2. Περιεχόμενα
2. Η μέθοδος.................................................................................................. 3
3. Το υπόδειγμα ............................................................................................ 4
3.1 Πως γίνεται η αρχή ................................................................................. 5
3.2 Συλλογή στοιχείων ................................................................................... 5
3.3 Εισαγωγή στοιχείων ................................................................................ 7
3.4 Αποτελέσματα........................................................................................ 11
Γλωσσάριο .................................................................................................. 13
Χρήσιμες διευθύνσεις: ............................................................................... 16
2
3. 1. Εισαγωγή
Το παρόν επεξηγηματικό κείμενο δίνει μία κοινή προσέγγιση στα μέλη του δικτύου
RURENER και σε κάθε άλλο ενδιαφερόμενο Δήμο ώστε να καταγράφουν τα στοιχεία που
αφορούν την παραγωγή, μετατροπή και χρήση της ενέργειας σε τοπικό επίπεδο. Η κατα-
γραφή των στοιχείων αυτών μέσω ενός ενιαίου εργαλείου είναι το πρώτο βήμα που θα
επιτρέψει στους Δήμους να παρακολουθούν τις χρήσεις της ενέργειας και να μετρούν την
πρόοδό τους προς την ενεργειακή ουδετερότητα.
Μία βασική τεχνική του ενεργειακού σχεδιασμού είναι η απεικόνιση ενός δεδομένου ε-
νεργειακού συστήματος σε μία συγκεκριμένη στιγμή. Ένα ενεργειακό ισοζύγιο δίνει μία
απλή, γενική και ξεκάθαρη άποψη των διαφόρων ενεργειακών πηγών και χρήσεων στα
όρια ενός Δήμου, ώστε να είναι εφικτή η ετήσια σύγκριση. Το προτεινόμενο υπόδειγμα
είναι απλό και εύκολο στη χρήση, παρουσιάζοντας τα βασικά στοιχεία παραγωγής και
κατανάλωσης ενέργειας σε μία και μόνο σελίδα.
Σκοπός του εργαλείου αυτού είναι η χρήση του όχι μόνο στο έργο RURENER, αλλά και
από άλλους Δήμους που επιθυμούν να μετρήσουν την απόδοσή τους και να αναλάβουν
δράσεις σε ότι αφορά στην ενέργεια και την προστασία του περιβάλλοντος. Το εργαλείο
αυτό αποτελεί ένα πλαίσιο που μπορεί να επεκταθεί ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε Δή-
μου.
Τα επόμενα κεφάλαια παρουσιάζουν την φιλοσοφία του υπολογιστικού εργαλείου και δί-
νουν χρήσιμες πληροφορίες για το πως μπορεί να χρησιμοποιηθεί και που μπορούν να
βρεθούν χρήσιμα στοιχεία.
2. Η μέθοδος
Το πρώτο βήμα στον σχεδιασμό είναι η κατανόηση του που και πως η ενέργεια παράγεται
και χρησιμοποιείται. Η καταγραφή είναι το πιο απαιτητικό σημείο από άποψη χρόνο, αλλά
το πιο δύσκολο είναι να συλλεγούν πλήρη και αξιόπιστα δεδομένα. Το πως ο Δήμος χρη-
σιμοποιεί την ενέργεια πρέπει να γίνει κατανοητό πριν να βρεθούν τρόποι εξοικονόμησης
ενέργειας και αποδοτικότερης χρήσης της και παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πη-
γές.
Στόχος του εργαλείου είναι να εκτιμήσει την αρχική κατάσταση ενός Δήμου, αλλά και να
μετρήσει την πρόοδο. Το αρχικό στάδιο είναι η συλλογή δεδομένων και η μέτρηση ενερ-
γειακών αναγκών και προσφοράς σε επίπεδο Δήμου, κάνοντας πιο κατανοητή την τελική
χρήση (πχ. γεωργία, οικιακός τομέας) και τρόπων που η ενέργεια παράγεται (από ανανεώ-
σιμες και μη πηγές). Στόχος αποτελεί επίσης η σύγκριση χρόνο με το χρόνο και η παρακο-
λούθηση της βελτίωσης σε μακροπρόθεσμη βάση.
Το υπόδειγμα Ενεργειακής Ουδετερότητας είναι σε μορφή excel και είναι η επισκόπηση
της παραγωγής ενέργειας, εισαγωγής και κατανάλωσης σε μία περιοχή, με κατανομή της
ενέργειας (ηλεκτρική, θερμική, καύσιμο μεταφορών) ανά τελική χρήση.
3
4. Τα βασικά κριτήρια και οι απαιτήσεις του υποδείγματος Ενεργειακής Ουδετερότητας είναι
τα ακόλουθα:
Απλή δομή, σύντομο, διαθέσιμο στο διαδίκτυο σε απλή μορφή (πχ. excel)
Εύκολο να τροποποιηθεί (εύκολο να αναβαθμιστεί ή να προστεθούν νέες υποκατη-
γορίες από τον χρήστη)
Χρήση του από πολλούς Δήμους ανεξάρτητα της διαφορετικότητας και των χαρα-
κτηριστικών τους
Δομημένο με τρόπο που να επιτρέπει την εύκολη κατανόησή του και την εισαγωγή
δεδομένων
Το εργαλείο να βασίζεται σε σχετικά λίγα δεδομένα ώστε να είναι όσο το δυνατόν
πιο πρακτικό
Συνδυασμός προσέγγισης από κάτω προς τα επάνω και το αντίθετο
Τα εισερχόμενα δεδομένα μπορούν να βασίζονται σε μετρήσεις ή ακόμη και εκτι-
μήσεις.
Η μέθοδος έχει σχεδιαστεί ώστε να συλλέγονται και παρουσιάζονται πληροφορίες για τις
βασικές δραστηριότητες ενός Δήμου έτσι ώστε να εξαχθούν χρήσιμα αλλά γενικά στοιχεία
για μελλοντικό σχεδιασμό και ανάλυση.
3. Το υπόδειγμα
Το υπόδειγμα Ενεργειακής Ουδετερότητας παρουσιάζει την χρήση ενέργειας στους ακό-
λουθους τομείς:
Οικιακός
Εμπόριο
Δημόσια Διοίκηση
Βιομηχανία
Μεταφορές
Γεωργία
Δάση
Αλιεία
Άλλες χρήσεις.
Οι περισσότεροι από τους τομείς περιλαμβάνονται καθώς επηρεάζονται άμεσα από τις
δραστηριότητες ενός Δήμου. Το υπόδειγμα μπορεί να επεκταθεί στις περιπτώσεις όπου
μπορούν να συλλεγούν περαιτέρω στοιχεία (όπως καταναλώσεις ενέργειας εντός των το-
μέων).
Το υπόδειγμα περιέχει βασικές αλλά χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με την χρήση της ε-
νέργειας στον Δήμο για ένα συγκεκριμένο έτος. Κάθε έτος το υπόδειγμα θα πρέπει να συ-
μπληρώνεται εκ νέου δείχνοντας τις αλλαγές του ενεργειακού μίγματος ή τις βελτιώσεις.
Στην πράξη ενεργειακά στοιχεία σε επίπεδο Δήμου σπάνια υπάρχουν διαθέσιμα, έτσι μία
ετήσια απογραφή δημιουργεί ένα πολύτιμο αρχείο. Επιπρόσθετα, χρόνο με το χρόνο το
υπόδειγμα αυτό μπορεί να επεκτείνεται περαιτέρω δίνοντας λεπτομερέστερα δεδομένα και
ανάλυση.
4
5. 3.1 Πως γίνεται η αρχή
Για να συμπληρωθεί το υπόδειγμα Ενεργειακής Ουδετερότητας για ένα συγκεκριμένο Δή-
μο απαιτείται να:
Καθοριστεί ο υπεύθυνος συλλογής στοιχείων και δημιουργίας του ενεργειακού
προφίλ του Δήμου
Καθοριστεί το έτος αναφοράς
Καθοριστούν τα φυσικά όρια του Δήμου (ακόμη και αν κάτι τέτοιο δεν είναι και
τόσο ξεκάθαρο) και ο επιθυμητός τύπος ανάλυσης
Προσδιοριστούν οι τοπικές και εισαγόμενες πηγές ενέργειας και η τελική χρήση
(ένα βασικό διάγραμμα ροής είναι χρήσιμο)
Συλλεχθούν στοιχεία από τους παρόχους ηλεκτρισμού και καυσίμων
Συλλεχθούν στοιχεία από τους καταναλωτές ενέργειας
Συλλεχθούν δεδομένα σχετικά με τους συντελεστές μετατροπής και το ενεργειακό
περιεχόμενο
Χρησιμοποιηθούν τα στοιχεία για να δημιουργηθεί ένα ισοζύγιο, κάποια σχήματα
και μία απλή έκθεση.
Τα φυσικά όρια καθορίζουν την περιοχή μελέτης (πχ. τα όρια του Δήμου ως χωρική ενό-
τητα, ένα τμήμα του, ο Δήμος ως διοικητική μονάδα). Ένας παράγοντας που βοηθά στον
καθορισμό αυτό είναι αν ο στόχος σχετίζεται με όλες τις πλευρές της παραγωγής και χρή-
σης ενέργειας ή μόνο με ένα συγκεκριμένο ζήτημα ή περιοχή. Όταν τα όρια καθοριστούν
μπορεί να ξεκινήσει η συλλογή στοιχείων.
3.2 Συλλογή στοιχείων
Τα εισερχόμενα στο υπόδειγμα είναι στοιχεία όπως:
πληθυσμός
παροχή καυσίμων (τοπικά ή εισαγόμενα)
τομείς εντός του Δήμου και τελική χρήση της ενέργειας.
Ανάλογα με την λεπτομέρεια των στοιχείων που εισάγονται, τα αποτελέσματα μπορεί να
αναφέρονται σε περισσότερες κατηγορίες. Η διαθεσιμότητα στοιχείων και η χρήση των
αποτελεσμάτων αποτελούν βασικούς παράγοντες, έτσι ώστε να αναπτυχθεί ένα πληρέστε-
ρο υπόδειγμα (μελλοντική χρήση).
Στοιχεία μπορεί να αναζητηθούν σε:
παροχείς ηλεκτρισμού και τους διαχειριστές του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας
εθνικά, περιφερειακά ή τοπικά ενεργειακά κέντρα
ανεξάρτητους παραγωγούς ενέργειας
εταιρείες καυσίμων
Υπηρεσίες Δήμων
Κατοίκους, επιχειρήσεις και μονάδες
εθνικές στατιστικές (για σύγκριση).
5
6. Κύρια στάδια:
Καταγράψτε όλα ή τουλάχιστον τα πιο γνωστά καύσιμα και πηγές καυσίμων που ο
Δήμος χρησιμοποιεί για τις ανάγκες του.
Παραδείγματα τύπων καυσίμων
Ηλεκτρισμός Ενέργεια κυμάτων
Κάρβουνο Βιομάζα
Pet coke Βιοαέριο από βιολογικούς καθα-
Βαρύ Μαζούτ ρισμούς
Ελαφρύ Μαζούτ Άχυρο
Diesel Αέριο χωματερής
Πετρέλαιο Καύση αποβλήτων
Αεροπορικό καύσιμο Ηλιακή ενέργεια
LPG Ηλιακή θέρμανση
Κηροζόνη Ενεργειακές καλλιέργειες
Φυσικό αέριο Ξύλο
Αιολική ενέργεια Γεωθερμία
Υδροηλεκτρική ενέργεια Φωτοβολταϊκά
Καταγράψτε όλους τους παροχείς καυσίμων (πχ. εταιρείες ή ιδιώτες). Ξεκινήστε με
την ηλεκτροπαραγωγή και μαζέψτε στοιχεία από τις επιχειρήσεις ηλεκτρισμού σχε-
τικά με την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Καταφύγετε σε παραδοχές αν
χρειάζεται ώστε να προκύψουν στοιχεία σε επίπεδο Δήμου.
Συλλέξτε στοιχεία σχετικά με τα τοπικά και εισαγόμενα καύσιμα, δίνοντας προσο-
χή να μην μετρηθεί δύο φορές το ίδιο καύσιμο ή πηγή ενέργειας (πχ. αν ένα αιολι-
κό πάρκο δίνει ηλεκτρική ενέργεια στο δίκτυο και ο παροχέας ηλεκτρισμού σας
δώσει στοιχεία κατανάλωσης ηλεκτρισμού στην περιοχή, μην την προσμετράτε δύο
φορές στην συνολική κατανάλωση ενέργειας).
Βασικά, όσο περισσότερες είναι οι εισαγωγές, τόσο περισσότερα καύσιμα και ε-
νέργεια προέρχονται από μονάδες ή πηγές έξω από την περιοχή. Καταγράψτε τις
τοπικές ή εισαγόμενες πηγές ενέργειας και χρήσεις (ένα βασικό σχήμα είναι χρήσι-
μο). Χρησιμοποιήστε συγκεκριμένες πηγές όπως σχετικές αναφορές, ή εργασία πε-
δίου και ερωτηματολόγια για να διαμορφώσετε καλύτερη εικόνα.
Καταφύγετε σε παραδοχές ή ακόμη και βασικές απογραφές ώστε να βρείτε ή να
υπολογίσετε τα στοιχεία του υποδείγματος (πχ. αν ένας Δήμος χρησιμοποιεί ξύλα
για θέρμανση πρέπει να συλλεχθούν στοιχεία από τους εμπόρους ξύλων, αλλά και
να εκτιμηθούν οι ποσότητες ξύλων τις οποίες οι κάτοικοι μαζεύουν μόνοι τους).
Ένα επίσης δύσκολο σημείο είναι η εκτίμηση του ποσοστού τοπικής ή εισαγόμενης
ξυλείας). Ακόμη και στην περίπτωση όπου οι εκτιμήσεις δεν είναι ακριβείς, κάντε
υποσημειώσεις και εξηγήστε τις παραδοχές και την μέθοδο υπολογισμού.
Για ένα πληρέστερο ενεργειακό ισοζύγιο, χρειάζονται αναλυτικότερα στοιχεία και
πληροφορίες. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορείτε να προσθέσετε συμπληρωματικά
φύλλα στο βασικό υπόδειγμα και να δημιουργήσετε ένα πιο αναλυτικό αρχείο.
6
7. Χρησιμοποιείστε όσο το δυνατόν περισσότερα στατιστικά στοιχεία σε τοπικό πε-
ριφερειακό και εθνικό επίπεδο. Το γεγονός αυτό σας βοηθά να γνωρίζετε το σημείο
εξεύρεσής τους και απλοποιεί την εργασία.
3.3 Εισαγωγή στοιχείων
Το φύλλο excel είναι χωρισμένο σε δύο κύρια μέρη:
Το εξώφυλλο
Το φύλλο με τα ενεργειακά δεδομένα
Εξώφυλλο
Εισάγετε το όνομα του Δήμου και το έτος αναφοράς.
Φύλλο ενεργειακών δεδομένων
Το φύλλο αυτό είναι χωρισμένο σε 3 κύρια τμήματα:
Γενικά δεδομένα
Κατανάλωση ενέργειας
Παραγωγή ενέργειας
Γενικά στοιχεία
Εισάγετε το όνομα του Δήμου, την χώρα, το έτος αναφοράς και τον πληθυσμό.
Κατανάλωση Ενέργειας
Το τμήμα αυτό απεικονίζει την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, ορυκτών καυσίμων και
ανανεώσιμων πηγών στις τελικές χρήσεις (τομείς όπως οικιακός, εμπόριο κλπ.).
Οι γραμμές αναφέρονται στους τύπους ενέργειας που χρησιμοποιούνται (ηλεκτρισμός,
θερμότητα, μεταφορές). Οι Δήμοι λαμβάνουν το μεγαλύτερο τμήμα της απαιτούμενης
ενέργειας από εισαγόμενα μη ανανεώσιμα ορυκτά καύσιμα. Σε μερικές περιπτώσεις χρη-
σιμοποιούν επίσης ανανεώσιμες πηγές.
Η ηλεκτρική ενέργεια αφορά στην συνολική ενέργεια που καταναλώνεται στις
τελικές χρήσεις, ανεξάρτητα από την πηγή παραγωγής της. Οι γραμμές 8 και 9
μπορούν να χρησιμοποιηθούν όταν υπάρχουν περισσότεροι από 1 παροχείς ηλε-
κτρικής ενέργειας (περισσότερες γραμμές πρέπει να προστεθούν αν υπάρχουν πιο
πολλοί από 2 παροχείς). Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει την κατανάλωση ηλε-
κτρικής ενέργειας στα όρια του Δήμου και αναφέρεται επίσης σε τοπικές ή άλλες
συνδεδεμένες στο δίκτυο ΑΠΕ (δεν συμπεριλαμβάνονται αυτοπαραγωγοί που μπο-
ρούν να δηλωθούν στο επόμενο πεδίο). Για το λόγο αυτό η γραμμή 10 παρουσιάζει
την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από μονάδες μη συνδεδεμένες στο δίκτυο
(πχ. Φωτοβολταϊκά, αιολικά κλπ). Προσοχή στα πεδία αυτά για διπλοεγγραφές.
Τα ορυκτά καύσιμα αφορούν σε καύσιμα όπως το κάρβουνο, το πετρέλαιο και το
αέριο που καταναλώνονται από τους τελικούς χρήστες κυρίως για θέρμανση και
καύσιμο κίνησης. Τα ορυκτά καύσιμα που χρησιμοποιούνται για ηλεκτροπαραγω-
γή πρέπει να δηλώνονται στις παραπάνω γραμμές, ιδιαίτερα αν τροφοδοτούν μεγά-
λες μονάδες.
7
8. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αναφέρονται σε πηγές που καταναλώνονται από
τους τελικούς χρήστες, όπως η βιομάζα, ηλιακή ενέργεια, γεωθερμία κλπ. και χρη-
σιμοποιούνται κυρίως για σκοπούς θέρμανσης/ψύξης. Η ηλεκτροπαραγωγή συνή-
θως περιλαμβάνεται στις γραμμές για την ηλεκτροπαραγωγή.
Οι στήλες C-E κατηγοριοποιούν την ενέργεια σε τρεις βασικές κατηγορίες (ηλεκτρισμός,
θέρμανση και μεταφορές). Η στήλη F υπολογίζει την συνολική ενέργεια ως άθροισμα των
στηλών C-E (απαιτείται η χρήση των ίδιων μονάδων). Αν δεν γνωρίζετε ακριβώς την χρή-
ση τοποθετήστε το σύνολο του καυσίμου στο κατάλληλο πεδίο (στήλη F). Ύστερα πολλα-
πλασιάστε το καύσιμο (πχ. kWh, m3, λίτρα, κλπ.) με το ενεργειακό περιεχόμενο (θερμογό-
νο δύναμη) και /ή συντελεστή μετατροπής (στήλη H) ώστε να υπολογίσετε όλα τα καύσι-
μα στις ίδιες μονάδες (πχ. kWh=3,6 MJ, 1 lt προπανίου=25,3 MJ, 1 BTU=1.055 J, 1 lt
diesel = 36,5 MJ). Χρησιμοποιείστε στοιχεία και συντελεστές που είναι δόκιμοι στην χώρα
σας σύμφωνα με τον τύπο καυσίμου που χρησιμοποιεί ο Δήμος. Κοινές μονάδες ενέργειας
είναι οι ακόλουθες:
Συντελεστές μετατροπής
Ενέργεια
Σε : TJ Gcal Mtoe GWh
Πολλαπλασιασμός με
TJ 1 238,8 2,388 x 10 -5 0,2778
-3 -7
1,163 x 10 -3
Από :
Gcal 4,1868 x 10 1 1 x 10
4 7
Mtoe 4,1868 x 10 1 x 10 1 11.630
-5
GWh 3,6 860 8,6 x 10 1
Μέση Θερμογόνος Δύναμη, Ενεργειακό περιεχόμενο
kJ (NCV) kgoe (NCV)
Hard coal 1 kg 17 200 - 30 700 0,411 – 0,733
Recovered hard coal 1 kg 13 800 - 28 300 0,330 – 0,676
Patent fuels 1 kg 26 800 - 31 400 0,640 – 0,750
Hard coke 1 kg 28 500 0,681
Brown coal 1 kg 5 600 - 10 500 0,134 – 0,251
Black lignite 1 kg 10 500 - 21 000 0,251 – 0,502
Peat 1 kg 7 800 - 13 800 0,186 – 0,330
Brown coal briquettes 1 kg 20 000 0,478
Tar 1 kg 37 700 0,900
Benzol 1 kg 39 500 0,943
Oil equivalent 1 kg 41 868 1
Crude oil 1 kg 41 600 - 42 800 0,994 – 1,022
Feedstocks 1 kg 42 500 1,015
Refinery gas 1 kg 50 000 1,194
LPG 1 kg 46 000 1,099
Motor spirit 1 kg 44 000 1,051
Kerosenes, jet fuels 1 kg 43 000 1,027
Naphtha 1 kg 44 000 1,051
Gas diesel oil 1 kg 42 300 1,010
Residual fuel oil 1 kg 40 000 0,955
8
9. Μέση Θερμογόνος Δύναμη, Ενεργειακό περιεχόμενο
White spirit 1 kg 44 000 1,051
Lubricants 1 kg 42 300 1,010
Bitumen 1 kg 37 700 0,900
Petroleum cokes 1 kg 31 400 0,750
Other petro. products 1 kg 30 000 0,717
Electrical energy 1 kWh 3 600 0,086
Πηγή: EU Energy in Figures 2010
Στην στήλη L η απόδοση (ηλεκτρισμού, θερμότητα ή διαδικασίας) μπορεί να εισαχθεί για
τον υπολογισμό της τελικής Κατανάλωσης Ενέργειας – «τελική χρήση». Για παράδειγμα ο
εισαγόμενος ηλεκτρισμός ή τα φωτοβολταϊκά έχουν ηλεκτρική απόδοση 100%, τα λεωφο-
ρεία 33%.
Οι στήλες P – X αποτελούν αναλυτικότερη παρουσίαση της στήλης L σε τελικές χρήσεις
/ τομείς.
Συνήθως η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από μονάδες ηλεκτροπαραγωγής εκφράζε-
ται σε MWh. Παρ’ όλα αυτά τα εισερχόμενα σε μία τέτοια μονάδα (λιγνίτης, πετρέλαιο,
κλπ) αναφέρονται σε φυσικές μονάδες πχ. τόνους για τον λιγνίτη και τόνους ή λίτρα για το
πετρέλαιο. Είναι επίσης σημαντικό τα δεδομένα των καυσίμων να αναφέρονται σε μονά-
δες ενέργειας. Η μετατροπή από όγκο ή μάζα σε ενέργεια εξηγείται παραπάνω (στις πε-
ρισσότερες φορές αφορά το πετρέλαιο, φυσικό αέριο, στερεά καύσιμα και ανανεώσιμες
πηγές).
Η ακαθάριστη εγχώρια κατανάλωση (Gross inland consumption) περιγράφει την συνο-
λική ενέργεια που χρειάζεται ο Δήμος. Συνίσταται από την Τελική Κατανάλωση Ενέργει-
ας, την κατανάλωση και διανομή του ενεργειακού τομέα και τις απώλειες του δικτύου με-
ταφοράς (βλέπε το γλωσσάρι). Το ποσοστό των ΑΠΕ στην ακαθάριστη εγχώρια κατανά-
λωση είναι η επί τοις εκατό συνεισφορά τους σε αυτή.
Αντίθετα, η Τελική κατανάλωση ενέργειας είναι η κατανάλωση ενέργειας των τελικών
χρήσεων εκτός από αυτή του ενεργειακού τομέα (διανομή, μετατροπή και ιδιοκατανάλω-
ση).
Στην περίπτωση του υποδείγματος Ενεργειακής Ουδετερότητας συμπεριλαμβάνονται κα-
ταναλώσεις από τους τομείς Οικιακός, Εμπόριο, Δημόσιες Υπηρεσίες, Βιομηχανία, Γεωρ-
γία, Δάση, Αλιεία και άλλες χρήσεις:
Η τελική κατανάλωση ενέργειας στον οικιακό τομέα, εμπόριο κλπ. περιλαμβάνει
την ενέργεια που καταναλώνεται από ιδιωτικές κατοικίες, το εμπόριο, την Δημό-
σια διοίκηση, την βιομηχανία, την γεωργία, τα δάση και την αλιεία.
Η τελική κατανάλωση ενέργειας στις μεταφορές περιλαμβάνει όλους τους τύπους
των μεταφορών δηλ. εναέριες, χερσαίες και υδάτινες μεταφορές.
9
10. Οικιακός τομέας: ο τομέας αυτός αποτελείται από ιδιωτικές κατοικίες. Οι πιο συνηθισμέ-
νες χρήσεις της ενέργειας στον τομέα αυτό αφορά στην θέρμανση νερού, την ψύξη, τη
θέρμανση χώρων, το φωτισμό, τη χρήση ψυγείων και συσκευών κουζίνας.
Εμπόριο και Δημόσιες Υπηρεσίες: οι τομείς αυτοί αποτελούνται από δομές παροχής υπη-
ρεσιών και μη-βιομηχανικές μονάδες όπως, ξενοδοχεία, εστιατόρια, επιχειρήσεις, κεντρι-
κές, περιφερειακές και τοπικές υπηρεσίες της Δημόσιας Διοίκησης, ιδιωτικοί και Δημόσιοι
οργανισμοί, κοινωνικές και εκπαιδευτικές δομές, νοσοκομεία, τράπεζες. Οι πιο συνηθι-
σμένες χρήσεις της ενέργειας στους τομείς αυτούς είναι η θέρμανση νερού, η ψύξη, η θέρ-
μανση χώρων, ο φωτισμός, η χρήση ψυγείων, συσκευών κουζίνας και άλλων συσκευών. Ο
τομέας αυτός μπορεί να διαχωριστεί σε δύο κυρίως κατηγορίες: εμπόριο (παροχή υπηρε-
σιών) και Δημόσιες Υπηρεσίες.
Βιομηχανία: Τα δεδομένα που αφορούν τον τομέα της βιομηχανίας περιλαμβάνουν ποσό-
τητες που χρησιμοποιούνται σε κλάδους της βιομηχανίας, όπως η βιομηχανία σιδήρου και
ατσαλιού, γυαλιού, κεραμικών, τροφίμων, ποτών και τσιγάρων, χαρτιού και εκτυπώσεων,
κλωστοϋφαντουργεία, ένδυσης και δερματίνων ειδών. Όπου είναι εφικτό δεν πρέπει να
περιλαμβάνονται τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται για την μεταφορά αγαθών (θα πρέπει
να δηλώνονται στην κατηγορία μεταφορές).
Μεταφορές: Τουλάχιστον τέσσερα είδη μεταφορών μπορούν να καταγραφούν: οδικές
μετακινήσεις, σιδηροδρομικές, εναέριες και θαλάσσιες. Τα ενεργειακά σχέδια συνήθως
δεν περιλαμβάνουν την ενέργεια που χρησιμοποιείται εκτός των ορίων του Δήμου, έτσι η
κατηγορία αυτή μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα (πχ. οδικές και σιδηροδρομικές μεταφο-
ρές). Στο υπόδειγμα δεν περιλαμβάνονται οι μεταφορές με φορτηγά και εναέριες μεταφο-
ρές που μεταφέρουν αγαθά στον Δήμο. Η κατανάλωση ενέργειας μπορεί να βασιστεί σε
πραγματικές καταναλώσεις στην περίπτωση Δημοτικών στόλων, δημόσιες μεταφορές ή
άλλου είδους στόλους ή εκτιμήσεις (πχ. ιδιωτικά μεταφορικά μέσα).
Γεωργία: Ο τομέας «Γεωργία» καλύπτει την γεωργία, τα δάση και την αλιεία. Ο διαχωρι-
σμός σε αυτές τις κατηγορίες γίνεται ανάλογα τις δραστηριότητες του συγκεκριμένου Δή-
μου.
Τοπική παραγωγή ενέργειας
Το τμήμα αυτό αφορά στην συνολική παραγωγή ενέργειας στην περιοχή. Χωρίζεται σε 2
κατηγορίες: ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές και μη ανανεώσιμες πηγές
όπως ορυκτά καύσιμα ή πυρηνικά (μόνο ορυκτά καύσιμα που βρίσκονται στην περιοχή,
συμπεριλαμβανομένων πετρελαϊκός οπτάνθρακας (peat coke), πετρελαίου και ουρανίου,
αλλιώς θα πρέπει να δηλώνονται και να διαχωρίζονται).
Σημαντικές σημειώσεις:
Στην γραμμή 41 η εισαγόμενη βιομάζα (-) στην περιοχή για ενεργειακούς σκοπούς
θα πρέπει να εκτιμηθεί. Για παράδειγμα μία μονάδα συμπαραγωγής που χρησιμο-
ποιεί βιομάζα μπορεί να παίρνει ξύλο αρκετά μακριά από την περιοχή και ως εκ
τούτου να χρησιμοποιεί εισερχόμενες πρώτες ύλες εκτός Δήμου. Στην περίπτωση
αυτή το εισαγόμενο καύσιμο θα αυξήσει το ποσοστό ΑΠΕ και στην πραγματικότη-
τα οι ΑΠΕ θα καταναλωθούν εντός της περιοχής. Η ίδια περίπτωση είναι όταν υ-
10
11. πάρχουν χρήσεις βιομάζας στον οικιακό τομέα (πχ. ξύλα εισαγωγής, συσσωματώ-
ματα βιομάζας, τρίμματα ξύλου).
Στην γραμμή 42 η βιομάζα που εξάγεται (+) από την περιοχή για ενεργειακούς
σκοπούς θα πρέπει να εκτιμηθεί. Για παράδειγμα ξυλεία μπορεί να συλλεχθεί στα
όρια του Δήμου και να χρησιμοποιηθεί εκτός αυτών. Το ποσό αυτό μπορεί να χρη-
σιμοποιηθεί στην τοπική παραγωγή ΑΠΕ, αν και η κατανάλωση ενέργειας λαμβά-
νει χώρα εκτός της περιοχής.
Σε αυτό το τμήμα του υποδείγματος όλες οι ΑΠΕ πρέπει να εκτιμούνται ανεξάρτη-
τα από την τελική τους χρήση. Αυτό σημαίνει ότι αν για παράδειγμα, ένα αιολικό
πάρκο 5MW είναι χωροθετημένο στην περιοχή του Δήμου, αυτό πρέπει να εμφανι-
στεί στην ανάλυση άσχετα αν η κατανάλωση της παραγόμενης ενέργειας λαμβάνει
χώρα μακριά από την περιοχή (στην περίπτωση διασυνδεδεμένων μονάδων).
Το κελί M50 αντιπροσωπεύει την συνολική παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ στα ό-
ρια του Δήμου. Αν διαιρεθεί με την συνολική κατανάλωση ενέργειας στην περιοχή
(κελί M29) προκύπτει ο βαθμός ενεργειακής ουδετερότητας.
3.4 Αποτελέσματα
Το υπόδειγμα μπορεί να περιγράψει:
Ποια καύσιμα χρησιμοποιούνται σε επίπεδο Δήμου για παραγωγή ενέργειας (πχ.
ηλεκτρισμός, θέρμανση), αν οι πηγές αυτές είναι τοπικές ή εισαγόμενες και πόση
ενέργεια καταναλώνει ο Δήμος σε ετήσια βάση.
Πόσο ανεξάρτητος είναι ο Δήμος σε σχέση με την εκμετάλλευση των Ανανεώσι-
μων Πηγών Ενέργεια και χρήση καθαρής ενέργειας.
Πόση ενέργεια καταναλώνεται σε τομείς όπως η γεωργία, τα δάση, ο οικιακός το-
μέας, οι μεταφορές κλπ.
Αρχικές ιδέες για το τι μπορεί να γίνει στο μέλλον και σε ποιους τομείς και κατευ-
θύνσεις.
Ένας αριθμός στοιχείων μπορούν να εξαχθούν από το υπόδειγμα Ενεργειακής Ουδετερό-
τητας, όπως:
Ενεργειακή κατανάλωση ανά καύσιμο (I8-I28).
Συνολική κατανάλωση καυσίμων (I29).
Συνολική τοπική παραγωγή ενέργειας (I55).
Συνολική τοπική παραγωγή ΑΠΕ (I50)
Ποσοστιαία Κατανομή κατανάλωσης καυσίμων ανά καύσιμο (K8-K28)
Ποσοστιαία κατανομή τοπικής παραγωγής ενέργειας ανά καύσιμο (K34-K53)
Συνολική τελική χρήση της ενέργειας (M29)
Τελική κατανάλωση ενέργειας ανά καύσιμο (M8-M28).
11
12. Ποσοστιαία κατανομή της τελικής κατανάλωσης ανά καύσιμο (O8-O28)
Κατά κεφαλή κατανάλωση ενέργειας (I30) και κατά κεφαλή τελική κατανάλωση
ενέργειας (M30).
Κατά κεφαλή τοπική παραγωγή ενέργειας (I56) και κατά κεφαλή τελική κατανά-
λωση τοπικής ενέργειας (M56).
Βαθμός Ενεργειακής Ουδετερότητας (F58).
12
13. Γλωσσάριο
Συμβατική θερμική ενέργεια: Τεχνολογία για την παραγωγή ηλεκτρισμού με καύση.
Μπορεί ή όχι να συμπεριλαμβάνει χρήση βιομάζας, η οποία θεωρείται ανανεώσιμη πηγή.
Τελική Κατανάλωση Ενέργειας (Final Energy Consumption - FEC): Τελική κατανά-
λωση ενέργειας είναι η ενέργεια που τελικά καταναλώνεται στους τομείς των μεταφορών,
βιομηχανίας εμπόριο, δημόσιο και οικιακό. Εξαιρούνται οι διανομές στον τομέα ενεργεια-
κών μετατροπών και στις ίδιες τις ενεργειακές μονάδες
Ακαθάριστη θερμογόνος Δύναμη (Gross Calorific Value - GCV): Η ακαθάριστη θερ-
μογόνος δύναμη είναι η συνολική ποσότητα θερμότητας που αποδεσμεύεται από μία μο-
νάδα καυσίμου, όταν έχουμε τέλεια καύση και όταν τα προϊόντα της καύσης επιστρέφουν
σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Η ποσότητα αυτή περιέχει την θερμότητα της συμπύκνω-
σης των υδρατμών που περιέχονται στο καύσιμο και των υδρατμών που σχηματίζονται
από την καύση του υδρογόνου που περιέχεται στο καύσιμο.
Ακαθάριστη Εγχώρια Κατανάλωση (Gross Inland Consumption - GIC): ακαθάριστη
εγχώρια κατανάλωση είναι η ενέργεια που καταναλώνεται στα όρια μίας χώρας. Υπολογί-
ζεται χρησιμοποιώντας την ακόλουθη σχέση:
Πρωτογενής παραγωγή + ανακυκλώσιμα προϊόντα + εισαγωγές + μεταβολή αποθεμάτων -
εξαγωγές – αποθήκες καυσίμων πλοίων
Καθαρή Θερμογόνος Δύναμη (Net Calorific Value - NCV): Η ακαθάριστη θερμογόνος
δύναμη είναι η συνολική ποσότητα θερμότητας που αποδεσμεύεται από μία μονάδα καυ-
σίμου, όταν έχουμε τέλεια καύση και όταν τα προϊόντα της καύσης επιστρέφουν σε θερ-
μοκρασία περιβάλλοντος. Η ποσότητα αυτή δεν περιέχει την θερμότητα της συμπύκνωσης
των υδρατμών που περιέχονται στο καύσιμο και των υδρατμών που σχηματίζονται από την
καύση του υδρογόνου που περιέχεται στο καύσιμο.
Πρωτογενής παραγωγή ενέργειας (Primary energy production) είναι η εξαγωγή ενέρ-
γειας από έναν φυσικό πόρο. Ο ακριβής όρος εξαρτάται από το καύσιμο που αφορά:
Στερεά καύσιμα: Λιθάνθρακας, λιγνίτης
Ποσότητες καυσίμων που προέρχονται ή παράγονται, οι οποίες υπολογίζονται μετά την
ενδεχόμενη αφαίρεση αδρανών ουσιών. Σε γενικές γραμμές, η παραγωγή συμπεριλαμβά-
νει τις ποσότητες που καταναλώνονται από τον παραγωγό κατά την παραγωγική διαδικα-
σία (π.χ. για θέρμανση ή για τη λειτουργία του εξοπλισμού και των βοηθητικών εγκατα-
στάσεων), καθώς και τις ποσότητες που παρέχονται σε άλλους παραγωγούς ενέργειας επί
τόπου για μετατροπή ή άλλες χρήσεις.
13
14. Αργό πετρέλαιο (Crude oil):
Ποσότητες καυσίμων που προέρχονται ή παράγονται εντός των εθνικών συνόρων, συμπε-
ριλαμβανομένης της υπεράκτιας παραγωγής. Η παραγωγή περιλαμβάνει μόνο εμπορεύσι-
μη παραγωγή, και αποκλείει τις ποσότητες επιστρέφουν στον σχηματισμό. Η παραγωγή
περιλαμβάνει το σύνολο του αργού πετρελαίου, του υγροποιημένου φυσικού αερίου
(NGL), συμπυκνωμάτων και πετρελαίου από σχιστόλιθο και άμμος, κλπ.
Φυσικό αέριο (Natural gas):
Ποσότητες ξηρού αερίου, μετρούμενου μετά από καθαρισμό και εξαγωγή υγρού φυσικού
αερίου και υγρών θείου. Η παραγωγή περιλαμβάνει μόνο εμπορεύσιμη παραγωγή, και
αποκλείει τις τυχόν ποσότητες που επανεγχύθηκαν, εξαερώθηκαν και καήκανε σε πυρσό,
καθώς και τυχόν απώλειες εξόρυξης. Η παραγωγή περιλαμβάνει όλες τις ποσότητες που
χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία φυσικού αερίου, στην εξόρυξη αερίου, στα συστήματα
αγωγών και στις διεργασίες στις μονάδες
Πυρηνική θερμότητα (Nuclear heat):
Ποσότητες θερμότητας που παράγονται σε έναν αντιδραστήρα. Η παραγωγή είναι η πραγ-
ματική παραγωγή θερμότητας ή η θερμότητα που υπολογίζεται στην βάση της ακαθάρι-
στης παραγωγής ηλεκτρισμού και της θερμικής αποδοτικότητας του πυρηνικού σταθμού.
Υδροηλεκτρική, Αιολική ενέργεια, Ηλιακή Φωτοβολταϊκή ενέργεια (Hydropower, Wind
energy, Solar photovoltaic energy):
Ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας που παράγονται. Η παραγωγή υπολογίζεται στην βάση
της ακαθάριστης παραγωγής ηλεκτρισμού και ενός συντελεστή μετατροπής 3600 kJ/kWh.
Γεωθερμική ενέργεια (Geothermal energy):
Ποσότητα θερμότητας που λαμβάνεται από γεωθερμικά υγρά. Η παραγωγή υπολογίζεται
στην βάση της διαφοράς μεταξύ της ενθαλπίας του υγρού που παράγεται στην γεώτρηση
παραγωγής και εκείνης του υγρού απόρριψης διαμέσου γεώτρησης επαναεισαγωγής.
Βιομάζα / Απόβλητα (Biomass / Wastes):
Στην περίπτωση των Δημοτικών Στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ), ξύλου, υπολειμμάτων ξύλου
και άλλων στερεών αποβλήτων, παραγωγή είναι η θερμική ενέργεια που παράγεται μετά
την καύση και ανταποκρίνεται στο θερμικό περιεχόμενο (NCV) του καυσίμου. Στην περί-
πτωση της αναερόβιας χώνευσης υγρών αποβλήτων, παραγωγή είναι το θερμικό περιεχό-
μενο (NCV) των βιοαερίων που παράγονται. Η παραγωγή περιλαμβάνει όλες τις ποσότη-
τες αερίων που καταναλώνονται στη μονάδα για την διαδικασία και εξαιρούνται οι ποσό-
τητες που καίγονται σε πυρσό. Στην περίπτωση των βιοκαυσίμων, η παραγωγή είναι το
θερμικό περιεχόμενο (NCV) του καυσίμου.
14
15. Ανανεώσιμες Πηγηές Ενέργειας – ΑΠΕ (Renewable Energy Sources -RES):
Οι ανανεώσιμες πηγές περιλαμβάνουν την υδροηλεκτική ενέργεια, τη βιομάζα, τον άνεμο,
τον ήλιο, την κυματική και την γεωθερμική ενέργεια.
Τόνος ισοδύναμου πετρελαίου – ΤΙΠ ( Tonne of oil equivalent - toe)
Ο τόνος ισοδύναμου πετρελαίου είναι μία συμβατική τυποποιημένη μονάδα για την μέ-
τρηση της ενέργειας, καθοριζόμενη στην βάση ενός τόνου πετρελαίου με καθαρή θερμο-
γόνο δύμανη 41868 kilojoules/kg.
Πηγή: EU Energy in Figures 2010
15
