Op 10 december 2019 vond het Booosting minisymposium Slimme Gevels plaats bij PHYSEE Delft. Hier de presentatie van Esther Hebly - senior adviseur Geveltechniek bij DGMR - over Slimme gevels en Slimme gebouwen. Aankondiging van deze activiteit > https://booosting.nl/event/show/id/324

1. Kennisgroep Smart Buildings | 10-12-2019
Slimme gevels & slimme gebouwen | Esther Hebly | ehb@dgmr.nl

2. 2
Slimme gevels en slimme gebouwen | Inhoud
Waarom?
Gezondheid
Comfort / Tevredenheid
Productiviteit
Energiezuinigheid
Vastgoed- / huurwaarde
Kostenreductie gebouwbeheer
Crowdmanagement
Vertrouwen / Validatie
Wat?
Wat zijn slimme gebouwen?
Wat zijn slimme gevels?
1919
2019
Toekomst
Hoe?
Meten
Data bewerken
Bijsturen
Informeren

3. 3
Slimme gevels en slimme gebouwen | Wat?
Wat zijn slimme gebouwen?
Wat zijn slimme gevels?
1919
2019
Toekomst
“Met OVG Real Estate stampte Coen
van Oostrom het ene aansprekende
gebouw na het andere uit de grond.
Toch gooit hij nu het roer om bij de
door hemzelf opgerichte
onderneming, die voortaan als
technologiebedrijf Edge
Technologies een plek moet krijgen
tussen de Bookings en Adyens van
deze wereld.”
29 November 2019

4. 4
Wat zijn slimme gebouwen? Hoog IQ/kg en EQ/m2?
DGMR:
➢ “wij zien in de praktijk vele definities voorbij komen, vaak gestuurd vanuit de dienst die wordt
aangeboden door het betreffende bedrijf.”
➢ “Daardoor zijn er vele los staande / los functionerende producten en zijn er nog weinig
producten met een holistische aanpak vanuit verschillende databronnen”

5. 5
Wat zijn slimme gevels? Adaptieve gevels? https://nl.pinterest.com/CABSoverview/
➢ Heeft u een goede jas voor alle vier de
seizoenen?
➢ De gevel en het dak, de huid van het gebouw,
wordt beïnvloedt door weer en wind.
➢ Gelijk aan de menselijke huid reguleert de
gebouwschil de invloed van buiten en heeft
deze een bepalende factor op ons comfort en
onze energiehuishouding.
➢ Soms is het wenselijk deze invloeden flexibel
te reguleren, afhankelijk van,
buitenluchtkwaliteit, comfort,
klimaatinstallatie, jaargetijde en oriëntatie
naar de omgeving en de vier windstreken.

6. 6
Adaptieve gevel | 1919
gevel
Installatie(s)

7. 7
Adaptieve gevel | 2019
gevel
Installatie(s)
Meet- en
regeltechniek

8. 8
Adaptieve gevel | Toekomst / Smart building
gevel
Installatie(s)
Meet- en
regeltechniek
en informatie
(externe)
databronnen
n.t.b. ?

9. 9
Slimme gevels en slimme gebouwen | Waarom?
Gezondheid
Comfort / Tevredenheid
Productiviteit
Energiezuinigheid
Vastgoed- / huurwaarde
Kostenreductie
gebouwbeheer
Crowdmanagement
Vertrouwen / Validatie

10. 11
Slimme gevels en slimme gebouwen | Waarom? | Gezondheid
➢ De gezondheid van de
gebruikers komt steeds
meer centraal te staan
➢ Daarmee ook de
controle op gevaarlijke
stoffen, zoals:
▪ Fijnstof
▪ CO2
▪ Stikstofoxide
▪ PFAS
▪ …

11. 12
Slimme gevels en slimme gebouwen | Waarom? | Gezondheid
➢ Steeds meer vraag
(door gebruikers/
werkgevers/vastgoed-
eigenaren/vastgoed-
investeerders) naar
labels die de
gezondheid aantonen
▪ WELLv2
▪ RESET AIR STANDARD
➢ Deze labels vragen om
validatie en verificatie
van de eisen tijdens
gebruiksfase
➢ bba binnenmilieu heeft
WELL AP en RESET
specialist

12. 13
Slimme gevels en slimme gebouwen | Waarom? | Comfort / Tevredenheid
➢ Ook in relatie tot het
comfort van de
gebruikers worden er
steeds meer eisen
gesteld.
▪ PPS contracten van het
RVB (looptijd > 20jr)
▪ PvE gezonde kantoren
2018
▪ WELL certificering
▪ RESET
▪ ….
➢ Ook deze eisen moeten
steeds vaker
geverifieerd en
gevalideerd worden

13. 14
Slimme gevels en slimme gebouwen | Waarom? | Comfort / Tevredenheid
Een gezond en
comfortabel gebouw is
belangrijk voor:
• De gezondheid
• De tevredenheid
(comfort)
• De productiviteit
Bron: CfPB Werkplek Benchmarks, 2019
‘Tevredenheid en ontevredenheid’ 2019 (van meest naar minst tevreden)

14. 15
Slimme gevels en slimme gebouwen | Waarom? | Comfort / Tevredenheid
Een gezond en
comfortabel gebouw is
belangrijk voor:
• De gezondheid
• De tevredenheid
(comfort)
• De productiviteit
Bron: CfPB Werkplek Benchmarks, 2019
Meest belangrijke aspecten voor medewerkers (combikantoren met flexplekken)

15. 16
Slimme gevels en slimme gebouwen | Waarom? | Productiviteit
Een gezond en comfortabel
gebouw is belangrijk voor:
• De gezondheid
• De tevredenheid (comfort)
• De productiviteit
Productiviteitsverlies
tewarm
tekoud
beïnvloedingontbreekt
onvoldoendeverselucht
verontreinigingen
betekenisvolgeluid
kunstlicht
daglichtwering
nietbetekenisvolgeluid
Bron:
BBA BINNENMILIEU Kentallen binnenmilieu &
productiviteit
Platform 31

16. 17
Slimme gevels en slimme gebouwen | Waarom? | Productiviteit
Een gezond en
comfortabel gebouw is
belangrijk voor:
• De gezondheid
• De tevredenheid
(comfort)
• De productiviteit

17. 19
Slimme gevels en slimme gebouwen | Waarom? | Tevredenheid & Productiviteit
Een gezond en comfortabel
gebouw is belangrijk voor:
• De gezondheid
• De tevredenheid
(comfort)
• De productiviteit
Healthy building index tool
▪ De tool meet objectief de
tevredenheid van
medewerkers/ huurders
▪ En geeft een inschatting
van de productiviteit
De Healthy Building Index tool is
goedgekeurd als WELL v2 survey voor
feature C03 part 1 en C04 part 1.

18. 20
Slimme gevels en slimme gebouwen | Waarom? | Energiezuinigheid
Een slim gebouw spaart energie door:
• Slimmer gebruik van zonwering,
• Slimmer gebruik van spui- of nachtventilatie
• vraaggestuurde ventilatie
• vraaggestuurde verlichting
• voorspellende tempertuurregeling
Maar: energie is niet de grootste economische drijfveer!
Bron: TU/e – ir Ron van der Linden “De Tamagotchi-gevel. De
interactieve gevel voor de kantoren-renovatie markt.

19. 21
Slimme gevels en slimme gebouwen | Waarom? | Vastgoed- / huurwaarde
Vastgoed- / huurwaarde
Verhuurbaarheid beter
(voordeel vooral door
kortere leegstand)
Vastgoedwaarde is (nog)
onveranderd. Comfort en
gezondheid worden niet
meegewogen in
taxatiemethodiek.
Waarom nog niet?
Win-win voor huurder en
verhuurder!
Huurder in diensten sector
aantal fte 200
aantal werkdagen/jaar 200
gem. omzet/dag per medewerker 500
jaaromzet € 20.000.000
Stel: productiviteitsstijging per jaar* 1,0% € 200.000
Oppervlakte per medewerker [m2] 10 15 20
te huren kantoor [m2] 2000 3000 4000
Verbeterde omzet verhuur (+10%)
gemiddeld NL,
kantorenpark 143€/m2jaar € 26.000 € 39.000 € 52.000
gemiddeld NL,
centrale locatie 165€/m2jaar € 30.000 € 45.000 € 60.000
top, zuidas 385€/m2jaar € 70.000 € 105.000 € 140.000
* Zeer voorzichtig, zie dia 16: 2-6% per item

20. 22
Slimme gevels en slimme gebouwen | Waarom? | Kostenreductie gebouwbeheer
Proactief vs reactief
Asset Management
▪ Tijd en geld besparen
▪ Verlagen risico’s
▪ Verhogen
bedrijfszekerheid en
imago
▪ KPI’s gebouw, comfort
en infrastructuur

21. 23
Slimme gevels en slimme gebouwen | Waarom? | Crowdmanagement
Efficiënt gebruik kantoor ruimtes en vergaderzalen
• Schoonmaak
• Besparing klimatisering bij afwijkende bezetting
• Beveiliging

22. 24
Slimme gevels en slimme gebouwen | Waarom? | Vertrouwen / Validatie
Beleving (enquête)
Healthy building index tool
Meten = weten
Validatie voor PPS-
projecten of andere
contractverplichtingen +
klachten
1 meting is geen meting
Vele metingen / big data is
nodig om:
▪ Een betrouwbaar beeld
te krijgen
▪ Een trend te herkennen
▪ Conclusies te kunnen
trekken
▪ Een deskundig advies te
kunnen geven
Eén meting is geen
meting
Sensornet

23. 25
Slimme gevels en slimme gebouwen | Hoe?
Meten
Data bewerken
Bijsturen
Informeren
DATA ≠ INFORMATIE

24. 26
Slimme gevels en slimme gebouwen | Hoe? | Meten
Wat ga/wil je meten?

25. 27
Slimme gevels en slimme gebouwen | Hoe? | Meten
Hoe ga je meten?
• Aantal sensoren
• Locatie
• Kwaliteit
• Periode
Vroeger Nu

26. 28
Slimme gevels en slimme gebouwen | Hoe? | Meten
Sensornet
Onafhankelijk meetinstituut
▪ Geluid
▪ Trillingen,
▪ Snelheden,
▪ Meteo-omstandigheden,
▪ (Ultra) Fijnstof,
▪ Vocht,
▪ Binnenmilieu (met bba)
> 4 miljard datapunten per
etmaal (!)

27. 29
Slimme gevels en slimme gebouwen | Hoe? | Meten
Sensornet
Geluid en trillingen aan
de tram
• Wielrailcontact
• Booggeluid
• Spoor (Golf)slijtage en
defecten
• Reizigerscomfort
• Arbo
• Effect / Garantie dat
maatregelen werken
• €€€€€€€ gestuurd
Validatie met oude
bekende meetmethoden

28. 31
Slimme gevels en slimme gebouwen | Hoe? | Meten
Directe meetresultaten
zonder extra toegevoegde waarde

29. 32
Slimme gevels en slimme gebouwen | Hoe? | Data bewerken
DATA ≠ INFORMATIE
Data verzamelen
Data combineren
Data analyseren
Data bewerken
En dan
Informeren /
communiceren

30. 33
Slimme gevels en slimme gebouwen | Hoe? | Data bewerken
Stap 1:
Voor de directe metingen
de relevante
grenswaarden toevoegen

31. 35
Slimme gevels en slimme gebouwen | Hoe? | Data bewerken
Stap 2:
Combineren met andere
(externe) databronnen
met gelijke parameters
Bijvoorbeeld: Wat is het
verschil met buiten en wat
zegt dat mij?

32. 36
Reactie op
directe
parameter
interne /externe databronnen
reactief / korte termijn
algemene gebouw
kenmerken
beleving
gebruikers
gebruik
gebouw
binnenklimaat
parameters
technisch
functioneren
energiegebruik GBS
per parameter
directe verificatie / validatie
t.o.v. PvE of andere targets
VOLDOET
NIET / WEL

33. 37
Slimme gevels en slimme gebouwen | Hoe? | Data bewerken
Stap 3
Data combineren met
andere data/parameters
en data analyseren
▪ Een betrouwbaar beeld
krijgen
▪ Een trend herkennen
▪ Conclusies kunnen
trekken
▪ Een deskundig advies
kunnen geven
gevel
installatie(s)
data +
meet- en
regeltechniek
+ informatie
(externe)
databronnen
deskundigheid
+
analyse

34. 38
REACTIEF
TOEGEVOEGDE + NIEUWE WAARDE creëren:
deskundige specialistische data analyse
diagnose > plan van aanpak > actie
gecombineerde data cloud
interne /externe databronnen
gecombineerde data analyse + reactie+ lange termijn
algemene gebouw
kenmerken
beleving
gebruikers
gebruik
gebouw
binnenklimaat
parameters
technisch
functioneren
energiegebruik GBS
per parameter
directe verificatie / validatie
t.o.v. PvE of andere targets
VOLDOET
NIET / WEL

35. 39
Slimme gevels en slimme gebouwen | Hoe? | Bijsturen
Stap 4:
Bij voorkeur proactief
bijsturen (en tenminste
reactief bijsturen)
▪ Alarm meldingen
▪ Vervroegd onderhoud
▪ Herstel advies
▪ Aanpassing meet- en
regeltechniek
▪ …

36. 40
PROACTIEF + REACTIEF
TOEGEVOEGDE + NIEUWE WAARDE creëren:
deskundige specialistische data analyse
diagnose > plan van aanpak > actie
gecombineerde data cloud
interne /externe databronnen
automatische gecombineerde data analyse + proactie
algemene gebouw
kenmerken
beleving
gebruikers
gebruik
gebouw
binnenklimaat
parameters
technisch
functioneren
energiegebruik GBS
DE KLACHT
ONTSTAAT NIET
MEER!

37. 41
Slimme gevels en slimme gebouwen | Hoe? | Informeren
Stap 5:
Gebruikers informeren,
direct op scherm sensor,
telefoon, of …

38. 44
Slimme gevels en slimme gebouwen | cloud based sensornetworking + data analyse
Er zijn geen nadelen … “van aantoonbare GEZONDHEID naar hogere PRODUCTIVITEIT en hogere
VASTGOEDWAARDE”
De weg via conditie gebaseerd (klachten + MJOP) naar voorspellend comfort en onderhoud (sensoring + AI)
Reductie: Toename:
* Overschreidingen KPI’s * Grip, Controle en Betrokkenheid
* Klachten gebruikers * Betrouwbaarheid en Reputatie
* Risico’s * Gebruikers comfort
* Kosten (inzet en onderhoud) * Prestaties en Productiviteit
Continu inzicht in gebouw, comfort en infrastructuur
Mappen, trends, details en opnamen
Intuïtieve bediening; een enkele muisklik naar al uw informatie

39. 45Projecten |7 stuks in 2019
cloud based sensornetworking + analyse

40. 46
“Van aantoonbare GEZONDHEID
naar hogere PRODUCTIVITEIT
en hogere VASTGOEDWAARDE”
Slimme gevels en slimme gebouwen | cloud based sensornetworking + data analyse
Dank voor uw aandacht!