2. Gaur egun, gatazkak, bidegabekeriak
eta liskarrak egoteko arrazoiak.
Lurraldea Baliabideak
Mundu honetan, lurraldearen jabetza Energi-baliabideak
gatazka askoren zergatia da. hegoaldean daude...
Adib. Mendebaldeko Saharan iparraldeko enpresak
2007 - Daniel Gibert
dagoen gatazka edo Israeldarren eta zuzenduta.
2007 - Daniel Gibert
palestinarren arteko gatazka.
Ekonomi-ezberdintasunak Etniko eta erlijio - interesak
eta pobretasun-burtsak
Erlijioa eta aniztasun etnikoa
berez ez dira gatazkak egoteko
Munduko 3 pertsona arrazoiak; beren buruaren
aberatsenek, herrialde onurarako gorrotoa asmatzen
txirotuenek eta bertako 614 dutenen interesak bai ordea.
2007 - Daniel Gibert
2007 - Daniel Gibert
milioi biztanleek batzen duten
NPGa (Nazio-Produktu
gordina) gainditzen dute.
3. Gaur egun, gatazkak, bidegaberiak
eta liskarrak egoteko arrazoiak.
Eskubide falta Armen salmenta eta militarismoa
Heriotza-zigorra da bihozgabeko Urtero, ohizko armek, gutxienez , 300.000 pertsona akabatzen
eta zigor krudelena. dituzte eta beste asko, biolentzia armatua dela eta, hiltzen
Bizitza eskubidearen urraketa da. dira, zaurituak izaten dira, derrigorrezko lekualdaketak
EZ
Ezin da demostratu, heriotza –zigorrak pairatzen dituzte, daukaten guztia galtzen dute.
delinkuentzia saihesten duenik. Soldaduak! Tira etxera.
Armak gora Apuntatu! Tiro egin! Desarmea bukatu da.
HERIOTZA- ARR ARR
ZIGORRARI
2007 - Daniel Gibert
Pobreziak, emakume aurpegia du
“Bizitzako arlo
guztietan, emakumeek Gosea, pobrezia eta gaisotasunak
gizonekiko berdintasuna
bermaturik izatea GIBa / HIESa:
40´3 milioi lagun bizi dira
ezinbesteko pausua da munduan GIB birusarekin Pobretasunetik sortu eta
Afrikako Sahara hegoaldea sustatzen da.
GGEEak errealitate Bazterketa eta diskriminazioa
da epidemiak gehien jo
unibertsala izateko” duen zonaldea. eragiten du.
Shirin Ebadi. Bizi iraupena gutxiagotzen
Bakearen Aldeko Nobel du-Garapena eta aurrerapena
Saria. lermatzen dute.
Ozeania
Karibe
Afrikako iparralde
eta Ekialde Ertaina
Europa mendebalde
eta erdialdea
Asia ekialdea
Ipar Amerika
Europa ekialde eta
Asia erdialdea
Latinoamerika
Asiako hegoalde
eta hegoekialdea
Afrikako Saha-
ra hegoaldea
4. Gaur egun, gatazkak, bidegaberiak
eta liskarrak egoteko arrazoiak.
Ingurumenaren hondamena Biztanleria errefuxiatua, etorki-
Ingurune-baliabideen etengabeko urritasunak, hala nola nak eta gutxiengo jazarleak
edateko urak eta nekazaritza-lurrak, gatazkak eta gudak
sortzen dituzte. “Jazarpena jasanez gero, edozein pertsonak babesa bilatzeko
Zenbat kosta dezake mundua konpontzeak? eskubidea du, eta bera disfrutatzeko edozein lurraldetan”
Gizakien beharrak eta ingurugiroko arazoak gainditzeko programa ezberdinen osoko
gastua, gastu militarrarekin parekatuta Giza Eskubide Deklarazio Unibertsala. 14. artikulua.
Mundu mailako elkarte batean bizi gara, nire hurkoari min
ematen dionak, nahiz eta 10 mila kilometrotara bizi, niri
ere hunkitzen dit, eta ondorioz, lan egin behar dut.
lauki guztien batuerak urteko gastu militarren osoko balioa adierazten du : USAko miloi 1 $ Hori dela eta, bakerako heziketa, garapen eta
Lurraren higadura prebenitu
Energia garbi eta berriztagarria
Beroketa globala aurrikusi
Euri azidoa aurrikusi
elkartasunaren aldeko heziketa da.
Kanpo zorra ezeztatu Analfabetismoarekin amaitu
Ur edangarriaz hornitu Etxebizitzaz hornitu
Biztanleria orekatu Osasun laguntzaz hornitu
Ozonoaren kapa suntsiketa gelditu Gosea eta desnutrizioarekin amaitu
Deforestazioa geldi arazi Kuadro bakoitzak urteroko mundu mailako
gastuaren %0,1 adierazten du.
5. Bake heziketarako eremuak:
mundu mailaren garapenerako heziketa
Hiritar kritiko eta partehartzaile- Gatazken eral-
rako heziketa daketa ezbiolen-
torako heziketa
Matematikako ekuazio erraz
2007 - Daniel Gibert
batek jakinarazten du, herri
baten demokrazia maila bertako
herritarren parteharze maila
neurtzen dela.
Desobedientziarako heziketa
2007 - Daniel Gibert Zapalketa eta justizia eza sustatzen duten
estrukturekin parte hartzen denean, beharrezkoa
Bizi garen merkatuen gizarte honetan, kontsumitzaile bezala da, bitartekari bezala ulertutako, desobedientzia.
eskatzen zaigu iritzia.
Ez zaigu ordea, eskubide osoko hiritar bezala eskatzen. Tamalez, kritika eta kexua arazo bezala ikusi izana,
desobedientziarako eredu falta dagoelako da
Hiritartasunerako heziketak, aukera berri bat eskaini behar (Ghandi, Luther King,... bezala)
dio, zaharkituta dagoen politika ordezkaritza-sistemari, non,
askori eragiten dizkiguten erabakiak, gutxi batzuen menpe “Kritika eta kexua, gizarte antolatu baten bizitza
dauden. demokratikoaren oinarriak dira eta ez, eraso egin
eta baztertu beharreko arazo desatseginak” Günter
Betz.
6. Bake heziketarako eremuak:
Mundu mailaren garapenerako heziketa
Kulturartekotasunerako Heziketa Desarmerako Heziketa
Kulturartekotasunerako heziketak, baliabide Egungo egoera:
eraginkor bat izan nahi du, anitza eta
demokratikoa den gizarte bat lortzeko. Arma ekoizle handienen artean –Estatu Batuak
Non kultura, hizkuntza, ohitura eta sinismen eta Errusia-, izaera militarreko su-armen
ezberdinetako jendeak, bakean elkarrekin bizi eta ekoizpena handiagotzen ari da.
leku geopolitiko bera duen. Urtero, zortzi milioi su-arma berri inguru egiten
Berdintasuna, elkartasuna, tolerantzia, dira.
ezberdintasunaren errespetua eta kultura
aniztasunari estimu eta onarpena dira, gaiak Munduko hiru herrialdek (Nigeria, Letonia
barneratzeari zentzua ematen dioten baloreak. eta Hegoafrika) baino ez dute, armak eta
konfiskatutako hauen soberak suntsitzeko
politika.
Zapalduta daudenen herrialdeekin
elkartasun eta garapenerako Heziketa
“Garapena, era honetara ulertuta; hazkunde ekonomikoa eta enplegu
sorrera, pobrezia eta honi laguntzen dioten gizarte-bazterketa
prozesuak, bizi egoerak, baserri-giroan batez ere, herrialdeen arteko
geroz eta handiago diren ezberdintasun larriagotzea geldiaraztea eta
hauen artean, bidezko nazioarteko giro ekonomikoaren ezarpenari
laguntzea, etab.”
Antonio Monclús y Carmen Saba
Eskola-ume talde batek, gerra-jolasak gozokien ordez
aldatu zituen.(Argentina)
7. Bake heziketarako eremuak:
Mundu mailaren garapenerako heziketa
Nazioarteko ulermena eta giza eskubidetarako Heziketa
Egun dauden urraketen salaketa GGEEk duten egoeraren ezagu-
Gainontzeko pertsonen alde ekimenak bultzatzea,
tza eta ulermena
arduratzea suposatzen du. Ondorio erabilgarriak ditu, ez da “Giza eskubideen aldeko ezjakintasun eta
intelektuala soilik. Dena ematen du gainontzekoengatik, gutxiespenek, gizatasunaren kontzientziarako
besteen babesa eta ongizateagatik. laidozko giza-ekintza basatiak eragin dituzte..” Giza
Eskubideetako Nazioarteko Deklarazioa
GGEEen babesa GGEE eta bakearen aldeko balo-
SOS Arrazakeriak, Frontera Sur 1995-2006. reetan oinarritutako kulturaren
Informearen bitartez, etorkinen eskubide guztiak sustapena eta zabalketa
defendatzen ditu.
“379 itzulketa irregular dokumentatuek pertsona Gazte eta haurrekin eskoletan, oinarrizko bezala
bakoitzaren historia ikusezin bihurtu nahi dute eta balore hauek landu, Tolerantzia eta Bakerako
“Atzerritar legean” espainiar lurraldea zapaltzen duten Heziketa eta Balore Heziketarako testuinguruan Giza
unetik aplikagarriak zaizkien Eskubideetarako Heziketa.
eskubide eta aitortutako bermeak
ukatu nahi dizkiete hala nola,
abokatu baten laguntza, osasun
laguntza eta interpretea “
8. Bake Heziketarako Eremuak:
Mundu mailaren garapenerako heziketa
Nazioarteko ulermena eta giza eskubidetarako Heziketa
Sekulako biolentzia bizi den egoera eta testuinguruak (gudak, terrorismoa, gatazka belikoak) biktima kopuru handia gertatu
eta gizarte sareak talka larria izan duen lekuan, sufrimenduari aurpegia eman eta biolentzia espirala moztu beharra dago;
Urraketen inguruko ikerketa, kalteen aitorpena, bizirik irten diren eta familiakoei atentzioa; justizia eta berradiskidetzeari
heldu;eta giza akordio berrien sorkuntza.
Nola adiskidetzen da herrialde bat daukan errealitatearekin?
Horretarako, aitortze moduan,taldeko oroipena beharrezkoa da; gertatu zirela, ez zela bidezkoa izan eta halakorik ezin dela errepikatu gogoratzeko.
Hartu beharreko irtenbideak
BIKTIMENTZAKO LAGUNTASUN IRTENBIDEAK MEMORIA BARNERATZAILEAK
Egileen, gertakizunen onarpena, baita, egia, gizarteko alderdi Normalean, aurka dauden taldeak, memoria kohesionatuak eta
sozial bezala onartzera laguntzen duten ekimenak ere. baztertzaileak egiten dituzte: berezko kaltea aldarrikatzen da,
Biktimen duintasuna suspertzea, lagundu, psikologia- baina besterena gutxietsi edo saihesten da.
laguntzarako egitasmoak, oroipenak, ... “Sufrimenduaren moral berdinketa sortu behar da” Desmond
Tutú, gotzain anglikanoa eta Bakerako Nobel Sariduna;
Hegoafrikako Adiskidetze eta Egiarako Komisioaren presidentea.
ERAGINDAKO KALTEAREN ONARPEN ETA KONPONKETA
Kaltea arindu eta moralki eta ekonomikoki ordainketa egin. ZIGORGABETASUNAK EZ DU LEKURIK IZAN BEHAR
Jendea beldurrik gabe bizi ahal izatea, izan daiteke lehenengo Berradiskidetzerako oztopo bat da, legeak justizia ezaren
ordainketa modua da. aurrean arduragabe jokatzen duenez jendeak, justizia bere
kabuz bilatzera, bultzatzen du.
Bere historia ahazten duen herrialde bat, errepikatzera behartuta dago.
