1. Эсийн мөчлөг Эсийн өсөлт, эсийн хуваагдал

2. Үр тогтсон өндгөн эсээс... Та өөрийгөө, найз нөхдөө хар. Таны эхлэл хүний нүдэнд харагдахгүй өчүүхэн жижиг эсээс эхлэлээ авсан бол одоо ТА...

3. Яаж ийм том болов? Эсийн хуваагдалаар эсээс эс бий болно амьдрал тасрахгүй үргэлжлэх үндсэн баталгаа болно ЭС өөрийгөө хувилах чадвартай өсөх томрох жамтай засварлах, шинэчлэх үүрэгтэй

5. Эсийн эрхтэнцэрүүд ба цитоплазма

8. Эсийн мөчлөг бүрд 30 нуклеотидын алдаа гардаг. Үүнийг мутаци гэнэ

9. ДНХ молекулын бүтэц ДНХ молекул нь хромосомыг бүрдүүлнэ ДНХ нь хос гинжит утаслаг гистон уургийн тусламжтай эвхэгдэн эрчлэгдэж эрчлэлтийн 5 түвшин бүрдүүлэнэ ДНХ уургийн бүрдлийг хроматин гэнэ

10. ДНХ-ийн эрчлэлт ДНХ-ийн хос хоймсон мушгиа утаслаг 8 ширхэг гистон уургийн цөмийг 2 дахин оройж нуклеосомын түвшин Гистон Н1 уургийн тусламжтай супернуклеосомын түвшин Скэффолд-багана уургийн тусламжтай гогцоо дэгээний түвшин Гетерохроматины түвшин Метафазын хромосомын түвшин тус тус үүсгэнэ.

12. Хромосом Хоёрчлогдсон хромосом нь эгч дүү хоёр хроматидаас тогтоно Хромосомын ДНХ молекул нь хоёул ижил байна нарийссан хэсгийг центромер гэнэ

13. Эсийн мөчлөг Эс өөрийн гэсэн амьдралын мөчлөгтэй байна Интерфаз -- G1, S, G2 ба митоз G1 – (gap1- завсарын үе) эс өсч томрох, бионийлэгжил, бодисын солилцоо идэвхжих үе S -- (synthesis) ДНХ-ийн нийлэгжлийнүе G2 - (gap2- завсарын үе) митоз хуваагдлын өмнөх үед биомолекул ба эрхтэнцрүдийг шинээр нийлэгждэг M - (mitosis) жинхэнэ хуваагдлын үе Митоз хуваагдал тогтмол явадах эсийн хэлбэрт хучуур эдийн эс, цусны эс, үүдэл эс гэх мэт дийлэнх эс хамрагдана. Тогтмол хуваагдадгүй эсд мэдрэлийн эс орно

14. Интерфазын үе Эсийн мөчлөгийн 90% эзлэнэ Эс “тогтсон ажлаа” хийнэ: РНХ хуулбарлагдаж уураг нийлэгжинэ Онцлог Бөөм тод харагдана ДНХ эрчлэлт урт нарийн хроматины хэлбэрт орсон учир сайн харагдахгүй

15. Интерфазын үе G2 Бөөм тод харагдана: Хромосомын хоёрчлогдох үйл ажиллагаа бүрэн дуусна Хроматины утаслаг сайн харагдахгүй хэвээрээ Митоз хуваагдлын бэлтгэл ажил эхлэнэ хэрэгцээт уураг нийлэгжиж эрхтэнцрүүд үүснэ

17. Митоз хуваагдал 4 үе шатанд хувааж ангилдаг: Профаз Метафаз Анафаз телофаз

18. Профаз Хроматидын эрчлэлт: Хромосом болж харагдаж эхлэнэ Утаслагууд центромерээс эхлэн бүдүүрч эхлэнэ Центриолиуд эсийн хоёр туйл руу нүүж эхлэнэ Бичил гуурс ээрүүлийн утаслагийг бий болгоно Бөөмхөн алга болно Бөөмийн мембранзадарч эхлэнэ

19. Прометафаз Уургууд центромертэй холбогдож кинетохорыг үүсгэнэ Бичил гуурс кинетохортой холбогдоно - үүгээр центромер эсийн төв центриольтой холбогдоно Хромосомууд хөдөлгөөнд орно

21. Кинетохор Хромосом бүр өөрийн кинетохорын уурагтай Бичил гуурс кинетохортой холбогдоно

22. Метафаз Хромосомууд эсийн бүслүүр хэсэгт эгнэн байрлана Мета= дунд Метафазын хавтан үүснэ Жигд тэгш хуваагдлыг хангана Шинээр үүсэх бөөмд хромосом бүрийн эгч дүү хроматидын аль нэг нь орно

24. Анафаз Эгч дүү хроматидууд центромерийн хэсгээр салж эсийн хоёр туйл руу хөдлөнө Кинетохороор дамнаж ээрүүлийн утаслагатай холбогдсон хроматид Мотор уурагийн тусламжтай бичил гуурсын дагуу шилжиж хөдлөнө Митохондрийн АТФ нийлэгжүүлэх үйл ажиллагаа ихсэнэ Хоёр туйл бие биеэсээ улам холдоно

25. Хроматидын салалт Эгч дүү хроматидыг хамтад нь холбож байсан уураг идэвхгүй болж Эгч дүү хроматид 2 тусдаа хромосом болж сална Хэрвээ өмнө нь 1 хромосом = 2 хроматид байсан бол одоо 2 салангад хромосом болно

26. Хромосомын шилжих хөдөлгөөн Кинетохорууд мотор уураг ашиглан бичил гуурсын дагуу шилжих хөдөлгөөн хийнэ Бичил гуурсын тубулин уураг задархад ээрүүлийн утаслага богино болно

27. Телофаз Хромосомууд эсийн хоёр туйлд хүрэлцэн ирнэ Шинэ бөөм үүснэ Шинэ бөөмхөн үүснэ Хромосомын эрчлэлт суларч хроматидын утаслаг хэлбэрт шилжинэ Эрүүлийн утаслаг алга болно Цитокинез эхлэнэ Эс хуваагдана

28. Цитокинез Амьтны эсэд: Хуваагдлыг зураас үүснэ Зураасын дагуу нарийсана Эс хоёр хуваагдана

30. Амьтны эсийн цитокинез

33. Ургамлын эсийн цитокинез Голджийн бүрдлээс үүссэн мөхлөгууд эсийн төв-экватор рүү нүүж 2 ширхэг мембрана = 2 хавтана үүсгэнэ Хуучин эсийн хананаас үүсэлтэй эсийн шинэ хана хоёр мембраны дунд үүсч бий болно

36. Ургамлын эсийн митоз хуваагдал

38. Митоз хуваагдлын хөгжил Эукариот эсийн митоз хуваагдал бактерийн эсийн “Binary fission” хуваагдлаас Гарал үүсэлтэй: Бактери нь энгийн цагираг хэлбэрийн хромосомтой мембранд холбоотой эрхтэнцэргүй

39. Митоз хуваагдлын хөгжил “Binary fission” ба митоз хуваагдлын дунд орших хуваагдлын механизм орчин үеийн эгэл биетэнд ажиглагддаг