ลองมาดูว่า กลยุทธ R&D นำสู่ธุรกิจดิจิตอลได้อย่างไร

1. กลยุทธ R&D นําสูเศรษฐกิจดิจิตอล ดร.ดนัย เทียนพุฒ :สงวนลิขสิทธิ์ 2559
กลยุทธการวิจัยและพัฒนานําสูเศรษฐกิจดิจิตอล
ดร.ดนัย เทียนพุฒ
ผูเขียนเกี่ยวของกับการวิจัยเพราะทํางานดานวิจัยและการเปนที่ปรึกษา และพัฒนาธุรกิจ
จึงใหความสนใจในทิศทางการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ เพราะมีผลกระทบโดยตรงตอการทํางานทั้ง
ปจจุบันและอนาคต
เดิมทีเราก็ดีใจกันมากวา เราจะพัฒนาประเทศใหเปน 1 ใน 4 ของ เสือแหงเอเซียในยุคที่
เราตองการเปลี่ยน “สนามรบเปนสนามการคา” สมัยของ พลเอกชาติชาย ชุณหะวัน (ชวง ส.ค.2531-
ก.พ.2534) หรือที่เรียกกันวา ประเทศอุตสาหกรรมใหม (Newly Industrializing Countries : NICs) ไทย
ขอเปนเสือตัวที่ 5 (จริงๆ อยากเปน 1 ใน 4) แตหลังจากนั้นไมนานเรากลายเปน “ดาวรวง” หรือ “แมว” เมื่อ
เกิดวิกฤติ IMF (วิกฤตตมยํากุงในป 2540)
พอเชาวันใหมจะพัฒนาประเทศไปสูเศรษฐกิจฐานความรู (Knowledge based Econo-
my: KBE) โดยเรงสรางนวัตกรรมจากองคความรูใหมๆ รวมถึงการนําเขาความรูและเทคโนโลยีจากตาง-
ประเทศ (ในชวงป 2548-2551) แตไมไปไหนเพราะเกิดรัฐประหารในป 2549 และนําไปสูเศรษฐกิจแบบ
ใหมเศรษฐกิจประชานิยมรากหญา โดยพูดถึงเศรษฐกิจสรางสรรค (Creative Economy) มีแรงขับเคลื่อน
จากการคิดสรางสรรคและนวัตกรรมมาผลิตสินคาและบริการ แตก็ไมไปไหนอีกเชนกันดวยความไมสงบ
ทางการเมืองจนทําใหเศรษฐกิจ ตกต่ําอยางสุดขีด มีการคอรัปชั่นเชิงนโยบาย การมีโครงการตางๆ ของ
รัฐบาลจากนักการเมืองที่ปลนเศรษฐกิจของประเทศไปเปนมูลคานับลานลานบาทจนนําไปสูการรัฐประหาร
เมื่อ 22 พ.ค.2557
เชาวันใหมของอีกวันเราก็ไดยินประเทศไทยจะไป “เศรษฐกิจดิจิตอล (Digital Economy)”
จะเห็นวาเสนทางการพัฒนาเศรษฐกิจของไทยในแตละชวงนั้นเหมือนกับการฝนถึงอนาคตยังไงยังงั้นเลย
รูปที่ 1 การพัฒนาเศรษฐกิจของไทย

2. กลยุทธ R&D นําสูเศรษฐกิจดิจิตอล ดร.ดนัย เทียนพุฒ :สงวนลิขสิทธิ์ 2559
ไมวาจะเปนเศรษฐกิจอะไรก็ตามพื้นฐานสําคัญคือ นวัตกรรมและการวิจัยและพัฒนา (R&D) ขณะที่ใน
ธุรกิจ นวัตกรรมและการวิจัยและพัฒนาก็เปนสิ่งสําคัญเชนเดียวกัน แตในหลายๆ ธุรกิจผูบริหารระดับสูง
ใหอันดับความสําคัญในเรื่อง R&D ไมสูงมาก (แมวาจะสําคัญ) และอีกหลายองคกรก็ลมเหลว ในดาน
R&D แผนก R&D หรือฝาย R&D ไมวาจะมีวิธีการจัดการแบบใดยอมเผชิญความจริงเหมือนระบบอื่นๆ
ซึ่งมีทั้งจุดออนและจุดแข็ง เพราะเราไมสามารถออกแบบฝาย R&D ใหทําทุกอยางไดดีเทากันหมด
(Pisano, 2012: 1)
ความจําเปนในการกําหนดกลยุทธการวิจัยและพัฒนา (R&D Strategy) เปนจิ๊กซอรสําคัญ
จะทําใหเกิดผลสําเร็จที่สูงจากฝาย R&D
 พาราไดมใหมใน R&D ของอุตสาหกรรม
Quelin (2000: 478) ไดศึกษาการเปลี่ยนพาราไดมใน R&D ของอุตสาหกรรมตั้งแตป
1960-1990 พบวา
ยุค’60 R&D เกิดขึ้นจากแรงกระตุนทางเทคโนโลยีเนนดาน R&D ระดับองคกร มีหัวขอ
การวิจัยคอนขางกวาง มีขอจํากัดดานการเงินที่สนับสนุนใหทํา R&D แตการควบคุมมีนอย
ยุค’70 R&D เกิดมาจากแรงผลักของอุปสงค หัวขอการวิจัยถูกกําหนดมาจากตลาดและมี
ความแคบขึ้น มีความอิสระระหวางหนวย R&D ในระดับองคกร และทองถิ่นและเขมในการควบคุม
คาใชจาย
ยุค’80 R&D เนนกระบวนการ มีการทําซ้ําระหวางฝายการตลาดและR&D มุงบนความ
สามารถ พื้นฐานและนวัตกรรมเปนประเด็นหลักของการจัดการ การควบคุมเริ่มเปนรูปแบบเชิงกลยุทธ
ยุค’90 เปลี่ยนเปนลูกคาเนนที่ R&D มีการจัดลําดับความสําคัญจาก ความตองการของ
ลูกคา การสรางกิจกรรมใหม การทํางานของ R&D เปนลักษณะแนวนอนคือ ระหวางหนวยงานและสราง
กลุมขามสาขาความรู มีพันธมิตรและความรวมมือดานปฏิบัติการของกิจการ รวมถึงจัดการบนความ
สามารถ และความรู
ขณะเดียวกัน ผูเขียนไดสังเคราะหเพิ่มเติม จนถึงป’2015 พบวา
“ผูมีสวนไดเสียกําหนด R&D เปนโซลูชั่นที่ตอบโจทยลูกคา นวัตกรรม โดดเดนและรวดเร็ว
วิธีการใชนวัตกรรมแบบเปด (Open Innovation) ในงาน R&D มีการลงทุนมากขึ้นใน R&D และ R&D กับ
นวัตกรรมเปนกลยุทธสําคัญ ขององคกร” สรุปดังรูปที่ 2

3. กลยุทธ R&D นําสูเศรษฐกิจดิจิตอล ดร.ดนัย เทียนพุฒ :สงวนลิขสิทธิ์ 2559
รูปที่ 2 การเปลี่ยนพาราไดมใน R&D ของอุตสาหกรรม
1/ Quelin, B. (2000). Core Competencies, R&D Management and Partnership. European Management Journal, vol.15, No.5,
p.478
*lสังเคราะหโดยผูเขียน
 R&D Strategy
กลยุทธในปจจุบันคือ การเลือกเพื่อจะชนะ เชน กลยุทธของ Apple ไดพัฒนาอุปกรณ
(Devices) ที่ใชงาย ทันสมัย เปนนวัตกรรมที่ยังไมเคยมีมากอนในโลกดิจิตอลสําหรับผูบริโภค ดวยกลยุทธ
ลักษณะนี้ การตัดสินใจทางธุรกิจ โดยเฉพาะกลยุทธของ Apple จึงมีผลตอโครงการ R&D ใหม การออก
แบบผลิตภัณฑ คุณสมบัติของทีมโครงการ การเลือกซัพพลายเออร แคมเปญการตลาด แมกระทั่งการ
ออกแบบรานคาปลีกของ Apple
ในทางกลยุทธสิ่งสําคัญมากในการเลือกพื้นที่ที่จะชนะ ดังนั้นในกลยุทธ R&D ก็เปน
เชนเดียวกันสําหรับองคประกอบของกลยุทธ R&D ตามรูปที่ 3 ดังนี้
1. การออกแบบ (Architecture) เปนการตัดสินใจเกี่ยวกับโครงสรางR&D ทั้งระดับองคกร

4. กลยุทธ R&D นําสูเศรษฐกิจดิจิตอล ดร.ดนัย เทียนพุฒ :สงวนลิขสิทธิ์ 2559
และภูมิศาสตร ซึ่งจะเกี่ยวของกับการกระจายอํานาจหรือการรวมศูนยของ R&D ขนาดหนวยงาน สถาน
ที่ตั้ง และจุดสนใจของ R&Dอาจจะเปนตลาดหรือเทคโนโลยี การมีอิสระในการทํางานเพื่อใหเกิดผลงาน
ดานนวัตกรรมใหมๆ อยางไรก็ตามจะขึ้นอยูกับสมมติฐานขององคกรวา รูปแบบใดจึงจะมีชัยชนะ
2. กระบวนการ (Process) เปนวิธีการทํางานของ R&D อาจเปนทางการก็ได โดยปกติมัก
เปนในรูปแบบของ “ระบบจัดการโครงการ (Project Management Systems)”
ซึ่งกระบวนการทํางานนี้สัมพันธกับ กลยุทธ R&D คอนขางสูง และการบรรลุเปาหมาย
ของ R&D จะอยูที่การรวมมือและประสานกับหนวยงานตางๆ ในองคกรใหเกิดการพัฒนาผลิตภัณฑใหม
(NPD) จนประสบความสําเร็จ
รูปที่ 3 องคประกอบของกลยุทธ R&D (Element of R&D Strategies)
Pisano, G. (2012). Creating on R&D Strategy. p.4
การศึกษาของ Barczak และ Kahn (2012: 295) ในดานสิ่งสําคัญตอ มิติของ NPD
(New Product Development) จากบทเรียนที่เปนเลิศมีองคประกอบ สําคัญ เชน กลยุทธ (18%) การวิจัย
(16%) กระบวนการ (15%) การทําเชิงพาณิชย (15%) บรรยากาศโครงการ (13%) วัฒนธรรมบริษัท
(13%) และการวัดความสําเร็จ (10%) ดังรูที่ 4

5. กลยุทธ R&D นําสูเศรษฐกิจดิจิตอล ดร.ดนัย เทียนพุฒ :สงวนลิขสิทธิ์ 2559
3. คน (People) เปนอีกองคประกอบที่สําคัญของกลยุทธ R&D ดังนั้น จําเปนตองมีกล
ยุทธ HR สําหรับ R&D ตั้งแตการรับสมัคร การพัฒนาและสายทางกาวหนาในอาชีพแบบนักวิจัย ความ
รูปที่ 4 สิ่งสําคัญตอมิติของ NPD
*Barczak, G.R. Kahn, B.K. (2012). Identifying new product development best practice. p.295
มั่นคงในอาชีพ รวมถึงการมีหองแลปในภูมิศาสตรอื่นๆ ของโลกซึ่งจําเปนตองใหความสําคัญในการ
พิจารณาดวยเพื่อรักษาและดึงดูดคนเกง
4. พอรตโฟลิโอ (Portfolio) การจัดสรรทรัพยากรใหแตละโครงการ หรือ รูปแบบ R&D ที่
แตกตางกัน รวมถึงเกณฑการคัดเลือกใหความสําคัญกับ โครงการวิจัยและทั้งนี้พอรตโฟลิโอควรสะทอนถึง
อันดับความสําคัญใน กลยุทธ R&D
สวนการประเมินความสําเร็จของกลยุทธ R&D มีคําถามชวยได 2-3 คําถามคือ อยางแรก
มีความชัดเจนเพียงใดที่เราจะชนะได ตอมาเราเลือกการออกแบบโครงสราง R&D กระบวนการ คนและ
วิจัย
(16%)

6. กลยุทธ R&D นําสูเศรษฐกิจดิจิตอล ดร.ดนัย เทียนพุฒ :สงวนลิขสิทธิ์ 2559
พอรตโฟลิโออยางไร มีอะไรที่ขัดแยงกับนโยบายของธุรกิจไหม การเลือกกลยุทธในอันดับโครงการวิจัย
นําไปสูชัยชนะไหม
สุดทาย กลยุทธเปนการตั้งสมมติฐาน เราตองประเมินกลยุทธกับขอมูลการดําเนินงานและ
บางครั้งอาจมีความจําเปนตองปรับกลยุทธหากเราปฏิเสธสมมติฐาน
……………………………………………………………….