10. Το υποκείμενο των απρόσωπων ρημάτων ή εκφράσεων
είναι:
λέγονται τα ρήματα που βρίσκονται μόνο
στο γ΄ ενικό πρόσωπο και δε δέχονται υποκείμενο πρόσωπο ή
πράγμα.
17. Το απαρέμφατο,
αφού βρίσκεται
μέσα σε μια
πρόταση,
χρησιμοποιείται ως
υποκείμενο,
αντικείμενο κ.ά.
του ρήματος.
Εφόσον όμως το
απαρέμφατο είναι
ρηματικός τύπος,
τότε συντάσσεται,
δηλαδή παίρνει και
το ίδιο υποκείμενο,
αντικείμενο,
κατηγορούμενο
κ.τ.λ
Το υποκείμενο του
απαρεμφάτου
μπορεί να είναι:
α) το ίδιο με το
υποκείμενο του
ρήματος (το αυτό
πρόσωπο)
β) διαφορετικό
από το υποκείμενο
του ρήματος (έτερο
πρόσωπο)
Στην πρώτη
περίπτωση έχουμε
ταυτοπροσωπία,
ενώ στη δεύτερη
ετεροπροσωπία.
Αμάν αυτά τα
ΑΡΧΑΙΑ !!! Δεν θα
μπορούσαν να
είναι πιο απλά;
19. Το υποκείμενο του απαρεμφάτου μπορεί να
είναι το ίδιο με το υποκείμενο του ρήματος της
πρότασης.
Αυτή η σύνταξη ονομάζεται ταυτοπροσωπία.
Μένων ἐβούλετο πλουτεῖν
Ανάλυση
ρήματος
υποκείμενο ρήμα αντικείμενο
Ανάλυση
απαρεμφάτου
υποκείμενο απαρέμφατο
20. Το υποκείμενο του απαρεμφάτου μπορεί να
είναι το ίδιο με το υποκείμενο του ρήματος της
πρότασης.
Αυτή η σύνταξη ονομάζεται ταυτοπροσωπία.
Κροῖσος ἐνόμισεν εἶναι ὀλβιώτατος
Ανάλυση
ρήματος
υποκείμενο ρήμα αντικείμενο
Ανάλυση
απαρεμφάτου
υποκείμενο απαρέμφατο
κατηγορούμενο
21. Το υποκείμενο του απαρεμφάτου μπορεί να
είναι το ίδιο με το υποκείμενο του ρήματος της
πρότασης.
Αυτή η σύνταξη ονομάζεται ταυτοπροσωπία.
Οἱ Βοιωτοὶ ἀπειλοῦσιν ἐμβαλεῖν εἰς τὴν Ἀττικήν.
Ανάλυση
ρήματος
υποκείμενο ρήμα αντικείμενο
Ανάλυση
απαρεμφάτου
υποκείμενο απαρέμφατο
Εμπρόθετος
προσδιορισμός
22. Όταν μεταξύ του
ρήματος και του
απαρέμφατου δεν
υπάρχει άλλη λέξη,
τότε συνήθως έχουμε
ταυτοπροσωπία.
Όταν το απαρέμφατο
συνοδεύεται από
κάποια ονομαστική
(ουσιαστικού,
επίθετου, αντωνυμίας,
μετοχής κλπ), τότε
οπωσδήποτε έχουμε
ταυτοπροσωπία.
Το υποκείμενο του
απαρεμφάτου, αφού
είναι το ίδιο με το
υποκείμενο του
ρήματος βρίσκεται σε
πτώση ονομαστική.
24. Μπορεί ακόμα να είναι άλλο το
υποκείμενο του ρήματος και άλλο το
υποκείμενο του απαρεμφάτου.
Αυτή η σύνταξη λέγεται
ετεροπροσωπία και το υποκείμενο του
απαρεμφάτου μπαίνει σε αιτιατική.
Ἐγὼ οὐχ ἡγοῦμαι εἶναι τὴν ἀρετήν διδακτήν
Ανάλυση
ρήματος
υποκείμενο ρήμα αντικείμενο
Ανάλυση
απαρεμφάτου
απαρέμφατο υποκείμενο κατηγορούμενο
25. Μπορεί ακόμα να είναι άλλο το
υποκείμενο του ρήματος και άλλο το
υποκείμενο του απαρεμφάτου.
Αυτή η σύνταξη λέγεται
ετεροπροσωπία και το υποκείμενο του
απαρεμφάτου μπαίνει σε αιτιατική.
Μιλτιάδης ἔπεισε
τοὺς
Ἀθηναίους
στρατεῦσαι
Ανάλυση
ρήματος
υποκείμενο ρήμα
α'
αντικείμενο
β'
αντικείμενο
Ανάλυση
απαρεμφάτου
υποκείμενο απαρέμφατο
26. Το υποκείμενο του απαρεμφάτου
στην απρόσωπη σύνταξη
Νομίζω ότι θα
χρειαστώ ψυχολογική
υποστήριξη μετά από
αυτό το μάθημα!!!
27. Είπαμε πριν ότι το απρόσωπο ρήμα παίρνει ως υποκείμενο απαρέμφατο. Είναι φανερό ότι το υποκείμενο
του απαρεμφάτου θα είναι διαφορετικό από το υποκείμενο του ρήματος . Άρα θα έχουμε ετεροπροσωπία.
Αυτό έχει ως συνέπεια το υποκείμενο του απαρεμφάτου να βρίσκεται σε πτώση αιτιατική.
Χρὴ ἔχειν
τὸν
στρατηλάτην
νοῦν
Ανάλυση
ρήματος
απρόσωπο
ρήμα
υποκείμενο
Ανάλυση
απαρεμφάτου
απαρέμφατο υποκείμενο αντικείμενο
28. Είπαμε πριν ότι το απρόσωπο ρήμα παίρνει ως υποκείμενο απαρέμφατο. Είναι φανερό ότι το υποκείμενο
του απαρεμφάτου θα είναι διαφορετικό από το υποκείμενο του ρήματος . Άρα θα έχουμε ετεροπροσωπία.
Αυτό έχει ως συνέπεια το υποκείμενο του απαρεμφάτου να βρίσκεται σε πτώση αιτιατική.
Κίνδυνός ἐστι ἀπόλλυσθαι πολλούς
Ανάλυση
ρήματος
απρόσωπο ρήμα υποκείμενο
Ανάλυση
απαρεμφάτου
απαρέμφατο υποκείμενο
30. ΠΡΟΣΟΧΗ
Αρκετά συχνά δίπλα στο απρόσωπο
ρήμα ή στην απρόσωπη έκφραση
υπάρχει ένας προσδιορισμός σε πτώση
δοτική, που δηλώνει το πρόσωπο στο
οποίο αναφέρεται το απρόσωπο ρήμα
και ονομάζεται δοτική προσωπική.
Η δοτική αυτή μας δείχνει και το
πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται το
υποκείμενο του απαρεμφάτου. Στην
περίπτωση αυτή θα πρέπει να
εννοήσουμε το υποκείμενο σε αιτιατική.
Με άλλα λόγια θα μετατρέψουμε τη
δοτική σε αιτιατική.
Ἔδοξέ σοι, σῶσαι τὸν πατέρα
Ανάλυση ρήματος απρ. ρ. δοτ. πρ. υποκείμενο
Ανάλυση απαρεμφάτου απρμφ. αντικείμενο
Δεν υπάρχει το υποκείμενο του απαρεμφάτου, γι' αυτό θα
μετατρέψουμε τη δοτική σε αιτιατική:
Ἔδοξέ σοι, σῶσαι (σε) τὸν πατέρα
Ανάλυση ρήματος απρ. ρ. δοτ. πρ. υποκείμενο
Ανάλυση απαρεμφάτου απρμφ. Υποκ. αντικείμενο
32. α) Οἱ Ἀθηναῖοι θέλουσι τειχίζειν τήν πόλιν. (……………………………………..)
β) Οἱ νέοι ἐπιθυμοῦσι τά μεγάλα πράττειν. (………………..…………..)
γ) Νομίζω ὑμᾶς ἀδικεῖν τήν πόλιν. (…………………….………….)
δ) Οἱ Αἰγινῆται ἔλεγον οὐκ εἶναι αὐτόνομοι. (……………..…………….)
ε) Ἐλπίζω Κῦρον δώσειν τόν μισθόν τοῖς στρατιώταις. (………………)
Στις προτάσεις που ακολουθούν να σημειώσεις το ρήμα, το απαρέμφατο καθώς και τα υποκείμενά τους
και να γράψεις αν υπάρχει ταυτοπροσωπία ή ετεροπροσωπία
ετεροπροσωπία
33. α) Οἱ Ἀθηναῖοι θέλουσι τειχίζειν τήν πόλιν. (……………………………………..)
β) Οἱ νέοι ἐπιθυμοῦσι τά μεγάλα πράττειν. (………………..…………..)
γ) Νομίζω ὑμᾶς ἀδικεῖν τήν πόλιν. (…………………….………….)
δ) Οἱ Αἰγινῆται ἔλεγον οὐκ εἶναι αὐτόνομοι. (……………..…………….)
ε) Ἐλπίζω Κῦρον δώσειν τόν μισθόν τοῖς στρατιώταις. (………………)
Στις προτάσεις που ακολουθούν να σημειώσεις το ρήμα, το απαρέμφατο καθώς και τα υποκείμενά τους
και να γράψεις αν υπάρχει ταυτοπροσωπία ή ετεροπροσωπία
ταυτοπροσωπία
ταυτοπροσωπία
ταυτοπροσωπία
ετεροπροσωπία
ετεροπροσωπία
34. 1. Χαλεπὸν ἐστί πατρὶ καὶ μητρὶ παίδων στερηθῆναι.
2. Λέγεται τὸν Ἀρχίδαμον περὶ τάς Ἀχαρνὰς μεῖναι.
3. Οὐ χαλεπὸν Ἀθηναίους ἐν Ἀθηναίοις ἐπαινεῖν.
4. Βαρβάρων Ἕλληνας ἄρχειν εἰκὸς ἐστί (= είναι φυσικὸ).
5. Ἡμῖν μὲν ἐξεστὶ τείχη ἱδρύειν .
6. Ἀνάγκη ἐστὶ τοῖς παισὶ πείθεσθαι τοῖς τοῦ πατρὸς λόγοις.
7. Δεῖ τὸν ἄρχοντα τῶν ἀρχομένων διαφέρειν.
8. Ῥᾴδιόν ἐστι αὐτοῖς δακρῦσαι.
9. Χρῇ πάντας ἀμύνειν τὴν πόλιν.
10. Οὐ ῥᾴδιόν ἐστι αὐτοῖς διαβαίνειν (= να περάσουν).
11. Ἐμοί ἀνάγκη τοῖς ἄρχουσι πείθεσθαι
Στις παρακάτω προτάσεις : α) να υπογραμμίσεις τα απρόσωπα ρήματα και τις απρόσωπες εκφράσεις, β) να
εντοπίσεις τα υποκείμενα των απαρεμφάτων σε αιτιατική και γ) τις δοτικές προσωπικές, όπου υπάρχουν:
38. α) Δοκεῖ σοὶ λέγειν ταῦτα τῇ μητρί. (……………………………………)
β) Οὐ δυνατὸν ἐστὶ τοῖς ἀνδράσι φυλάττειν τὰς πύλας. (………………………………………………)
γ) Προσήκει ὑμᾶς ἀγαθοὺς εἶναι. (……………………………………)
δ) Ἔδοξε τοῖς στρατιώταις πορεύεσθαι εἰς τὰς κώμας. (…………………………….……………………)
ε) Χαλεπὸν ἐστὶ μητρὶ καὶ πατρὶ παίδων στερηθῆναι. (…………………………………………..……………)
στ) Οὕτω χρὴ σὲ ποιεῖν. (……………………………………)
Στις παρακάτω προτάσεις να κυκλώσετε τα υποκείμενα των απρόσωπων ρημάτων και να
συμπληρώσετε στην παρένθεση τα υποκείμενα των απαρεμφάτων:
Θα μπορούσα να παίξω ένα
δελτίο; Αισθάνομαι πως έχω
τύχη σήμερα!
39. α) Δοκεῖ σοὶ λέγειν ταῦτα τῇ μητρί. (……………………………………)
β) Οὐ δυνατὸν ἐστὶ τοῖς ἀνδράσι φυλάττειν τὰς πύλας. (………………………………………………)
γ) Προσήκει ὑμᾶς ἀγαθοὺς εἶναι. (……………………………………)
δ) Ἔδοξε τοῖς στρατιώταις πορεύεσθαι εἰς τὰς κώμας. (…………………………….……………………)
ε) Χαλεπὸν ἐστὶ μητρὶ καὶ πατρὶ παίδων στερηθῆναι. (…………………………………………..……………)
στ) Οὕτω χρὴ σὲ ποιεῖν. (……………………………………)
Στις παρακάτω προτάσεις να κυκλώσετε τα υποκείμενα των απρόσωπων ρημάτων και να
συμπληρώσετε στην παρένθεση τα υποκείμενα των απαρεμφάτων:
σέ
τούς ἄνδρας
ὑμᾶς
τούς στρατιώτας
μητέρα - πατέρα
σέ
Θα μπορούσα να παίξω ένα
δελτίο; Αισθάνομαι πως έχω
τύχη σήμερα!
40. α) Δοκεῖ ἡμῖν κατακαῦσαι τὴν πόλιν.
β) Τὸν καλὸν κἀγαθὸν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω.
γ) Συμφέρει αὐτοῖς φίλους εἶναι ὑμῖν.
δ) Νομίζεις δυστυχεῖν ἐμέ.
ε) Ἔλεγον οὐκ εἶναι αὐτόνομοι.
στ) Δεῖ τὸν στρατιώτην φοβεῖσθαι τὸν ἅρχοντα.
Στις παρακάτω προτάσεις να επισημάνετε το ρόλο του απαρεμφάτου (υποκείμενο
ή αντικείμενο του ρήματος) σημειώνοντας πάνω από αυτό ένα Υ ή ένα Α:
Πτώμα έχω γίνει με
τόσες ασκήσεις!!!
41. α) Δοκεῖ ἡμῖν κατακαῦσαι τὴν πόλιν.
β) Τὸν καλὸν κἀγαθὸν ἄνδρα εὐδαίμονα εἶναι νομίζω.
γ) Συμφέρει αὐτοῖς φίλους εἶναι ὑμῖν.
δ) Νομίζεις δυστυχεῖν ἐμέ.
ε) Ἔλεγον οὐκ εἶναι αὐτόνομοι.
στ) Δεῖ τὸν στρατιώτην φοβεῖσθαι τὸν ἅρχοντα.
Στις παρακάτω προτάσεις να επισημάνετε το ρόλο του απαρεμφάτου (υποκείμενο
ή αντικείμενο του ρήματος) σημειώνοντας πάνω από αυτό ένα Υ ή ένα Α:
Πτώμα έχω γίνει με
τόσες ασκήσεις!!!
42. α) Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι. (……………………………………)
Υ ρήμ……………………………………………… Υ απρμφ……………………………………………
β) Χρὴ πάντας ὑμᾶς τοὺς θεοὺς σέβεσθαι. (……………………………………)
Υ ρήμ……………………………………………… Υ απρμφ……………………………………………
γ) Ἐβούλετο μόνος αὐτὸς τοῖς ἄρχουσιν ἀγγέλειν τὴν νίκην. (……………………………………)
Υ ρήμ……………………………………………… Υ απρμφ……………………………………………
δ) Δυνατὸν ἐστὶν ὑμῖν λαβόντας ὅπλα εἰς κίνδυνον ἐμβαίνειν. (……………………………………)
Υ ρήμ……………………………………………… Υ απρμφ……………………………………………
Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε το υποκείμενο του ρήματος (Υ ρήμ.) και το υποκείμενο του
απαρεμφάτου (Υ απρμφ.) και να σημειώσετε στην παρένθεση πού υπάρχει ταυτοπροσωπία και πού
ετεροπροσωπία:
43. α) Ἀντισθένης ἔλεγεν οὐδένα ἄνθρωπον ἀθάνατον εἶναι. (……………………………………)
Υ ρήμ……………………………………………… Υ απρμφ……………………………………………
β) Χρὴ πάντας ὑμᾶς τοὺς θεοὺς σέβεσθαι. (……………………………………)
Υ ρήμ……………………………………………… Υ απρμφ……………………………………………
γ) Ἐβούλετο μόνος αὐτὸς τοῖς ἄρχουσιν ἀγγέλειν τὴν νίκην. (……………………………………)
Υ ρήμ……………………………………………… Υ απρμφ……………………………………………
δ) Δυνατὸν ἐστὶν ὑμῖν λαβόντας ὅπλα εἰς κίνδυνον ἐμβαίνειν. (……………………………………)
Υ ρήμ……………………………………………… Υ απρμφ……………………………………………
Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε το υποκείμενο του ρήματος (Υ ρήμ.) και το υποκείμενο του
απαρεμφάτου (Υ απρμφ.) και να σημειώσετε στην παρένθεση πού υπάρχει ταυτοπροσωπία και πού
ετεροπροσωπία:
Ἀντισθένης ἄνθρωπον
ετεροπροσωπία
σέβεσθαι ὑμᾶς
ετεροπροσωπία
αὐτός αὐτός
ταυτοπροσωπία
ἐμβαίνειν (ὑμᾶς)
ετεροπροσωπία
44. ε) Κρίνω σὲ συμβουλεύειν τούτοις καλῶς. (……………………………………)
Υ ρήμ……………………………………………… Υ απρμφ……………………………………………
στ) Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καὶ πλεονέκται. (……………………………………)
Υ ρήμ……………………………………………… Υ απρμφ……………………………………………
ζ) Νῦν ἔξεστιν ὑμῖν εὐεργέτας φανῆναι Λακεδαιμονίων. (……………………………………)
Υ ρήμ……………………………………………… Υ απρμφ……………………………………………
η) Ὁμολογεῖται τὴν πόλιν ὑμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι. (……………………………………)
Υ ρήμ……………………………………………… Υ απρμφ……………………………………………
Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε το υποκείμενο του ρήματος (Υ ρήμ.) και το υποκείμενο του
απαρεμφάτου (Υ απρμφ.) και να σημειώσετε στην παρένθεση πού υπάρχει ταυτοπροσωπία και πού
ετεροπροσωπία:
45. ε) Κρίνω σὲ συμβουλεύειν τούτοις καλῶς. (……………………………………)
Υ ρήμ……………………………………………… Υ απρμφ……………………………………………
στ) Ὁμολογοῦμεν ἄδικοι εἶναι καὶ πλεονέκται. (……………………………………)
Υ ρήμ……………………………………………… Υ απρμφ……………………………………………
ζ) Νῦν ἔξεστιν ὑμῖν εὐεργέτας φανῆναι Λακεδαιμονίων. (……………………………………)
Υ ρήμ……………………………………………… Υ απρμφ……………………………………………
η) Ὁμολογεῖται τὴν πόλιν ὑμῶν ἀρχαιοτάτην εἶναι. (……………………………………)
Υ ρήμ……………………………………………… Υ απρμφ……………………………………………
Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε το υποκείμενο του ρήματος (Υ ρήμ.) και το υποκείμενο του
απαρεμφάτου (Υ απρμφ.) και να σημειώσετε στην παρένθεση πού υπάρχει ταυτοπροσωπία και πού
ετεροπροσωπία:
(ἐγώ) σέ
ετεροπροσωπία
(Ἡμεῖς) τούτους
ετεροπροσωπία
φανῆναι (ὑμᾶς)
ετεροπροσωπία
εἶναι τήν πόλιν
ετεροπροσωπία