2. Πριν από την παρουσίαση του μαθήματος πρέπει να σου δώσουμε κάποιες διευκρινήσεις, που θα κάνουν πιο εύκολη και κατανοητή την ανάγνωσή της. Στην παρουσίαση εκτός από τη θεωρία του μαθήματός σου, υπάρχουν σχόλια, διευκρινήσεις και οδηγίες του καθηγητή, που απευθύνονται σ’εσένα και έχουν στόχο να σε διευκολύνουν στο να μελετήσεις και να μάθεις το μάθημα. Αυτά τα λόγια του καθηγητή ξεχωρίζουν από τη θεωρία και την ανάλυσή της, διότι βρίσκονται μέσα σε ένα πλαίσιο. Πριν από αυτό το πλαίσιο υπάρχει ένα σκίτσο που αναπαριστά τον καθηγητή ενώ ένα άλλο σκίτσο που αναπαριστά το μαθητή , υπάρχει πριν από την παρουσίαση της θεωρίας ύλης, που καλείσαι να μάθεις.
3.
4.
5. Το 1ο μέρος του βιβλίου αναφέρεται στην Προϊστορία, σε μια χρονική περίοδο κατά τη διάρκεια της οποίας ο άνθρωπος εξελίχθηκε σε μεγάλο βαθμό. Το Κεφάλαιο Α’ της Προϊστορίας ασχολείται με την Εποχή του Λίθου. Σε αυτό το κεφάλαιο θα μάθεις πώς εξελίχθηκε ο άνθρωπος ώσπου να φτάσει στη μορφή που έχει σήμερα. Θα μάθεις για τον τρόπο ζωής του και για τις αλλαγές που σημειώθηκαν σε διάφορους τομείς της ζωής του, π.χ. στη γεωργία, την κτηνοτροφία, την κεραμική. Με λίγα λόγια θα παρακολουθήσεις τα στάδια εξέλιξης του ανθρώπου κατά την Παλαιολιθική, Μεσολιθική και Νεολιθική εποχή. Σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε μια εικόνα του πώς ζούσαν οι άνθρωποι εκείνης της εποχής.
6. Πριν αναφερθούμε στην Εποχή του Λίθου, πρέπει να κάνουμε σαφές πώς χωρίζεται η ιστορική επιστήμη και πώς η προϊστορία.
8. Η Εποχή του Λίθου χωρίζεται στις παρακάτω υποπεριόδους:
9. Τα είδη των ανθρώπων που έζησαν κατά την Παλαιολιθική εποχή είναι τέσσερα:
10. Ο τρόπος ζωής κατά την Παλαιολιθική και Μεσολιθική εποχή: Ο άνθρωπος ζούσε σε σπηλιές. Διάλεγε το πού θα μείνει ανάλογα με την τροφή του, ανάλογα δηλαδή με το μέρος που είχε ζώα που θα μπορούσε να φάει. Συνήθως αυτά τα μέρη ήταν κοντά σε νερό, κοντά στη θάλασσα, σε λίμνες ή ποτάμια. Ζούσε νομαδικά και έμενε προσωρινά σε κάποιο μέρος. Βασική τροφή λοιπόν ήταν το κρέας των ζώων που σκότωνε, αλλά και καρποί της γης, γι’ αυτό και ο άνθρωπος αυτής της περιόδου ονομάζεται κυνηγός και τροφοσυλλέκτης. Επίσης ψάρευε. Ανάλογα με το πού ζούσε έτρωγε μαμούθ (στην ανατολική Ευρώπη), τάρανδο, αίγαγρο και αντιλόπη (στη δυτική Ευρώπη), βόδια, ελάφια και άλογα, αλλά και καρπούς της γης (στη μεσογειακή Ευρώπη). Επιπλέον, κατασκεύαζε εργαλεία από πέτρα, οστά ή κέρατα ζώων και φορούσε δέρματα ζώων.
11. Η τέχνη κατά την Παλαιολιθική και Μεσολιθική εποχή Στα τέλη της Παλαιολιθικής εποχής εμφανίζεται η τέχνη, δηλαδή η δημιουργία αντικειμένων που δεν χρησιμεύουν σε κάτι, αλλά έχουν συμβολικό χαρακτήρα ή διακοσμητικό ρόλο.
12. Εκτός από τις σπηλαιογραφίες, στα έργα τέχνης της εποχής ανήκουν ζωγραφικές παραστάσεις, αγαλματίδια από πηλό, κόκκαλο ή πέτρα και κοσμήματα (περιδέραια, βραχιόλια, σκουλαρίκια κ.ά.).
14. Σε αυτό το σημείο θα μάθεις για ένα σημαντικό γεγονός που άλλαξε για πάντα τη ζωή των ανθρώπων. Το γεγονός αυτό συνέβη κατά τη Νεολιθική εποχή και είναι η καλλιέργεια της γης.
15.
16. Ο τρόπος ζωής κατά τη Νεολιθική εποχή: Είδαμε ως τώρα ότι ο προϊστορικός άνθρωπος της Παλαιολιθικής και της Μεσολιθικής περιόδου ζούσε με βάση το κυνήγι και τη συλλογή καρπών από το έδαφος και μετακινούνταν συνεχώς. Με την έναρξη όμως της Νεολιθικής περιόδου, τα βασικά σημεία της καθημερινότητας του ανθρώπου αλλάζουν. Πιο αναλυτικά, εξελίσσονται οι τομείς της διατροφής και της κατοικίας, καθώς τώρα πια ο άνθρωπος μαθαίνει να καλλιεργεί τη γη (άρα δεν εξαρτάται η διατροφή του αποκλειστικά από το κυνήγι), και μένει κοντά της (άρα παύει να μετακινείται συνεχώς όπως στην Παλαιολιθική εποχή), εγκαθίσταται δηλαδή μόνιμα σε κάποια μέρη.Η γεωργία γεννιέται στη λεγόμενη «εύφορη ημισέληνο» που περιλαμβάνει τη Μεσοποταμία, την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο. Οι δύο παραπάνω εξελίξεις σηματοδοτούν και την εξέλιξη στον τομέα της τεχνικής: για να μπορέσει ο άνθρωπος να καλλιεργήσει τη γη αποτελεσματικά, χρειάστηκε να φτιάξει κατάλληλα εργαλεία, αλλά και για να αποθηκεύσει τη σοδειά του χρειάστηκε να φτιάξει πήλινες κατασκευές, διάφορα δοχεία, στα οποία θα έβαζε μέσα τρόφιμα.
17. Στην Ελλάδα κατά τη Νεολιθική εποχή σημειώνονται οι ακόλουθες μεταβολές
18.
19. Βάση της οικονομίας είναι η ενασχόληση με τη γεωκτηνοτροφία: καλλιέργεια δημητριακών και οσπρίων, εκτροφή αιγοπροβάτων, βοοειδών και χοίρων. Δεν υπήρχε ιδιοκτησία, αλλά η γη ανήκε στην κοινότητα. Οι άνθρωποι είχαν έντονο θρησκευτικό συναίσθημα, μια και έθαβαν τους νεκρούς τους.
20.
21. Τα εδώλια παρίσταναν συνήθως γυναικείες μορφές, όρθιες ή καθιστές, κάποιες φορές με ένα παιδί στην αγκαλιά. Τα γυναικεία εδώλια εικάζεται ότι εικονίζουν τη θεά της γονιμότητας, τη μητέρα θεά. Άλλα δείγματα τέχνης της εποχής: α. κεραμική αγγειοπλαστική τέχνη β. σφραγίδες από πηλό ή μαλακό λίθο γ. εργαλεία από οστά δ. εργαλεία από λίθο λαξευμένο (όπως ο σκληρός, ηφαιστειογενής, μαύρος οψιανός λίθος)
