SlideShare a Scribd company logo
1 of 7
Download to read offline
Binh pháp Tôn T sưu t m by Bùi Đ c Dương




                     1
Binh pháp Tôn T sưu t m by Bùi Đ c Dương
B n b ng tre th i Càn Long.


Tôn T binh pháp (ch Hán: 孫子兵法 / 孙子兵法; Pinyin: Sūnzĭ Bīngfǎ; WG: Sun1 Tzu3 Ping1 Fa3; ti ng

Anh:Sun Tzu's The Art of War) còn đư c g i là Binh pháp Ngô Tôn T , là sách chi n lư c chi n thu t ti ng
Hoa do Tôn Vũ so n th o vào năm 512 TCN đ i Xuân Thu, không ch đ t n n móng cho binh h c truy n
th ng, mà còn sáng t o nên m t h th ng lý lu n quân s hoàn ch nh đ u tiên trong l ch s nhân lo i. B i
v y Binh pháp Tôn T đư c tôn xưng là Tuy t tác binh thư hàng đ u c a th gi i c đ i. M t khác, tuy là m t
b binh thư, nhưng t m nh hư ng c a Binh pháp Tôn T l i không ch gi i h n trong lĩnh v c quân s , mà
còn có th áp d ng vào nh ng lĩnh v c khác như kinh t h c, th d c th thao, khoa h c,… [1]

Tôn T binh pháp cũng đư c áp d ng trong gi i kinh doanh và chi n lư c.[2][3]

L ch s

    Cu n "Tôn T binh pháp" do Tôn Vũ dâng lên Ngô vương H p Lư là cu n binh pháp hoàn ch nh, đư c
    vi t vào năm 512 trư c Công nguyên. Theo S ký và theo lu n bàn v Tôn T c a Tào Tháo, đ u có ghi
    chép rõ ràng v 13 chương sách c a Tôn Vũ. T đ i nhà Đư ng, nhà T ng v sau, xu t hi n khá nhi u
    thuy t l m l c đ i v i cu n Tôn T binh pháp. B i vì t sau đ i nhà Tuỳ cu n binh pháp này đã b th t
    truy n.    đ i nhà Thanh ngư i ta hi u Tôn T binh pháp và Tôn T n binh pháp là cùng m t cu n
    sách, Tôn Vũ và Tôn T n cũng là m t ngư i, th m chí còn cho r ng ch có Tôn T n mà không có Tôn Vũ.

    Năm 1957 khi Quách Hóa Như c vi t v Binh pháp Tôn T còn d n l i Đ M c cho r ng: Binh pháp Tôn
    T có 82 bài và 9 quy n hình v c ng v i cu n "Ngô Vi t Xuân Thu" ghi chép các câu h i và tr l i
    c a Tôn Vũ v i vua Ngô. Truy n đ n đ i Tam Qu c, đư c Tào Tháo ch n l a, g t s a, biên t p và chú
    thích, b ch th a, chép nh ng ph n tinh tuý và x p thành 13 thiên, t c là cu n "Tôn T " lưu truy n đ n
    ngày nay. Và kh ng đ nh Tào Tháo đã gi l i nh ng n i dung ch y u c a "Tôn T ", đó là m t c ng hi n
    không th lu m đư c [4].

    Tháng 4 năm 1972, hai cu n sách Tôn T binh pháp (Tôn Vũ) và Tôn T n binh pháp đ ng th i tìm th y
    trong m t ngôi m c t th i nhà Hán       t nh Sơn Đông, Trung Qu c. Tháng 7 năm 1978, cu n Tôn T
    binh pháp cũng đư c tìm th y trong m t ngôi nhà         Thanh H i Trung Qu c, nh ng ng nh n kéo dài v
    cu n Tôn T binh pháp b y gi m i đư c làm rõ.      [5]



    T trư c tháng 4 năm 1972, b n Tôn T binh pháp đư c lưu chuy n cho là c nh t, đó là b n kh c
    đ i T ng. Vào cu i đ i nhà Hán đã đư c Tào Tháo chú gi i, sau đó là M nh Th nhà Lương, Lý
    Thuyên nhà Đư ng, Đ M c, Tr n H o , Gi Lâm, Mai Nhiêu Th n nhà T ng, Vương Tri t, Hà Diên
    Tích và Trương Dư. Trong đó b n chú gi i c a Tào Tháo là có giá tr hơn c . Đ n năm 1957,Thư ng
    tư ng Quách Hóa Như c (Trung Qu c) đã vi t l i Tôn T binh pháp theo th văn ngày nay, d a vào b n
    kh c đ i nhà T ng và có tham kh o b n Tôn T trong T b tùng san th i Gia Tĩnh nhà Minh. Nh ng b n
    này có 13 bài (thiên): Bài 1 K , bài 2 Tác chi n, bài 3 Công mưu, bài 4 Quân hình, bài 5 Binh th , bài 6 Hư


                                                      2
Binh pháp Tôn T sưu t m by Bùi Đ c Dương
    th c, bài 7 Quân tranh, bài 8 C u bi n, bài 9 Hành quân, bài 10 Đ a hình, bài 11 c u đ a, bài 12 Ho công,
    bài 13 D ng gián. Sau khi d ch Quách Hóa Như c chia thành 13 bài là: 1 Bàn v chi n tranh, 2 Ti n công
    chi n, 3 T c quy t chi n, 4 V n đ ng chi n, 5 Ch đ ng tính, 6 Linh ho t tính, 7 Đ a hình, 8 S d ng gián
    đi p, 9 Phán đoán tình hu ng, 10 Ho công, 11 Qu n lý giáo d c, 12 Quan h ch huy, 13 Tu dư ng c a
    tư ng soái, r i l i chia thành 108 đo n.

    T năm 1972 v sau (khi đã có b n "g c" Binh pháp Tôn T đ i Hán) có nhi u hình th c vi t v cu n
    sách này nh m giúp cho ngư i đ c d hi u, nhưng v n d a trên nguyên t c b n d ch c a Quách Hóa
    Như c, r i đ i chi u s a theo b n đ i Hán. B n c a Mã Nh t Phu vi t theo 13 thiên c a Tôn Vũ, m i thiên
    có 3 ph n là b n g c, di n gi i (d a theo Quách Hóa Như c) và l i bình. B n c a Đ c Thành l i biên t p
    theo ba m c l n; 1, Tôn T binh pháp d n nh p ; 2, Tôn T binh pháp ng d ng; 3, Tôn T binh pháp
    nghiên c u

    K t bài vi t c a Tào Tháo đã có đ n vài trăm ngư i tham gia. K t th k 7, Binh pháp Tôn T đã
    vào Nh t B n do s th n đưa v , không lâu truy n đ n Tri u Tiên, đ n th k 18 truy n vào châu Âu qua
    các qu c gia Pháp, Anh, Đ c mà lan kh p toàn th gi i.[6]
T m nh hư ng
  nh hư ng ngoài ph m vi Trung Qu c
Binh pháp Tôn T đư c du nh p vào Nh t B n ngay t th k 6, nhưng chưa ph i là tr n b . Ngư i có công
l n nh t trong vi c đưa Binh pháp Tôn T đ n Nh t B n chính là h c gi ngư i Nh t Kibi Makibi (Cát Bi Chân
Bi, 693-775). Vào năm 716, khi ông đư c phái đ n Trung Qu c đ h c t p th ch nhà Đư ng. Sau 19 năm
h c t p các lo i kinh, s , h c thuy t Trung Hoa, ông đã mang theo r t nhi u sách kinh đi n c a Trung
Qu c v Nh t B n, trong đó có c Binh pháp Tôn T . Sau khi vào Nh t B n cu n sách đã t o nên m t s c
 nh hư ng to l n, và tr thành lý thuy t ch đ o quân s ch y u c a Nh t B n. Trong đó n i ti ng nh t là h c
gi Oe no Masafusa (Đ i Giang Khuông Phòng). Cu n Đ u chi n kinh do ông biên so n đư c coi là trư c tác
lý lu n quân s đ u tiên trong l ch s Nh t B n. Tác ph m này ch u nh hư ng sâu s c c a Binh pháp Tôn
T , là m t "ki t tác b t h " dung hoà binh pháp Trung Qu c c đ i v i n n quân s Nh t B n.

T i phương Tây Binh pháp Tôn T đư c du nh p đ n Pháp đ u tiên. Vào năm 1772, cha đ o Joseph Marie
Amiot đã phiên d ch và xu t b n cu n sách t i Paris v i tên g i Ngh thu t quân s Trung Qu c, trong đó có
"13 chương binh pháp Tôn T ", đã gây đư c ti ng vang l n.

B n d ch ti ng Anh đ u tiên c a Binh pháp Tôn T đư c xu t b n vào năm 1904. T i phương Tây, Anh là
nư c nghiên c u nhi u nh t v Binh pháp Tôn T . Trong s các b n d ch ngo i văn c a cu n sách này,
nh ng b n d ch ti ng Anh, do Anh xu t b n cũng có t m nh hư ng r ng nh t.

Năm 1910, Binh pháp Tôn T đư c Bruno Nnavvrra d ch sang ti ng Đ c và xu t b n t i Berlin v i nhan
đ Tác ph m bàn v chi n tranh c a các binh gia c đi n Trung Qu c. M t Chuyên gia lý lu n quân s n i



                                                     3
Binh pháp Tôn T sưu t m by Bùi Đ c Dương
ti ng c a Đ c là Carl von Clausewitz cũng ch u nh hư ng sâu s c c a Binh pháp Tôn T , đi u này th hi n
r t rõ trong tác ph m Bàn v chi n tranh (Von Kriege) c a ông.

Vi c nghiên c u Binh pháp Tôn T t i Hoa Kỳ di n ra khá mu n, sau khi Chi n tranh th gi i th 2 ch m d t
m i b t đ u. Cùng v i s phát tri n c a khoa h c k thu t, khi n cho hình th c và quy lu t tác chi n truy n
th ng đã có s thay đ i to l n. H th ng lý lu n quân s truy n th ng c a châu Âu tr nên l i th i, th
nhưng Binh pháp Tôn T v i n i hàm tri t lý quân s uyên thâm, đã thu hút s chú ý c a các chuyên gia chi n
lư c phương tây, giúp h tìm ra đáp án đ gi i quy t các v n đ th c t . S trư ng s nghiên c u chi n lư c
thu c đ i h c qu c phòng Hoa Kỳ là John Collins trong tác ph m Đ i chi n lư c: nguyên t c và th c
ti n (Grand Strategy Principles and Practices) xu t b n năm 1973 đã vi t như sau: Tôn T là m t nhân v t vĩ
đ i đã t o l p nên h tư tư ng chi n lư c đ u tiên c a th i c đ i ... Cho đ n t n ngày nay, v n không ai có
đư c trình đ nh n th c sâu s c đ n th v các m i quan h tương tác, các v n đ c n nghiên c u và nh ng
nhân t ràng bu c đ i v i chi n lư c. Ph n l n các quan đi m c a ông v n gi tr n v n giá tr trong th i đ i
ngày nay[7].

  nh hư ng trên lĩnh v c quân s
T gi a th k 20, các chuyên gia quân s phương Tây đã thư ng xuyên v n d ng tư tư ng Tôn T đ
nghiên c u các v n đ quân s . Trong nhi u tác ph m n i ti ng v quân s , t Chi n lư c lu n (Strategy)
c a Sir Basil Henry Liddell Hart, Đ i chi n lư c (The Great Strategy) c a John M. Collins, cho đ n Ch huy tác
chi n (Game Plan: A Geostrategic Framework For the Conduct of the U.S-Soviet Contest) c a Zbigniew
Kazimierz Brzezinski, đ u có th nh n ra nh hư ng c a tư tư ng Tôn T . Nhi u quan đi m trong Binh pháp
Tôn T , như chi n lư c th ng l i tr n v n là không c n đánh mà khu t ph c đư c k đ ch, quan đi m th n
tr ng đ i v i chi n tranh (th n chi n) và h n ch chi n tranh, quan đi m đánh b ng th đo n ngo i giao (ph t
giao) chú tr ng liên minh chi n lư c, càng ch ng t giá tr quý báu trong xu th hoà bình và phát tri n hi n
nay.

  nh hư ng đ i v i các lĩnh v c khác
Ngay t th i Chi n Qu c B ch Khuê đã ng d ng tư tư ng c a Tôn T vào lĩnh v c kinh doanh và đ t đư c
nhi u thành t u l n. Sang th i B c T ng, xu t hi n m t tác ph m lý lu n v ngh thu tC vây Kỳ kinh th p
tam thiên (Mư i ba chương kinh đi n đánh c ), mô ph ng theo 13 chương c a Binh pháp Tôn T . T n a sau
th k 20 tr l i đây, xu th    ng d ng Binh pháp Tôn T trong nh ng lĩnh v c phi quân s càng tr nên sôi
n i. Trong nh ng năm 50 c a th k trư c, t i Nh t B n đã xu t hi n h c phái qu n lý kinh doanh theo binh
pháp, và nhanh chóng gây nh hư ng trên ph m vi toàn th gi i, hình thành m t trào lưu nghiên c u Binh
pháp Tôn T trong lĩnh v c kinh t . Ngoài ra Binh pháp Tôn T còn đư c nghiên c u dư i nhi u góc đ khác
n a, như tri t h c, y h c, th d c th thao, khoa h c h th ng, lý thuy t quy t đ nh, tâm lý h c, ngôn ng h c,
toán h c, d trù h c, qu n tr hành vi, và đ u có đư c thành qu to l n [8]

  ng d ng trong kinh doanh
                                                      4
Binh pháp Tôn T sưu t m by Bùi Đ c Dương
Nh ng thương nhân n i ti ng th i Tiên T n là Đào Chu Công (Ph m Lãi), B ch Khuê đã bi t ng d ng thành
công Binh pháp Tôn T vào qu n lý kinh doanh.

Bư c vào xã h i hi n đ i, nhi u nư c tư b n phát tri n không h n mà cùng có ý tư ng v n d ng Binh pháp
Tôn T đ c i thi n v n đ qu n lý kinh doanh c a doanh nghi p, gi a th k 20 t i Nh t B n th m chí còn
hình thành m t h c phái kinh doanh b ng binh pháp, v i s c nh hư ng lan to kh p th gi i, hình thành cơn
s t nghiên c u Binh pháp Tôn T trong lĩnh v c kinh t . Nhi u công ty l n th m chí còn tr c ti p s d ng Binh
pháp Tôn T làm giáo trình hu n luy n dành cho các nhân viên qu n lý b c trung tr lên. Theo Th i báo kinh
t th gi i ra ngày 24-1-1983, m t phái đoàn qu n lý doanh nghi p Trung Qu c đi thăm Nh t B n đ tham
kh o kinh nghi m qu n lý doanh nghi p, đã đư c cán b phía Nh t B n gi i thích như sau: Kinh nghi m qu n
lý c a chúng tôi đ u xu t phát t đ t nư c Trung Qu c c a các anh, và t ng cho phái đoàn Trung Qu c m t
cu n sách, th t b t ng , đó chính là Binh pháp Tôn T   [9]




Hoa Kỳ cũng đã đem Binh pháp Tôn T       ng d ng r ng rãi vào lĩnh v c qu n lý kinh t . Claude S. Gorge trong
tác ph m L ch s tư tư ng qu n lý (The History of Managerial Thoughts) xu t b n năm1972, đã nh n xét v
giá tr to l n c a lý thuy t dùng ngư i trong Binh pháp Tôn T đ i v i v n đ qu n lý doanh nghi p hi n đ i.
Ông vi t r ng: N u mu n tr thành nhân tài v qu n lý, b n nh t đ nh ph i đ c Binh pháp Tôn T . Vào
năm 1979, D. A. Holway trong tác ph m L ch s phát tri n c a tư tư ng qu n lý cũng h t s c ca ng i nh ng tư
tư ng qu n lý kinh t hàm n trong Binh pháp Tôn T , và nh n xét r ng phương pháp phân chia c p b c quân
đ i, đ ng c p tư ng lĩnh trong qu n lý quân s , cách s d ng thanh la, c xí, l a hi u đ chuy n tin t c
ch ng t Tôn T đã bi t cách x lý t t các m i quan h gi a tham mưu và lãnh đ o tr c ti p, và cho r ng lý
lu n t ch c ki u m u cho qu n lý doanh nghi p hi n đ i.[9]

Trong chương K c a Binh pháp Tôn T có vi t. Tư ng lĩnh ph i có các đ c tính (mưu trí), (uy tín), (nhân t ),
(dũng c m), (nghiêm minh). Đ t trong thương trư ng hi n đ i, quan đi m này v n gi nguyên ý nghĩa ch đ o
ph bi n c a nó, ch có đi u chi n trư ng gi đã đ i sang thương trư ng, tư ng lĩnh c a thương trư ng chính
là các doanh nhân.

Đánh giá

Mư i ba chương sách c a cu n Tôn T g m hơn 7.000 ch , quán xuy n tư tư ng và phương pháp c a duy
v t lu n đơn thu n và bi n chính pháp nguyên thu , nêu lên đư c m i quan h ph c t p c a chi n tranh v i
chính tr , ngo i giao, kinh t , hoàn c nh t nhiên, cùng là tác d ng tương h gi a năng đ ng ch quan c a
ngư i d ng binh v i quy lu t khách quan, đi u ki n hi n th c, đ c p m t cách toàn di n quy lu t ph bi n
c a chi n tranh và nguyên t c tr ng y u c a ch đ o chi n tranh.

Binh pháp Tôn T là binh thư s m nh t, vĩ đ i nh t th i c     Trung Qu c, mà t xưa đ n nay đư c x p hàng
đ u trong b y t p võ kinh. Ngư i Nh t suy tôn Tôn Vũ là thu t c a binh h c phương đông là thánh đi n binh
h c và là binh thư th i c b c nh t th gi i. Binh pháp c a Tôn Vũ đư c d ch ra nhi u th ti ng nư c ngoài,


                                                       5
Binh pháp Tôn T sưu t m by Bùi Đ c Dương
  châu Âu cũng r t đư c tôn sùng. V minh quân nư c Ph làFriedrich II Đ i Đ đã d ch và kh o c u Binh
pháp Tôn T . Trong chi n tranh Napoléon cũng thư ng đ c Tôn T binh pháp. Các v th ng soái c a Quân
đ i Đ c trong cu c Chi n tranh th gi i l n th nh t cũng nghiên c u ki t tác này.[10] Không nh ng th , Hoàng
đ Wilhelm II nư c Đ c, ngư i đã gây ra cu c Chi n tranh th gi i l n th nh t, sau khi th t b i đư c
đ c binh pháp Tôn T li n than r ng:

        "Ti c thay 20 năm trư c đây Tr m không đư c xem cu n sách này" Quách Hóa Như c. sđd. trang
        14</ref>

     Tháng 8 năm 1990, sau khi Chi n tranh vùng V nh bùng phát, phóng viên Th i báo Los Angeles đ n
     ph ng v n T ng th ng George H. W. Bush, phát hi n trên bàn làm vi c c a ông có bày hai cu n sách,
     là Hoàng đ Caesar và Binh pháp Tôn T       [7]
                                                      . Có ngư i nói: Trong cu c Chi n tranh vùng V nh, các s
     quan quân đ i Hoa Kỳ đ u mang theo Binh pháp Tôn T . Như v y cho th y cu n binh pháp c đ i có t
     2500 năm trư c, trong cu c chi n tranh hi n đ i hoá hôm nay v n phát huy nh hư ng sâu r ng. Danh
     tư ng Takeda Shingen (Vũ Đi n Tín Huy n) đư c tôn xưng là "Tôn T " c a Nh t B n. Ông suy tôn Tôn
     T là b c th y c a mình, vi t b n câu trong Binh pháp Tôn T lên c tr n, c m t i c a doanh tr i.

        "Lúc nhanh thì như gió cu n, lúc ch m rãi như r ng sâu, lúc t n công như l a cháy, lúc phòng ng
        như núi đá"[11].

           Tôn T binh pháp không ch là b u v t c a văn hoá truy n th ng c a dân t c Trung Hoa, mà còn là
           tinh hoa c a văn hoá th gi i, là c a c i tinh th n chung c a nhân lo i. [12] Trong khi d ch Tôn T
           binh pháp năm 1957, Quách Hóa Như c tâm s : Văn c c a Tôn T cô đúc n u d ch theo m t
           cách đơn gi n thì trúc tr c khó hi u, tuy trung thành nhưng không "đ t". Cho nên m t m t ph i h t
           s c trung thành v i nguyên văn, t ng ch t ng câu đ u ph i c gi ý nghĩa cũ c a nó, không th
           thêm th t, n u không s hoá ra chú thích. Nhưng, m t m t khác gi t và câu trong gi ng văn di n
           t l i ph i b i b thêm cho g n ý, khi n ngư i đ c d hi u. Văn c c a Tôn T , văn g n nghĩa sâu,
           nhi u âm đi u, có th nói đ trong vư n s to mùi thơm c a hoa quý, ném xu ng đ t s có
           ti ng kêu c a b c vàng. Nhi u t s p đ i nhau, nhi u câu trùng l p th t là đ p khi n ngư i ta
           không n và cũng không dám t ý đ làm m t th n s c và âm đi u giàu có c a nó[13]

           L i t a do nhóm biên d ch cu n Truy n Tôn T c a Tào Nghiêu Đ c có đo n vi t: Trư c tác "Binh
           pháp Tôn T " là b binh pháp kinh đi n hàng đ u th gi i, đư c danh tư ng các th i đ i đ cao,
           n c ti ng xưa nay. Tác d ng và giá tr c a nó, không ch h n h p trong ph m vi quân s , mà các
           lĩnh v c chính tr , ngo i giao, văn hoá, kinh t , đ u ch u nh hư ng sâu s c.[14]

           Mã Nh t Phu đánh giá v binh pháp Tôn T như sau: nh hư ng c a cu n Tôn T không ch gi i
           h n     lĩnh v c quân s . "Tôn T " là phương lư c tr qu c c a chính tr gia, là t m gương soi c a
           nhà tri t h c, là pháp b o c a nhà ngo i giao, là báu v t      trong con m t c a văn h c gia; trong
           cu c thương chi n k ch li t hi n nay, đó cũng là sách giáo khoa chi n lư c c a nh ng nhà kinh

                                                           6
Binh pháp Tôn T sưu t m by Bùi Đ c Dương
    doanh. V th n kinh doanh Tùng H c a Nh t B n cũng cho r ng, cu n Tôn T là pháp b o thành
    công c a ông ta [15]

    Binh pháp Tôn T đư c v n d ng r ng rãi trong nhi u lĩnh v c, h p d n đư c s chú ý nghiên c u
    c a nhi u nhân sĩ, cu i cùng đã gây thành m t s c nóng Tôn T mang tính toàn c u.

    H n ch
    Do h n ch c a hi n th c khách quan và m c đ nh n th c đương th i, cu n Tôn T không th
    tránh kh i nh ng ch thiên l ch ho c l m l n, như xem nh vai trò binh sĩ, ch chú tr ng đư c l i
    mà không đ ý đ n chính nghĩa hay là không chính nghĩa như: cư p bóc thôn xóm, giành l y nhân
    l c c a nư c đ ch; m r ng lãnh th , giành l y c a c i nư c đ ch. C n chú ý xem l i nh ng ph n
    đó.

    Trích d n

    Có ngư i nói r ng, phép bi n ch ng c a Tôn Vũ ch khuôn trong lĩnh v c quân s h c, ph m vi
    nh h p. Nh n đ nh như v y là thiên l ch, b t c lo i tư tư ng nào, ch c n nó giàu tính tri t h c,
    vô lu n nhìn t góc đ nào, đ u có ý nghĩa ch đ o ph bi n. Nhi u v n đ trong 13 thiên Binh
    pháp như:


          T n công đ ch khi nó không đ phòng, tác chi n m t cách b t ng

          T b o v mình đ giành th ng l i

          Tránh ch th c đánh vào ch hư

          Giành th ng l i theo tình hình c a đ ch

          Ra l nh thì dùng văn, tr an thì dùng võ
          …

    Tuy nói v quân s , nhưng phù h p v i các ngành ngh .               m t s nư c có n n kinh t phát tri n,
    ngay khi tuy n d ng nhân viên bán hàng, cũng không tách r i n i dung c a Binh pháp Tôn T                .
                                                                                                         [16]



    Câu cu i cùng chương 3 như sau:

 故曰:知彼知己,百戰不殆;不知彼而知己,一勝一負;不知彼,不知己,每戰必敗 ("tri b tri k , bách
 chi n b t đãi; b t tri b nhi tri k , nh t th ng nh t ph ; b t tri b , b t tri k , m i chi n t t b i")

 Bi t ngư i bi t ta, trăm tr n không nguy; không bi t ngư i mà ch bi t ta, m t tr n th ng m t tr n thua;
 không bi t ngư i, không bi t ta, m i tr n đ u b i.

                 Câu này đã đi vào thành ng Trung Qu c và Vi t Nam, r t ph bi n nhưng n i dung có
                 khác đi:

 "Tri k tri b , bách chi n bách th ng" ("Bi t ngư i bi t ta, trăm tr n trăm th ng")


                                                    7

More Related Content

Viewers also liked

blingjewelryblog
blingjewelryblogblingjewelryblog
blingjewelryblogTracy Damas
 
Gioi Thieu Du An Oceanviews Apartment Hotel
Gioi Thieu Du An Oceanviews Apartment HotelGioi Thieu Du An Oceanviews Apartment Hotel
Gioi Thieu Du An Oceanviews Apartment Hotelbuiduongduong
 
Sonho de ordem (omb)
Sonho de ordem (omb)Sonho de ordem (omb)
Sonho de ordem (omb)LeoFerrarini
 
Smart Dock Unloads Pipe Efficiently!
Smart Dock Unloads Pipe Efficiently!Smart Dock Unloads Pipe Efficiently!
Smart Dock Unloads Pipe Efficiently!Landstar Intermodal
 
Elaboração de uma base de melhores práticas em
Elaboração de uma base de melhores práticas emElaboração de uma base de melhores práticas em
Elaboração de uma base de melhores práticas emleonardoaraujo85
 
Atividade 03
Atividade 03Atividade 03
Atividade 03fabial
 
Facebook - Diogo Bentley nr.6 e Inês Mocho nr.7 9ºE
Facebook - Diogo Bentley nr.6 e Inês Mocho nr.7 9ºEFacebook - Diogo Bentley nr.6 e Inês Mocho nr.7 9ºE
Facebook - Diogo Bentley nr.6 e Inês Mocho nr.7 9ºEInês Mocho
 
Apresentação das actividades da medida iv
Apresentação das actividades da medida ivApresentação das actividades da medida iv
Apresentação das actividades da medida ivRui Omep
 
Seminário mestre ektamar e júlio césar
Seminário mestre ektamar e júlio césarSeminário mestre ektamar e júlio césar
Seminário mestre ektamar e júlio césaribpaxcz
 
Estudo dos clientes e principais concorrentes 2
Estudo dos clientes e principais concorrentes 2Estudo dos clientes e principais concorrentes 2
Estudo dos clientes e principais concorrentes 2fernandogmr
 
Bibliografia Projeto 3 fau-mack
Bibliografia Projeto 3 fau-mackBibliografia Projeto 3 fau-mack
Bibliografia Projeto 3 fau-mackCarlos Elson Cunha
 
Jos%c8 carlos sefazsimplifica maio 2011
Jos%c8 carlos sefazsimplifica maio 2011Jos%c8 carlos sefazsimplifica maio 2011
Jos%c8 carlos sefazsimplifica maio 2011Cicero Sampaio
 

Viewers also liked (20)

blingjewelryblog
blingjewelryblogblingjewelryblog
blingjewelryblog
 
Repórter Cidadão
Repórter CidadãoRepórter Cidadão
Repórter Cidadão
 
Fotos 2
Fotos 2Fotos 2
Fotos 2
 
Gioi Thieu Du An Oceanviews Apartment Hotel
Gioi Thieu Du An Oceanviews Apartment HotelGioi Thieu Du An Oceanviews Apartment Hotel
Gioi Thieu Du An Oceanviews Apartment Hotel
 
Sonho de ordem (omb)
Sonho de ordem (omb)Sonho de ordem (omb)
Sonho de ordem (omb)
 
Smart Dock Unloads Pipe Efficiently!
Smart Dock Unloads Pipe Efficiently!Smart Dock Unloads Pipe Efficiently!
Smart Dock Unloads Pipe Efficiently!
 
Calendario Académico
Calendario AcadémicoCalendario Académico
Calendario Académico
 
Iluminismo 2012
Iluminismo 2012Iluminismo 2012
Iluminismo 2012
 
Elaboração de uma base de melhores práticas em
Elaboração de uma base de melhores práticas emElaboração de uma base de melhores práticas em
Elaboração de uma base de melhores práticas em
 
Atividade 03
Atividade 03Atividade 03
Atividade 03
 
Facebook - Diogo Bentley nr.6 e Inês Mocho nr.7 9ºE
Facebook - Diogo Bentley nr.6 e Inês Mocho nr.7 9ºEFacebook - Diogo Bentley nr.6 e Inês Mocho nr.7 9ºE
Facebook - Diogo Bentley nr.6 e Inês Mocho nr.7 9ºE
 
Apresentação das actividades da medida iv
Apresentação das actividades da medida ivApresentação das actividades da medida iv
Apresentação das actividades da medida iv
 
Seminário mestre ektamar e júlio césar
Seminário mestre ektamar e júlio césarSeminário mestre ektamar e júlio césar
Seminário mestre ektamar e júlio césar
 
Dengue Brenoeryan
 Dengue Brenoeryan Dengue Brenoeryan
Dengue Brenoeryan
 
Estudo dos clientes e principais concorrentes 2
Estudo dos clientes e principais concorrentes 2Estudo dos clientes e principais concorrentes 2
Estudo dos clientes e principais concorrentes 2
 
Sambaeraizafrosul
SambaeraizafrosulSambaeraizafrosul
Sambaeraizafrosul
 
1ped
1ped1ped
1ped
 
Capelozza no rio
Capelozza no rioCapelozza no rio
Capelozza no rio
 
Bibliografia Projeto 3 fau-mack
Bibliografia Projeto 3 fau-mackBibliografia Projeto 3 fau-mack
Bibliografia Projeto 3 fau-mack
 
Jos%c8 carlos sefazsimplifica maio 2011
Jos%c8 carlos sefazsimplifica maio 2011Jos%c8 carlos sefazsimplifica maio 2011
Jos%c8 carlos sefazsimplifica maio 2011
 

Similar to Hiểu Binh Pháp Tôn Tử

Cuoc tan cong cua con rong
Cuoc tan cong cua con rongCuoc tan cong cua con rong
Cuoc tan cong cua con rongQuoc Nguyen
 
Chiến tranh tiền tệ
Chiến tranh tiền tệChiến tranh tiền tệ
Chiến tranh tiền tệbesjsc
 
3. Triết học MBA (LS triết học Trung Quốc)
3. Triết học MBA (LS triết học Trung Quốc)3. Triết học MBA (LS triết học Trung Quốc)
3. Triết học MBA (LS triết học Trung Quốc)Hưng, Đinh Duy
 
Phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục
Phong trào Đông Kinh Nghĩa ThụcPhong trào Đông Kinh Nghĩa Thục
Phong trào Đông Kinh Nghĩa ThụcMinhthu Vo
 
Bach khoa trung hoa
Bach khoa trung hoaBach khoa trung hoa
Bach khoa trung hoaLong Phạm
 
Diem tin so62-a.doc copy copy
Diem tin so62-a.doc copy copyDiem tin so62-a.doc copy copy
Diem tin so62-a.doc copy copyDangnguyetanh1941
 
Diem tin so62-a.doc copy copy
Diem tin so62-a.doc copy copyDiem tin so62-a.doc copy copy
Diem tin so62-a.doc copy copyDangnguyetanh1941
 
Đường lối cách mạng Đảng cộng sản Việt Nam
Đường lối cách mạng Đảng cộng sản Việt NamĐường lối cách mạng Đảng cộng sản Việt Nam
Đường lối cách mạng Đảng cộng sản Việt NamHuy Nguyễn Tiến
 
Hoàn thiện chính sách biển Việt Nam.pdf
Hoàn thiện chính sách biển Việt Nam.pdfHoàn thiện chính sách biển Việt Nam.pdf
Hoàn thiện chính sách biển Việt Nam.pdfTieuNgocLy
 
Cơ sở, quá trình hình thành & phát triển Tư tưởng Hồ Chí Minh
Cơ sở, quá trình hình thành & phát triển Tư tưởng Hồ Chí MinhCơ sở, quá trình hình thành & phát triển Tư tưởng Hồ Chí Minh
Cơ sở, quá trình hình thành & phát triển Tư tưởng Hồ Chí MinhVuKirikou
 
Ebook Nguyễn Ái Quốc và vụ án Hồng Kông năm 1931_ Phần 2 - TS. Nguyễn Văn Kho...
Ebook Nguyễn Ái Quốc và vụ án Hồng Kông năm 1931_ Phần 2 - TS. Nguyễn Văn Kho...Ebook Nguyễn Ái Quốc và vụ án Hồng Kông năm 1931_ Phần 2 - TS. Nguyễn Văn Kho...
Ebook Nguyễn Ái Quốc và vụ án Hồng Kông năm 1931_ Phần 2 - TS. Nguyễn Văn Kho...TmHong42
 
Luận văn thạc sĩ ngành lịch sử Việt Nam trường đại học sư phạm Huế, 9 ĐIỂM
Luận văn thạc sĩ ngành lịch sử Việt Nam trường đại học sư phạm Huế, 9 ĐIỂMLuận văn thạc sĩ ngành lịch sử Việt Nam trường đại học sư phạm Huế, 9 ĐIỂM
Luận văn thạc sĩ ngành lịch sử Việt Nam trường đại học sư phạm Huế, 9 ĐIỂMViết Thuê Khóa Luận _ ZALO 0917.193.864 default
 
đề Cương ôn thi tốt nghiệp thpt năm học 2009 2010 môn văntruonghocso.com
đề Cương ôn thi tốt nghiệp thpt năm học 2009   2010 môn văntruonghocso.comđề Cương ôn thi tốt nghiệp thpt năm học 2009   2010 môn văntruonghocso.com
đề Cương ôn thi tốt nghiệp thpt năm học 2009 2010 môn văntruonghocso.comThế Giới Tinh Hoa
 
Chương 1 tu tuong hcm
Chương 1 tu tuong hcmChương 1 tu tuong hcm
Chương 1 tu tuong hcmVũ Thanh
 

Similar to Hiểu Binh Pháp Tôn Tử (20)

Cuoc tan cong cua con rong
Cuoc tan cong cua con rongCuoc tan cong cua con rong
Cuoc tan cong cua con rong
 
Chiến tranh tiền tệ
Chiến tranh tiền tệChiến tranh tiền tệ
Chiến tranh tiền tệ
 
3. Triết học MBA (LS triết học Trung Quốc)
3. Triết học MBA (LS triết học Trung Quốc)3. Triết học MBA (LS triết học Trung Quốc)
3. Triết học MBA (LS triết học Trung Quốc)
 
Suc2011
Suc2011Suc2011
Suc2011
 
Phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục
Phong trào Đông Kinh Nghĩa ThụcPhong trào Đông Kinh Nghĩa Thục
Phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục
 
Ch²⌡ng 2
Ch²⌡ng 2Ch²⌡ng 2
Ch²⌡ng 2
 
C1
C1C1
C1
 
Bach khoa trung hoa
Bach khoa trung hoaBach khoa trung hoa
Bach khoa trung hoa
 
Diem tin so62-a.doc copy copy
Diem tin so62-a.doc copy copyDiem tin so62-a.doc copy copy
Diem tin so62-a.doc copy copy
 
Diem tin so62.doc copy
Diem tin so62.doc copyDiem tin so62.doc copy
Diem tin so62.doc copy
 
Diem tin so62-a.doc copy copy
Diem tin so62-a.doc copy copyDiem tin so62-a.doc copy copy
Diem tin so62-a.doc copy copy
 
Đường lối cách mạng Đảng cộng sản Việt Nam
Đường lối cách mạng Đảng cộng sản Việt NamĐường lối cách mạng Đảng cộng sản Việt Nam
Đường lối cách mạng Đảng cộng sản Việt Nam
 
Hoàn thiện chính sách biển Việt Nam.pdf
Hoàn thiện chính sách biển Việt Nam.pdfHoàn thiện chính sách biển Việt Nam.pdf
Hoàn thiện chính sách biển Việt Nam.pdf
 
Desu2
Desu2Desu2
Desu2
 
Cơ sở, quá trình hình thành & phát triển Tư tưởng Hồ Chí Minh
Cơ sở, quá trình hình thành & phát triển Tư tưởng Hồ Chí MinhCơ sở, quá trình hình thành & phát triển Tư tưởng Hồ Chí Minh
Cơ sở, quá trình hình thành & phát triển Tư tưởng Hồ Chí Minh
 
Ebook Nguyễn Ái Quốc và vụ án Hồng Kông năm 1931_ Phần 2 - TS. Nguyễn Văn Kho...
Ebook Nguyễn Ái Quốc và vụ án Hồng Kông năm 1931_ Phần 2 - TS. Nguyễn Văn Kho...Ebook Nguyễn Ái Quốc và vụ án Hồng Kông năm 1931_ Phần 2 - TS. Nguyễn Văn Kho...
Ebook Nguyễn Ái Quốc và vụ án Hồng Kông năm 1931_ Phần 2 - TS. Nguyễn Văn Kho...
 
Dlcm2
Dlcm2Dlcm2
Dlcm2
 
Luận văn thạc sĩ ngành lịch sử Việt Nam trường đại học sư phạm Huế, 9 ĐIỂM
Luận văn thạc sĩ ngành lịch sử Việt Nam trường đại học sư phạm Huế, 9 ĐIỂMLuận văn thạc sĩ ngành lịch sử Việt Nam trường đại học sư phạm Huế, 9 ĐIỂM
Luận văn thạc sĩ ngành lịch sử Việt Nam trường đại học sư phạm Huế, 9 ĐIỂM
 
đề Cương ôn thi tốt nghiệp thpt năm học 2009 2010 môn văntruonghocso.com
đề Cương ôn thi tốt nghiệp thpt năm học 2009   2010 môn văntruonghocso.comđề Cương ôn thi tốt nghiệp thpt năm học 2009   2010 môn văntruonghocso.com
đề Cương ôn thi tốt nghiệp thpt năm học 2009 2010 môn văntruonghocso.com
 
Chương 1 tu tuong hcm
Chương 1 tu tuong hcmChương 1 tu tuong hcm
Chương 1 tu tuong hcm
 

More from buiduongduong

Nghe thuat dau co, luot song
Nghe thuat dau co, luot songNghe thuat dau co, luot song
Nghe thuat dau co, luot songbuiduongduong
 
40 CáCh để TiếT KiệM Như Warren Buffett
40 CáCh để TiếT KiệM Như Warren Buffett40 CáCh để TiếT KiệM Như Warren Buffett
40 CáCh để TiếT KiệM Như Warren Buffettbuiduongduong
 
36 Ke Kinh Doanh BDS
36 Ke Kinh Doanh BDS36 Ke Kinh Doanh BDS
36 Ke Kinh Doanh BDSbuiduongduong
 
Sherlock Holmes Cong Viec Cuoi Cung Cua Sherlock Holmes 6829
Sherlock Holmes Cong Viec Cuoi Cung Cua Sherlock Holmes 6829Sherlock Holmes Cong Viec Cuoi Cung Cua Sherlock Holmes 6829
Sherlock Holmes Cong Viec Cuoi Cung Cua Sherlock Holmes 6829buiduongduong
 
Đai Viet Su Ky Toan Thu
Đai Viet Su Ky Toan ThuĐai Viet Su Ky Toan Thu
Đai Viet Su Ky Toan Thubuiduongduong
 
Bptt Chinh Phuc My Nhan
Bptt Chinh Phuc My NhanBptt Chinh Phuc My Nhan
Bptt Chinh Phuc My Nhanbuiduongduong
 
Tôn Tử Binh Pháp
Tôn Tử Binh PhápTôn Tử Binh Pháp
Tôn Tử Binh Phápbuiduongduong
 
Eco Xuan Presentation
Eco Xuan PresentationEco Xuan Presentation
Eco Xuan Presentationbuiduongduong
 
San Gd Tren Dia Ban Tp Ha Noi
San Gd Tren Dia Ban Tp Ha NoiSan Gd Tren Dia Ban Tp Ha Noi
San Gd Tren Dia Ban Tp Ha Noibuiduongduong
 
Thong Tin Lien He Vpdd Cac Cong Ty Nuoc Ngoai O Ha Noi
Thong Tin Lien He Vpdd Cac Cong Ty Nuoc Ngoai O Ha NoiThong Tin Lien He Vpdd Cac Cong Ty Nuoc Ngoai O Ha Noi
Thong Tin Lien He Vpdd Cac Cong Ty Nuoc Ngoai O Ha Noibuiduongduong
 

More from buiduongduong (15)

Nghe thuat dau co, luot song
Nghe thuat dau co, luot songNghe thuat dau co, luot song
Nghe thuat dau co, luot song
 
40 CáCh để TiếT KiệM Như Warren Buffett
40 CáCh để TiếT KiệM Như Warren Buffett40 CáCh để TiếT KiệM Như Warren Buffett
40 CáCh để TiếT KiệM Như Warren Buffett
 
36 Ke Kinh Doanh BDS
36 Ke Kinh Doanh BDS36 Ke Kinh Doanh BDS
36 Ke Kinh Doanh BDS
 
Tam Quoc Dien Nghia
Tam Quoc Dien NghiaTam Quoc Dien Nghia
Tam Quoc Dien Nghia
 
Sherlock Holmes Cong Viec Cuoi Cung Cua Sherlock Holmes 6829
Sherlock Holmes Cong Viec Cuoi Cung Cua Sherlock Holmes 6829Sherlock Holmes Cong Viec Cuoi Cung Cua Sherlock Holmes 6829
Sherlock Holmes Cong Viec Cuoi Cung Cua Sherlock Holmes 6829
 
Napoleon 2
Napoleon 2Napoleon 2
Napoleon 2
 
Napoleon 1
Napoleon 1Napoleon 1
Napoleon 1
 
Đai Viet Su Ky Toan Thu
Đai Viet Su Ky Toan ThuĐai Viet Su Ky Toan Thu
Đai Viet Su Ky Toan Thu
 
Napoleon Arap
Napoleon  ArapNapoleon  Arap
Napoleon Arap
 
Bptt Chinh Phuc My Nhan
Bptt Chinh Phuc My NhanBptt Chinh Phuc My Nhan
Bptt Chinh Phuc My Nhan
 
Tôn Tử Binh Pháp
Tôn Tử Binh PhápTôn Tử Binh Pháp
Tôn Tử Binh Pháp
 
Eco Xuan Presentation
Eco Xuan PresentationEco Xuan Presentation
Eco Xuan Presentation
 
San Gd Tren Dia Ban Tp Ha Noi
San Gd Tren Dia Ban Tp Ha NoiSan Gd Tren Dia Ban Tp Ha Noi
San Gd Tren Dia Ban Tp Ha Noi
 
Thang Long No 1
Thang Long No 1Thang Long No 1
Thang Long No 1
 
Thong Tin Lien He Vpdd Cac Cong Ty Nuoc Ngoai O Ha Noi
Thong Tin Lien He Vpdd Cac Cong Ty Nuoc Ngoai O Ha NoiThong Tin Lien He Vpdd Cac Cong Ty Nuoc Ngoai O Ha Noi
Thong Tin Lien He Vpdd Cac Cong Ty Nuoc Ngoai O Ha Noi
 

Hiểu Binh Pháp Tôn Tử

  • 1. Binh pháp Tôn T sưu t m by Bùi Đ c Dương 1
  • 2. Binh pháp Tôn T sưu t m by Bùi Đ c Dương B n b ng tre th i Càn Long. Tôn T binh pháp (ch Hán: 孫子兵法 / 孙子兵法; Pinyin: Sūnzĭ Bīngfǎ; WG: Sun1 Tzu3 Ping1 Fa3; ti ng Anh:Sun Tzu's The Art of War) còn đư c g i là Binh pháp Ngô Tôn T , là sách chi n lư c chi n thu t ti ng Hoa do Tôn Vũ so n th o vào năm 512 TCN đ i Xuân Thu, không ch đ t n n móng cho binh h c truy n th ng, mà còn sáng t o nên m t h th ng lý lu n quân s hoàn ch nh đ u tiên trong l ch s nhân lo i. B i v y Binh pháp Tôn T đư c tôn xưng là Tuy t tác binh thư hàng đ u c a th gi i c đ i. M t khác, tuy là m t b binh thư, nhưng t m nh hư ng c a Binh pháp Tôn T l i không ch gi i h n trong lĩnh v c quân s , mà còn có th áp d ng vào nh ng lĩnh v c khác như kinh t h c, th d c th thao, khoa h c,… [1] Tôn T binh pháp cũng đư c áp d ng trong gi i kinh doanh và chi n lư c.[2][3] L ch s Cu n "Tôn T binh pháp" do Tôn Vũ dâng lên Ngô vương H p Lư là cu n binh pháp hoàn ch nh, đư c vi t vào năm 512 trư c Công nguyên. Theo S ký và theo lu n bàn v Tôn T c a Tào Tháo, đ u có ghi chép rõ ràng v 13 chương sách c a Tôn Vũ. T đ i nhà Đư ng, nhà T ng v sau, xu t hi n khá nhi u thuy t l m l c đ i v i cu n Tôn T binh pháp. B i vì t sau đ i nhà Tuỳ cu n binh pháp này đã b th t truy n. đ i nhà Thanh ngư i ta hi u Tôn T binh pháp và Tôn T n binh pháp là cùng m t cu n sách, Tôn Vũ và Tôn T n cũng là m t ngư i, th m chí còn cho r ng ch có Tôn T n mà không có Tôn Vũ. Năm 1957 khi Quách Hóa Như c vi t v Binh pháp Tôn T còn d n l i Đ M c cho r ng: Binh pháp Tôn T có 82 bài và 9 quy n hình v c ng v i cu n "Ngô Vi t Xuân Thu" ghi chép các câu h i và tr l i c a Tôn Vũ v i vua Ngô. Truy n đ n đ i Tam Qu c, đư c Tào Tháo ch n l a, g t s a, biên t p và chú thích, b ch th a, chép nh ng ph n tinh tuý và x p thành 13 thiên, t c là cu n "Tôn T " lưu truy n đ n ngày nay. Và kh ng đ nh Tào Tháo đã gi l i nh ng n i dung ch y u c a "Tôn T ", đó là m t c ng hi n không th lu m đư c [4]. Tháng 4 năm 1972, hai cu n sách Tôn T binh pháp (Tôn Vũ) và Tôn T n binh pháp đ ng th i tìm th y trong m t ngôi m c t th i nhà Hán t nh Sơn Đông, Trung Qu c. Tháng 7 năm 1978, cu n Tôn T binh pháp cũng đư c tìm th y trong m t ngôi nhà Thanh H i Trung Qu c, nh ng ng nh n kéo dài v cu n Tôn T binh pháp b y gi m i đư c làm rõ. [5] T trư c tháng 4 năm 1972, b n Tôn T binh pháp đư c lưu chuy n cho là c nh t, đó là b n kh c đ i T ng. Vào cu i đ i nhà Hán đã đư c Tào Tháo chú gi i, sau đó là M nh Th nhà Lương, Lý Thuyên nhà Đư ng, Đ M c, Tr n H o , Gi Lâm, Mai Nhiêu Th n nhà T ng, Vương Tri t, Hà Diên Tích và Trương Dư. Trong đó b n chú gi i c a Tào Tháo là có giá tr hơn c . Đ n năm 1957,Thư ng tư ng Quách Hóa Như c (Trung Qu c) đã vi t l i Tôn T binh pháp theo th văn ngày nay, d a vào b n kh c đ i nhà T ng và có tham kh o b n Tôn T trong T b tùng san th i Gia Tĩnh nhà Minh. Nh ng b n này có 13 bài (thiên): Bài 1 K , bài 2 Tác chi n, bài 3 Công mưu, bài 4 Quân hình, bài 5 Binh th , bài 6 Hư 2
  • 3. Binh pháp Tôn T sưu t m by Bùi Đ c Dương th c, bài 7 Quân tranh, bài 8 C u bi n, bài 9 Hành quân, bài 10 Đ a hình, bài 11 c u đ a, bài 12 Ho công, bài 13 D ng gián. Sau khi d ch Quách Hóa Như c chia thành 13 bài là: 1 Bàn v chi n tranh, 2 Ti n công chi n, 3 T c quy t chi n, 4 V n đ ng chi n, 5 Ch đ ng tính, 6 Linh ho t tính, 7 Đ a hình, 8 S d ng gián đi p, 9 Phán đoán tình hu ng, 10 Ho công, 11 Qu n lý giáo d c, 12 Quan h ch huy, 13 Tu dư ng c a tư ng soái, r i l i chia thành 108 đo n. T năm 1972 v sau (khi đã có b n "g c" Binh pháp Tôn T đ i Hán) có nhi u hình th c vi t v cu n sách này nh m giúp cho ngư i đ c d hi u, nhưng v n d a trên nguyên t c b n d ch c a Quách Hóa Như c, r i đ i chi u s a theo b n đ i Hán. B n c a Mã Nh t Phu vi t theo 13 thiên c a Tôn Vũ, m i thiên có 3 ph n là b n g c, di n gi i (d a theo Quách Hóa Như c) và l i bình. B n c a Đ c Thành l i biên t p theo ba m c l n; 1, Tôn T binh pháp d n nh p ; 2, Tôn T binh pháp ng d ng; 3, Tôn T binh pháp nghiên c u K t bài vi t c a Tào Tháo đã có đ n vài trăm ngư i tham gia. K t th k 7, Binh pháp Tôn T đã vào Nh t B n do s th n đưa v , không lâu truy n đ n Tri u Tiên, đ n th k 18 truy n vào châu Âu qua các qu c gia Pháp, Anh, Đ c mà lan kh p toàn th gi i.[6] T m nh hư ng nh hư ng ngoài ph m vi Trung Qu c Binh pháp Tôn T đư c du nh p vào Nh t B n ngay t th k 6, nhưng chưa ph i là tr n b . Ngư i có công l n nh t trong vi c đưa Binh pháp Tôn T đ n Nh t B n chính là h c gi ngư i Nh t Kibi Makibi (Cát Bi Chân Bi, 693-775). Vào năm 716, khi ông đư c phái đ n Trung Qu c đ h c t p th ch nhà Đư ng. Sau 19 năm h c t p các lo i kinh, s , h c thuy t Trung Hoa, ông đã mang theo r t nhi u sách kinh đi n c a Trung Qu c v Nh t B n, trong đó có c Binh pháp Tôn T . Sau khi vào Nh t B n cu n sách đã t o nên m t s c nh hư ng to l n, và tr thành lý thuy t ch đ o quân s ch y u c a Nh t B n. Trong đó n i ti ng nh t là h c gi Oe no Masafusa (Đ i Giang Khuông Phòng). Cu n Đ u chi n kinh do ông biên so n đư c coi là trư c tác lý lu n quân s đ u tiên trong l ch s Nh t B n. Tác ph m này ch u nh hư ng sâu s c c a Binh pháp Tôn T , là m t "ki t tác b t h " dung hoà binh pháp Trung Qu c c đ i v i n n quân s Nh t B n. T i phương Tây Binh pháp Tôn T đư c du nh p đ n Pháp đ u tiên. Vào năm 1772, cha đ o Joseph Marie Amiot đã phiên d ch và xu t b n cu n sách t i Paris v i tên g i Ngh thu t quân s Trung Qu c, trong đó có "13 chương binh pháp Tôn T ", đã gây đư c ti ng vang l n. B n d ch ti ng Anh đ u tiên c a Binh pháp Tôn T đư c xu t b n vào năm 1904. T i phương Tây, Anh là nư c nghiên c u nhi u nh t v Binh pháp Tôn T . Trong s các b n d ch ngo i văn c a cu n sách này, nh ng b n d ch ti ng Anh, do Anh xu t b n cũng có t m nh hư ng r ng nh t. Năm 1910, Binh pháp Tôn T đư c Bruno Nnavvrra d ch sang ti ng Đ c và xu t b n t i Berlin v i nhan đ Tác ph m bàn v chi n tranh c a các binh gia c đi n Trung Qu c. M t Chuyên gia lý lu n quân s n i 3
  • 4. Binh pháp Tôn T sưu t m by Bùi Đ c Dương ti ng c a Đ c là Carl von Clausewitz cũng ch u nh hư ng sâu s c c a Binh pháp Tôn T , đi u này th hi n r t rõ trong tác ph m Bàn v chi n tranh (Von Kriege) c a ông. Vi c nghiên c u Binh pháp Tôn T t i Hoa Kỳ di n ra khá mu n, sau khi Chi n tranh th gi i th 2 ch m d t m i b t đ u. Cùng v i s phát tri n c a khoa h c k thu t, khi n cho hình th c và quy lu t tác chi n truy n th ng đã có s thay đ i to l n. H th ng lý lu n quân s truy n th ng c a châu Âu tr nên l i th i, th nhưng Binh pháp Tôn T v i n i hàm tri t lý quân s uyên thâm, đã thu hút s chú ý c a các chuyên gia chi n lư c phương tây, giúp h tìm ra đáp án đ gi i quy t các v n đ th c t . S trư ng s nghiên c u chi n lư c thu c đ i h c qu c phòng Hoa Kỳ là John Collins trong tác ph m Đ i chi n lư c: nguyên t c và th c ti n (Grand Strategy Principles and Practices) xu t b n năm 1973 đã vi t như sau: Tôn T là m t nhân v t vĩ đ i đã t o l p nên h tư tư ng chi n lư c đ u tiên c a th i c đ i ... Cho đ n t n ngày nay, v n không ai có đư c trình đ nh n th c sâu s c đ n th v các m i quan h tương tác, các v n đ c n nghiên c u và nh ng nhân t ràng bu c đ i v i chi n lư c. Ph n l n các quan đi m c a ông v n gi tr n v n giá tr trong th i đ i ngày nay[7]. nh hư ng trên lĩnh v c quân s T gi a th k 20, các chuyên gia quân s phương Tây đã thư ng xuyên v n d ng tư tư ng Tôn T đ nghiên c u các v n đ quân s . Trong nhi u tác ph m n i ti ng v quân s , t Chi n lư c lu n (Strategy) c a Sir Basil Henry Liddell Hart, Đ i chi n lư c (The Great Strategy) c a John M. Collins, cho đ n Ch huy tác chi n (Game Plan: A Geostrategic Framework For the Conduct of the U.S-Soviet Contest) c a Zbigniew Kazimierz Brzezinski, đ u có th nh n ra nh hư ng c a tư tư ng Tôn T . Nhi u quan đi m trong Binh pháp Tôn T , như chi n lư c th ng l i tr n v n là không c n đánh mà khu t ph c đư c k đ ch, quan đi m th n tr ng đ i v i chi n tranh (th n chi n) và h n ch chi n tranh, quan đi m đánh b ng th đo n ngo i giao (ph t giao) chú tr ng liên minh chi n lư c, càng ch ng t giá tr quý báu trong xu th hoà bình và phát tri n hi n nay. nh hư ng đ i v i các lĩnh v c khác Ngay t th i Chi n Qu c B ch Khuê đã ng d ng tư tư ng c a Tôn T vào lĩnh v c kinh doanh và đ t đư c nhi u thành t u l n. Sang th i B c T ng, xu t hi n m t tác ph m lý lu n v ngh thu tC vây Kỳ kinh th p tam thiên (Mư i ba chương kinh đi n đánh c ), mô ph ng theo 13 chương c a Binh pháp Tôn T . T n a sau th k 20 tr l i đây, xu th ng d ng Binh pháp Tôn T trong nh ng lĩnh v c phi quân s càng tr nên sôi n i. Trong nh ng năm 50 c a th k trư c, t i Nh t B n đã xu t hi n h c phái qu n lý kinh doanh theo binh pháp, và nhanh chóng gây nh hư ng trên ph m vi toàn th gi i, hình thành m t trào lưu nghiên c u Binh pháp Tôn T trong lĩnh v c kinh t . Ngoài ra Binh pháp Tôn T còn đư c nghiên c u dư i nhi u góc đ khác n a, như tri t h c, y h c, th d c th thao, khoa h c h th ng, lý thuy t quy t đ nh, tâm lý h c, ngôn ng h c, toán h c, d trù h c, qu n tr hành vi, và đ u có đư c thành qu to l n [8] ng d ng trong kinh doanh 4
  • 5. Binh pháp Tôn T sưu t m by Bùi Đ c Dương Nh ng thương nhân n i ti ng th i Tiên T n là Đào Chu Công (Ph m Lãi), B ch Khuê đã bi t ng d ng thành công Binh pháp Tôn T vào qu n lý kinh doanh. Bư c vào xã h i hi n đ i, nhi u nư c tư b n phát tri n không h n mà cùng có ý tư ng v n d ng Binh pháp Tôn T đ c i thi n v n đ qu n lý kinh doanh c a doanh nghi p, gi a th k 20 t i Nh t B n th m chí còn hình thành m t h c phái kinh doanh b ng binh pháp, v i s c nh hư ng lan to kh p th gi i, hình thành cơn s t nghiên c u Binh pháp Tôn T trong lĩnh v c kinh t . Nhi u công ty l n th m chí còn tr c ti p s d ng Binh pháp Tôn T làm giáo trình hu n luy n dành cho các nhân viên qu n lý b c trung tr lên. Theo Th i báo kinh t th gi i ra ngày 24-1-1983, m t phái đoàn qu n lý doanh nghi p Trung Qu c đi thăm Nh t B n đ tham kh o kinh nghi m qu n lý doanh nghi p, đã đư c cán b phía Nh t B n gi i thích như sau: Kinh nghi m qu n lý c a chúng tôi đ u xu t phát t đ t nư c Trung Qu c c a các anh, và t ng cho phái đoàn Trung Qu c m t cu n sách, th t b t ng , đó chính là Binh pháp Tôn T [9] Hoa Kỳ cũng đã đem Binh pháp Tôn T ng d ng r ng rãi vào lĩnh v c qu n lý kinh t . Claude S. Gorge trong tác ph m L ch s tư tư ng qu n lý (The History of Managerial Thoughts) xu t b n năm1972, đã nh n xét v giá tr to l n c a lý thuy t dùng ngư i trong Binh pháp Tôn T đ i v i v n đ qu n lý doanh nghi p hi n đ i. Ông vi t r ng: N u mu n tr thành nhân tài v qu n lý, b n nh t đ nh ph i đ c Binh pháp Tôn T . Vào năm 1979, D. A. Holway trong tác ph m L ch s phát tri n c a tư tư ng qu n lý cũng h t s c ca ng i nh ng tư tư ng qu n lý kinh t hàm n trong Binh pháp Tôn T , và nh n xét r ng phương pháp phân chia c p b c quân đ i, đ ng c p tư ng lĩnh trong qu n lý quân s , cách s d ng thanh la, c xí, l a hi u đ chuy n tin t c ch ng t Tôn T đã bi t cách x lý t t các m i quan h gi a tham mưu và lãnh đ o tr c ti p, và cho r ng lý lu n t ch c ki u m u cho qu n lý doanh nghi p hi n đ i.[9] Trong chương K c a Binh pháp Tôn T có vi t. Tư ng lĩnh ph i có các đ c tính (mưu trí), (uy tín), (nhân t ), (dũng c m), (nghiêm minh). Đ t trong thương trư ng hi n đ i, quan đi m này v n gi nguyên ý nghĩa ch đ o ph bi n c a nó, ch có đi u chi n trư ng gi đã đ i sang thương trư ng, tư ng lĩnh c a thương trư ng chính là các doanh nhân. Đánh giá Mư i ba chương sách c a cu n Tôn T g m hơn 7.000 ch , quán xuy n tư tư ng và phương pháp c a duy v t lu n đơn thu n và bi n chính pháp nguyên thu , nêu lên đư c m i quan h ph c t p c a chi n tranh v i chính tr , ngo i giao, kinh t , hoàn c nh t nhiên, cùng là tác d ng tương h gi a năng đ ng ch quan c a ngư i d ng binh v i quy lu t khách quan, đi u ki n hi n th c, đ c p m t cách toàn di n quy lu t ph bi n c a chi n tranh và nguyên t c tr ng y u c a ch đ o chi n tranh. Binh pháp Tôn T là binh thư s m nh t, vĩ đ i nh t th i c Trung Qu c, mà t xưa đ n nay đư c x p hàng đ u trong b y t p võ kinh. Ngư i Nh t suy tôn Tôn Vũ là thu t c a binh h c phương đông là thánh đi n binh h c và là binh thư th i c b c nh t th gi i. Binh pháp c a Tôn Vũ đư c d ch ra nhi u th ti ng nư c ngoài, 5
  • 6. Binh pháp Tôn T sưu t m by Bùi Đ c Dương châu Âu cũng r t đư c tôn sùng. V minh quân nư c Ph làFriedrich II Đ i Đ đã d ch và kh o c u Binh pháp Tôn T . Trong chi n tranh Napoléon cũng thư ng đ c Tôn T binh pháp. Các v th ng soái c a Quân đ i Đ c trong cu c Chi n tranh th gi i l n th nh t cũng nghiên c u ki t tác này.[10] Không nh ng th , Hoàng đ Wilhelm II nư c Đ c, ngư i đã gây ra cu c Chi n tranh th gi i l n th nh t, sau khi th t b i đư c đ c binh pháp Tôn T li n than r ng: "Ti c thay 20 năm trư c đây Tr m không đư c xem cu n sách này" Quách Hóa Như c. sđd. trang 14</ref> Tháng 8 năm 1990, sau khi Chi n tranh vùng V nh bùng phát, phóng viên Th i báo Los Angeles đ n ph ng v n T ng th ng George H. W. Bush, phát hi n trên bàn làm vi c c a ông có bày hai cu n sách, là Hoàng đ Caesar và Binh pháp Tôn T [7] . Có ngư i nói: Trong cu c Chi n tranh vùng V nh, các s quan quân đ i Hoa Kỳ đ u mang theo Binh pháp Tôn T . Như v y cho th y cu n binh pháp c đ i có t 2500 năm trư c, trong cu c chi n tranh hi n đ i hoá hôm nay v n phát huy nh hư ng sâu r ng. Danh tư ng Takeda Shingen (Vũ Đi n Tín Huy n) đư c tôn xưng là "Tôn T " c a Nh t B n. Ông suy tôn Tôn T là b c th y c a mình, vi t b n câu trong Binh pháp Tôn T lên c tr n, c m t i c a doanh tr i. "Lúc nhanh thì như gió cu n, lúc ch m rãi như r ng sâu, lúc t n công như l a cháy, lúc phòng ng như núi đá"[11]. Tôn T binh pháp không ch là b u v t c a văn hoá truy n th ng c a dân t c Trung Hoa, mà còn là tinh hoa c a văn hoá th gi i, là c a c i tinh th n chung c a nhân lo i. [12] Trong khi d ch Tôn T binh pháp năm 1957, Quách Hóa Như c tâm s : Văn c c a Tôn T cô đúc n u d ch theo m t cách đơn gi n thì trúc tr c khó hi u, tuy trung thành nhưng không "đ t". Cho nên m t m t ph i h t s c trung thành v i nguyên văn, t ng ch t ng câu đ u ph i c gi ý nghĩa cũ c a nó, không th thêm th t, n u không s hoá ra chú thích. Nhưng, m t m t khác gi t và câu trong gi ng văn di n t l i ph i b i b thêm cho g n ý, khi n ngư i đ c d hi u. Văn c c a Tôn T , văn g n nghĩa sâu, nhi u âm đi u, có th nói đ trong vư n s to mùi thơm c a hoa quý, ném xu ng đ t s có ti ng kêu c a b c vàng. Nhi u t s p đ i nhau, nhi u câu trùng l p th t là đ p khi n ngư i ta không n và cũng không dám t ý đ làm m t th n s c và âm đi u giàu có c a nó[13] L i t a do nhóm biên d ch cu n Truy n Tôn T c a Tào Nghiêu Đ c có đo n vi t: Trư c tác "Binh pháp Tôn T " là b binh pháp kinh đi n hàng đ u th gi i, đư c danh tư ng các th i đ i đ cao, n c ti ng xưa nay. Tác d ng và giá tr c a nó, không ch h n h p trong ph m vi quân s , mà các lĩnh v c chính tr , ngo i giao, văn hoá, kinh t , đ u ch u nh hư ng sâu s c.[14] Mã Nh t Phu đánh giá v binh pháp Tôn T như sau: nh hư ng c a cu n Tôn T không ch gi i h n lĩnh v c quân s . "Tôn T " là phương lư c tr qu c c a chính tr gia, là t m gương soi c a nhà tri t h c, là pháp b o c a nhà ngo i giao, là báu v t trong con m t c a văn h c gia; trong cu c thương chi n k ch li t hi n nay, đó cũng là sách giáo khoa chi n lư c c a nh ng nhà kinh 6
  • 7. Binh pháp Tôn T sưu t m by Bùi Đ c Dương doanh. V th n kinh doanh Tùng H c a Nh t B n cũng cho r ng, cu n Tôn T là pháp b o thành công c a ông ta [15] Binh pháp Tôn T đư c v n d ng r ng rãi trong nhi u lĩnh v c, h p d n đư c s chú ý nghiên c u c a nhi u nhân sĩ, cu i cùng đã gây thành m t s c nóng Tôn T mang tính toàn c u. H n ch Do h n ch c a hi n th c khách quan và m c đ nh n th c đương th i, cu n Tôn T không th tránh kh i nh ng ch thiên l ch ho c l m l n, như xem nh vai trò binh sĩ, ch chú tr ng đư c l i mà không đ ý đ n chính nghĩa hay là không chính nghĩa như: cư p bóc thôn xóm, giành l y nhân l c c a nư c đ ch; m r ng lãnh th , giành l y c a c i nư c đ ch. C n chú ý xem l i nh ng ph n đó. Trích d n Có ngư i nói r ng, phép bi n ch ng c a Tôn Vũ ch khuôn trong lĩnh v c quân s h c, ph m vi nh h p. Nh n đ nh như v y là thiên l ch, b t c lo i tư tư ng nào, ch c n nó giàu tính tri t h c, vô lu n nhìn t góc đ nào, đ u có ý nghĩa ch đ o ph bi n. Nhi u v n đ trong 13 thiên Binh pháp như: T n công đ ch khi nó không đ phòng, tác chi n m t cách b t ng T b o v mình đ giành th ng l i Tránh ch th c đánh vào ch hư Giành th ng l i theo tình hình c a đ ch Ra l nh thì dùng văn, tr an thì dùng võ … Tuy nói v quân s , nhưng phù h p v i các ngành ngh . m t s nư c có n n kinh t phát tri n, ngay khi tuy n d ng nhân viên bán hàng, cũng không tách r i n i dung c a Binh pháp Tôn T . [16] Câu cu i cùng chương 3 như sau: 故曰:知彼知己,百戰不殆;不知彼而知己,一勝一負;不知彼,不知己,每戰必敗 ("tri b tri k , bách chi n b t đãi; b t tri b nhi tri k , nh t th ng nh t ph ; b t tri b , b t tri k , m i chi n t t b i") Bi t ngư i bi t ta, trăm tr n không nguy; không bi t ngư i mà ch bi t ta, m t tr n th ng m t tr n thua; không bi t ngư i, không bi t ta, m i tr n đ u b i. Câu này đã đi vào thành ng Trung Qu c và Vi t Nam, r t ph bi n nhưng n i dung có khác đi: "Tri k tri b , bách chi n bách th ng" ("Bi t ngư i bi t ta, trăm tr n trăm th ng") 7