Presentatie voor de gemeentelijke architectencommunity op 21 mei 2014

1. Samenwerken onder architectuur
PinkRoccade architectenbijeenkomst 21 mei 2014
Danny Greefhorst
dgreefhorst@archixl.nl

2. Agenda
• Samenwerken en de kenniswerker
• De architectuur van samenwerken
• Casus: samenwerken in het hoger onderwijs
• Persoonlijke reflectie op samenwerken
2

3. Samenwerken
Van Dale: “in onderling overleg werken”
Merriam-Webster:
1: to work jointly with others or together especially in an intellectual
endeavor
2: to cooperate with or willingly assist an enemy of one's country and
especially an occupying force
3: to cooperate with an agency or instrumentality with which one is not
immediately connected
3

4. 4
De kenniswerker

5. 5
De sociaal kenniswerker – co-creatie

6. 6
De architectuur van samenwerken (1)
gestructureerd proces, 1 organisatie ongestructureerd proces, 1 organisatie
ongestructureerd proces, >1 organisatiegestructureerd proces, >1 organisatie

7. 7
De architectuur van samenwerken (2)
gestructureerd proces, 1 organisatie ongestructureerd proces, 1 organisatie
ongestructureerd proces, >1 organisatiegestructureerd proces, >1 organisatie
collegiale
samenwerking co-creatie
organisatieoverstijgende
co-creatie
organisatieoverstijgende
samenwerking

8. Operating model
8

9. 9
De architectuur van samenwerken (3)
gestructureerd proces, 1 organisatie ongestructureerd proces, 1 organisatie
ongestructureerd proces, >1 organisatie
niet gestandaardiseerd, geïntegreerd gestandaardiseerd, geïntegreerd
gestructureerd proces, >1 organisatie
niet gestandaardiseerd, niet geïntegreerd gestandaardiseerd, niet geïntegreerd
collegiale
samenwerking co-creatie
organisatieoverstijgende
co-creatie
diversificatie
coordinatie
unificatie
replicatie
organisatieoverstijgende
samenwerking

10. 10
De architectuur van samenwerken (4)
niet gestandaardiseerd, niet geïntegreerd
gestandaardiseerd, geïntegreerdniet gestandaardiseerd, geïntegreerd
cross-selling
ketensamenwerking schaalvergroting
uitwisseling van
mensen
beperkt gestandaardiseerd, niet geïntegreerd
gemeenschappelijke
diensten
beperkt gestandaardiseerd, beperkt geïntegreerd
gestructureerd proces, 1 organisatie ongestructureerd proces, 1 organisatie
ongestructureerd proces, >1 organisatiegestructureerd proces, >1 organisatie
collegiale
samenwerking co-creatie
organisatieoverstijgende
co-creatie
organisatieoverstijgende
samenwerking

11. Architectuurprincipes voor samenwerking
• We opereren als een organisatienetwerk
• Taken en verantwoordelijkheden zijn expliciet benoemd
• De gemeenschappelijke processen en applicaties zijn gestandaardiseerd
• Processen hebben een eigenaar
• Gegevens hebben een eigenaar
• Medewerkers interacteren namens een specifieke organisatie
• Gegevens van individuele organisaties zijn duidelijk aanwijsbaar
• Gegevens die worden uitgewisseld zijn nodig voor de samenwerking
• Het koppelvlak tussen processen is expliciet
• Gegevensuitwisseling is gebaseerd op open standaarden
• Gegevensuitwisseling hanteert een gemeenschappelijke taal
• Er zijn standaard serviceniveau’s gedefinieerd en hierop wordt gestuurd
• Digitale co-creatie wordt ondersteund
• Gegevens over gebruikers worden centraal beheerd
• Identity management is federatief
11

12. 12
Ketensamen-
werking
Cross-selling
Gemeenschap-
pelijkediensten
Uitwisselingvan
mensen
Schaalvergroting
Diversificatie
Unificatie
Coordinatie
Replicatie
Co-creatue
Organisatie-
over-stijgende
co-creatie
Opereren als organisatienetwerk X X
Taken/verantwoordelijkheden expliciet X X X
Standaard processen en applicaties x x X X X
Processen hebben eigenaar X X X
Gegevens hebben eigenaar X X X
Acteren namens specifieke organisatie X X
Gegevens van organisatie aanwijsbaar X X
Gegevens nodig voor samenwerking X X X
Expliciete koppelvlakken in processen X X X X
Open standaarden X X X X X
Gemeenschappelijke taal X X X X X X X X
Standaard serviceniveau’s X X X X
Ondersteunen digitale co-creatie X X
Centraal beheer gebruikers X X X X
Federatief identity management X X X X

13. Modellen die bijdragen aan het realiseren van principes
• We opereren als een organisatienetwerk
• Taken en verantwoordelijkheden zijn expliciet benoemd
• De gemeenschappelijke processen en applicaties zijn gestandaardiseerd
• Processen hebben een eigenaar
• Gegevens hebben een eigenaar
• Medewerkers interacteren namens een specifieke organisatie
• Gegevens van individuele organisaties zijn duidelijk aanwijsbaar
• Gegevens die worden uitgewisseld zijn nodig voor de samenwerking
• Het koppelvlak tussen processen is expliciet
• Gegevensuitwisseling is gebaseerd op open standaarden
• Gegevensuitwisseling hanteert een gemeenschappelijke taal
• Er zijn standaard serviceniveau’s gedefinieerd en hierop wordt gestuurd
• Digitale co-creatie wordt ondersteund
• Gegevens over gebruikers worden centraal beheerd
• Identity management is federatief
13
Procesmodel
Informatiemodel
Applicatiemodel

14. Project Regie in de Cloud
Doelstelling:
verkennen en bestendigen verdere
samenwerking op het gebied van
informatievoorziening in hoger
onderwijs en onderzoek, met focus
op kansen op het gebied van cloud

15. Informatiestrategie (WP1)
Catalogus (WP2)
Gewenste situatie
• Relevante ontwikkelingen
• Gezamenlijke ambities
Roadmap
• Gezamenlijke initiatieven
• Plateauplanning
Referentie-architectuur (WP2)
Architectuurvisie
• Architectuurprincipes
• Veranderthema’s
• Criteria voor cloud
Referentiemodellen
• Business
• Applicatie
• Technologie
Implementatie
hulpmiddelen (WP4)
Datamanagement
plannen (WP3)
Projectresultaten

16. Just do it
optimalisatie
aantalparticiperendeinstellingen
1. Kenniscentrum voor online onderwijs (3,3)
2. Gezamenlijk business model voor online onderwijs (3,1)
3. Gezamenlijke voorzieningen voor ontwikkeling en beheer
leer/toetsmateriaal (3,5)
4. Gezamenlijke voorzieningen voor learning analytics (3,1)
5. Gemeenschappelijk gegevensmodel voor verantwoording
(3,4)
6. Datawarehouse in de community cloud (2,8)
7. Centrale administratie van studentidentiteiten (3,5)
8. Gestandaardiseerde uitwisseling studentgegevens (3,5)
9. Geintegreerde nationale onderwijscatalogus (3,0)
10. Resultaten uit bekostigd onderzoek vindbaar (3,6)
11. Infrastructuur voor onderzoeksgegevens (3,5)
12. Landelijk kenniscentrum voor VRE’s (3,0)
13. Gemeenschappelijke indicatoren voor valorisatie (3,0)
14. Bundeling van aanbesteding van applicaties (3,3)
15. Gestandaardiseerde koppelvlakken (3,8)
16. Gezamenlijke oplossingen voor onderwijslogistiek (3,1)
17. IT infastructuur uitbesteed (3,1)
18. Beperkt aantal landelijke rekencentra (2,9)
19. Kenniscentrum met IT-specialisten (3,0)
20. Servicebus in de community cloud (3,4)
21. Kenniscentrum informatiebeveiliging (3,5)
22. Rol-gebaseerde autorisatievoorziening (3,2)
23. Gemeenschappelijke risicoclassificatie van gegevens (3,7)
1
3
2
Gezamenlijke
voorzieningen
Gezamenlijke
optimalisatie
Gezamenlijke
kennisopbouw
Gezamenlijke
innovatie
9
114
10
innovatie
5 6
7
8
12
13
14
15
16 17 18
19
20 21
22
23
3,9 -3,4 3,1-2,93,3-3,2
Enquête

17. Gezamenlijke ambities
• Instellingen zijn goed geoutilleerd om (open) online onder- wijs in te zetten en te integreren in
het reguliere onderwijsaanbod.
• Voor het toetsen en certificeren van onderwijs kunnen instellingen beschikken over een
betrouwbare en veilige e-infrastructuur voor auteursomgevingen, itembanken en het afnemen
van digitale toetsen.
• Studenten en medewerkers hebben een digitale leer- en werkomgeving waarmee ze via alle
kanalen toegang hebben tot voor hen relevante informatie en functionaliteit.
• Instellingen kunnen beschikken over betrouwbare en relevantie stuurinformatie voor verhoging
van studiesucces en de kwaliteit van het onderwijs.
• Instellingen kunnen beschikken over een state-of-the-art e-infrastructuur voor het opslaan,
transporteren, verwerken, visualiseren, delen, archiveren en ontsluiten van
onderzoeksgegevens.
• Naast universiteiten kunnen ook hogescholen informatie over hun gepland, lopend en afgerond
onderzoek delen.
• Onderzoeksresultaten zijn maximaal toegankelijk, doordat ze betekenisvol beschikbaar kunnen
worden gesteld aan andere onderzoekers, bedrijven en de maatschappij.
• Medewerkers en studenten van instellingen kunnen drempelloos samenwerken met
medewerkers van andere kennisinstel- lingen en bedrijven van klein tot groot, en zowel
regionaal, nationaal als internationaal.
• De bedrijfsvoering en informatievoorziening van instellingen zijn efficiënt, veilig en duurzaam
ingericht.
• Instellingen kunnen gegevens eenvoudig intern en met elkaar uitwisselen.
• Instellingen kunnen mobiliteit van studenten over instellingen, tijdens of na hun opleiding
ondersteunen.
• Instellingen realiseren maximale gemeenschappelijke inkoopkracht voor het inkopen van
clouddiensten.
17

18. Hoger Onderwijs Referentie Architectuur
Architectuurvisie
Referentiemodellen
Implementatie-
hulpmiddelen
Ontwikkelingen
Principes
Digitaal leren & werken Studentmobiliteit Onderzoeksdata Cloud compu ng Integra e
Businessmodel
Bedrijfsfunc es
Bedrijfsprocessen
Informa e
Applica es
Technologie
Applica epla orm
Informa evoorzieningBusiness
Enterprise-architectuur Gebruik van HORA
Competen e-
ontwikkeling

19. De route
Architecten
Kick-off
TU/e
SIG Research
Support
CIO beraad
Fontys
SIG Onderwijs
logistiek
Leveranciers
UM
COMIT/KAAIWO
CvDUR
SIG DLWO

20. Algemene toepassingen architectuur:
• Het geven van inzicht in
verbetermogelijkheden
• Het geven van inzicht in de relevante
aspecten en complexiteit van een
verandergebied
• Het geven van inzicht in de scope van
projecten en de relaties met andere
projecten
• Het geven van inzicht in
koppelvlakken en mogelijke
samenwerking binnen een instelling
• Het faciliteren van discussie en
besluitvorming over eigenaarschap
Specifieke toepassingen HORA:
• Het vergelijken van de inrichting van
verschillende instellingen
• Het geven van inzicht in
mogelijkheden voor samenwerking
• Het versnellen van het opstellen van
een instellingsarchitectuur
• Eenduidiger communicatie naar
leveranciers
Toepassingsmogelijkheden HORA

21. Valorisatie
Onderwijsondersteuning Onderzoeksondersteuning
OnderzoekOnderwijs
Onderwijs
ontwikkeling
Onderwijs
planning
Onderwijs
uitvoering
Roostering
Deelnemer
werving
Inschrijving
Onderzoeks
administratie
Onderzoeks
ontwikkeling
Onderzoeks
opzet
Onderzoeks
publicatie
Toetsing
Deelnemer
counseling
Diplomering
Kennis
uitnutting
Onderzoeks
uitvoering
Onderzoeks
assistentie
Deelnemer
begeleiding
Informatie
ontsluiting
Informatie
levering
Bedrijfsvoering
Human
Resource
Management
Financieel
management
Facilitair
management
Communicatie
management
Inkoop
management
Contact
management
Juridisch
management
Informatie en
Technologie
management
Sturing
Beleid en
planvorming
Verander
management
Verbeter
management
Verantwoording
Strategie en
governance
Informatie
doorlevering
Bedrijfsfunctiemodel

22. Informatie
ontsluiting
Onderzoeksondersteuning
ValorisatieOnderzoek
Onderwijsondersteuning
Onderwijs
Bedrijfsvoering
Sturing
Beleid en planvorming
• Beleidsvorming en evaluatie
• Enterprise architectuur
• Tactische planning
• Productportfoliomanagement
Verbetermanagement
• Procesmanagement
• Performancemanagement
• Kwaliteitsmanagement
• Operationeel management
Onderwijsontwikkeling
• Opleidingsontwikkeling
• Onderwijseenheidontwikkeling
• Onderwijsmateriaalontsluiting
• Opleidingsevaluatie
• Onderwijseenheidevaluatie
Inschrijving
• Aanmeldingsregistratie
• Deelnemermatching
• Deelnemerinschrijving
• Deelnemerherinschrijving
• Deelnemeruitschrijving
Verandermanagement
• Programma en project-
portfoliomanagement
• Programmamanagement
• Projectmanagement
• Innovatie
Onderzoeksontwikkeling
• Onderzoeksvraagidentificatie
• Onderzoekspartnering
• Onderzoeksplanning
• Financieringswerving
Toetsing
• Toetsvoorbereiding
• Toetsuitvoering
• Toetsbeoordeling
• Vaststelling verworven
competenties
Deelnemerwerving
• Marktonderzoek
• Marktbewerking
• Informatieverstrekking
• Prospectondersteuning
Verantwoording
• Interne rapportages
• Jaarverslaglegging
• Accreditatie
• Uitvoering Standard Evaluation Protocol
• Overige externe rapportages
• Integrale veiligheidsbewaking
Human Resource Management
• Formatieplanning
• Werving en selectie
• Medewerkerontwikkeling
• Medewerkerbeoordeling
• Medewerkeradministratie
• Tijdregistratie
• Salaris- en declaratieverwerking
• Ziekte en verzuimadministratie
Financieel management
• Begrotingsconstructie
• Grootboekbeheer
• Activabeheer
• Facturering
• Debiteurenbeheer
• Crediteurenbeheer
• Betalingen
• Vermogensbeheer
Facilitair management
• Gebouwbeveiliging
• Cateringbeheer
• Schoonmaak
• Afvalbeheer
• Vastgoedontwikkeling
• Gebouwbeheer
• Goederenafhandeling
• Bedrijfshulpverlening
• Documentafhandeling en
archivering
Informatie en Technologie
management
• Functioneel beheer
• Gegevensbeheer
• Informatiebeveiliging
• Identiteitenbeheer
• Applicatie-ontwikkeling
• Applicatiebeheer
• IT-infrastructuurontwikkeling
• IT-infrastructuurbeheer
Communicatiemanagement
• Imago-ontwikkeling
• Interne communicatie
• Externe communicatie
Inkoopmanagement
• Aanbesteden
• Leveranciersbeheer
• Contractbeheer
• Bestellen
Contactmanagement
• Contactbeheer
• Servicemanagement
• Relatiebeheer
• Alumnibeheer
Juridisch management
• Compliancebeheer
• Juridisch adviseren
• Juridische bescherming
• Afhandeling bezwaren en beroepen
• Klachtenafhandeling
Onderwijsuitvoering
• Voorbereiding onderwijsactiviteit
• Leergroepvorming
• Uitvoering onderwijsactiviteit
Onderwijsplanning
• Onderwijsadministratie
• Onderwijseenheidinschrijving
• Toetsinschrijving
• Onderwijsactiviteitenplanning
• Vraagprognostisering
• Lesgroepvorming
• Inzet en middelenplanning
Onderzoeksuitvoering
• Literatuuronderzoek
• Gegevenscollectie
• Gegevensverwerking en -analyse
• Onderzoeksprotocoltoetsing
• Promovendusbegeleiding
Onderzoekspublicatie
• Publicatiecreatie
• Collegiale toetsing
• Kennisoverdracht naar vakgenoten
• Kennisoverdracht naar onderwijs
Onderzoeksopzet
• Bronidentificatie
• Onderzoeksprotocolontwikkeling
• Onderzoeksinstrumentontwikkeling
Kennisuitnutting
• Kennisoverdracht naar
maatschappij
• Kennisoverdracht naar bedrijven
• Octrooiwerving
• Kennisvermarkting
• Start-upbegeleiding
Deelnemercounseling
• Studiekeuzebegeleiding
• Persoonlijke situatiebegeleiding
• Arbeidsmarktbegeleiding
Diplomering
• Kwalificatiecontrole
• Bindend studieadvies
• Waardedocumentverstrekking
Roostering
• Lesroosterconstructie
• Toetsroosterconstructie
• Roosterpublicatie
• Roosterwijziging
Onderzoeksadministratie
• Financieringsondersteuning
• Onderzoeksregistratie
• Vergunningswerving
• Onderzoeksobjectwerving
Strategie en governance
• Strategische planning
• Enterprise governance
• Organisatiemanagement
• Enterprise risicomanagement
Deelnemerbegeleiding
• Studieloopbaanbegeleiding
• Stage en afstudeermatching
• Stage en afstudeerbegeleiding
Informatielevering
• Onderzoeksresultaatborging
• Onderzoeksresultaatarchivering
• Onderzoeksresultaatpreservering
• Onderzoeksresultaatontsluiting
Onderzoeksassistentie
• Onderzoeksgegevensbeheer
• Impactanalyse
Informatiedoorlevering
• Ontsluiting digitale databanken
• Ontsluiting digitaal materiaal
• Ontsluiting fysiek materiaal
• Informatievaardigheids
ondersteuning

23. Informatieontsluiting
Onderzoek
Onderwijsondersteuning
Onderwijs
Bedrijfsvoering
Sturing
vordering
verplichtingjournaalpost
kostenplaats
activum
inkomende
betaling
uitgaande
betaling
dienst
betrekking
campagne
competentie
(medewerker)
beoordeling
formatieplaats
gebouw
ruimte
voorwerp apparaat
applicatie
systeem
software
meldingorganisatie
werk
activiteit
leverancier
inkoop
contractwerkorder
medewerker
doelstelling indicator
onderwijs
instelling
organisatie
onderdeel
beleids
uitgangspunt
architectuur resultaat
werkproduct
toetsmateriaal
leermateriaal
rooster
stage/afstudeer
opdracht
onderwijs
eenheid
onderwijseenheid
deelname
examen
programma
toetsresultaat
onderwijs
overeenkomst
leergroep
competentie
(deelnemer)deelnemer
waarde
document
stage/afstudeer
organisatie
opleiding
minor
leeractiviteit toetsactiviteit
werk
publicatie
(gepubliceerd)
subsidie
programma
onderz.geg.
(gepubliceerd)
subsidie
overeenkomst
samenwerkings
verband
expressie
manifestatie
item
uitleen
publicatie
onderzoeks
gegevens
bedrijfseis
plan
onderzoeks
object
onderzoek
begroting
onderwijs
programma
prospect
alumnus
inzetplanning
Valorisatie
Onderzoeks
ondersteuning
onderwijseenheid
resultaat
lesgroeponderwijseenheid
uitvoering
onderwijs
activiteit
individu
contact
configuratie
item
stage/afstudeer
activiteit
octrooi
Informatiemodel

24. InformatieontsluitingOnderzoeksondersteuning
Onderzoek
Onderwijsondersteuning
Onderwijs
Bedrijfsvoering
Sturing
Financieel
systeem
Personeels
systeem
Corporate LMS
Inzet
plannings
systeem
Facilitair
systeem
Kaartbeheer
systeem
Betaalsysteem
Service
management
systeem
Inkoop
systeem
Salaris
verwerkings
systeem
Tijdregistratie
systeem
Project Programma
en Portfolio
management
systeem
CRM systeem
Aanbestedings
systeem
Kwaliteits
management
systeem
Architectuur
beheersysteem
Management
informatie
systeem
Student
informatie
systeem
Rooster
systeem
Educatieve
applicatie
Learning content
management
systeem
Plagiaatdetectie
systeem
Digitaal portfolio
systeem
Digitaal
toetssysteem
Stage en
afstudeer
systeem
Onderzoeks
informatie
systeem
Bibliotheek
systeem
Gegevens
analyse
systeem
Onderzoeks
gegevensbeheer
systeem
Onderzoeks
meetsysteem
Onderzoeks
publicatie
repository
Wetenschappelijke
zoekmachine
Gezondheid
Veiligheid en
Duurzaamheid
systeem
Learning
management
systeem
Onderzoeks
gegevens
archief
Valorisatie
Software
ontwikkel
omgeving
IT management
systeem
Video
management
systeem
Promotie
volg
systeem
Gegevens
visualisatie
systeem
Generieke applicaties
PortaalZoekmachine
Enquete
systeem
Formulieren
generator
Online
kennisbank
Narrowcasting
systeem
Samen
werkings
systeem
Office
suite
Web content
management
systeem
Unified
communications
systeem
E-mail systeem
Document
management
systeem
Enterprise output
management
systeem
Input
management
systeem
Business process
management
systeem
Video
streaming
systeem

25. Persoonlijke reflectie
• Samenwerken is moeilijk – een ieder denkt vooral vanuit eigen belang
• Visie en win-win is belangrijk om samenwerking te laten slagen
• Als je geen formeel mandaat hebt dan kun je alleen enthousiasmeren
• Organisaties hoeven niet overal aan mee te doen – coalition of the willing
• Schaalvergroting is niet automatisch goedkoper – processtandaardisatie
• Standaardiseren doet pijn en werkt alleen onder sterke regie
• Begin onderop met standaardiseren – eerst infrastructuur
• Neem genoegen met kleine herbruikbare diensten – bijv. identity mgt.
• Samenwerken over organisatiegrenzen is eigenlijk gewoon samenwerken
• Architectuur voor samenwerking is eigenlijk gewoon architectuur
• Zonder governance gaat architectuur niet slagen (geldt ook voor
architectuur voor samenwerking)
25

26. Vragen?
26