 (url)
o.a. Marien Schouten
ArtLand
14 Dec 2017 (url)
7. … kunst steunen als verantwoordelijkheid
Kunstreizen, rondleidingen, ateliers, kunstenaars, collecties, musea, kunstcritici, conservatoren, lezingen, ….
Steunen van museale kunstaankopen
AmbassadeurLid acquisitie commissie Lid van Stedelijk Circle
8. Overproductie van Hedendaagse kunst in een markt van
plusminus €250m/jaar*
Kunstconsumptie
±5.000 verzamelaars waarvan ±250 zeer gedreven
± 40 actieve bedrijfscollecties
± 20 musea van moderne kunst
Kunst productie
±14.000 kunstenaars
Kunst distributie
± 400 galeries ±€110m/jaar
± 40 kunstuitleencentra
Plus toenemende int’l online galeries
(Saatchiart, Artsy, Artspace, Catawiki, …)
Jaarlijkse toestroom
±500 van 10 bachelor opleidingen
±50 van 4 master opleidingen
*m.i.v. buitenlandse
en 2de markt aankopen
Plus 2de markt distributie
± 15 kunsthandelaren
± 5 veilinghuizen ±€20m/jaar
(Christie’s, Vendue Huis, AAG, …)
Particulieren 50% Overheid 13% Musea 4% 0verige 11%Bedrijven 20%
Onderzoek van Nederlandse Galerie Associatie over vraag naar hedendaagse
beeldende kunst , September 2017: http://nederlandsegalerieassociatie.nl/wp-
content/uploads/2017/09/Motivaction-Eindrapport-NGA-kunstkopers-2017-.pdf
www.vbcn.nl
www.mondriaanfonds.nl
http://nederlandsegalerieassociatie.nl/
9. Overproductie van Hedendaagse kunst in een markt van
plusminus €250m/jaar*
Kunstconsumptie
±5.000 verzamelaars waarvan ±250 zeer gedreven
± 40 actieve bedrijfscollecties
± 20 musea van moderne kunst
Kunst productie
±14.000 kunstenaars
Kunst distributie
± 400 galeries ±€110m/jaar
± 40 kunstuitleencentra
Plus toenemende int’l online galeries
(Saatchiart, Artsy, Artspace, Catawiki, …)
Jaarlijkse toestroom
±500 van 10 bachelor opleidingen
±50 van 4 master opleidingen
*m.i.v. buitenlandse
en 2de markt aankopen
Plus 2de markt distributie
± 15 kunsthandelaren
± 5 veilinghuizen ±€25m/jaar
(Christie’s, Vendue Huis, AAG, …)
Particulieren 50% Overheid 13% Musea 4% 0verige 11%Bedrijven 20%
Onderzoek van Nederlandse Galerie Associatie over vraag naar hedendaagse
beeldende kunst , September 2017: http://nederlandsegalerieassociatie.nl/wp-
content/uploads/2017/09/Motivaction-Eindrapport-NGA-kunstkopers-2017-.pdf
www.vbcn.nl
www.mondriaanfonds.nl
http://nederlandsegalerieassociatie.nl/
Kunst versus Rijksbegroting: 0,1%
Rijkbegroting 2019: €295 miljard
• Cultuur: €853 miljoen
• Beeldende kunst: €240 miljoen
Kunst versus automarkt: 0,5%
Kunst omzet: €250 miljoen
Auto’s omzet: €41,9 miljard
Jeff Koons
Rabbit 1986
€82 miljoen
Post-War Contemporary Art: 1,4%
• Mei - New York: €560 miljoen
• April - Amsterdam: €7,8 miljoen
Post-War & Contemporary Art Veiling markt 2018: 0,6%
• Wereldwijd: €6,5 miljard
• Nederland: €40 miljoen
11. ±14.000 beeldende kunstenaars waarvan minder dan 20%
van kunst kunnen leven
Champions League
±25 kunstenaars
Kunstenaars zijn gepassioneerde beroepsbeoefenaars die
status en werkplezier als immaterieel inkomen beschouwen.
Eredivisie
±2%
( 250x)
Eerste Divisie
±5%
(750x)
Hoofdklasse Amateur
>80%
• Internationale herkenning
• meerdere prijzen, ook in buitenland
• aangekocht door buitenlandse musea
• postacademisch opleiding (Rijks, Ateliers)
• meerdere galeries buiten Nederland
• regelmatig solo tentoonstellingen
• vaak assistenten in dienst
• inkomen >100.000€
• regionale herkenning
• groepstentoonstellingen
• lokale galerie
• inkomen ±35.000€ (Jan Modaal)
• lokale herkenning, vriendenkring
• geen galerie, verkoopt uit atelier
• vaak in de bijstand of bijbaan
• weinig inkomen uit kunst
• nationale herkenning
• publicaties en prijzen
• enkele solo toonstellingen
• bedrijven collecties en musea
• nationale galerie
• inkomen ±60.000€
12. Selectie van 10 Champions League kunstenaars
Marlène Dumas
Rineke Dijkstra
Michael Raedecker
Erwin Olaf
Marijke van Warmerdam
Robert Zandvliet
Joep van Lieshout
Aernout Mik
Desirée Dolron
Marc Mulders
13. Kunst en beleggen
Alleen de top van de kunst kan desnoods gebruikt worden als belegging!
Kunst is een duurzame consumptie goed!
Jan Schoohoven T75-72, 1975
Zelf gekocht bij Kunsthandel Beeldman in 1995 voor
2.750 gulden in 1995 nu waard rond €12.000
Marlène Dumas, Schoolboys, 1987
Gekocht door Museum Gouda in 1988 voor €8.100 en
verkocht bij Sotheby’s in 2011 voor €1.250.000
14. Kunst en beleggen
Jan Schoohoven T75-72, 1975
Zelf gekocht bij Kunsthandel Beeldman in 1995 voor
2.750 gulden in 1995 nu waard rond €12.000
Alleen de top van de kunst kan desnoods gebruikt worden als belegging!
Kunst is een duurzame consumptie goed!
Marlène Dumas, Schoolboys, 1987
Gekocht door Museum Gouda in 1988 voor €8.100 en
verkocht bij Sotheby’s in 2011 voor €1.250.000
Aankoop
jaar
Jaar 1 Jaar 5 Jaar 10 Jaar 15 Jaar 20 Jaar 25
Aankoop
prijs
10%
50%
100%
500%
Jaar 30
Prijs ontwikkeling van hedendaagse kunst
(bij benadering)
Champions
League
Eredivisie
Eerste divisie
Hoofdklasse
Amateur
15. • Stimuleringsprijs voor schilders tot 40 jaar, minimaal 5 jaar woonachtig in Nederland, tweejaarlijks
• €12.500 – solotentoonstelling in Hengelo - €10.000 voor monografie
• Genomineerd kunstenaars van 2018:
Sam Samiee
Rijksacademie Amsterdam
Koninklijke Prijs voor de Vrije Schilderkunst 2016
Frank Ammerlaan
Royal College of Art London
De Scheffer 2013
Koninklijke Prijs voor de Schilderkunst 2012
Raquel van Haver
HKU Utrecht
De Scheffer 2017
Koninklijke Prijs voor de Vrije Schilderkunst 2018
Nederlandse kunstprijzen
1) ABN AMRO Kunstprijs
2) Alcuinprijs
3) Allianz Nederland Grafiekprijs
4) Am NAi Prijs
5) Amsterdamprijs voor de Kunst
6) B.A.C.A. Europe
7) Beeldend Gesproken Kunstprijs
8) Gerrit Benner Prijs voor Beeldende Kunst
9) Hermine van Bers Beeldende Kunstprijs
10) Boellaardprijs
11) Geraert ter Borchprijs
12) Françoise van den Bosch Prijs
13) Buning Brongers Prijs
14) Buys van Hultenprijs
15) Capilux Alblasprijs
16) Hendrik Chabot Prijs
17) Cobra Kunstprijs Amstelveen
18) Cohen Gosschalkprijs
19) De Eerste Prijs
20) Dutch Street Art Awards
21) Thérèse van Duyl-Schwartze Portretprijs
22) Fentener van Vlissingen Cultuurprijs
23) Dr. A.H. Heineken Prijs voor de Kunst
24) Dolf Henkesprijs sinds 2004
25) Aart van den IJsselprijs
26) Wim Izaksprijs
27) Jan Kassiesprijs
28) B.J. Kerkhofprijs
29) Charlotte Köhlerprijs
30) Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst
31) Kunstbeeld Groene Olijf
32) Prijs van de Stichting Kunstenaarsverzet 1942-1945
33) Frans Molenaar-prijs
34) Philip Morris Kunstprijs
35) Bernardine de Neeve Prijs
36) O-68 prijs voor Nederlandse/Duitse beeldend kunstenaars
37) Oeuvreprijzen Fonds BKVB, van 1992 tot 2011
38) De Oeuvreprijzen
39) Jeanne Oosting Prijs
40) Charlotte van Pallandtprijs
41) Gretha en Adri Pieckprijs
42) Piket Kunstprijzen voor jonge professionele kunstenaars
43) Benno Premselaprijs
44) Prins Claus Prijzen
45) Pritzker Price
46) Rabobank Kunstprijs
47) Gerrit Rietveld Academie prijs
48) Roland Holstprijs voor Kunst
49) Rotterdam Maaskant prijs
50) De Scheffer
51) Sikkensprijs
52) Singerprijs
53) St-ART Grafiekprijs
54) Talensprijs
55) TENT. Academy awards
56) Harrie Tillieprijs
57) Van Bommel Van Dam Prijs
58) Van Lanschot Kunstprijs
59) Van Looy-prijs
60) Johannes Vermeer Prijs
61) Volkskrant Beeldende Kunst Prijs, sinds 2006
62) H.N. Werkmanprijs
63) Willink van Collenprijs
64) Witteveen+Bos-prijs voor Kunst+Techniek, sinds 2001
65) Wolfprijs, wetenschaps- en kunstprijs (ISR)
66) Wolvecampprij
Wiki: https://nl.wikipedia.org/wiki/Kunstprijs
Op zoek naar hedendaagse kunststromingen 1/2
De Wolvecamprijs
“Imigration Art” “Post Informal Art” “Neo Mural Art”
16. Rana Hamadeh
ArtEZ Enschede
Funda Gül Özcan
Rijksacademie A’dam
Bettie van Haaster
De Ateliers A’dam
Prix de Rome 1989
Nederlandse kunstprijzen
1) ABN AMRO Kunstprijs
2) Alcuinprijs
3) Allianz Nederland Grafiekprijs
4) Am NAi Prijs
5) Amsterdamprijs voor de Kunst
6) B.A.C.A. Europe
7) Beeldend Gesproken Kunstprijs
8) Gerrit Benner Prijs voor Beeldende Kunst
9) Hermine van Bers Beeldende Kunstprijs
10) Boellaardprijs
11) Geraert ter Borchprijs
12) Françoise van den Bosch Prijs
13) Buning Brongers Prijs
14) Buys van Hultenprijs
15) Capilux Alblasprijs
16) Hendrik Chabot Prijs
17) Cobra Kunstprijs Amstelveen
18) Cohen Gosschalkprijs
19) De Eerste Prijs
20) Dutch Street Art Awards
21) Thérèse van Duyl-Schwartze Portretprijs
22) Fentener van Vlissingen Cultuurprijs
23) Dr. A.H. Heineken Prijs voor de Kunst
24) Dolf Henkesprijs sinds 2004
25) Aart van den IJsselprijs
26) Wim Izaksprijs
27) Jan Kassiesprijs
28) B.J. Kerkhofprijs
29) Charlotte Köhlerprijs
30) Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst
31) Kunstbeeld Groene Olijf
32) Prijs van de Stichting Kunstenaarsverzet 1942-1945
33) Frans Molenaar-prijs
34) Philip Morris Kunstprijs
35) Bernardine de Neeve Prijs
36) O-68 prijs voor Nederlandse/Duitse beeldend kunstenaars
37) Oeuvreprijzen Fonds BKVB, van 1992 tot 2011
38) De Oeuvreprijzen
39) Jeanne Oosting Prijs
40) Charlotte van Pallandtprijs
41) Gretha en Adri Pieckprijs
42) Piket Kunstprijzen voor jonge professionele kunstenaars
43) Benno Premselaprijs
44) Prins Claus Prijzen
45) Pritzker Price
46) Rabobank Kunstprijs
47) Gerrit Rietveld Academie prijs
48) Roland Holstprijs voor Kunst
49) Rotterdam Maaskant prijs
50) De Scheffer
51) Sikkensprijs
52) Singerprijs
53) St-ART Grafiekprijs
54) Talensprijs
55) TENT. Academy awards
56) Harrie Tillieprijs
57) Van Bommel Van Dam Prijs
58) Van Lanschot Kunstprijs
59) Van Looy-prijs
60) Johannes Vermeer Prijs
61) Volkskrant Beeldende Kunst Prijs, sinds 2006
62) H.N. Werkmanprijs
63) Willink van Collenprijs
64) Witteveen+Bos-prijs voor Kunst+Techniek, sinds 2001
65) Wolfprijs, wetenschaps- en kunstprijs (ISR)
66) Wolvecampprij
Wiki: https://nl.wikipedia.org/wiki/Kunstprijs
Op zoek naar hedendaagse kunststromingen 2/2
Selectie van drie prijswinnaars
Prix de Rome 2017
Tot 40 jaar
€40.000
Volkskrant Kunstprijs 2019
Tot 35 jaar
€10.000
Jeanne Oosting Prijs 2019
karakter van oeuvreprijs
€7.500
“Sensorial Art” “Contemporary Barok” “Abstract Expressionism”
17. Recent Nederlandse publicatie over Hedendaagse kunst
Over de lusten en lasten van het
schilderen (2018)
Over het kopen van kunst
(2018)
Over 50 belangrijkste
kunstwerken sinds 1968 (2019)
Over kunstwerken in bedrijven
collecties sinds 1945 (2019)
Mijn grootse
inspiratiebron
Sinds 1950 de meest
complete inleidingen in
de kunstgeschiedenis
Online:
- Artforum.com
- Artnet.com
- Artnews.com
- Artsy.net
- Artland.com
- Independent-collectors.com
18. In een goed kunstwerk moet je iets zien wat je niet ziet
maar wel voelt!
Neuroloog Prof V. Ramachandran, 1999: zintuiglijke prikkels in de hersenen die
veroorzaakt worden door het ervaren van “goede kunst” leiden tot esthetisch genot!
Rob van Koningsbruggen 1985
Sotheby’s 2004
Berend Strik 2007
Fons Welters 2010
Marien Schouten 2013
Paul Andriesse 2013
Koen Delaere 2017
Gerhard Hofland 2017
Rezi van Lanksveld 2018
Annet Geelink 2018
19. Top vijf verlanglijstje
(van kunstenaars die nog niet binnen de collectie vertegenwoordig zijn)
Michael Raedecker 56jr
Rijksacademie, A’dam
Galerie Grimm
Natasja Kensmil 45jr
De Ateliers, A’dam
andriesse eyck galerie
Sarah van Sonsbeek 43jr
Rijksacademie, A’dam
Annet Geelink Galerie
Ina van Zijl 48jr
De Ateliers, A’dam
Galerie Onrust
Esther Tielemans 43jr
Rijksacademie, A’dam
Ron Mandos
en veel meer …
20. Tot Slot
Beeldende Kunst is eeuwig kijkplezier!
Theater ervaren
Muziek luisteren
Boek lezen Eeuwig kijkplezier
Film kijken
ERIC.VANT.HOFF@XS4ALL.NL