П.Саруул
(НЭМ-ийн багш)

Ãëîáàëüíûé àñóóäàë
Äàéí Ýêîëîãè Õîîë õ¿íñ

Зөв зохистой хоол гэдэгт юуг
багтаан ойлгох вэ?
 Та цагтаа хоолоо иддэг үү
 Та ямар хэмжээтэй хоол хүнс өдөрт идэх
ѐстой вэ
 Та хоол хүнсний найрлаганд өдөрт яг юуг нь
хэдийг аваад байна вэ
 Та хоолоо сонгож авахдаа юуг баримтлан
авдаг вэ
 Таны сонгож авсан хоол хүнс эрүүл ахуйн
шаардлага хэр хангадаг вэ

Аминдэмийн биед зохицолдох
зохицолдолгоо
 Эмээр аминдэмийг авбал 70%
нийлэгжиж задардаг
 Тариагаар аминдэмийг авдал 70%
биемахбодид нийлэгжиж үлдсэн хувь нь
эрхтэн системийг сонгомолоор гэмтээдэг
 Эрүүл зөв хоол хүнс идвэл аминдэм
хүний биемахбодид 100% нийлэгжиж
гадагшилдаг

3/1 нь хоол
3/2 нь шингэн
3/3 нь хоосон

Ажлын Хоногийн хоол
ачааллаас хүнснээс авах
ялгарах энерги энерги

Ǻâ çîõèñòîé õîîëëîõûí
à õîëáîãäîë
 Áèåèéí ýñýðã¿¿öëèéã ñàéæðóóëíà
 Àëäàãäñàí ýíåðãèéã íºõíº
 Áèåìàõáîäèéí ºñºëò õºãæèëòèéã
äýìæèíý.
 Õîðò áîäèñûã áèåìàõáîäèîñ çàéëóóëíà
 Àëèâàà ºâ íèéã èëààðøóóëàõàä
òóñòàé

Çîõèñã¿é
áóðóó õîîë
Хоолны Òýæýýëèéí
хордлого Таргалалт
äîðîéòîë
Ç¿ðõ АДаралт èõðèéí
ñóäàñíû ихсэх Òóðààë
ýìãýã øèæèí
26.11.2012 9

ХБӨ-нөөс сэргийлñýí
óìàðä Карелиéí төсëèéí ¿ð ä¿í

Нийтлэг эрсдэлт хүчин зүйлс
Зүрх судасны эмгэг
 Тамхи
Чихрийн шижин
 Зохисгүй
Хавдар
хооллолт
Уушгины архаг
бөглөрөлт өвчин
 Хөдөлгөөний
хомсдол
Яс булчингийн эмгэг
 Архи Амны хөндийн эмгэг
11

60-с дээш насныханд тохиолдох
Зүрхний архаг өвчний нас баралтаар
тэргүүлэх 25 улс орон
Source: Thom et al. 1992
12

North Karelia Project
Гол зорилт
 Зүрх судасны эмгэгийн шалтгаант өвчлөл
нас баралтыг бууруулах
 Бусад халдвар бус архаг өвчнийг бууруулах
Дунд хугацааны зорилт
 Хүн амын дунд нийтлэг тохиолдох гурван
эрсдэлт хүчин зүйлсийг бууруулах:
 тамхи таталт
 сийвэнгийн холестролын түвшин
өндөр байх (хоол)
 цусны даралт ихсэлт
13

Сийвэнгийн холестролын түвшин
Финлянд болон Япон, 1970 он
Ммоль/л
14

Сийвэнгийн холестролын
mmol/L түвшин эрэгтэйчүүдэд 30-59
насныхан
15

Талханд түрхэх цөцгийн тосны
хэрэглээ (30-59 насны эрэгтэйчүүд)
%
16

Хоолондоо хэрэглэх
% цөцгийн тосны хэрэглээ
17

Хоолонд хэрэглэх
% ургамлын тосны хэрэглээ
(30-59 насны эрэгтэйчүүд)
18

Æèìñ íîãîîíû õýðýãëýý
19

20

Систолын даралт
mmHg
(30–59 насны эрэгтэйчүүд)
North Karelia project evaluation and FINMONICA and
the National FINRISK Studies 1972 - 2007
21

Давсны хэрэглээ 1977-2007, Финлянд
g/day
The FINDIET Study
22

Зүрхний шигдээсээр нас баралт
North Karelia 35-64 насны
эрэгтэйчүүдийн 700 start of the North Karelia Project
дундах нас 600
баралт 1969-2002 extension of the Project nationally
500
North Karelia
400
300
- 82 %
100000 хүнд 200 All Finland
тохиолдох
- 75%
нас баралт 100
Year 69 72 75 78 81 84 87 90 93 96 99 2002
23

Дундаж наслалт, Finland
1941–2004
Source: Statistics Finland.
Koskinen S, Aromaa
A, Huttunen J, Teperi J.
Health in Finland. Helsinki
2006. www.ktl.fi/hif 24

Монгол уламжлалт хооллох
соѐл
 Сүү цагаан идээ
 Улиралдаа тохируулан идэх соѐл
 Хоол хүнсний хоорондын зохицол
 Хоол хүнсээр анагаах соѐл

Хоол хүнсний гол үүрэг
 Эрүүл чийрэг байх
 Урьдчилан
сэргийлэх
 Хоолоор эмчлэх

Урьдчилан сэргийлэлт