1. “Îä” öîãöîëáîð ñóðãóóëü
Òåõíîëîãèéí áàãø Á.Áàÿðìàà
Ìîíãîëûí óëàìæëàëò òåõíîëîãèä ñóóðèëñàí
òåõíîëîãèéí áîëîâñðîë
2012 îí

2. Òîâú¸îã
 Îðøèë
 Îíîëûí õýñýã
 Ãàð î¸äëûí òºðºë ò¿¿íèé õýðýãëýý
 Ãî¸ë èìýãëýëèéí î¸äîë
 Ñóäàëãààíû õýñýã
 Ä¿ãíýëò
 Õàâñðàëò /ñóäàëãààíû ìàòåðèàëóóä/
 Íîì ç¿é

3. Îðøèë
Í¿¿äëèéí ñî¸ë èðãýíøëèéí áèå äààñàí õýâ ìàÿãèéã æèíõýíý óòãààð
íü áèé áîëãîñîí àðä ò¿ìýí áîë áèäíèé ìîíãîë óóä. Í¿¿äëèéí ñî¸ë
èðãýíøèë íü çºâõºí ìàë àæ àõóéã õºòëºõ àðãà óõààí òºäèéã¿é
ìàòåðèàëëàã áîëîí îþóíû áàÿëãèéã ¿éëäâýðëýí á¿òýýõ, õóâèàðëàõ
íèéãìèéí ¿éëäâýðëýëèéã çîõèîí áàéãóóëàõ ºâºðìºö àðãûã ººðòºº
áàãòààñàí á¿õýë á¿òýí òîãòîëöîî áèëýý. ¯¿íèé íýãýýõýí õýñýã áîëîõ
ìîíãîë ýìýãòýéí óðàí ¿éëèéí õºãæèë, óëàìæëàëààñ öóõàñ äóðäàÿ

4. Óðàí ¿éëèéí óëàìæëàë, õºãæëèéí òîâ îîí
1. Õ¿íí¿ íàð
2. Ñÿíüáè, Òîáà, Æóæàí, Àâàð àéìãóóä
3. Ò¿ðýãèéí ¿å
4. Óéãóðûí ¿å
5. Êèäàí íàð
6. XIII-XYIII çóóíû ¿å
7. XYIII-XX çóóíû ¿å
8. Îð èí ¿å

5. Ãàð î¸äîë, ò¿¿íèé õýðýãëýý

11. Ãî¸ë èìýãëýëèéí î¸äîë

12. Õîíèí õîëáîî

14. Ñóäàëãàà
35
30
25
20
15 Òèéì
¯ã¿é
10
5
0
Ãàð î¸äëîîð î¸æ àäàõ óó Òóóëàé õàðàéëãàõ î¸äëûí
çóðàãëàëûã çóð

15. Ñóäàëãàà
20
15
10
5
0
0 Ãî¸ëûí î¸äîë
1 2 3
4
5

16. Ñóäàëãàà
20
15
10
Ãàð î¸äîë
5 Ãî¸ëûí î¸äîë
0
Ãî¸ëûí î¸äîë
0 1 Ãàð î¸äîë
2 3 4 5

17. Ä¿ãíýëò
• Òåõíîëîãèéí õè ýýëä òóñãàãäñàí ãàð î¸äëûí íýãæ õè ýýë¿¿äèéí ¿ð ä¿í, ò¿¿íä
õýðýãëýãäýæ áóé çààõ àðãàç¿éã ìèíèé ç¿ãýýñ õàíãàëòòàé ñàéí ÿâàãääàã
õè ýýë¿¿äèéí íýã ¿çäýã.7-ð àíãèä “ãàð î¸äîë” íýãæ õè ýýë ¿çýýä ¿íýëæ
ä¿ãíýõýä 80-100%-òàé ¿íýëýãääýã.Ýíý ¿íýëãýý, ýíýõ¿¿ ýçýìøøñýí àäâàð
õ¿¿õäýä ñóóðü ìýäëýã, àäâàð áîëæ ¿ëäýæ àäàæ áàéíà óó? Çààæ áàéãàà
àðãà áàðèë ìààíü õýð îíîâ òîé ÿâàãäàæ áàéíà. ªíº ýðòíýýñ
óëàìæëàëòàé, õàìãèéí îéðûí õýðýãëýýíèé ¿íäýñíèé óëàìæëàëò î¸õ
òåõíîëîãóóäûã õýðõýí ýçýìø¿¿ëñýí áý, öààøèä ÿàõ ¸ñòîé âý ãýäýãò ä¿ãíýëò
õèéå. Ñóäàëãààíààñ õàðàõàä äàäëàãà àæèëûí ¿ð ä¿í áóþó î¸õ àäâàð
ýçýìøèëò 75%, îíîëûí ìýäëýã ýçýìøñýí áàéäàë 77.6 %-òàé áàéãàà íü õàðàãäàæ
áàéíà. Èéìä õè ýýëèéí ¿ð ä¿íã 90-100%-ä õ¿ðãýõèéí òóëä õè ýýëä
õýðýãëýãäýæ áóé õýðýãëýãäýõ¿¿í, àðãà ç¿éí øèíý ëýëèéã õèéõ
øààðäëàãàòàé áàéíà ãýñýí ä¿ãíýëòýíä õ¿ðëýý.Áèä î¸äëûí íýð òºðºë, î¸õ àðãà
òåõíîëîãèéã çààæ ýçýìø¿¿ëýõäýý îð èí ¿åèéí óðëàãòàé õîëáîæ á¿òýýë
õèéëãýõ øààðäëàãàòàé áàéíà. Õèéñâýð ñýòãýëãýý, õ¿¿õäèéí çîõèîëûí
ñýäýâòýé õîëáîîòîé çóðàã ä¿ðñëýëèéã á¿òýýë áîëãîí óðëóóëàõ, óðëàõ ÿâöàä
çóðàã äýýð î¸äëûí çóðãóóäààð î¸õ õýñýãò òýìäýãëýë õèéæ , çóðàãëàëûí äàãóó
î¸óëáàë î¸õ àäâàð ñàéæèðàõûí çýðýãöýý îíîëûí ìýäëýãèéã õÿëáàðõàí
ýçýìø¿¿ëýõ áîëîìæòîé þì ãýñýí ä¿ãíýëòýíä õ¿ðëýý.