SlideShare a Scribd company logo
1 of 5
Download to read offline
გაკვეთილი № 14


  საშინაო დავალების შემოწმება:
  1.




  2.   10,80გ




       XIII ტესტის პასუხები

       1. 3        2. 2        3. 3       4. 1         5. 2

       6. 4        7. 1        8. 4       9. 2         10. 1



  სპირტების ქიმიური თვისებები:
  სპირტების ქიმიური თვისებები განვიხილოთ ეთილის სპირტის მაგალითზე.
  ეთილის სპირტის თვისებების უმრავლესობას განაპირობებს მოლეკულაში 
OH ჯგუფის არსებობა.
  ჰიდროქსილის ჯგუფში ელექტრონული ღრუბლის სიმკვრივის გადანაწილებას
იწვევს წყალბადისა და ჟანგბადის ატომების ელექტროუარყოფითობებს შორის დიდი
სხვაობა (2,5 და 3,5), რაც განაპირობებს ჰიდროქსილის ჯგუფის წყალბადატომის
მეტალებით ჩანაცვლების უნარს.


  1.   აქტიური     მეტალები      სპირტებთან      (ალკოჰოლებთან)   წარმოქმნიან
       ალკოჰოლატებს.
-2-


        ალკოჰოლატები ადვილად ჰიდროლიზდებიან


   2.   სპირტები რეაგირებენ ჰალოგენწყალბადებთან




   3.   სპირტები განიცდიან დეჰიდრატაციას (დეჰიდრატაცია – წყლის მოხლეჩა).
        შედარებით      დაბალ      ტემპერატურაზე       მიდის       მოლეკულათშორისი
        დეჰიდრატაცია


        H5C2-O-C2H5 დიეთილის ეთერი მიეკუთვნება მარტივი ეთერების კლასს.
        მარტივი ეთერებია R-O-R ტიპის ნაერთები. დიეთილის ეთერი კარგი
        გამხსნელია ორგანული ნივთიერებების უდიდესი ნაწილისათვის. გამოიყენება
        მედიცინაში ნარკოზისათვის.
        უფრო   მაღალ    ტემპერატურაზე      კი   დეჰიდრატაციის      შედეგად   მიიღება
        ეთილენი.


        გარკვეულ    პირობებში     შეიძლება      ერთდროული        დეჰიდრირებისა   და
        დეჰიდრატაციის შედეგად ეთილის სპირტისგან მივიღოთ ბუტადიენი.


   4.   ეთილის სპირტი, როგორც ყველა ორგანული ნივთიერება იწვის
                            C2H6O + 3O2      2CO2 + 3H2O
        (სპირტებისათვის დამახასიათებელ სხვა რეაქციებს შემდგომში გავეცნობით)
  სპირტები შეიძლება იყოს უჯერი აღნაგობისაც. უმარტივესი უჯერი სპირტია, მაგ:


  აქვე უნდა ავღნიშნოთ, რომ ორმაგ ბმასთან უშუალოდ ჰიდროქსილის ჯგუფის
დაკავშირება    შეუძლებელია.       თუ   წარმოიქმნება   რეაქციის    დროს ის მაშინვე
გარდაიქმნება, ე.ი. არ არსებობს.
-3-

  ამოცანა: 7,4გ რომელიღაც ნაჯერი სპირტის ჭარბ ნატრიუმთან მოქმედებისას
გამოიყო 1,12ლ (ნ.პ.) წყალბადი. დაადგინეთ სპირტის ფორმულა თუ მას ნორმალური
აღნაგობა აქვს და პირველადია.
                                      ამოხსნა:
  მოც:     m (სპ) = 7,4გ
           V0 (H2) = 1,12ლ
  ––––––––––––––––––––––––––
  უ.გ.     ფორმულა


  რადგან ნებისმიერი აირის მოლური მოცულობაა (ნ.პ.) 22,4ლ შეგვიძლია
დავადგინოთ, წყალბადის მოლების რიცხვი:




  რეაქციის ტოლობის თანახმად 2 მოლ სპირტს შეესაბამება 1 მოლი H2
                                     x “–––––––––––––––––––––––“ 0,05 “–––“




  ნაჯერი სპირტის ზოგადი ფორმულაა CnH2n+1OH. საძიებელი სპირტის ფორმულის
დასადგენად შევადგინოთ განტოლება:
                               12n + 2n +1 + 16 + 1 = 74
                                       14n = 56
                                         n=4
  ე.ი. სპირტის ფორმულაა C4H9OH. ამოცანის პირობის თანახმად ეს სპირტი
ნორმალური ნახშირბადოვანი ჯაჭვის მქონეა და პირველადია აქედან გამომდინარე
სპირტის ფორმულაა:


  პასუხი: ბუტანოლ-1.


                           მრავალატომიანი სპირტები
  ერთი   ჰიდროქსილის       შემცველ    სპირტებს     ერთატომიანი   სპირტები     ქვიათ.
შესაძლებელია მოლეკულა ორ, სამ და კიდევ უფრო მეტ              ჰიდროქსილის ჯგუფს
-4-

შეიცავდეს.     ამ   ნივთიერებებს    ორატომიანი,      სამატომიანი     და    ზოგადად
მრავალატომიანი სპირტები ქვიათ. ორატომიან სპირტებს დიოლები ეწოდებათ (“დი”
– ორს, “ოლი” კი ჰიდროქსილის ჯგუფს აღნიშნავს). დიოლებს სხვაგვარად
გლიკოლებსაც უწოდებენ. უმარტივესი გლიკოლია ეთანდიოლ-1,2


  ზოგადად გლიკოლების სახელწოდება იწარმოება შესაბამის ნახშირწყალბადის
სახელზე დაბოლოება დიოლ-ის დამატებით აქვე ვუთითებთ ეს ორი ჰიდროქსილი
რომელ ნახშირბადატომთანაა დაკავშირებული, მაგ:


  აქვე   ავღნიშნოთ,      რომ   შეუძლებელია   ორივე    ჰიდროქსილი      ერთიდაიგივე
ნახშირბადატომთან იდგეს (ერთ ნახშირბადატომთან მხოლოდ ერთი ჰიდროქსილი).


  უმარტივესი სამატომიანი სპირტია


  გლიკოლი და გლიცერინი შეიძლება მივიღოთ შემდეგი გზებით:




  გლიკოლი შეიძლება ეთილენის დაჟანაგვით მივიღოთ


  გლიცერინი კი ცხიმების ჰიდროლიზის შედეგად მიიღება (ამ რეაქციას შემდგომში
გავეცნობით).
  გლიცერინის        და    გლიკოლისათვის      –OH      ჯგუფის       ყველა   რეაქციაა
დამახასიათებელი. მათ შორის აქტიურ მეტალებთან ურთიერთექმედება


  აგრეთვე ქლორწყალბადთან ურთიერთქმედება


  მრავალატომიანი სპირტები ახლადდალექილ Cu(OH)2-თან ცისფერი ფერის ხსნარს
იძლევიან. ეს რეაქცია მათი აღმომჩენი რეაქციაა
-5-

  განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია შემდეგი რეაქცია:


  ნიტროგლიცერინი        მძლავრი    ასაფეთქებელი         ნივთიებებაა.      სუფთა
ნიტროგლიცერინი ნემსის ჩხვლეტისგანაც კი ფეთქდება. ნიტროგლიცერინზე (50%)
სხვადასხვა   ინერტული     შემავსებლების   დამატებისას     მიიღება      დინამიტი.
ნიტროგლიცერინი გამოიყენება მედიცინაშიც.




  საშინაო დავალება:
  1.   დაწერეთ პროპანოლ-1-ისათვის ყველა იმ რეაქციის განტოლება, რომელსაც
       გავეცანით ეთანოლის მაგალითზე.
  2.   მესამადი სპირტის მოლეკულური მასაა 88გ/მოლი. დაწერეთ ფორმულა და
       დაარქვით სახელი.
  3.   რამდენი გრამი ბუტანოლ-1 და რამდენი გრამი ნატრიუმია საჭირო 10ლ (ნ.პ.)
       წყალბადის მისაღებად?
  4.   რამდები გრამი ბრომეთანის მიღებაა შესაძლებელი 10გ ეთანოლისგან?
  5.   დაწერეთ ალილის სპირტისათვის CH2=CH-CH2-OH ურთიერთქმედების
       რეაქციები ნატრიუმთან, წყალბადთან, ბრომთან.

More Related Content

What's hot

გაკვეთილი № 11
გაკვეთილი № 11გაკვეთილი № 11
გაკვეთილი № 11barambo
 
გაკვეთილი № 17
გაკვეთილი № 17გაკვეთილი № 17
გაკვეთილი № 17barambo
 
გაკვეთილი № 15
გაკვეთილი № 15გაკვეთილი № 15
გაკვეთილი № 15barambo
 
გაკვეთილი № 10
გაკვეთილი № 10გაკვეთილი № 10
გაკვეთილი № 10datiko43
 
გაკვეთილი № 8
გაკვეთილი № 8გაკვეთილი № 8
გაკვეთილი № 8barambo
 
გაკვეთილი № 25
გაკვეთილი № 25გაკვეთილი № 25
გაკვეთილი № 25datiko43
 
გაკვეთილი № 1
გაკვეთილი № 1გაკვეთილი № 1
გაკვეთილი № 1barambo
 
გაკვეთილი № 1
გაკვეთილი № 1გაკვეთილი № 1
გაკვეთილი № 1barambo
 
გაკვეთილი № 8
გაკვეთილი № 8გაკვეთილი № 8
გაკვეთილი № 8datiko43
 
გაკვეთილი № 11
გაკვეთილი № 11გაკვეთილი № 11
გაკვეთილი № 11barambo
 
გაკვეთილი № 4
გაკვეთილი № 4გაკვეთილი № 4
გაკვეთილი № 4barambo
 
გაკვეთილი № 16
გაკვეთილი № 16გაკვეთილი № 16
გაკვეთილი № 16barambo
 

What's hot (13)

გაკვეთილი № 11
გაკვეთილი № 11გაკვეთილი № 11
გაკვეთილი № 11
 
გაკვეთილი № 17
გაკვეთილი № 17გაკვეთილი № 17
გაკვეთილი № 17
 
Ara 001
Ara 001Ara 001
Ara 001
 
გაკვეთილი № 15
გაკვეთილი № 15გაკვეთილი № 15
გაკვეთილი № 15
 
გაკვეთილი № 10
გაკვეთილი № 10გაკვეთილი № 10
გაკვეთილი № 10
 
გაკვეთილი № 8
გაკვეთილი № 8გაკვეთილი № 8
გაკვეთილი № 8
 
გაკვეთილი № 25
გაკვეთილი № 25გაკვეთილი № 25
გაკვეთილი № 25
 
გაკვეთილი № 1
გაკვეთილი № 1გაკვეთილი № 1
გაკვეთილი № 1
 
გაკვეთილი № 1
გაკვეთილი № 1გაკვეთილი № 1
გაკვეთილი № 1
 
გაკვეთილი № 8
გაკვეთილი № 8გაკვეთილი № 8
გაკვეთილი № 8
 
გაკვეთილი № 11
გაკვეთილი № 11გაკვეთილი № 11
გაკვეთილი № 11
 
გაკვეთილი № 4
გაკვეთილი № 4გაკვეთილი № 4
გაკვეთილი № 4
 
გაკვეთილი № 16
გაკვეთილი № 16გაკვეთილი № 16
გაკვეთილი № 16
 

Viewers also liked

გაკვეთილი № 12
გაკვეთილი № 12გაკვეთილი № 12
გაკვეთილი № 12barambo
 
G 012.doc
G 012.docG 012.doc
G 012.docqimia
 
გაკვეთილი № 12
გაკვეთილი № 12გაკვეთილი № 12
გაკვეთილი № 12datiko43
 
გაკვეთილი № 11
გაკვეთილი № 11გაკვეთილი № 11
გაკვეთილი № 11datiko43
 
გაკვეთილი № 13
გაკვეთილი № 13გაკვეთილი № 13
გაკვეთილი № 13datiko43
 
გაკვეთილი № 14
გაკვეთილი № 14გაკვეთილი № 14
გაკვეთილი № 14datiko43
 
გაკვეთილი № 7
გაკვეთილი № 7გაკვეთილი № 7
გაკვეთილი № 7datiko43
 
გაკვეთილი №1
გაკვეთილი №1გაკვეთილი №1
გაკვეთილი №1datiko43
 

Viewers also liked (10)

Eka
EkaEka
Eka
 
გაკვეთილი № 12
გაკვეთილი № 12გაკვეთილი № 12
გაკვეთილი № 12
 
Ara 013
Ara 013Ara 013
Ara 013
 
G 012.doc
G 012.docG 012.doc
G 012.doc
 
გაკვეთილი № 12
გაკვეთილი № 12გაკვეთილი № 12
გაკვეთილი № 12
 
გაკვეთილი № 11
გაკვეთილი № 11გაკვეთილი № 11
გაკვეთილი № 11
 
გაკვეთილი № 13
გაკვეთილი № 13გაკვეთილი № 13
გაკვეთილი № 13
 
გაკვეთილი № 14
გაკვეთილი № 14გაკვეთილი № 14
გაკვეთილი № 14
 
გაკვეთილი № 7
გაკვეთილი № 7გაკვეთილი № 7
გაკვეთილი № 7
 
გაკვეთილი №1
გაკვეთილი №1გაკვეთილი №1
გაკვეთილი №1
 

Similar to გაკვეთილი № 14

გაკვეთილი № 17
გაკვეთილი № 17გაკვეთილი № 17
გაკვეთილი № 17barambo
 
გაკვეთილი № 17
გაკვეთილი № 17გაკვეთილი № 17
გაკვეთილი № 17barambo
 
გაკვეთილი № 15
გაკვეთილი № 15გაკვეთილი № 15
გაკვეთილი № 15barambo
 
გაკვეთილი № 1
გაკვეთილი № 1გაკვეთილი № 1
გაკვეთილი № 1barambo
 
გაკვეთილი № 13
გაკვეთილი № 13გაკვეთილი № 13
გაკვეთილი № 13barambo
 
გაკვეთილი № 16
გაკვეთილი № 16გაკვეთილი № 16
გაკვეთილი № 16barambo
 
გაკვეთილი № 16
გაკვეთილი № 16გაკვეთილი № 16
გაკვეთილი № 16barambo
 
გაკვეთილი № 4
გაკვეთილი № 4გაკვეთილი № 4
გაკვეთილი № 4barambo
 
გაკვეთილი № 5
გაკვეთილი № 5გაკვეთილი № 5
გაკვეთილი № 5barambo
 
გაკვეთილი № 5
გაკვეთილი № 5გაკვეთილი № 5
გაკვეთილი № 5barambo
 
გაკვეთილი № 54
გაკვეთილი № 54გაკვეთილი № 54
გაკვეთილი № 54barambo
 
გაკვეთილი № 52
გაკვეთილი № 52გაკვეთილი № 52
გაკვეთილი № 52barambo
 
გაკვეთილი № 52
გაკვეთილი № 52გაკვეთილი № 52
გაკვეთილი № 52barambo
 
გაკვეთილი № 52
გაკვეთილი № 52გაკვეთილი № 52
გაკვეთილი № 52barambo
 
გაკვეთილი № 19
გაკვეთილი № 19გაკვეთილი № 19
გაკვეთილი № 19barambo
 
გაკვეთილი № 3
გაკვეთილი № 3გაკვეთილი № 3
გაკვეთილი № 3barambo
 
გაკვეთილი № 3
გაკვეთილი № 3გაკვეთილი № 3
გაკვეთილი № 3barambo
 
გაკვეთილი № 7
გაკვეთილი № 7გაკვეთილი № 7
გაკვეთილი № 7barambo
 
გაკვეთილი № 7
გაკვეთილი № 7გაკვეთილი № 7
გაკვეთილი № 7barambo
 

Similar to გაკვეთილი № 14 (20)

გაკვეთილი № 17
გაკვეთილი № 17გაკვეთილი № 17
გაკვეთილი № 17
 
გაკვეთილი № 17
გაკვეთილი № 17გაკვეთილი № 17
გაკვეთილი № 17
 
გაკვეთილი № 15
გაკვეთილი № 15გაკვეთილი № 15
გაკვეთილი № 15
 
O 015
O 015O 015
O 015
 
გაკვეთილი № 1
გაკვეთილი № 1გაკვეთილი № 1
გაკვეთილი № 1
 
გაკვეთილი № 13
გაკვეთილი № 13გაკვეთილი № 13
გაკვეთილი № 13
 
გაკვეთილი № 16
გაკვეთილი № 16გაკვეთილი № 16
გაკვეთილი № 16
 
გაკვეთილი № 16
გაკვეთილი № 16გაკვეთილი № 16
გაკვეთილი № 16
 
გაკვეთილი № 4
გაკვეთილი № 4გაკვეთილი № 4
გაკვეთილი № 4
 
გაკვეთილი № 5
გაკვეთილი № 5გაკვეთილი № 5
გაკვეთილი № 5
 
გაკვეთილი № 5
გაკვეთილი № 5გაკვეთილი № 5
გაკვეთილი № 5
 
გაკვეთილი № 54
გაკვეთილი № 54გაკვეთილი № 54
გაკვეთილი № 54
 
გაკვეთილი № 52
გაკვეთილი № 52გაკვეთილი № 52
გაკვეთილი № 52
 
გაკვეთილი № 52
გაკვეთილი № 52გაკვეთილი № 52
გაკვეთილი № 52
 
გაკვეთილი № 52
გაკვეთილი № 52გაკვეთილი № 52
გაკვეთილი № 52
 
გაკვეთილი № 19
გაკვეთილი № 19გაკვეთილი № 19
გაკვეთილი № 19
 
გაკვეთილი № 3
გაკვეთილი № 3გაკვეთილი № 3
გაკვეთილი № 3
 
გაკვეთილი № 3
გაკვეთილი № 3გაკვეთილი № 3
გაკვეთილი № 3
 
გაკვეთილი № 7
გაკვეთილი № 7გაკვეთილი № 7
გაკვეთილი № 7
 
გაკვეთილი № 7
გაკვეთილი № 7გაკვეთილი № 7
გაკვეთილი № 7
 

More from barambo

G042 111031003556-phpapp02
G042 111031003556-phpapp02G042 111031003556-phpapp02
G042 111031003556-phpapp02barambo
 
G015 110926065817-phpapp01
G015 110926065817-phpapp01G015 110926065817-phpapp01
G015 110926065817-phpapp01barambo
 

More from barambo (20)

G008 2
G008 2G008 2
G008 2
 
G007 1
G007 1G007 1
G007 1
 
G006 1
G006 1G006 1
G006 1
 
G010 1
G010 1G010 1
G010 1
 
G009 1
G009 1G009 1
G009 1
 
G042 111031003556-phpapp02
G042 111031003556-phpapp02G042 111031003556-phpapp02
G042 111031003556-phpapp02
 
G015 110926065817-phpapp01
G015 110926065817-phpapp01G015 110926065817-phpapp01
G015 110926065817-phpapp01
 
G 011 1
G 011 1G 011 1
G 011 1
 
Ara 021
Ara 021Ara 021
Ara 021
 
Ara 022
Ara 022Ara 022
Ara 022
 
Ara 018
Ara 018Ara 018
Ara 018
 
Ara 017
Ara 017Ara 017
Ara 017
 
Ara 016
Ara 016Ara 016
Ara 016
 
Ara 020
Ara 020Ara 020
Ara 020
 
Ara 019
Ara 019Ara 019
Ara 019
 
Ara 011
Ara 011Ara 011
Ara 011
 
Ara 014
Ara 014Ara 014
Ara 014
 
Ara 013
Ara 013Ara 013
Ara 013
 
Ara 012
Ara 012Ara 012
Ara 012
 
Ara 011
Ara 011Ara 011
Ara 011
 

გაკვეთილი № 14

  • 1. გაკვეთილი № 14 საშინაო დავალების შემოწმება: 1. 2. 10,80გ XIII ტესტის პასუხები 1. 3 2. 2 3. 3 4. 1 5. 2 6. 4 7. 1 8. 4 9. 2 10. 1 სპირტების ქიმიური თვისებები: სპირტების ქიმიური თვისებები განვიხილოთ ეთილის სპირტის მაგალითზე. ეთილის სპირტის თვისებების უმრავლესობას განაპირობებს მოლეკულაში OH ჯგუფის არსებობა. ჰიდროქსილის ჯგუფში ელექტრონული ღრუბლის სიმკვრივის გადანაწილებას იწვევს წყალბადისა და ჟანგბადის ატომების ელექტროუარყოფითობებს შორის დიდი სხვაობა (2,5 და 3,5), რაც განაპირობებს ჰიდროქსილის ჯგუფის წყალბადატომის მეტალებით ჩანაცვლების უნარს. 1. აქტიური მეტალები სპირტებთან (ალკოჰოლებთან) წარმოქმნიან ალკოჰოლატებს.
  • 2. -2- ალკოჰოლატები ადვილად ჰიდროლიზდებიან 2. სპირტები რეაგირებენ ჰალოგენწყალბადებთან 3. სპირტები განიცდიან დეჰიდრატაციას (დეჰიდრატაცია – წყლის მოხლეჩა). შედარებით დაბალ ტემპერატურაზე მიდის მოლეკულათშორისი დეჰიდრატაცია H5C2-O-C2H5 დიეთილის ეთერი მიეკუთვნება მარტივი ეთერების კლასს. მარტივი ეთერებია R-O-R ტიპის ნაერთები. დიეთილის ეთერი კარგი გამხსნელია ორგანული ნივთიერებების უდიდესი ნაწილისათვის. გამოიყენება მედიცინაში ნარკოზისათვის. უფრო მაღალ ტემპერატურაზე კი დეჰიდრატაციის შედეგად მიიღება ეთილენი. გარკვეულ პირობებში შეიძლება ერთდროული დეჰიდრირებისა და დეჰიდრატაციის შედეგად ეთილის სპირტისგან მივიღოთ ბუტადიენი. 4. ეთილის სპირტი, როგორც ყველა ორგანული ნივთიერება იწვის C2H6O + 3O2 2CO2 + 3H2O (სპირტებისათვის დამახასიათებელ სხვა რეაქციებს შემდგომში გავეცნობით) სპირტები შეიძლება იყოს უჯერი აღნაგობისაც. უმარტივესი უჯერი სპირტია, მაგ: აქვე უნდა ავღნიშნოთ, რომ ორმაგ ბმასთან უშუალოდ ჰიდროქსილის ჯგუფის დაკავშირება შეუძლებელია. თუ წარმოიქმნება რეაქციის დროს ის მაშინვე გარდაიქმნება, ე.ი. არ არსებობს.
  • 3. -3- ამოცანა: 7,4გ რომელიღაც ნაჯერი სპირტის ჭარბ ნატრიუმთან მოქმედებისას გამოიყო 1,12ლ (ნ.პ.) წყალბადი. დაადგინეთ სპირტის ფორმულა თუ მას ნორმალური აღნაგობა აქვს და პირველადია. ამოხსნა: მოც: m (სპ) = 7,4გ V0 (H2) = 1,12ლ –––––––––––––––––––––––––– უ.გ. ფორმულა რადგან ნებისმიერი აირის მოლური მოცულობაა (ნ.პ.) 22,4ლ შეგვიძლია დავადგინოთ, წყალბადის მოლების რიცხვი: რეაქციის ტოლობის თანახმად 2 მოლ სპირტს შეესაბამება 1 მოლი H2 x “–––––––––––––––––––––––“ 0,05 “–––“ ნაჯერი სპირტის ზოგადი ფორმულაა CnH2n+1OH. საძიებელი სპირტის ფორმულის დასადგენად შევადგინოთ განტოლება: 12n + 2n +1 + 16 + 1 = 74 14n = 56 n=4 ე.ი. სპირტის ფორმულაა C4H9OH. ამოცანის პირობის თანახმად ეს სპირტი ნორმალური ნახშირბადოვანი ჯაჭვის მქონეა და პირველადია აქედან გამომდინარე სპირტის ფორმულაა: პასუხი: ბუტანოლ-1. მრავალატომიანი სპირტები ერთი ჰიდროქსილის შემცველ სპირტებს ერთატომიანი სპირტები ქვიათ. შესაძლებელია მოლეკულა ორ, სამ და კიდევ უფრო მეტ ჰიდროქსილის ჯგუფს
  • 4. -4- შეიცავდეს. ამ ნივთიერებებს ორატომიანი, სამატომიანი და ზოგადად მრავალატომიანი სპირტები ქვიათ. ორატომიან სპირტებს დიოლები ეწოდებათ (“დი” – ორს, “ოლი” კი ჰიდროქსილის ჯგუფს აღნიშნავს). დიოლებს სხვაგვარად გლიკოლებსაც უწოდებენ. უმარტივესი გლიკოლია ეთანდიოლ-1,2 ზოგადად გლიკოლების სახელწოდება იწარმოება შესაბამის ნახშირწყალბადის სახელზე დაბოლოება დიოლ-ის დამატებით აქვე ვუთითებთ ეს ორი ჰიდროქსილი რომელ ნახშირბადატომთანაა დაკავშირებული, მაგ: აქვე ავღნიშნოთ, რომ შეუძლებელია ორივე ჰიდროქსილი ერთიდაიგივე ნახშირბადატომთან იდგეს (ერთ ნახშირბადატომთან მხოლოდ ერთი ჰიდროქსილი). უმარტივესი სამატომიანი სპირტია გლიკოლი და გლიცერინი შეიძლება მივიღოთ შემდეგი გზებით: გლიკოლი შეიძლება ეთილენის დაჟანაგვით მივიღოთ გლიცერინი კი ცხიმების ჰიდროლიზის შედეგად მიიღება (ამ რეაქციას შემდგომში გავეცნობით). გლიცერინის და გლიკოლისათვის –OH ჯგუფის ყველა რეაქციაა დამახასიათებელი. მათ შორის აქტიურ მეტალებთან ურთიერთექმედება აგრეთვე ქლორწყალბადთან ურთიერთქმედება მრავალატომიანი სპირტები ახლადდალექილ Cu(OH)2-თან ცისფერი ფერის ხსნარს იძლევიან. ეს რეაქცია მათი აღმომჩენი რეაქციაა
  • 5. -5- განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია შემდეგი რეაქცია: ნიტროგლიცერინი მძლავრი ასაფეთქებელი ნივთიებებაა. სუფთა ნიტროგლიცერინი ნემსის ჩხვლეტისგანაც კი ფეთქდება. ნიტროგლიცერინზე (50%) სხვადასხვა ინერტული შემავსებლების დამატებისას მიიღება დინამიტი. ნიტროგლიცერინი გამოიყენება მედიცინაშიც. საშინაო დავალება: 1. დაწერეთ პროპანოლ-1-ისათვის ყველა იმ რეაქციის განტოლება, რომელსაც გავეცანით ეთანოლის მაგალითზე. 2. მესამადი სპირტის მოლეკულური მასაა 88გ/მოლი. დაწერეთ ფორმულა და დაარქვით სახელი. 3. რამდენი გრამი ბუტანოლ-1 და რამდენი გრამი ნატრიუმია საჭირო 10ლ (ნ.პ.) წყალბადის მისაღებად? 4. რამდები გრამი ბრომეთანის მიღებაა შესაძლებელი 10გ ეთანოლისგან? 5. დაწერეთ ალილის სპირტისათვის CH2=CH-CH2-OH ურთიერთქმედების რეაქციები ნატრიუმთან, წყალბადთან, ბრომთან.