Πρώτα βήματα με το λογισμικό κατασκευής χαρτών εννοιών Cmap Tools

1. Α. Αθανασόπουλος
Εισαγωγή στο Cmap Tools

2. Γιατί CmapTools;
Α. Αθανασόπουλος2
 Είναι Ελεύθερο Λογισμικό (προϋποθέτει δωρεάν εγγραφή)
 Είναι (μάλλον) το πιο γνωστό και διαδεδομένο
 Οι χάρτες μπορούν να διαμοιραστούν μεταξύ των
εγγεγραμμένων χρηστών (μέσω κοινόχρηστων διακομιστών).
Χρήσιμο αν είσαι Άγγλος…
 Έχει πολλές δυνατότητες (πχ ενσωματωμένη δυνατότητα
δημιουργίας παρουσιάσεων)
 Εφαρμογή Java (ανεξάρτητο από λειτουργικό σύστημα)
 Έχει συμπεριληφθεί στα σχολικά βιβλία (Δημοτικού)

3. Γιατί όχι CmapTools;
Α. Αθανασόπουλος3
 Δεν έχει διαισθητικό περιβάλλον χρήσης (το κοιτάς και
ψάχνεσαι..)
 Δεν διευκολύνει πολύ όσους διδάσκουν παιδιά μικρής ηλικίας
(χωρίς έτοιμα εικονίδια κλπ)
 Τα ελληνικά δεν υποστηρίζονται καλά (οι τονισμένοι
χαρακτήρες αλλάζουν γραμματοσειρά)
 "Πρωτότυπο" σύστημα αποθήκευσης αρχείων και διαχείρισης
πόρων…

4. Πρώτα βήματα στο Cmap Tools
Για αρχαρίους

5. Εγκατάσταση
Α. Αθανασόπουλος5
 Μεταβείτε στη διεύθυνση http://cmap.ihmc.us/
 Αφού εγγραφείτε (δωρεάν) κατεβάστε το κατάλληλο
πακέτο για το λειτουργικό σας (Windows, Mac,
Linux) και την έκδοση (32 bit, 64 bit)
 Μετά την εγκατάσταση, την 1η φορά που θα τρέξετε
το πρόγραμμα σας (μόνο την 1η) ζητάει τα στοιχεία
σας και να δημιουργήσετε όνομα χρήστη και κωδικό
(χρήσιμο για κοινόχρηστους χάρτες σε (Δια)δίκτυο
όπου δεν θέλετε οι άλλοι να έχουν τα ίδια
δικαιώματα με εσάς.

6. Περιβάλλον εργασίας
Α.Αθανασόπουλος
6
1
Τόποι με αρχεία
CmapTools
για άνοιγμα
4
Εργαλείο επιλογών εμφάνισης
του χάρτη εννοιών
2
(Χώρος εργασίας)
Διπλό κλικ για
δημιουργία
νέου κόμβου
3
Κόμβοι και
σύνδεσμοι

7. Ξεκίνημα (1ος τρόπος)
Α. Αθανασόπουλος7
 Με διπλό κλικ στο κέντρο της λευκής περιοχής
(χώρου εργασίας), οπότε γράφουμε κατευθείαν
στον κόμβο (στη θέση των λατινικών ερωτηματικών)

8. Ξεκίνημα (2ος τρόπος)
Α. Αθανασόπουλος8
 Συμπληρώνοντας τα
τρία κελιά στο
παράθυρο «Προβολή
λίστας Cmap / Cmap
List View» (βέλος) και
πατώντας Enter
 αν το παράθυρο
«Cmap List View» δεν
φαίνεται, το
ενεργοποιούμε από το
εικονίδιο (1)
1

9. Νέος κλάδος απευθείας στο χώρο
σχεδιασμού
Α. Αθανασόπουλος9
 Σύροντας και αφήνοντας το διπλό βέλος πάνω από το
μητρικό κόμβο

10. Σύνδεση 2 εννοιών
 Για να συνδέσουμε τις δυο έννοιες, κάνουμε απλό κλικ
στην έννοια αρχής (ανώτερου επιπέδου, στο παράδειγμα
Βιοποικιλότητα)
 Εμφανίζονται 2 βέλη σαν περισπωμένη στο πάνω μέρος
του κόμβου. Πατάμε πάνω τους, σύρουμε προς τον κόμβο
– προορισμό («Ειδών») και όταν αυτός… αποκτήσει
φωτοστέφανο, αφήνουμε το κουμπί του ποντικιού.

11. Αποθήκευση
Α. Αθανασόπουλος11
 Από το μενού File του
παράθυρου εργασίας (όχι του
Προβολές/ Views!) επιλέγουμε
Save Cmap.
 Το αρχείο μας δημιουργείται
μέσα στο φάκελο Τα Cmaps
μου
 Τα αποθηκευμένα αρχεία
εμφανίζονται στο παράθυρο
Views

12. Πώς ανοίγω ένα χάρτη εννοιών
Α. Αθανασόπουλος12
1. Επιλεγμένο το κουμπί
Cmaps in my Computer
2. Αν φαίνεται στο παράθυρο
Προβολές, ανοίγει με
διπλό κλικ
3. Αν δεν φαίνεται (πχ. τον
έχουμε σε USB stick),
βρέστε τον με την
εξερεύνηση των Windows
και ρίξτε τον με drag-n-
drop
4. στο παράθυρο Προβολές,
ή στο φάκελο My Cmaps
(Υποφάκελος του "Τα
έγγραφά μου")

13. Επιλογή κόμβων
Α. Αθανασόπουλος13
 Επιλογή ενός:
Αριστερό κλικ
επάνω του
 Επιλογή πολλών:
Αριστερό κλικ +
Σύροντας (βλ.
εικόνα)
 Αποεπιλογή ενός:
Control + κλικ στο
αντικείμενο
 Αποεπιλογή όλων:
κλικ οπουδήποτε
στο χάρτη

14. Χρήση του Style palette
Α. Αθανασόπουλος14
 Αν δεν
βλέπουμε το
παράθυρο Στυλ
/ Styles (1), τότε:
μενού
Παράθυρο >
Εμφάνιση
παλέτας Στυλ /
Window > Show
style palette
1

15. Styles 1: στυλ γραμματοσειράς
Α. Αθανασόπουλος15
 Από την καρτέλα Font
μπορούμε να
 Αλλάξουμε τη
γραμματοσειρά (είδος –
μέγεθος) ενός κόμβου
 Αλλάξουμε το χρώμα του
κειμένου
 Αλλάξουμε τη στοίχιση του
κειμένου μέσα στον κόμβο
 Τα παραπάνω ισχύουν
για όσους κόμβους
έχουμε επιλέξει

16. Styles 2: Αλλαγή στυλ κόμβου
Α. Αθανασόπουλος16
 Από την καρτέλα
Αντικείμενο μπορούμε να
 Αλλάξουμε το φόντο ενός
κόμβου
 αλλάξουμε σχήμα, χρώμα και
σκιά του κόμβου (βλέπε
σχήμα)
 Απλώσουμε ή
συρρικνώσουμε το χάρτη
 Στοιχίσουμε τους κόμβους
του χάρτη
 Τα παραπάνω ισχύουν για
όσους κόμβους έχουμε
επιλέξει

17. Προσθήκη εικόνας σε κόμβο (ως φόντο)
Α. Αθανασόπουλος17
 Drag-n-drop της εικόνας πάνω στον κόμβο (εμφανίζεται το
παράθυρο Edit resource link)
 Drag-n-drop της εικόνας μέσα στο παράθυρο Views (Προβολές)
και κατόπιν Styles > Object > Background image
 Ό,τι αρχείο βάζουμε εδώ, μπορεί μετά να εισαχθεί στο χάρτη
 Δημιουργώντας φακέλους μειώνουμε το χάος των resources στο
παράθυρο Views

18. Τάξη στο χάος 1
 Μπορούμε να σέρνουμε τους κόμβους (ή και ομάδες
κόμβων) προσπαθώντας να τακτοποιήσουμε το χάρτη
χειροκίνητα.
 Μπορούμε να επιλέξουμε μερικούς κόμβους και να
τους τακτοποιήσουμε όπως θέλουμε από το Στυλ >
καρτέλα Αντικείμενο > πλαίσιο Ευθυγράμμιση.

19. Τάξη στο χάος 2
 Μενού Μορφή > αυτόματη
διάταξη. Στο πλαίσιο διαλόγου
που εμφανίζεται, κάθε φορά που
πατάμε το κουμπί «Δημιουργία
νέας διάταξης» κάνει αναδιάταξη
του σχήματος ώστε να
διαλέξουμε αυτό που θεωρούμε
εποπτικότερο / απλούστερο.
 Σε περιπτώσεις χαρτών εννοιών
με πολλά επίπεδα (μεγάλο
βάθος) μπορούμε να τσεκάρουμε
το τετραγωνάκι «Οριζόντια
ιεραρχία» ώστε ο χάρτης να
διαταχθεί οριζόντια (όπως στην
προεπισκόπηση –μικρογραφία
του παρακάτω σχήματος).

20. Κι άλλα κόλπα
Για προχωρημένους…
Α. Αθανασόπουλος20

21. Υπερσυνδέσεις προς αρχεία ή ιστοσελίδες
 Μπορούμε να προσθέσουμε στους κόμβους τη
δυνατότητα να παρέχουν στο χρήστη περισσότερες
πληροφορίες, όπως συνδεδεμένα αρχεία (πχ κείμενα
Word, εικόνες) ή και υπερσυνδέσμους προς κάποιες
ιστοσελίδες με πληροφορίες.
 Αυτό γίνεται κάνοντας δεξί κλικ πάνω σε έναν κόμβο,
δοκιμάστε τις επιλογές «προσθήκη διεύθυνσης
ιστού» ή το σαφές και ευκολονόητο «προσθήκη και
επεξεργασία συνδέσμων σε πηγές».

22. Πολύ πληκτικοί οι χάρτες…
Α. Αθανασόπουλος22
 Δεν μας αρέσει το
άσπρο φόντο;
Στυλ > Cmap >
Εικόνα φόντου

23. Δε θέλω σύνδεσμο (λόγια) μεταξύ 2 κόμβων!
Α. Αθανασόπουλος23
 Η θεωρία δεν προβλέπει σύνδεση 2 εννοιών χωρίς
ρήμα ανάμεσα (αποτύπωση της σκέψης μου φτιάχνω,
όχι οργανόγραμμα!).
 Τέλοσπάντων: Shift καθώς σύρουμε τη γραμμή
σύνδεσης μεταξύ κόμβων

24. Δε θέλω ???????????
Α. Αθανασόπουλος24
 Για να φτιάξω πχ έναν
ημιδομημένο χάρτη όπου
κάποιες έννοιες είναι
κενές ώστε οι μαθητές να
μπορούν να τις
συμπληρώσουν αφού τον
τυπώσω:
1. Ετοιμάζω τον πλήρη
χάρτη (θα μου χρειαστεί
σαν λυσάρι έτσι κι
αλλιώς)
2. Στους κόμβους ή τους
συνδέσμους που θέλω
να εξαφανίσω επιλέγω
χρώμα γραμματοσειράς:
κανένα

25. Ευχαριστώ
Α. Αθανασόπουλος25