2. Ôîíäûí íîìûã çîõèîí
áàéãóóëàõ, áàéðëóóëàõóé
Номын сангийн ажлын сайн байх эсэх нь фондын зохион
байгуулалт, номын байрлалт, аль хир зөв болсон эсэхээс
ихээхэн шалтгаална. Номын фондыг зохион
байгуулахдаа номын санд ашигтай дор дурдсан олон
талыг харгалзсан байх нь чухал.
 Номын байрлалт бол уншигчдыг аль болох түргэн
үйлчлэх боломжоор хангагдсан байх, хэрэв уншигчийн
нэр зааж хүссэн ном нь байхгүй бол адил агуулгатай өөр
номоор сольж өгөх буюу, түүнчилэн номын нэрийг
заалгүй сэдэв агуулгыг дурьдаж захисан номыг олж
өгөхөд бололцоотой байх, нөгөө талаар уншигч унших
сэдвийн номоо номын тавиураас өөрөө сонгоход хүрвэл
тэр сэдвийн бүх номыг нэг дор байрлуулсан байх.
 Номын санч фондоо байнга судлаж ямар ном цөөн
байгаа буюу огт, байхгүй ямар сэдвийн номыг цаашид
нэмж авахаа мэдэж байх ѐстой.

3.  Номын фондыг бүрэн ашиглах зорилгоор номоо сэдэв
агуулгаар нь сурталчилах, ялангуяа номын сангийн олон
түмний ажлыг явуулахад фондыг бүтээлчээр ашиглах
бололцоог хангасан байх хэрэгтэй.
 Номын сангийн барилга байгуулалтанд тохирсон, зай
талбай арвилан хэмнэж бүрэн ашиглахын тул фондын
номын ирээдүйн өсөлтийг урьдчилан тооцоолсон
байхын гадна ус чийг, агаар, гэрэл, даралтын хэмжээ
тохирсон байхаар зохион байгуулах.
 Номын сан аливаа ажлаа явуулахад, нэн тэргүүнд
ажилагч хүчний эрүүл мэнд ажлын нөхцлөөр хангах,
фондыг зөв зохион байгуулах, бүртгэл тооцоог нарийн
хөтлөх, номоо ямар нэгэн осол гэмтлээс хамгаалахад
бололцоотой, цаг хүч бага зарцуулахад зохион
байгуулалт чиглэгдсэн байх ѐстой.

4. Íîìûí ñàíãèéí ôîíäûí áàéðëóóëàëò
Íîìûã òàâèóðò áàéðëóóëàõäàà ¿íäñýí ÷èãëýë-äýýðýýñ
äîîø, òàâèóðûí òàâöàí á¿ðò ç¿¿íýýñ áàðóóí ÷èãëýãäñýí
áàéíà. Òàâèóð äýýð íîì áàéðëóóëàõäàà øèíý íîì íýìýãäýõèéã
õàðãàëçàí àíãè á¿ðèéí ýöýñò õ¿ðýëöýõ õýìæýýíèé çàé
¿ëäýýíý. Ýíý çàéã òààâðààð áèø íîìûí ôîíäûí æèëèéí äóíäàæ
ºñºëò ÿìàð áàéõ çýðãèéã õýòèéí òºëºâëºãººòýé õîëáîí òîîöîîëæ
ãàðãàíà.
Íîìûí ñàíãèéí ôîíäûí áàéðëóóëàëò íü:
1. Àãóóëãûí
2. Õýëáýðèéí ãýñýí ¿íäñýí 2 òºðºëä õóâààãäàíà.
Àãóóëãûí áàéðëóóëàëòàä: Òºðºë àíãèéí, ñýäýâ÷èëñýí áà
ç¿éë÷èëñýí áàéðëàëóóä õàìðàãäàíà.
Õýëáýðèéí áàéðëóóëàëòàä: Õýëáýð øèíæèéã ¿íäýñëýí ¿ñýã
äàðààëëûí, ãàçàð ç¿éí, îí
äàðààëëûí, õýëíèé, õýìæýýíèé, äóãààð äàðààëñàí
áàéðëàëóóä õàìðàãäàíà.
Íèéòèéí íîìûí ñàíãóóäàä àøèãëàäàã õàìãèéí ò¿ãýýìýë
áàéðëóóëàëò íü òºðºë àíãè, ¿ñýã äàðààëëûí áàéðëóóëàëò þì.

5. Òºðºë àíãèéí áàéðëóóëàëò: Энд бүх ном хэвлэл нь
шинжлэх ухааны төрөл агуулгаар ангилагдаж
байрлагдана.
¯ñýã äàðààëëûí áàéðëóóëàëò: Бүх номын агуулгийг үл
харгалзан номын зохиогчийн нэрийн эхний үсгийг
(зохиогчгүй ном бол номын нэрийн эхний үсэгээр)
цагаан толгойн дараалаар байрлуулна.
Îí äàðààëëûí áàéðëóóëàëò: Áүх ном зохиолыг ба үсэг
дараалыг харгалзахгүйгээр хэвлэгдэж гарсан оноор нь
дэс дараалж байрлуулна. “Àрхивын фонд” мэт цөөн
номыг энэ журмаар байрлуулж болох юм .
Ãàçàðç¿éí áàéðëóóëàëò: Бүх ном хэвлэлийг тив тивээр
ялгаж тив дотроо улс орноор нь ялгаж
байрлуулах, улс дотор нь муж, хязгаар, аймаг хотоор
гэх зэрэг газарзүйн ангилалыг баримтлан байрлуулна.
Тэгэхдээ тив, улс гүрэн, муж хязгаар, аймаг хотоор
ялгасан тэдгээр ном нь тус тусын ангидаа үсэг
дарааллаар áàéðëàãäàíà.

6. Õýëíèé áàéðëóóëàò: Бүх номыг хэл хэлээр ялгаж нэг
хэлний номыг дотор нь үсэг дарааллаар эсвэл
агуулгын төрлөөр ангилан байрлуулна .
Õýìæýýíèé áàéðëóóëàëò: Õэвлэлийн бүтээгдэх¿¿ний
өндрийн хэмжээгýýð:
 18.5 ñì õ¿ðòýë áîë I ôîðìàòûí,
 18.5-25.5 ñì áîë II ôîðìàòûí,
 25.5-29.5 ñì áîë III ôîðìàòûí,
 29.5 ñì-ýýñ äýýø áîë IV ôîðìàòûí,
Õýâëýëèéí ºðãºíèé õýìæýý 22 ñì-ýýñ èõ áîë ºðãºí ôîðìàòûí
ãýæ ÿëãàí àíãèëäàã.
Òîì õýìæýýòýé 41 ñì-ýýñ äýýø óðòòàé áàðèìòóóäûã
õýâòýýãýýð áàéðëóóëíà.

7. Äóãààð äàðààëñàí áàéðëóóëàëò: Ном хэвлэлийг
ерөнхий дансны дугаараар буюу номын санд ирсэн
дараалыг баримтлан байрлуулахыг, дугаар дараалсан
байрлалт гэнэ. Энэ байрлуулаëò íü îëîí ñàÿ íîìòîé
óíøëàãûí îëîí òàíõèìòàé, îëîí òºðëèéí ôîíäòîé òîì íîìûí ñàíä
èë¿¿ òîõèðîìæòîé þì.
Òîãòìîë õýâëýëèéã áàéðëóóëàõ: Òîãòìîë õýâëýë íü
òîì, æèæèã ÿìàð ÷ òºðëèéí íîìûí ñàíãèéí ôîíäûí ÷óõàë
õýñýã íü áîäîã. Ñîíèí ñýòã¿¿ëèéã íîìîîñ òóñä íü ¿ñýã
äàðààëàë-îí äàðààëàë-äóãààð äàðààëñàí áàéðëàëààð
áàéðëóóëíà. Õýðýâ òóñ íîìûí ñàí ãàäààäûí îëîí õýëíèé
òîãòìîë õýâëýë¿¿äèéã çàõèàëàí àâäàã áîë õýë õýëýýð íü
ÿëãàæ õýë òóñ á¿ðäýý äýýðõ æóðìààð áàéðëàãäàíà.
Òîãìîë õýâëýëèéã óíøèã÷äàä ºäºð á¿ð øóóðõàé õ¿ðãýæ
áàéõûí òóëä óíøëàãûí òàíõèìûí îéðîëöîî áàéðëóóëàí
¿éë÷èëæ, óëèðàëä ýñâýë õàãàñ æèë òóòàìä ¿íäñýí
ôîíäîä øèëæ¿¿¿ëíý.

8. Òºðºë àíãè-¿ñýã äàðààëëààð
áàéðëóóëàõ
Номын сангийн фондонд хуримтлагдсан хэвлэлийн бүх
бүтээгдэхүүн нь øинжлэх ухааны төрөл агуулгаар
ангилагдаж номын сангийн аравтын ангилалын
үндсэн ба дэд, салбар ангиудад хувиарлагдан цагаан
толгойн дарааллаар байрлагддагт төрөл анги-үсэг
дарааллын байрлуулалтын мөн чанар оршино. Æèøýý
íü: Áàéãàëèéí øèíæëýë, òîîíû óõààíû íîìûã äîòîð íü:
òîî, îäîí îðíû ñóäàë, ôèçèê õèìè, ãåîëîãè, àìüòàí ñóäëàë
ãýõ ìýòýýð ÿëãàæ áîëíî.

9. Ñýòã¿¿ë ñîíèíã áàéðëóóëàõ
Уншлагын тàнхимд сэтгүүл Ойрын фондонд сонин
байрлуулсан нь байрлуулах тавиур

10. Сэтгүүлийг номноос тусгайд нь нэрийн үсгийн
дарааллаар сэтгүүл тус бүрийг он дарааллаар, он
дотох нь дургаараар байрлуулна. Тэгэхдээ нэгж
нэгжээр нь боож (хавтаслах ч бий) босоогоор
байрлуулах бөгөөд сэтгүүлийн хамгийн сүүлчийн он
нь ардаа байна. Сэтгүүлийн нэрийн эхэнд цагаан
толгойн үсэг болон сэтгүүлийн нэрийг ялгагч карт дээр
бичиж тавина. Сониныг сэтгүүлийн нэгэн адил
байрлуулах бөгөөд зөвхөн тавиур нь өөр хэлбэрээр
хийгдсэн байна. Сонин, сэтгүүлийн энэ жилийн
дугаарыг урьд оныхтой хамт байлгахгүй, уншигчдад
ойр тавиур дээр байлгах бөгөөд тийм тавиурыг
уншлагын танхимд байрлуулж болох юм.

11. Ãàçàðç¿éí çóðãèéã áàéðëóóëàõ
Газрын зураг бол фондын бүрэлдэхүүнд багтдаг
хэвлэлийн нэг чухал бүтээгдэхүүн бөгөд өөрийн
агуулга хэлбэрээр хэд хэдэн янз буй. Зургийн дэвтэр
бөмбөрцөг-зураг, дэлгэмэл зураг гэх мэт. Зургийн
дэвтэрийг жирийн номын адил, бөмбөрцөг-зургийг том
хэмжээний номын адил байрлуулна. Дэлгэмэл зургийг
тусгай хайрцаг буюу тавиурт хадгална. Газар зүйн
дэлгэмэл зургийг хайрцагт төрөл төрлөөр байрлуулж
тодорхой хаяг (ялгагч) бичсэн байна. Нэг хайрцагт 5-
10 ширхэгээс илүүгүй зураг байна. Хэрэв нүхтэй
тавиурт (нүх бүр өөрийн номертой) зургийг хуйлж
хийхээр бол тавиурын хажуу талд нь хэддэх нүхэнд
ямар зураг байгаа тухай хаягийг бичсэн байна.
Нутгийн газрын зураг мэт ховор зургийг ховор номын
адил хадгална.

12. Газрын зургийг хавтсанд
хадгалах ч бий. Хавтсанд
хадгалах зургийг мароль
зэрэг материал дээр нааж
хурагч урагдахгүйгээр
бэхэлсэн байвал зохино.
Уншлагын танхим, ажлын
байранд хэрэглэж буй
газрын зургийг орлох
картанд буюу тусгай
дэвтэрт бүртгэнэ.
Газрын зураг байрлуулах
тавиар

13. Íîò
Õэвлэлийн бүтээгдэхүүний нэг чухал хэсэгт хөгжмийн
төрөл бүрийн нот юм. Нотыг байрлуулахдаа хөгжмийн
зохиолчдын нэрсийн дараал (цагаан толгойгоор) -
лаар эсвэл нот дууны нэрийн дарааллаар
байрлуулдаг. Хэрэв нот, олон мянга байвал ерөнхий
дансыг тусгайд нь хөтөлдөг.

14. Õîâîð ¿íýò íîìûã áàéðëóóëàõ
Íомын санд мод, төмөр барын болон гар бичмэл, алт,
мөнгө, есөн эрдэнээр бичсэн, эсвэл алт мөнгөн
цутгамал, сийлбэр модны навчин дээр бичсэн ном,
оѐомол хатгамал зэрэг үнэт ном, мөн эх орны түүх,
утга зохиолын сурвалж, дурсгалт бичгүүд, ганц хувь
ховор материал, зураг хөрөг байдаг билээ. Ийм номыг
нандигнан хадгалахын тулд байрлуулатыг нямбай
хийсэн байх хэрэгтэй. Ховор, үнэт номыг фондын
тусгай зориулж бэлдсэн сав шүүгээнд хадгалах ѐстой.
Гадаадын янз бүрийн хэл дээр хэвлэгдсэн монголын
тухай номыг үндсэн фондын номноос тусад нь салбар
фонд болгож төрөл анги-үсэг дарааллын журмаар
байрлуулах хэрэгтэй. Энэ фондонд орох номын
ангилалын заалтын өмнө М үсэг тавигдсан байна.

15. Àøèãëàñàí íîìç¿é
1. Ýíõòóíãàëàã. Ä Íîìûí ñàíãèéí ôîíä çîõèîí áàéãóóëàëò.-
ÓÁ., 2010 îí
2. Áàÿíçóë. Ì Íîìûí ôîíä ò¿¿íèéã õàìãààëàõóé.- ÓÁ., 1968
îí

16. Àíõààðàë òàâüñàíä áàÿðëàëàà